1. Οι Υπουργοί στην αρχή της ετήσιας κοινοβουλευτικής συνόδου και στο πλαίσιο του νομοθετικού προγραμματισμού του Υπουργείου τους, υποχρεούνται να ενημερώνουν το Γραφείο Καλής Νομοθέτησης σχετικά με τον αριθμό των νομοσχεδίων που προτίθενται να εισάγουν για ψήφιση στη Βουλή. Ο αριθμός αυτός δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο ετησίως. Είναι δυνατή η υπέρβαση του παραπάνω αριθμού εφόσον αυτό δικαιολογείται επαρκώς από τις επικρατούσες συνθήκες, με την προϋπόθεση της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου.
2. α) Κάθε νομοσχέδιο ρυθμίζει κατά τρόπο πλήρη το συγκεκριμένο θέμα ενώ εξουσιοδοτικές διατάξεις θεσπίζονται κατ΄ εξαίρεση. Στην περίπτωση αυτή, ερευνάται εάν το συγκεκριμένο θέμα επιτρέπεται να αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης καθώς και αν η επιδιωκόμενη ρύθμιση μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση υφιστάμενων εξουσιοδοτήσεων. Με σκοπό την τήρηση της αρχής της πλήρους ρύθμισης του θέματος από τον ίδιο το νόμο και τον έλεγχο της νομιμότητας της ρύθμισης ως προς τον φορέα της νομοθετικής εξουσιοδότησης το σύνολο των εξουσιοδοτικών διατάξεων καταχωρίζεται σε αυτοτελές άρθρο με τίτλο «εξουσιοδοτήσεις» στο τέλος του νομοσχεδίου πριν από τις μεταβατικές και καταργητικές διατάξεις.
β) Εφόσον το νομοσχέδιο προβλέπει την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων ή άλλων κανονιστικών πράξεων μέσα σε αποκλειστική προθεσμία, δεν εισάγεται στο Υπουργικό Συμβούλιο για συζήτηση αν δεν συνοδεύεται από τα προσχέδια αυτών των πράξεων. Το νομοσχέδιο δεν εισάγεται στο Υπουργικό Συμβούλιο αν δε συνοδεύεται από τα παραπάνω σχέδια καθώς και από χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.
3. Οι διατάξεις που ρυθμίζουν θέματα που προκύπτουν από τη μεταβολή της νομοθεσίας και την μετάβαση από την προϊσχύουσα νομοθεσία (μεταβατικές διατάξεις) τίθενται χωριστά. Οι μεταβατικές διατάξεις δεν επιτρέπεται να τίθενται στο ίδιο άρθρο με τις διατάξεις του νομοσχεδίου που έχουν πάγιο χαρακτήρα.
4. α) Σε περίπτωση νομοθετικής μεταβολής, όπου αντικαθίστανται, τροποποιούνται, προστίθενται ή παρεμβάλλονται άρθρα, παράγραφοι, λέξεις ή καταργούνται ισχύουσες διατάξεις, αναφέρεται ολόκληρο το άρθρο ή κεφάλαιο, όπως διαμορφώνεται τελικά. Επίσης, δεν επιτρέπονται αα) η αόριστη παραπομπή σε άλλες διατάξεις, οι οποίες πρέπει να αναφέρονται ρητά και συγκεκριμένα, και ββ) οι παρεκκλίσεις από πάγιες διατάξεις χωρίς αποχρώντα λόγο.
β) Σε περίπτωση ολοκληρωμένης ρύθμισης ενός θέματος, κωδικοποιείται το σύνολο των σχετικών διατάξεων και οι καταργούμενες διατάξεις αναφέρονται ρητά σε αυτοτελές άρθρο στο τέλος του νομοσχεδίου.
γ) Για τον παραπάνω σκοπό, με ευθύνη των οικείων Υπουργών εντοπίζονται υποχρεωτικά μέσα σε αποκλειστική προθεσμία εννέα (9) μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού και καταγράφονται οι προς κατάργηση ή παρωχημένες ή διατάξεις που έχουν περιέλθει σε αχρησία, ώστε να καθίσταται εφικτή η πρόσβαση στην ισχύουσα νομοθεσία.
5. Η έναρξη ισχύος του νομοσχεδίου πρέπει να καταχωρίζεται πάντοτε σε ιδιαίτερο άρθρο. Αν για ορισμένες διατάξεις ορίζεται διαφορετικός σε σχέση με τις λοιπές διατάξεις χρόνος έναρξης της ισχύος τους, αυτό πρέπει να ορίζεται ρητώς σε αυτοτελή και αριθμημένη παράγραφο με μνεία της σχετικής διάταξης και του χρόνου έναρξης της ισχύος της.
ΑΡΘΡΟ 3 – ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΛΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗΣ
Ιδιαίτερα σημαντικό άρθρο. Με τις ρυθμίσεις του επιδιώκεται η καταπολέμηση φαινομένων που συντελούσαν στην σύνταξη ατελών, ασαφών και πολλές φορές ανεφάρμοστων διατάξεων.
Οι παρ. 3,4α,4β,5,6, 2α και 2β, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την περ. 2α, αποτελούν ουσιαστικά κανόνες σύνταξης ρυθμίσεων και νομοτεχνικής επεξεργασίας στα πλαίσια των αρχών της καλής νομοθέτησης και όχι διαδικασίες νομοθετικής παραγωγής. Θεωρώ, λοιπόν, ορθότερο να ενταχθούν στο άρθρο 4, ως υποχρεώσεις των αρμόδιων φορέων νομοθέτησης. Η παρ. 1 του άρθρου 3 αφορά τις «Διαδικασίες Νομοθετικής Παραγωγής» και μπορεί να τεθεί μετά τις δομές της καλής νομοθέτησης.
Παρ. 1
– Προτείνεται η ενδεικτική εξειδίκευση των εξαιρετικών περιστάσεων που δικαιολογούν την υπέρβαση του εν λόγω αριθμού.
– Για ποιο σκοπό γίνεται η ενημέρωση του γραφείου καλής νομοθέτησης; Εισηγείται την έγκριση της υπέρβασης των 2 σχεδίων νόμων ανά έτος προς το Υπουργικό Συμβούλιο ή απλά ενημερώνεται ώστε να σχεδιάζει και το ίδιο το διάγραμμα ενεργειών του;
– Ο όρος «πλήρης» ρύθμιση, είναι ασαφής. Σύμφωνα με τις αρχές καλής νομοθέτησης κάθε ρύθμιση πρέπει να είναι πλήρης, οπότε η αναφορά της λέξη αυτής είναι περιττή. Αν όμως υποδηλώνεται ότι πρέπει κάθε τομέας να ρυθμίζεται συνολικά και όχι αποσπασματικά μέσω αναμόρφωσης – κωδικοποίησής του, πρέπει να αναφερθεί ρητά. Θεωρώ, δε, αναγκαίο για την επιτυχία του νόμου αυτού, το κάθε Υπουργείο να προχωρήσει σε μία αναμόρφωση – κωδικοποίηση αν όχι του συνόλου, τουλάχιστον του μεγαλύτερου μέρους της νομοθεσίας των πεδίων αρμοδιότητάς τους και να καλύψει νομοθετικά κενά. Επομένως, αν το ανώτατο όριο των 2 σχεδίων νόμων το χρόνο, τίθεται για να αντιμετωπισθεί η πολυνομία, πρέπει να συνυπολογισθεί ότι ενδεχομένως τα πρώτα έτη εφαρμογής τους να κριθεί αναγκαία η ψήφιση περισσότερων σχεδίων νόμων.
Παρ. 2α
Θεωρώ ότι εξουσιοδοτήσεις δίνονται ορισμένες φορές είτε για να αποφευχθεί η εφαρμογή του νόμου σε κάποια σημεία του (π.χ. έλεγχοι), είτε γιατί το αρμόδιο Υπουργείο πραγματικά αδυνατεί να ρυθμίσει ένα ζήτημα και προτιμά να αναβάλει την τακτοποίησή του, με αποτέλεσμα να ρυθμίζεται τελικά πρόχειρα και αποσπασματικά. Συνήθως δε, η ύπαρξη πολλών τέτοιων εξουσιοδοτικών διατάξεων αποτελεί ένδειξη απουσίας σχεδιασμού και μελέτης του υπό ρύθμιση θέματος. Ως εκ τούτου η ρύθμιση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σαφής και αυστηρή.
– Θεωρώ ότι πρέπει να υποχρεώνεται το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο να υποβάλλει ένα είδος αιτιολογικής έκθεσης επί των λόγων που επιβάλλουν τη χρήση νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων.
– Προτείνεται να ορισθεί το όργανο που θα ελέγχει το σύννομο και σκόπιμο των εν λόγω εξουσιοδοτικών διατάξεων, και θα εισηγείται την έγκριση ή απάλειψή τους (πέραν της ΚΕΝΕ, μπορεί να γνωμοδοτεί το Γραφείο Καλής Νομοθέτησης).
– Τέλος, προτείνεται να τεθεί ανώτατο όριο εξουσιοδοτικών διατάξεων που μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις να μπορεί να ξεπερασθεί.
Παρ. 2β
Η διάταξη αυτή είναι πολύ σημαντική, αλλά αφήνει ένα παραθυράκι, αφού σε περίπτωση μη θέσης αποκλειστικής προθεσμίας, δεν απαιτείται η υποβολή προσχεδίου τις κανονιστικής πράξης. Προς τούτου θεωρώ ότι θα πρέπει να δικαιολογείται επαρκώς η μη δυνατότητα πρόβλεψης αποκλειστικής προθεσμίας εντός της οποίας θα εκδοθεί η κανονιστική πράξη, ώστε να μην καταστρατηγηθεί ο νόμος.
Το τελευταίο εδάφιο τις παραγράφου προτείνεται να διαγραφεί και να προστεθεί η φράση «…καθώς και από χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της» στο πρώτο εδάφιο.
Παρ. 3
Θεωρώ ότι το δεύτερο εδάφιο περιττεύει και αρκεί να τεθεί στο τέλος του πρώτου εδαφίου η φράση «…τίθενται σε χωριστό άρθρο από τις διατάξεις του νομοσχεδίου που έχουν πάγιο χαρακτήρα».
Παρ. 4α
– Ο όρος νομοθετική μεταβολή θεωρώ ότι περιπλέκει τα πράγματα και προτείνω να αναφερθεί ο όρος «ρύθμιση», ώστε να περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης τόσο οι νόμοι όσο και οι κανονιστικές πράξεις.
– Όσον αφορά το κεφάλαιο, θεωρώ ότι δεν είναι σαφές και πρέπει να διευκρινισθεί πότε αναγράφεται όλο εξ αρχής. Στις περιπτώσεις που ένα νομοθέτημα δεν έχει άρθρα; (σπάνιο, αν όχι απίθανο). Όταν τροποποιούνται μερικά άρθρα ενός κεφαλαίου;
Παρ. 4β
Ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί όλα αυτά τα χρόνια υπαλλήλους, πολίτες αλλά και δικαστήρια, είναι ότι σπάνια σε νόμους και κανονιστικές πράξεις αναφέρονται ρητά οι διατάξεις που καταργούνται. Η πρόβλεψη στο σχέδιο νόμου της αυτονόητης μεν αλλά τόσο καταστρατηγημένης αυτής αρχής, θα μπορούσε να οδηγήσει στο αποτέλεσμα να μην ξαναδούμε άρθρο με τη γνωστή φράση: «Με το παρόν καταργείται κάθε διάταξη αντίθετη με τις διατάξεις του παρόντος», καθώς η απλή αναφορά του κανόνα αυτού σε εγχειρίδια οδηγιών περί νομοτεχνικής επεξεργασίας δεν απέδωσε.
Το άρθρο, όμως, είναι ασαφές, τόσο όσον αφορά τη χρήση της φράσης «ολοκληρωμένη ρύθμιση», όσο και επειδή στα πλαίσια της κωδικοποίησης δεν μπορεί να γίνει κατάργηση διατάξεων (παρά μόνο εκείνων που έχουν καταργηθεί σιωπηρά. Προς τούτο, θεωρώ αναγκαίο να προβλεφθεί ότι οι καταργούμενες διατάξεις αναφέρονται ρητά σε χωριστό άρθρο όχι μόνο σε περίπτωση κωδικοποίησης, αλλά σε κάθε ρύθμιση που θεσπίζεται.
Παρ. 4γ
Η παρ. 4γ είναι ασαφής:
– Η φράση «η νομοθεσία γίνεται προσβάσιμη στους πολίτες», δεν θεωρώ ορθό να περιληφθεί στο σχέδιο νόμου, αφού δεν θεσπίζει δικαιώματα ή υποχρεώσεις, αλλά μόνο στην αιτιολογική έκθεση
– Η νομοθεσία, δε γίνεται προσβάσιμη στους πολίτες μόνο αν καταγραφούν οι προς κατάργηση διατάξεις γιατί μόνο με την τυπική κατάργησή τους με διάταξη νόμου ή κανονιστικής πράξης δεσμεύεται ο αρμόδιος υπάλληλος και ο πολίτης να μην τις εφαρμόσει.
– Η νομοθεσία, δε γίνεται προσβάσιμη στους πολίτες μόνο αν καταγραφούν οι προς κατάργηση διατάξεις αλλά με την αναμόρφωση της νομοθεσίας κάθε τομέα, στα πλαίσια της οποίας, μπορούν όχι μόνο να ενταχθούν σε ένα κείμενο οι υφιστάμενες ρυθμίσεις, αλλά να καταργηθούν ή να τροποποιηθούν διατάξεις, καθώς και να προστεθούν νέες. Θεωρώ ότι η τήρηση της αρχών της καλής νομοθέτησης στις αποφάσεις – πράξεις που θα εκδοθούν στο μέλλον, δε θα είναι εφικτή αν δεν προηγηθεί η κωδικοποίηση ή αναμόρφωση σε πολλούς τομείς. Κρίνω, άλλωστε, ότι η καταγραφή των προς κατάργηση διατάξεων συνδέεται άρρηκτα με τη γενικότερη θεώρηση εκάστου τομέα στα πλαίσια κωδικοποίησης ή αναμόρφωσης των σχετικών διατάξεων.
– Η παράγραφος αυτή αναφέρεται σε απλή καταγραφή των προς κατάργηση διατάξεων χωρίς να προβλέπει χρονοδιάγραμμα θέσπισης των ρυθμίσεων με τις οποίες θα καταργηθούν οι διατάξεις. Προτείνω, λοιπόν, να τεθούν χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των εν λόγω κωδικοποιήσεων – αναμορφώσεων με σαφή καθορισμό του ρόλου των δομών της καλής νομοθέτησης και των σταδίων της διαδικασίας αυτής.
– Προτείνω, τέλος, να προστεθεί η πρόβλεψη ότι δε θα κατατίθενται τροπολογίες νομοσχεδίων σε νομοσχέδια άλλων Υπουργείων.
Με έχουν καλύψει οι συμπολίτες μου με τα σχόλια επ αυτού…
Πρόταση μου:
Ας μην υπάρξουν και στο μέλλον παράθυρα στους Νόμους που να επιτρέπουν την όποια Ανομία….
Όσο ποιο απλά λοιπόν τόσο ποιο καλά για όλους.
Και τέλος, εάν πρέπει να υπάρξει ένα Υπουργείο να εποπτεύει το αυτονόητο άλλων Υπουργείων (Υπουργών) ας είναι, στην Ελλάδα ζούμε άλλωστε….
Το όνειρο μιας νέας Ελλάδας όνειρο θα μείνει αν δεν αλλάξουμε ΟΛΟΙ νοοτροπία. ΟΛΟΙ
Αυτό μοιάζει περισσότερο με εγχειρίδιο του συνετου υπουργού παρα νόμος, και ίσως αντιβαίνει την αρχή της επικουρικοτητας. Ίσως αντι για νόμος έπρεπε να ενταχθεί σε προπαρασκευαστικα σεμινάρια για υπουργούς και πρωθυπουργους
ΑΡΘ.3 ΠΑΡ.1
ΗΔΗ ΑΡΧΙΣΑΤΕ ΜΕ ΕΝΑ ΠΑΡΑΘΥΡΟ..
ΚΑΘΕ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΠΟΣΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ ΘΑ ΨΗΦΙΣΕΙ ΟΧΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΔΥΟ
(ΑΛΛΑ ΑΥΤΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ)?????
Σκοπός θα πρέπει να είναι επίσης να μην αφήσουμε «γερασμένους» νόμους. Προτείνω να προστεθεί παράγραφος που να αναγκάζει τους υπουργούς να επικαιροποιούν τη νομοθεσία που είναι παλιότερη των (π.χ.) 20 ετών.
Σε συνέχεια της παραγράφου 4 προτείνω οι νόμοι που έχουν τροποποιηθεί αργότερα (π.χ. νομοθετική ρύθμιση) να επανεκδίδονται, χωρίς ψήφισή τους (εφόσον στην ουσία δε θα αλλάζουν καθώς το κείμενο έχει ήδη ψηφιστεί, απλά για να υπάρχουν ολοκληρωμένοι σε ΦΕΚ) κάθε έτος.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΥ (και ενοποίηση πολλών παλιών νόμων).
Για κάθε αλλαγή νόμου η οποιασδήποτε μεταρρύθμισης:
1) Μάζεμα όλων των νόμων, των διαταγών, των προεδρικών διαταγμάτων και των ερμηνειών τους.
2) Μάζεμα όλων των νόμων, των διαταγών, των προεδρικών διαταγμάτων και των ερμηνειών τους που έχουν κάποια σχέση, συνάφεια ή οποιοδήποτε αλληλο-επηρεασμό με τον προς συζήτηση νέο νόμο.
3) Δημιουργία νέου νομοσχέδιου
4) Διερεύνηση για περίπτωση αντισυνταγματικότητας και οποιασδήποτε διευκόλυνσης προς αδικία ή παρανομία.
5) Κοινοποίηση στον δικαστικό σύλλογο, στον δικηγορικό σύλλογο, στο συμβούλιο της επικρατείας, στο πρωθυπουργικό γραφείο, στο προεδρικό γραφείο, στους πολίτες προς έλεγχο και διερεύνηση πιθανού αντιλαϊκού περιεχομένου, πιθανή διευκόλυνση σε κάποια συντεχνία, πιθανή ιδιοτέλεια κ.τ.λ.
6) Προτάσεις προς πιθανές διορθώσεις από: Προεδρικό γραφείο, πρωθυπουργικό γραφείο, πολίτες και κυρίως από το δικαστικό και δικηγορικό σύλλογο και από το συμβούλιο της επικρατείας που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.
7) Προσαρμογή βάσει των νέων δεδομένων και διορθώσεις στα απαράιτητα σημεία.
8) Απλοποίηση για να γίνεται απολύτως κατανοητός.
9) Αναλυτικές ερμηνείες προς αποφυγή οιασδήποτε λανθασμένης ερμηνείας, αποφυγή δημιουργίας «παραθυριών», αποφυγή διχογνωμίας και δολιχοδρομίας, αποφυγή αδικίας, αποφυγή απόρριψης τμήματος των πολιτών και εξυπηρέτησης κάποιων άλλων, και το σημαντικότερο: αποφυγή ιδιοτέλειας και εξυπηρέτησης συντεχνιών.
10) Προς ψήφιση: 1ον χωρίς την παραμικρή ‘πίεση’ από την βουλή, 2ον από τους πολίτες με κλήρωση (εφόσον, όπως είναι απαραίτητο, έχει εφαρμοσθεί η διαδικασία με κλήρωση του πολίτη-βουλευτή). Καμία σχέση ή επαφή δεν πρέπει να έχει ο προτείνων το νέο νόμο με την διαδικασία της ψηφοφορίας, πέραν των εξηγήσεων που πιθανόν ζητηθεί να δώσει.
11) Δημοσίευση και Αποστολή του νέου νόμου (εφόσον ψηφισθεί) προς τον δικαστικό σύλλογο, τον δικηγορικό σύλλογο, το συμβούλιο της επικρατείας, το πρωθυπουργικό γραφείο, στο προεδρικό γραφείο και στους Πολίτες, για επικύρωση του νέου νόμου.
Έτσι μόνο ο νόμος θα αποκτήσει απόλυτη νομιμότητα και καθολικότητα.
Αντώνης Αναστασιάδης
Δεν μπορεί κανείς να αποφύγει τον πειρασμό να σχολιάσει ότι αν ίσχυε η ρύθμιση του άρθρου 3 παρ. 2.β δεν θα είχαν δημιουργηθεί όλα τα ζητήματα που προέκυψαν από την εφαρμογή του ν. 3919 και δη τα θέματα με τα ταξί. Η αναγκαιότητα της διάταξης είναι μεγάλη.
Πιστεύω πως ο ετήσιος νομοθετικός προγραμματισμός είναι πολύ θετικό βήμα γενικότερα, αλλά και ειδικά για την διευκόλυνση και αριστοποίηση του έργου του Γραφείου Καλής Νομοθέτησης, διότι θα επιτευχθεί καλύτερη επεξεργασία των νομοσχεδίων σε συνδιασμό με τις προτάσεις που θα υποβληθούν από το σύνολο των Υπουργείων.
Διαφωνώ όμως με τον περιορισμό του αριθμό των νομοσχεδίων, σε ένα και το πολύ δύο, νομοσχέδια, διότι αυτό, στην πράξη, σημαίνει ότι για ένα ολόκληρο χρόνο δεν θα υπάρχει καθόλου νομοθέτηση! Το 2012, δηλαδή δεν πρέπει κανονικά να κατατεθεί κανένα νομοσχέδιο μια και κάθε Υπουργείο θα πρέπει να συγκεντρώσει τις προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις για να τις προτείνει στο Γραφείο Καλής Νομοθέτησης για τον επόμενο χρόνο!
Αυτό βέβαια θα συνεχίζεται και τα επόμενα χρόνια με θέτικά αποτελέσματα στην ποσότητα και ποιότητα της νομοθεσίας αλλά με σοβαρές επιπτώσεις στη τακτοποίηση των προβλημάτων. θα δημιουργηθεί δηλαδή, πρόβλημα με την χρονοβόρα νομοθετική διαδικασία και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νόμος ψηφίζεται για να επιλύσει άμεσα ένα πρακτικό, συνήθως, πρόβλημα θα καταντήσουμε ακόμή πιο δύσκολη τη ζωή του Έλληνα πολίτη. Δίνεται βέβαιa η δυνατότητα υπέρβασης «του παραπάνω αριθμού εφόσον αυτό δικαιολογείται επαρκώς από τις επικρατούσες συνθήκες, με την προϋπόθεση της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου», αλλά δημιουργεί την εξαίρεση της ταχύτητας της νομοθεσίας και οι προϋποθέσεις δημιουργούν επιπλέον γραφειοκρατία και καθυστέρησης της ταχύτητας.
Δεν υπάρχει πρόβλεψη (επιπτώσεις) για την περίπτωση της μη τήρησης των υποχρεώσεων των οργάνων θέσπισης ρυθμίσεως αναφορικά με τη διαδικασία καλής νομοθέτησης!
Τι σημαίνει «με ευθύνη των οικείων Υπουργών»; Είναι η γνωστή «ευθύνη υπουργών» ή κάποια άλλη;
Και κάτι ακόμη: Όταν κάποιος νόμος προβλέπει έκδοση υπουργικών αποφάσεων αλλά οι υπουργοί χρονοτριβούν καθιστώντας τον νόμο ανενεργό υπάρχουν ευθύνες ή όχι;
1. Η πρώτη παράγραφος του σχεδίου νόμου καλύπτει ένα πολύ σημαντικό ζήτημα (το ρυθμιστικό προγραμματισμό) αλλά είναι υπερβολικά συνοπτική και επιφανειακή.
Μολονότι είναι πολύ σημαντικό να περιοριστεί η ροή της νέας νομοθεσίας που αποδεδειγμένα αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή υποκειμενικής επιβάρυνσης και αβεβαιότητας για τις επιχειρήσεις, ο περιορισμός των 2 σχεδίων νόμου ανά έτος είναι υπερβολικά αυθαίρετος και περιοριστικός. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις εκλέγονται για να νομοθετούν και είναι εκ των πραγμάτων πολύ δύσκολο να τεθεί ένα ποσοτικό όριο στο νομοπαρασκευαστικό τους έργο. Η Ελλάδα έχει σημαντικά θεσμικά κενά που συχνά θα πρέπει να συμπληρωθούν με νομοθετικές ρυθμίσεις και δεν μπορούν να παραπεμφθούν στις καλένδες. Εξάλλου, η ρυθμιστική νομοθεσία είναι ένα δημόσιο αγαθό ανταγωνιστικό των δημοσίων δαπανών, και χωρίς τη δυνατότητα να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες οι εκάστοτε κυβερνήσεις θα πρέπει να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ρυθμιστικές επεμβάσεις για να επιτελέσουν το έργο τους.
Μάλιστα ένας τέτοιος περιορισμός παρέχει κίνητρα να συγχωνευθούν σε ένα σχέδιο νόμου ρυθμίσεις που κανονικά θα έπρεπε να κατατεθούν ξεχωριστά. Κάτι τέτοιο δυσκολεύει χωρίς λόγο το έργο του κοινοβουλίου και το δημοκρατικό έλεγχο και γενικά ενδέχεται να μειώσει την ποιότητα της νομοθεσίας. Δυσκολεύει επιπλέον τη διαδικασία κωδικοποίησης της νομοθεσίας. Γενικότερα δεν συμφέρει κανέναν να δημιουργηθεί ένας τέτοιος κανόνας, μόνο και μόνο για να καταστρατηγείται συστηματικά.
Σε βάθος χρόνου, προτιμώτερο είναι να υπάρχει περιορισμός στα προβλέπόμενα κόστη της νέας νομοθεσίας (και πάλι σε μεσοπρόθεσμο και όχι ετήσιο ορίζοντα) καθώς και μια σαφής διευκρίνιση των περιστάσεων, υπό τις οποίες επιτρέπεται να υπερβαίνουν οι διάφοροι φορείς το όριο που τους έχει ανατεθεί – ιδανικά, δανειζόμενα από το μελλοντικό τους ρυθμιστικό προϋπολογισμό. Τα δε υπουργεία πρέπει να επιτρέπεται να έχουν διαφορετικούς νομοθετικούς ‘προϋπολογισμούς’ ανάλογα με την προτεραιότητα και την πολυπλοκότητα του έργου τους. Η δε κατανομή των ρυθμιστικών προϋπολογισμών είναι πολιτική απόφαση και πρέπει να λαμβάνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Η χρήση ρυθμιστικών προϋπολογισμών έχει το επιπλέον πλεονέκτημα ότι επιτρέπει στο νομοθέτη να εξαργυρώνει ένα μέρος από τα κόστη συμμόρφωσης που εξοικονομεί – δίνοντάς του έτσι ένα κίνητρο για να επιτυγχάνει επιπλέον κέρδη από μεταρρυθμίσεις.
Εντούτοις η ιδέα των ρυθμιστικών προϋπολογισμών έχει προταθεί πολλάκις και όμως δεν έχει ποτέ εφαρμοστεί στην πράξη, ακόμη και από χώρες με πολύ εξελιγμένα συστήματα ρυθμιστικής διακυβέρνησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Μ. Βρεταννίας όπου η διαβούλευση ανέδειξε σοβαρά προβλήματα. Μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα του σχετικού εργαστηρίου εδώ:
http://www.google.com/url?sa=t&source=web&cd=1&ved=0CBcQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.bis.gov.uk%2Ffiles%2Ffile49306.doc&rct=j&q=bis%20regulatory%20budgets%20consultation%20conference&ei=fiY_TpiTFsaYhQeQ06CLCQ&usg=AFQjCNFEF6GOa9r0KfwWS84q3v14QoGLJQ&sig2=gD2SM0C-ZE_-aa-3Z2Sm3Q
Ως ενδιάμεση κατάσταση, το νέο σύστημα ρυθμιστικής διακυβέρνησης οφείλει να διατηρεί ενημερωμένους υπολογισμούς των βαρών που προκύπτουν από όλες τις νέες ρυθμίσεις, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για μελλοντικές εφαρμογές ρυθμιστικού προϋπολογισμού. Ο δε περιορισμός την εισερχόμενης νομοθεσίας μπορεί να επιτευχθεί επιβάλλοντας έναν υψηλό πήχη κόστους-οφέλους για κάθε νέα ρύθμιση. Οι υπολογισμοί μου για τη Μ. Βρεταννία και τις ΗΠΑ δείχνουν ότι η σχέση κόστους οφέλους σε αυτά τα κράτη κυμαίνεται, συντηρητικά πάντα, γύρω στο 2:1. Στις ΗΠΑ ο δείκτης έχει υπολογιστεί από 14.3 ως 2.3 προς ένα την τελευταία δεκαετία. Ακόμη και αυτή η λύση απαιτεί σοβαρές προσπάθειες για την αναβάθμιση του υπολογισμού των συνεπειών της νομοθεσίας ούτως ώστε να αποφευχθούν τυχόν αυθαιρεσίες και παραποιήσεις και ενδέχεται να μην είναι αποτελεσμάτική για αρκετά χρόνια.
Ανεκδοτολογικά αναφέρω ότι το μικροσκοπικό βασίλειο του Μπουτάν έχει στη διάθεσή του περισσότερους δημοσίους υπαλλήλους εκπαιδευμένους στη μέτρηση των βαρών βάση του Τυποποιημένου Υποδείγματος Κοστολόγησης (Standard Cost Model) απ’ ό,τι η Ελλάδα.
(Περισσότερα εδώ στο κεφ. 3 εδώ: http://www.acca.co.uk/pubs/general/activities/library/small_business/sb_pubs/tech-afb-coa.pdf)Τέτοιου είδους αδυναμίες στο ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης είναι κρίσιμης σημασίας και πρέπει να αντιμετωπιστούν το ταχύτερο δυνατόν.
Στο μεταξύ, ο νομοθέτης οφείλει να παράσχει μια σαφή πρόβλεψη για το πώς θα αντιμετωπίζονται οι ρυθμίσεις που δεν προέρχονται από την πρωτοβουλία του Έλληνα νομοθέτη αλλά από την Ευρώπη ή από τα δικαστήρια – το βάρος αυτής της επιπλέον νομοθεσίας αποτελεί μάλλον την πλειοψηφία της ροής νέων ρυθμιστικών βαρών. Δεν έχει νόημα ο οποιοσδήποτε περιορισμός αν εξωθεί τις εκάστοτε κυβερνήσεις στην αυθαίρετη επίστρωση επιπλέον ρυθμίσεων κατά την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας (την οποία η διεθνής βιβλιογραφία ονομάζει goldplating). Επίσης δεν έχει νόημα οποιοσδήποτε περιορισμός αν εξωθεί το νομοθέτη στο να περιορίσει τεχνητά τα κόστη της νομοθεσίας αποφεύγοντας να κάνει προβλέψεις για την εφαρμογή της, μετακυλίοντας έτσι την ευθύνη του στα δικαστήρια.
4. Είναι πολύ σημαντικό οι νόμοι να μπορούν να διαβαστούν χωρίς να ανατρέχει ο ενδιαφερόμενος σε άλλα κείμενα. Συχνά, για παράδειγμα, κρίσιμοι ορισμοί παραπέμπουν σε προηγούμενη νομοθεσία και επιμέρους ρυθμίσεις περιγράφονται ως κατάργηση σημείων της προηγούμενης νομοθεσίας ή προσθήκη σημείων σε αυτή. Αυτή η αλληλουχία παραπομπών δυσκολεύει σοβαρά τη συμμόρφωση, απαιτώντας ενίοτε την απασχόληση ενός ειδικού, πράγμα απαγορευτικό για έναν ιδιώτη ή μια μικρή επιχείρηση.
5. Πολλές χώρες πρωτοπόροι της Καλής Νομοθέτησης έχουν υιοθετήσει τις λεγόμενες Ημερομηνίες Κοινής Εφαρμογής (Common Commencement Dates). Πρόκειται για ένα περιορισμένο αριθμό ημερομηνιών (1 ή 2 ετησίως) στις οποίες και μόνον επιτρέπεται να τίθενται σε ισχύ νέες ρυθμίσεις. Η ύπαρξη τέτοιων ημερομηνιών διευκολύνει τους κοινωνικούς εταίρους, τα συμμορφούμενα μέρη αλλά και τις ίδιες της δημόσιες υπηρεσίες στο να προγραμματίζουν τις εργασίες τους, και αυξάνει τη διαφάνεια του νομοθετικού έργου.
Πραγματικά αποτελεί μάστιγα για τον μέσο δημόσιο υπάλληλο και τον μέσο πολίτη η προσπάθεια να διαβάσει και τελικά να κατανοήσει ένα κείμενο νόμου που μονίμως παραπέμπει σε προγενέστερα άρθρα νόμων που είτε καταργούνται είτε τροποποιούνται χωρίς να έχει πάντοτε στην διάθεσή του τα προηγούμενα κείμενα και χωρίς να μπορεί ούτε καν να τα βρει. Οπότε είναι απαραίτητο να ενσωματόνονται αυτούσιες οι ρυθμίσεις που παραμένουν, καθώς και ολόκληρη η ρύθμιση όπως διαμορφώνεται. Παράδειγμα λόγω της ακροτελεύτιας διάταξης της κωδικοποίησης της Διοικητικής Δικονομίας με την οποία καταργήθηκαν όποιες ρυθμίσεις ρητά δεν συμπερίληφθηκαν στην κωδικοποίηση ανακλύφθηκαν λάθος χειρισμοί από τη δημόσια διοίκηση μετά από 5-6 έτη από την εφαρμογή της κωδικοποίησης και μάλιστα ούτε τα ίδια τα Διοικητικά Δικαστήρια δεν είχαν αντιληθφεί άμεσα την αλλαγή της διαδικασίας.
Περαιτέρω κατά τη γνώμη μου η συνεχής παροχή εξουσιοδοτήσεων για την ρύθμιση λεπτομερειών από Υπουργικές Αποφάσεις ή ΠΔ έχει δημουργήσει πιο πολλά προβλήματα από ότι έχει λύσει. Παρατηρούνται υπερβάσεις της εξουσιοδότησης οι οποίες κρίνονται μεταγενέστερα από τα Διοικητικά Δικαστήρια και εν τέλει από το ΣτΕ μετά από δεκαετή εφαρμογή των ρυθμίσεών τους και τη γέννεση έννομων αποτελεσμάτων σε βάρος των διοικούμενων αλλά και του ίδιου του κράτους. Όπως παρατηρείται και αυτό που αναφέρθηκε σε προγενέστερο σχόλιο η μη έδκοση τους με αποτέλεσμα ο νόμος να παραμένει ανενεργός.
Η προχειρότητα στην σύνταξη των νόμων καθώς και οι αδιαφορία των νομοθετών μας κατά την άσκηση του νομοθετικού τους έργου όπου σίγουρα δεν είναι πάντοτε ενημερωμένοι για το τι ψηφίζουν, έχουν δημιουργήσει το τέρας της πολυνομίας και της ασάφειας των νόμων που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά.
Τέλος η δημόσια διαβούλευση είναι σίγουρα ένα βήμα προόδου αλλά θα πρέπει η διαβούλευση να επετκατθεί και μέσα στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες κάθετα σε επίπεδο οργαντικής μονάδας αφού οπωσδήποτε αυτοί που καλούνται να εφαρμόσουν τους νόμους από πλευράς διοίκησης (οι απλοί υπάλληλοι δηλαδή) έχουν διαφορφώσει και άποψη από την καθημερινή πρακτική και η εμπεριία τους θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύτιμο βοήθημα.
Επειδή η χώρα χρειάζεται ταχύτητα , όλες οι διαδικασίες και οι προυποθέσεις που προβλέπει το άρθρο 2 του σ.ν είναι χρονοβόρες – πολύπλοκες – και γιαυτό από την ΄φυση τους αδιαφανείς , οδηγούν στην γραφειοκρατία που είναι και παγίδα των δημιουργών αυτολυ του νομοσχεδίου. ΑΠΛΟΤΗΤΑ – ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ ΜΕ ΔΥΟ ΤΟ ΠΟΛΥ ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ. Οι πολλές μαμμές βγάζουν στραβό το παιδί.
Ο εντοπισμός των υπευθύνων η ανικάνων αξιωματούχων της κυβέρνησης εντοπίζεται εύκολα μόνο με τον ελάχιστων αριθμό υπογραφών.
Ακολουθείστε Γερμανική νοοτροπία , Απλά-Σταθερά-Αποτελεσματικά
Άρθρο 3 παράγραφος 1
Για ποιο λόγο τίθεται ο περιορισμός των δύο νομοσχεδίων και τι επιτυγχάνεται αυτό; Προτείνω να παραμείνει μόνο η πρώτη πρόταση της παραγράφου.
Άρθρο 3 παράγραφος 2 στοιχείο (β)
Συμφωνώ απολύτως. Μάλιστα τα σχετικά προσχέδια θα πρέπει να είναι (κατά το δυνατόν) δεσμευτικά, ιδίως εφόσον δεν γίνουν τροποποιήσεις που να συνδέονται με αυτά κατά τη συζήτηση και ψήφιση του νομοσχεδίου.
1. Γιατί δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2 ετησίως; Κι εφ’ όσον τίθεται εξ αρχής αυτός ο περιορισμός, γιατί αφήνεται ανοικτή η θύρα για υπέρβαση;(«δικαιολογείται επαρκώς», κλπ). Αρα μιλάμε για περιορισμο΄που δεν έχει ούτε θεωρητική ούτε πρακτική σημασία και περιορίζει την νομοθετική δραστηριότητα άνευ λόγου.
2α. «Ρυθμίζει κατά τρόπο πλήρη». Πώς στοιχειοθετείται η έννοια του «πλήρους»; Και αν εκ των υστέρων προκύψει ότι δεν ήταν «πλήρης» ο τρόπος; Η γνώμη μου είναι ότι δεν είναι δυνατόν να είναι πλήρης ο τρόπος ρύθμισης αν δεν κληθούν να εκφέρουν γνώμη οι πολίτες και υπηρεσιακοί παράγοντες που λόγω επαγγέλματος ή αρμοδιότητας, αντιστοίχως, έχουν σφαιρική γνώση ενός θέματος. Π.χ. σε νομοθετήματα που έχουν σχέση με προμήθειες υγειονομικού υλικού από τους δημόσιους φορείς υγείας, είναι απαραίτητο να εκφέρουν γνώμη οι επαγγελματίες προμηθευτές, οι γιατροί του ΕΣΥ, οι υπεύθυνοι προμηθειών, ακόμη και οι φαρμακοπποοί που διαχειρίζονται τα αποθέματα και οι νοσηλευτές που χειρίζονται τα υλικά.
2β. Πολύ σημαντικό αυτό και ελπίζω να λειτουργήσει. ‘Εχουμε συνηθίσει από ανενεργούς νόμους, γιατί δεν μερίμνησε η πολιτική
ηγεσία για την έκδοση των Π.Δ. ή των υπουργικών αποφάσεων! Θα πρέπει να τεθεί σαφής χρονική προοθεσμία γι’ αυτές τις κανονιστικές πράξεις και στην περίπτωση παράβασης να υπάρχουν διοικητικές και οικονομικές συνέπειες για τους υπευθύνους της παράλειψης. ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΥΘΥΝΟΙ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ!
4α. Επί τέλους πρέπει να σταματήσουν οι συνεχείς και αλυσιδωτές παραπομπές σε προγενέστερα νομοθετήματα (που κι αυτά παραππεμπουν σε άλλα κι αυτά σε άλλα…) και τις εξαιρέσεις και τις προϋποθέσεις εφαρμογής, που μόνο ηλεκτρονικός υπολογιστής καταλλήλως προγραμματισμένος μπορεί να παρακολουθήσει! Το καλλίτερο είναι να καταργούνται όλες οι προηγούμενες σχετικές νομοθετικές πράξεις και να αντικαθίστανται από την γενικότερη που καλύπτει όλο τα περιεχόμενο του αντικειμένου, κάτι, δηλαδή, σαν την κωδικοποίηση του καταστατικού μιας εταιρίας. Ιδιαιτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις περιπτώσεις νόμων που ακυρώνουν ο ένας τον άλλον!
Αν πραγματικά θέλετε να κάνετε κάτι λειτουργικό θα πρέπει οι νέοι νόμοι να περιλαμβάνουν το σύνολο των αναφορών τους σε παλιούς δηλαδή να έρχονται ως κωδικοποιημένοι.
Η σημερινή παρουσία νόμων που απλά τροποποιούν άλλους μάλλον αφορά τους δικηγόρους και όχι το μέσο Έλληνα πολίτη.
Αποφασίστε λοιπόν ότι ο πολίτης που διαβάζει ένα νόμο αυτός θα πρέπει να είναι έτσι γραμμένος που δεν θα χρειάζεται να ανατρέχει από άρθρο σε άρθρο μέχρι το 1890.