Τα όργανα θέσπισης ρυθμίσεων μεριμνούν για:
α. Τον εντοπισμό και οριοθέτηση του προβλήματος, το οποίο επιβάλλει τη ρύθμιση, και τον εντοπισμό των συναφών νομοθετικών ή κανονιστικών ρυθμίσεων.
β. Τον προσδιορισμό και τεκμηρίωση των αρνητικών συνεπειών της μη ρύθμισης.
γ. Τον προσδιορισμό των διαθέσιμων εναλλακτικών επιλογών και τη συγκριτική τεκμηρίωση της ικανότητάς τους να επιτυγχάνουν τους επιδιωκόμενους σκοπούς.
δ. Τη στάθμιση των ωφελημάτων, του κόστους και των διακινδυνεύσεων που προκύπτουν από την υιοθέτηση της ρύθμισης σε αναφορά με τη βέλτιστη σχέση κόστους – οφέλους της προκρινόμενης εναλλακτικής και την ελάχιστη δυνατή επέλευση παρεπόμενων αποτελεσμάτων, ιδίως στην οικονομία, την κοινωνία, τη διοίκηση και το περιβάλλον.
ε. Τη σαφήνεια των νοημάτων της ρύθμισης και ιδίως τη διατύπωση συγκεκριμένων, μετρήσιμων, σαφών και χρονικά οριοθετημένων στόχων που επιδιώκονται με αυτή. Ειδικότερα την παροχή σε ανοιχτή και επεξεργάσιμη μορφή όλων των απαραίτητων δεδομένων, ιδιώς στατιστικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και γεωχωρικών που αφορούν και τεκμηριώνουν την προτεινόμενη ρύθμιση.
στ. Τη γραμματική και συντακτική ορθότητα των διατάξεων και την τήρηση των νομοτεχνικών κανόνων.
ζ. Την υιοθέτηση όλων των απαραίτητων μέτρων για τη διασφάλιση της επίτευξης των στόχων πολιτικής με το ελάχιστο δυνατό κόστος συμμόρφωσης, περιλαμβανομένων των διοικητικών βαρών για τις επιχειρήσεις, τους πολίτες και τη διοίκηση.
η. Την οργάνωση και παρακολούθηση κοινωνικής ή κάθε άλλου είδους διαβούλευσης, που κρίνεται ως αναγκαία, καθώς και την οργάνωση και παρακολούθηση της συμμετοχής των ενδιαφερομένων κατά το σχεδιασμό, εφαρμογή και αξιολόγηση της ρύθμισης.
θ. Το σαφή προσδιορισμό του επιπέδου διοίκησης και των οργάνων που αναλαμβάνουν την ευθύνη της εφαρμογής της ρύθμισης και λογοδοτούν για την επίτευξη των στόχων της.
ι. Την τεκμηρίωση περί της τήρησης των αρχών του άρθρου 2 του παρόντος στην επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα αιτιολογική έκθεση των νομοσχεδίων, σύμφωνα και με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής.
Άρθρο 4
– Το ρήμα «μεριμνούν» δεν έχει επιτακτική χροιά και προτείνεται να αντικατασταθεί με το ρήμα «υποχρεούνται».
– Ιδιαίτερα εύστοχη και πρωτοποριακή είναι η θέσπιση της υποχρέωσης τεκμηρίωσης της τήρησης των αρχών καλής νομοθέτησης στην αιτιολογική έκθεση. Η έκδοση σχετικών σχεδίων εντύπων θα βοηθούσε στην ορθή εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής.
«Τα όργανα θέσπισης ρυθμίσεων μεριμνούν»
Πιστεύω ότι η λέξη «μεριμνούν» δεν δημιουργεί πραγματική υποχρέωση στα όργανα για την εφαρμογή των ζητουμένων. Όλα όσα ζητούνται να μεριμνήσουν οι φορείς πρέπει να περιλαμβάνονται υποχρεωτικά στην Εισηγητική Έκθεση της ρύθμισης. Ολες τα στοιχεία (εκτός από τις παραγράφους στ) και ίσως η) του άρθρου) θα πρέπει να καταγράφονται στην Εισηγητική Έκθεση υποχρεωστικά αναλυτικά.
Σκόπιμο επίσης θεωρώ και τη χρήση ενός εντύπου προς διευκόλυνση και αναγκαστικό προβληματισμό των φορέων.Η πράξη στη δημόσια υπηρεσία, που υπηρετώ, με έχει διδάξει ότι ένα έντυπο δύσκολα το αγνοείς αλλά και σε βοηθά πολύ να μην ξεχάσεις κάτι και να το οργανώσεις κατάλληλα τόσο προς διευκόλυνσή δική σου όσο και αυτού που το διαβάζει.
α. Ο εντοπισμός των συναφών ρυθμίσεων πρέπει να συμπληρώνεται και από τον εντοπισμό τυχόν σχετικών διευκρινήσεων, οδηγιών προς δημόσιες υπηρεσίες και κυρίως, στην περίπτωση τροποποίησης υπάρχουσας νομοθεσίας, των σχετικών δικαστικών αποφάσεων.
β. Η ανάλυση των αρνητικών και μόνο συνεπειών της μη ρύθμισης είναι εξαιρετικά κακή πρακτική. Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πρακτική των περισσότερων κρατών που έχουν θεσμοθετήσει επιτυχημένα συστήματα ρυθμιστικής διακυβέρνησης είναι να αναλύουν την περίπτωση της απουσίας ρύθμισης (“do nothing”) με τρόπο αμερόληπτο. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις (όπως π.χ. στη Μ. Βρεταννία) η συμμόρφωση των αρχών με αυτή την οδηγία αποτελεί σημείο αξιολόγησης του όλου συστήματος.
Χωρίς αυτή την κρίσιμη αρχή, όχι μόνο παραμορφώνεται η διαδικασία της ανάλυσης των συνεπειών της ρύθμισης αλλά καθίσταται αδύνατος ο σωστός προσδιορισμός των ίδιων των συνεπειών γιατί δεν υπάρχει ένα βασικό σενάριο (baseline) με το οποίο να μπορεί να συγκριθεί η περίπτωση της ρύθμισης. Είναι αδύνατον να αποφανθεί ο νομοθέτης για το τι θα έκαναν τα συμμορφούμενα μέρη χωρίς οποιαδήποτε ρυθμιστική επέμβαση αν η περίπτωση αυτή δεν εξεταστεί με τη δέουσα προσοχή, ειδικά όταν το προς επίλυση πρόβλημα αντιμετωπίζεται ήδη σε κάποιο βαθμό με . Ο νομοθέτης οφείλει να θεωρεί ως φυσιολογική την κατάσταση της μη ρύθμισης (ή της εφαρμογής μη ρυθμιστικών μέσων) και τη ρύθμιση ως απόκλισης από αυτή τη φυσιολογική κατάσταση, που πρέπει να δικαιολογηθεί.
δ. Η ανάλυση κόστους-οφέλους είναι μια καταξιωμένη αλλά και πολλαπλά προβληματική μέθοδος. Πέρα από τις μεθοδολογικές δυνατότητες και αδυναμίες της, η χρήση της είναι σπάνια στην Ελλάδα και στερείται νομιμοποίησης απένταντι στο ευρύ κοινό. Αυτά τα προβλήματα δεν είναι ανυπέρβλητα αλλά πρέπει να αναγνωριστούν. Σε πρώτη φάση είναι αναγκαία η κατάρτιση του προσωπικού που πρόκειται να αναλάβει τέτοιου είδους αναλύσεις καθώς και η προετοιμασία βοηθητικού υλικού αλλά και ο ορισμός υπευθύνων, που θα αναλάβουν να διασπείρουν τη σχετική τεχνογνωσία.
Στις επιμέρους ενότητες της ανάλυσης είναι σκόπιμο να προστεθούν αναλύσεις από τη σκοπιά της ισότητας (equality impact assessment) και των μικρών επιχειρήσεων (think small test).
Εδώ αξίζει να προστεθεί μια επιπλέον υποχρέωση: αυτή της διανομής και ανάδειξης των αποτελεσμάτων της ανάλυσης συνεπειών. Η διεθνής εμπειρία σε παρόμοια προγράμματα δείχνει ότι η Βουλή σπάνια λαμβάνει υπόψιν αυτές τις αναλύσεις, στερούμενη έτσι πολύ σημαντικών πληροφοριών που θα χρησίμευαν στο νομοθετικό της έργο.
ε. οι στόχοι που τίθενται πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση πιλοτικών εφαρμογών και την εκ των υστέρων αξιολόγηση της ρύθμισης. Τα εν λόγω όργανα πρέπει να είναι υπεύθυνα για τη συνέχεια και συνέπεια στην αξιολόγηση των στόχων που ετέθησαν από το σχέδιο νόμου.
Κύριοι, λυπάμαι που θα σας στεναχωρήσω αλλά θα αποτύχετε (πάλι) να θέσετε σε λειτουργία (όχι σε ισχύ) τον παρόν νόμο. Ο οποίος δεν αμφιβάλω ότι θα είναι σε σωστή κατεύθυνση και από ότι είδα εάν λειτουργήσει θα λύσει τα περισσότερα προβλήματα της Δημόσιας Διοίκησης.
Ο λόγος που θα αποτύχετε είναι ότι δεν λαμβάνεται υπόψη σας τον παράγοντα Προϊστάμενο και Διευθυντή στην Ελληνική πραγματικότητα.
Η θέση κλειδί που πολύ σωστά τους αποδίδετε με το παρόν, δεν συνάδει με τις δυνατότητές τους και την βούλησή τους να λειτουργήσουν στα πλαίσια που θα τους ζητηθούν.
Με τις δυνατότητές τους, διότι:
Οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα τι σημαίνει ηλεκτρονικός υπολογιστής, πήρανε κάποια πιστοποίηση από διάφορους φορείς αλλά εάν διενεργήσετε εξετάσεις δειγματοληπτικά σε ορισμένους από τους τωρινούς ή και τους υποψήφιους Διευθυντές και Προϊσταμένους τμημάτων, θα εκπλαγείτε δυσάρεστα. Πρόσφατα έπεσε στην αντίληψή μου Διευθυντής σχολικής μονάδος να ελέγχει το πρωτότυπο και την φωτοτυπία που μόλις εκτύπωσε για τυχών λάθος …….
Αρκετοί από αυτούς, ανεδείχθησαν στις θέσεις τους με κριτήρια κομματικά και στο μέλλον θα κατέχουν αυτές τις θέσεις, διότι τώρα έχουν τα μόρια και έχουν φροντίσει να προμηθευτούν πιστοποιήσεις (δες παραπάνω) και αμφιβόλου προέλευσης πτυχία από διπλανές χώρες αλλά και από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο με «χρήσιμα» πτυχία όπως –Διοίκηση σχολικών μονάδων- ή –Διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού- δεν αποκλείετε και από Πανεπιστήμια ή ΤΕΙ μιας και είναι αυτοδιοίκητα …..και όλοι όσοι τελείωσαν τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπως και εγώ, έχουν πολλά παραδείγματα κομματικοποιημένων φοιτητών που ως εκ θαύματος πήραν πτυχίο….γιατί όχι και δημοσίων λειτουργών που ποτέ δεν πάτησαν το πόδι τους στην σχολή. Σας υπενθυμίζω το θέμα που έγινε πρόσφατα στο Υπουργείο Παιδείας κατά την μοριοδότηση για Διευθυντές με τα ανύπαρκτα πτυχία.
Με την βούλησή τους διότι:
Η συντριπτική πλειοψηφία ανήκουν στο συντηρητικό κόμμα, διότι με την προηγούμενη κυβέρνηση ο τρόπος μοριοδότησης ήταν άλλος (βλέπε βαρύτητα συνέντευξης κλπ) και ως εκ τούτου, στην καλύτερη περίπτωση, δεν πιστεύουν σε αυτό που θα κληθούν να υπηρετήσουν και στην χειρότερη περίπτωση θα το σαμποτάρουν (δες τα αποτελέσματα των εσόδων του υπουργείου Οικονομικών).
Αυτοί θα είναι και οι νέοι Διευθυντές και Προϊστάμενοι, έχοντας περισσότερα μόρια από άλλους, με τους τρόπους που περιέγραψα παραπάνω και που είναι κοινό μυστικό σε όλους τους Δημοσίους Υπάλληλους….