Η τρίτη δέσμευση του Ελληνικού Σχεδίου Δράσης εστίασε στο άνοιγμα των δημοσίων δεδομένων. Η ελεύθερη διάθεση των δεδομένων που η δημόσια διοίκηση παράγει, συλλέγει και διαχειρίζεται και τα οποία αφορούν την οικονομική και κοινωνική ζωή των πολιτών υποστηρίχθηκε πολύ ισχυρά από τη δημόσια διαβούλευση που διεξάγεται για τo Σχέδιο Δράσης της χώρας μας.
Μέχρι τώρα, η ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφορία είναι κατοχυρωμένη συνταγματικά στην Ελλάδα και προβλέπεται από το νόμο. Όμως αυτό που κρίνει τελικά την ουσία του δικαιώματος δεν είναι μόνο το νομικό πλαίσιο, αλλά επίσης οι οργανωτικές και τεχνολογικές επιλογές που το υλοποιούν. Προς την κατεύθυνση αυτή, οι προτεραιότητες της Ελληνικής κυβέρνησης εναρμονίστηκαν με τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η χώρα στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας για την Ανοιχτή διακυβέρνηση καθώς και τα σχόλια των φορέων της κοινωνίας των πολιτών.
Κάποια σημαντικά ζητήματα που προωθήθηκαν είναι:
- Η δημιουργία του κεντρικού καταλόγου συγκέντρωσης και διάθεσης δημοσίων δεδομένων (data.gov.gr [1]) μέσω του οποίου διατίθενται πλέον δεδομένα που αφορούν και στους ειδικούς στόχους 1 (Ανοικτή διάθεση δημόσιων δεδομένων από το παρατηρητήριο τιμών) και 3 (Επέκταση της δράσης ανοικτής διάθεσης φορολογικών δεδομένων) της παρούσας δεσμευσης για Ανοιχτά Δημόσια Δεδομένα.
- Η δυνατότητα που παρέχεται μέσω του data.gov.gr [1] στους πολίτες να ζητούν την διάθεση δημοσίων δεδομένων.
- Η διευθέτηση οργανωτικών και νομικών εκκρεμοτήτων σχετικά με την γεωχωρική πληροφορία.
Η ειδικότερη αποτίμηση κάθε σκοπού της δέσμευσης, αναλύεται στη συνέχεια:
Σκοπός 1: Ανοικτή διάθεση δημόσιων δεδομένων από το παρατηρητήριο τιμών
Στον δικτυακό τόπο data.gov.gr [1] έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί τα δεδομένα που αφορούν στο παρατηρητήριο τιμών καταναλωτικών προϊόντων. Τα δεδομένα τιμών που συλλέγονται δημοσιεύονται ανά δεκαπενθήμερο και μπορούν να εξαχθούν προκειμένου να τύχουν επεξεργασίας από κάθε ενδιαφερόμενο. Τα δεδομένα που αφορούν στο τελευταίο δεκαπενθήμερο διατίθενται επίσης μέσω διαδικτυακής υπηρεσίας από τον δικτυακό τόπου http://services.e-prices.gr/ [2] επιτρέποντας την δυναμική ανάκτηση δεδομένων και την δημιουργία εφαρμογών προστιθέμενης αξίας. Σημειώνεται ότι τμήμα των δεδομένων αφορούν στις τιμές καυσίμων, που είχαν ζητηθεί επίμονα από τους πολίτες.
Αποτίμηση: Εκπληρωμένος στόχος
Επόμενα βήματα:
- Τεχνικές βελτιώσεις στο data.gov.gr
- Επιχειρησιακό πλάνο ώστε η ευθύνη ανάρτησης δεδομένων στο data.gov.gr να περάσει στους φορείς. Στο τρέχον, πιλοτικό στάδιο τα δεδομένα αποστέλλονται από τους φορείς και δημοσιεύονται στον ιστότοπο από τους διαχειριστές. Επίσης θα πρέπει να υπάρξει απόφαση που να ρυθμίζει τον επιχειρησιακό τρόπο λειτουργίας του ιστοχώρου.
- Επέκταση της διαδικτυακής υπηρεσίας που αφορά στις τιμές καταναλωτικών προιόντων, ώστε να δίνει πρόσβαση σε ιστορικά στοιχεία τιμών.
Σκοπός 2: Αποφάσεις επί νομικών θεμάτων αναφορικά με κρατικά γεω-δεδομένα
Το θεσμικό πλαίσιο έχει εμπλουτιστεί και έχει ολοκληρωθεί η ρύθμιση των βασικών εκκρεμοτήτων που αφορούν στη χρήση και αναδιανομή γεωχωρικής πληροφορίας.
Πιο συγκεκριμένα με την ψήφιση δύο νόμων (4161/2013 και 4178/2013), ρυθμίζονται διάφορα εκκρεμή θέματα που αφορούν την γεωχωρική πληροφορία καθώς και σχετικά οργανωτικά θέματα, ενώ καταργείται ο Ο.Κ.Χ.Ε (Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας), και μεταβιβάζονται οι αρμοδιότητες του στην ανώνυμη εταιρεία «ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Ανώνυμη Εταιρεία» («ΕΚΧΑ Α.Ε.»).
Μετά από πρόταση και διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών προστέθηκε στο νόμο διάταξη στην οποία ορίζεται ότι το σύνολο των γεωχωρικών δεδομένων μπορούν να διατεθούν σε φορείς του δημοσίου τομέα δωρεάν και χωρίς περιορισμούς πέραν της αναφοράς προέλευσής τους, ενώ τα δημόσια δεδομένα διατίθενται σε οποιονδήποτε τρίτο δωρεάν και με τις κατάλληλες ανοικτές άδειες, εφόσον πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για μη εμπορικούς σκοπούς.
Αποτίμηση: Εκπληρωμένος στόχος
Επόμενα βήματα:
- Δημιουργία κεντρικού αποθετηρίου γεωχωρικής πληροφορίας υπό την αρμοδιότητα του ΕΚΧΑ.
Σκοπός 3: Επέκταση της δράσης ανοικτής διάθεσης φορολογικών δεδομένων
O σκοπός αυτός αφορά, σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, ζητά την διάθεση συγκεκριμένων δεδομένων:
- τριμηνιαία αναφορά ληξιπρόθεσμων οφειλών
- μηνιαία αναφορά δεικτών πρόδου των ΔΟΥ
- διαδικτυακή υπηρεσία παροχής δεδομένων για επαγγελματίες και επιχειρήσεις.
Όσον αφορά στη δέσμευση για τριμηνιαία αναφορά ληξιπρόθεσμων οφειλών στοιχεία για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές δημοσιεύονται σε δύο σημεία:
- στον ιστότοπο της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) (www.gsis.gr [3]): Στον ιστότοπο της ΓΓΠΣ δημοσιεύονται τα ονομαστικά στοιχεία των οφειλετών καθώς και το ύψος της ληξιπρόθεσμης οφειλής (στοιχεία όμως με περιορισμένη χρησιμότητα).
- στον ιστότοπο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) (www.publicrevenue.gr [4]): Στον ιστότοπο της ΓΓΔΕ δημοσιεύονται αναλυτικά οι στόχοι εισπράξεων ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι στόχοι ελέγχων και εισπράξεων μεγάλων επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων μεγάλου πλούτου, καθώς και τα αποτελέσματα αυτών. Η ενημέρωση είναι μηνιαία και προς το παρόν αφορά τα συγκεντρωτικά στοιχεία από όλες τις ΔΟΥ.
Όσον αφορά στην δέσμευση για μηνιαία αναφορά δεικτών πρόδου των ΔΟΥ:
- δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα. Τεχνικά ζητήματα (συλλογή των δεδομένων από τις πρωτογενείς πηγές σε συγκεκριμένο μορφότυπο προκειμένου να αποθηκεύονται σε βάση δεδομένων) δεν το έχουν επιτρέψει ακόμα. Επίσης τα στοιχεία αυτά αναμένεται να προσφέρονται στο μέλλον σε επεξεργάσιμη μορφή (.xls), ενώ απώτερος σκοπός είναι η δημιουργία και διάθεση διασυνδεδεμένων συνόλων ανοικτών δεδομένων, προκειμένου να μπορούν τρίτοι να παρέχουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας.
Όσον αφορά στη διαδικτυακή υπηρεσία παροχής δεδομένων για επαγγελματίες και επιχειρήσεις:
- η διαδικτυακή υπηρεσία παροχής δεδομένων για φυσικά και νομικά πρόσωπα ήταν σε παραγωγή και ελεύθερα διαθέσιμο για όλους τους πολίτες, αλλά αποσύρθηκε εξαιτίας καταγγελίας που έγινε και αφορούσε την μη εξουσιοδοτημένη παροχή προσωπικών δεδομένων σε τρίτους. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με απόφασή της καθόρισε τις προϋποθέσεις για την εκ νέου παροχή δεδομένων από την διαδικτυακή υπηρεσία. Πιο συγκεκριμένα θα απαιτείται η αυθεντικοποίηση του χρήστη (νομικού ή φυσικού προσώπου), η αποδοχή εκ μέρους του των όρων που θα ορίζονται για τη χρήση της υπηρεσίας, αλλά και η παροχή εξουσιοδότησης σε αυτό για την περίπτωση που αναζητούνται στοιχεία τρίτων. Τέλος θα υπάρχει περιορισμός στον αριθμό αναζητήσεων που θα μπορεί να κάνει ο κάθε χρήστης σε ημερήσια βάση. H διαδικτυακή υπηρεσία είναι σε φάση υλοποίησης των συγκεκριμένων αλλαγών, αλλά ο χρόνος για την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας είναι άγνωστος.
Πέρα των παραπάνω, έχουν γίνει μερικά ακόμα βήματα με στόχο την διάθεση ανοικτών δημόσιων δεδομένων:
- Πέρα από τις μηνιαίες αναφορές ανά ΔΟΥ όσον αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, στον ιστότοπο της ΓΓΔΕ δημοσιεύονται αναλυτικά στοιχεία για την παρακολούθηση των αιτήσεων επιστροφής ΦΠΑ που έχουν αποσταλεί στις ΔΟΥ. Τα στοιχεία ενημερώνονται σε εβδομαδιαία βάση, και αφορούν την διεκπεραίωση των αιτήσεων επιστροφής ΦΠΑ ανά ΔΟΥ. Μάλιστα δημοσιεύονται και οι τρεις ΔΟΥ με τις μεγαλύτερες θετικές μεταβολές (βελτίωση ρυθμού εξυπηρέτησης) και οι τρεις ΔΟΥ με τις μεγαλύτερες αρνητικές μεταβολές (επιδείνωσης ρυθμού εξυπηρέτησης). Τα δεδομένα προσφέρονται σε μορφή pdf και xls.
- Στον ιστότοπο της ΓΓΠΣ δημοσιεύονται επίσης αναλυτικά στοιχεία (σε αρχείο .xls) για την παρακολούθηση της φορολογικής διοίκησης συγκεντρωτικά. Επίσης δημοσιεύονται στοιχεία (σε αρχείο .pdf) για την πρόοδο των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων ενώπιων των δικαστηρίων.
Αποτίμηση:
Μερικώς εκπληρωμένος στόχος
Επόμενα βήματα :
- Επαναλειτουργία της διαδικτυακής υπηρεσίας παροχής στοιχείων νομικών προσώπων. Επίλυση των ζητημάτων που αφορούν τις ενστάσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών δεδομένων.
- Δημοσιοποίηση της λίστας εξωχώριων εταιριών ως ανοιχτά δεδομένα
- Πρόσφατα ιδρύθηκε και λειτουργεί το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) το οποίο τηρεί δεδομένα που αφορούν σε κάθε εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και σχεδιάζεται η ανοιχτή διάθεση συγκεκριμένων δεδομένων του Γενικού Εμπορικού Μητρώου μέσω διαδικτυακής υπηρεσίας.