Αρχική Τουρισμός υπαίθρουΆρθρο 01: ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη HATTA - Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών & Ταξιδιωτικών Γραφείων | 5 Ιανουαρίου 2012, 10:20
  • Σχόλιο του χρήστη 'HATTA - Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών & Ταξιδιωτικών Γραφείων' | 5 Ιανουαρίου 2012, 10:20

    ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Σ.Ν. «ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΝΕΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ- ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΩΝ» Βασική αρχή, η οποία πρέπει να διαπνέει τις αναπτυξιακές αλλά και θεσμικές ρυθμίσεις που διέπουν τη σύνθετη τουριστική δραστηριότητα, είναι η συνεργασία της πολιτείας με τους παραγωγικούς φορείς που εκπροσωπούν τον τουρισμό σε όλα τα στάδια της επεξεργασίας θέσεων και προτάσεων. Η παραπάνω αρχή δεν τηρήθηκε στο υπό συζήτηση Σ.Ν., γεγονός που οδήγησε στην κατάθεση για διαβούλευση ενός Σ.Ν. το οποίο, τόσο στο πνεύμα όσο και στο γράμμα, βρίσκεται εκτός της διεθνούς τουριστικής πραγματικότητας και δεν επιτυγχάνει, τελικά, τον επιθυμητό στόχο. Προκειμένου να συμβάλλουμε, έστω και εκ των υστέρων, καταθέτουμε σύντομο σχολιασμό και προτάσεις με την πεποίθηση ότι οι προθέσεις όλων κινούνται με άξονα την ορθολογική και ποιοτική ανάπτυξη του τουριστικού τομέα της χώρας μας και είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο που κρίνουμε απαραίτητο για την επεξεργασία και προετοιμασία ανάλογων θεμάτων. Α. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Ι. Βασικές αρχές Οι θεματικές (ή/και ειδικές ή/και εναλλακτικές) μορφές τουρισμού αποτελούν μια πραγματικότητα στο διεθνές τουριστικό γίγνεσθαι. Σύμφωνα με την τουριστική πραγματικότητα δεν υπάρχει, διεθνώς, «κοινός τόπος» για την ορολογία, το περιεχόμενο ή τον αριθμό και το είδος των θεματικών μορφών τουρισμού. (Αυτά αποτελούν αντικείμενο των μελετητών του τουρισμού και τουριστικών συγγραμμάτων και μόνο). Υπάρχει συνεχής εμπλουτισμός και διαφοροποίηση των τουριστικών προγραμμάτων, πολλές φορές δε τα προγράμματα παραθεριστικού ή περιηγητικού τουρισμού συνδυάζουν μία ή περισσότερες θεματικές δραστηριότητες. Για τον λόγο αυτό δεν θεωρείται σκόπιμο – αντίθετα, είναι παρακινδυνευμένο – να περιχαρακώνονται οι θεματικές μορφές τουρισμού με διατάξεις που δίνουν ορισμούς και προσδιορίζουν το, καθημερινά μεταβαλλόμενο, αντικείμενο των δραστηριοτήτων αυτών. Εξ άλλου η ανάπτυξη του τουρισμού αλλά και υποκατηγοριών ή/και μορφών τουρισμού αποτελεί αντικείμενο της τουριστικής πολιτικής, της εξειδίκευσής της και των μέτρων που λαμβάνονται για την επίτευξη των στόχων. Η ανάπτυξη των θεματικών μορφών τουρισμού, που αποτελεί κοινό στόχο, επιτυγχάνεται με τα απαραίτητα έργα ειδικής τουριστικής υποδομής, την ύπαρξη -όπου απαιτείται- του κατάλληλου εξοπλισμού, λοιπών προϋποθέσεων και κανόνων λειτουργίας, την άρση αντικινήτρων για την πραγματοποίησή τους, και βέβαια τη στοχευμένη προβολή και προώθησή τους. Η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου όπως το προτεινόμενο, κινδυνεύει να δημιουργήσει αντίθετα αποτελέσματα ή να περιορίσει τις δραστηριότητες αυτές. Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα επιβάλλονται αποκλειστικά και μόνο σε όσες σχέσεις είναι επιβεβλημένο να ρυθμιστούν και βασίζονται σε αντικειμενικά στοιχεία, και βέβαια βρίσκονται σε συνάρτηση με τα διεθνώς κρατούντα ώστε να μην δημιουργείται σύγχιση στη διεθνή τουριστική αγορά. Το υπό συζήτηση ΣΝ επιχειρεί να οριοθετήσει τον "τουρισμό υπαίθρου" (σε αντιδιαστολή με τον αστικό τουρισμό ; ; ; ) και τις τουριστικές δραστηριότητες τις οποίες όμως στην πράξη δημιουργεί και αναπτύσσει η τουριστική ζήτηση και η τουριστική προσφορά. Επιχειρεί επίσης να παρέμβει στα τουριστικά επαγγέλματα δημιουργώντας μια sui generis γενιά "επαγγελμάτων" χωρίς προφανώς να αντιλαμβάνεται ότι με το εγχείρημα αυτό "κατασκευάζονται μορφώματα" που αναλαμβάνουν ευθύνη για ασφάλεια αστικής ευθύνης, σύμφωνα με την κείμενη ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, κάτι που όπως προκύπτει από την ανάγνωση του ΣΝ δεν έχει γίνει κάν αντιληπτό. Η επιχειρούμενη νομοθετική παρέμβαση δημιουργεί σύγχιση, στρέβλωση στην αγορά και αθέμιτο ανταγωνισμό.. ΙΙ. Σκοπός / Ορισμοί (άρθρα 1 και 2) Ο βασικός ορισμός "Τουρισμός Υπαίθρου" είναι λανθασμένος. Δόκιμοι όροι είναι διεθνώς: τουρισμός υπαίθριων δραστηριοτήτων ή τουρισμός περιπέτειας και ασκούνται από τα τουριστικά γραφεία σε συνεργασία πάντα με τους παρέχοντες τις επί μέρους υπηρεσίες αμιγώς τουριστικές ή μη, κατά περίπτωση επιχειρήσεις. Σε όσες μορφές «τουρισμού υπαίθρου» δίνονται αναλυτικοί ορισμοί, αυτοί είναι ασαφείς και δεν στηρίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια. Ο νομοθέτης δεν δίνει, ευτυχώς, αναλυτικούς ορισμούς στις περισσότερες από τις καταγεγραμμένες υπαίθριες τουριστικές δραστηριότητες του άρθρου 2 παρ. 2.3 (2.3.1-2.3.16) προσθέτει όμως το εδάφιο 2.3.17, σύμφωνα με το οποίο στον τουρισμό υπαίθρου υπάγονται πάσης φύσεως δράσεις, ενέργειες ή δραστηριότητες που ασκούνται εκτός αστικού χώρου (!!!). Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που προκύπτει μια δραστηριότητα (ήδη υπάρχουν πολλές που δεν αναφέρονται ρητά), θα γίνεται αντίστοιχη θεσμική πρόβλεψη ή θα εκδίδεται κανονιστική πράξη για την υλοποίησή τους ; ή/και δεν θα πραγματοποιούνται ; Ή, αντίθετα, θα πραγματοποιούνται κατά το δοκούν, οπότε τίθεται το ερώτημα γιατί για κάποιες «μορφές» υπάρχει εξαντλητική –σε θεωρητικό επίπεδο- καταγραφή ; Είναι αντιληπτό ότι η σύγχιση διευρύνεται. Το ΣΝ δημιουργεί εξ άλλου: α) συμβατικές τουριστικές επιχειρήσεις δύο ταχυτήτων, και β) ονομάζει "επιχειρήσεις τουρισμού υπαίθρου", επιχειρήσεις που έχουν διακριτή ονομασία και δραστηριότητα (π.χ. οινοποιϊα, αλιευτικά σκάφη κ.λπ.), από το γεγονός και μόνο ότι θα είναι επισκέψιμα από τουρίστες κα διατίθενται για σχετικές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται και σήμερα, χωρίς θεσμικές ρυθμίσεις και στόχος όλων μας είναι ο εμπλουτισμός τους. Ποια θα είναι η ειδοποιός διαφορά μετά τη θεσμοθέτησή τους ; Μήπως το γεγονός ότι θα παρέχουν παράλληλα και υπηρεσίες φιλοξενίας και εστίασης ; Εφ' όσον υπάρξει ανάλογη θεσμοθέτηση, θα υπάγονται στις υποχρεώσεις της κείμενης νομοθεσίας για την προστασία του τουρίστα καταναλωτή; Οι γιορτές και εκδηλώσεις θα διοργανώνονται από ποιόν ; θα πιστοποιούνται -και από ποιόν ; με ποια κριτήρια ; Πώς θα ελέγχεται αν συνάδουν με το γράμμα και το πνεύμα του νόμου ; Οι κύριοι συντελεστές που ασκούν υπαίθριες τουριστικές δραστηριότητες είναι τα τουριστικά γραφεία, όμως δεν κρίθηκε σκόπιμο να περιληφθούν στις προτεινόμενες κατηγορίες επιχειρήσεων "τουρισμού υπαίθρου". Αντίθετα, ο συντάκτης του ΣΝ "ακυρώνει" συμφωνίες με τα τουριστικά γραφεία για παροχή υπηρεσιών αν η επιχείρηση που παρέχει τις υπηρεσίες που αναλύονται δεν διαθέτει το προβλεπόμενο σήμα (!!!). Ο συντάκτης του ΣΝ γνωρίζει ποιό είναι το έργο των τουριστικών γραφείων και μάλιστα των εξειδικευμένων στο αντικείμενο των υπαίθριων τουριστικών δραστηριοτήτων ; Επιθυμεί να τους υποκαταστήσει ; Επιθυμεί να δημιουργήσει μια νέα γενιά "επιχειρήσεων τουρισμού υπαίθρου" που θα αναλάβουν το έργο των γραφείων και τις αντίστοιχες ευθύνες που απορρέουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία ; Αν υποθέσουμε ότι αγνοείται ή υποβαθμίζεται ο ρόλος των ελληνικών τουριστικών γραφείων, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι ακύρωση συμφωνιών θα γίνεται και για εξειδικευμένα τουριστικά γραφεία του εξωτερικού ; Προφανώς υπάρχει ελλιπής γνώση για τη λειτουργία της τουριστικής αγοράς. ΙΙΙ. Ενδεικτικές παρατηρήσεις Σταχυολογώντας κάποιες επί μέρους προτεινόμενες ρυθμίσεις: Ποιές είναι οι «αγροτουριστικές» επιχειρήσεις που υπάρχουν στην Ελλάδα, οι οποίες πέραν της πρωτογενούς παραγωγής διαθέτουν καταλύματα ; (όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη του εξωτερικού) ; Αν γίνεται χρήση υπαρχόντων καταλυμάτων στην ευρύτερη περιοχή, με ποιό κριτήριο αυτά χαρακτηρίζονται «αγροτουριστικά» σε αντιδιαστολή με υπάρχοντα ήδη τουριστικά καταλύματα ; Με ποιά κριτήρια θα χαρακτηριστούν και θα λάβουν το ειδικό σήμα ; Ποιός θα μεριμνά για τις κρατήσεις ; (συνδυασμός υπηρεσιών) Για την άσκηση του οινοτουρισμού, τα οινοποιϊα θα παρέχουν υπηρεσίες φιλοξενίας στις εγκαταστάσεις τους (κάτι που δεν τους απαγορεύει σήμερα ο νόμος, εφ’ όσον καλύπτουν τις προδιαγραφές) ή/και θα προβαίνουν, ως επιχειρήσεις «ειδικού τύπου» στην παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας και εστίασης εκτός των εγκαταστάσεων του οινοποιείου (συνδυασμός υπηρεσιών) ; Αντίστοιχο ερώτημα τίθεται και για την περίπτωση των αλιευτικών επιχειρήσεων. Θα αξιοποιηθούν οι οικίες των ψαράδων ; Οι επιχειρήσεις αλιευτικού τουρισμού θα παράσχουν υπηρεσίες φιλοξενίας σε λοιπά καταλύματα; Ποιός θα κάνει τις κρατήσεις ; (συνδυασμός υπηρεσιών). Έχει ληφθεί υπόψη η περιβαλλοντική διάσταση του θέματος; εποχές και είδη ψαρέματος ; Όπως είναι γνωστό στην «ερασιτεχνική» αλιεία δεν υπάρχουν περιορισμοί. Αν, όταν αναφερόμαστε σε «τουριστική» αλιεία, θεωρούμε ότι στόχος είναι η διατήρηση της ελληνικής παράδοσης, γιατί περιλαμβάνονται οι υδατοκαλλιέργειες ; Αν σκοπός του νομοθέτη είναι η «τουριστική» αξιοποίηση των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας, θα έπρεπε να συμπεριλάβει, ως τουριστικό προϊόν, πάσης φύσεως επιχειρήσεις που είναι «δυνάμει» επισκέψιμες ή προσφέρονται για ενεργό συμμετοχή του τουρίστα σε κάθε τομέα δραστηριότητας. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να θεσμοθετηθεί για να πραγματοποιηθεί ; (Σημείωση: Τα αλιεύματα, όπου ασκείται «τουριστική» αλιεία, ανήκουν στον τουρίστα και αυτό αποτελεί ένα πρόσθετο στοιχείο για την άσκηση αυτής της δραστηριότητας). Η πραγματοποίηση σεμιναρίων απαιτεί θεσμική ρύθμιση ; Φιλόδοξος ο στόχος της δημιουργίας του ειδικού μητρώου του άρθρου 4, καλό βέβαια θα ήταν να προηγηθεί το μητρώο των βασικών κλάδων του τουρισμού (π.χ. τουριστικών γραφείων). Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εφαρμογή του ΣΝ και η δημιουργία μηχανισμών πιστοποίησης/σηματοδότησης και εποπτείας-ελέγχου απαιτεί την ενασχόληση σωρείας κρατικών δομών πλαισιωμένων από εξειδικευμένο στελεχιακό δυναμικό ( ; ; ; ). Β. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ι. Θεσμικά – λειτουργικά θέματα Κατ’ αρχήν, θεωρούμε επιβεβλημένη την απόσυρση των άρθρων 1 – 22 του Σ.Ν., δεδομένου ότι ο προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν επιλύουν υπάρχοντα θέματα, ούτε συμβάλλουν στην ανάπτυξη του «τουρισμού υπαίθριων δραστηριοτήτων», αντίθετα δημιουργούν σοβαρά προβλήματα. Προφανώς και υπάρχουν θέματα που χρήζουν ρυθμίσεων. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις όμως πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες οι οποίες στη συγκεκριμένη περίπτωση αφορούν την προστασία και ασφάλεια των τουριστών. Κατά τα λοιπά απαιτούνται απλές κανονιστικές πράξεις της διοίκησης ή/και άλλης κλίμακας μέτρα. Ο εμπλουτισμός και η ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος απαιτεί άλλου είδους και άλλης κλίμακας παρεμβάσεις και βέβαια την άρση των αγκυλώσεων και αντικινήτρων που υπάρχουν σήμερα. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους, οι οποίοι δεν είναι κάν σε θέση να εντοπίσουν την σωρεία των παράνομων καταλυμάτων ή/και την πραγματοποίηση παράνομων τουριστικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα τόσο την υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και την διαφυγή της φορολογητέας ύλης θα είναι σε θέση να εποπτεύσουν και να ελέγξουν πρόσθετες δραστηριότητες που πραγματοποιούνται ακόμα και εντός των θαλασσίων υδάτων ; Δεν υπάρχει όφελος για την πολιτεία και τον ελληνικό τουρισμό από την δημιουργία «εναλλακτικών» δομών, επιχειρήσεων και επαγγελματιών, όταν όλες οι προτεινόμενες «δραστηριότητες» πραγματοποιούνται ή/και μπορούν να πραγματοποιηθούν βάσει του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου. Οι λύσεις βρίσκονται σε άλλο επίπεδο. Προφανώς θα μπορούσε να προβλεφθεί ένα «εθελοντικό σήμα πιστοποίησης» που θα καλύπτει συγκεκριμένα κριτήρια, το οποίο θα λαμβάνουν όσες επιχειρήσεις το επιθυμούν για να προβάλουν τις δραστηριότητές τους (π.χ. τουριστική αλιεία κ.λπ.) αφού βεβαίως έχουν επιλυθεί σοβαρά λειτουργικά θέματα αλλά και θέματα ειδικής ασφάλειας των τουριστών που προκύπτουν από συγκεκριμένες δραστηριότητες. ΙΙ. Αναπτυξιακά μέτρα και ρυθμίσεις Το «έλλειμμα» που υπάρχει σήμερα στη χώρα μας ως προς την ανάπτυξη των, υπό συζήτηση, μορφών τουρισμού αλλά και γενικότερα την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, οφείλεται στη διαχρονική έλλειψη μιας μακροπρόθεσμης, συνεκτικής τουριστικής πολιτικής με συγκεκριμένους στόχους, εξειδίκευση και συγκεκριμένα μέτρα, τόσο στον τομέα της προσφοράς όσο και της ζήτησης. Κοινός «στόχος» όλων μας είναι η αναβάθμιση, ο εμπλουτισμός της τουριστικής μας προσφοράς και των ειδικών, «θεματικών» τουριστικών προϊόντων. Για το σκοπό αυτό δεν απαιτείται η «ανακάλυψη της πυρίτιδας» αλλά η λήψη συγκεκριμένων αναπτυξιακών μέτρων. Σήμερα, υπάρχουν αναπτυξιακά – χρηματοδοτικά εργαλεία (βλ. ΕΣΠΑ) που θα έπρεπε να σχεδιαστούν προς τη σωστή κατεύθυνση. Αντίθετα, βλέπουμε να διατίθενται πόροι για προγράμματα (βλ. "Εναλλακτικός Τουρισμός" του ΕΣΠΑ, του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα"), τα οποία δεν δίνουν προστιθέμενη αξία αλλά ούτε δημιουργούν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Οι, κατά καιρούς, προτάσεις μας δεν έχουν εισακουσθεί. Αντίστοιχα, απαιτείται η πραγματοποίηση έρευνας σε συγκεκριμένες τουριστικές αγορές και ομάδες – στόχους προκειμένου να καταγραφεί η «δυνητική» τουριστική ζήτηση και να υιοθετηθεί πρόγραμμα προβολής – προώθησης και, ει δυνατό, «διείσδυσης» στις συγκεκριμένες αγορές. Σε ό,τι αφορά επί μέρους απαιτούμενες «ρυθμίσεις» που προκύπτουν από την «ιδιαιτερότητα» κάποιων υπαίθριων τουριστικών δραστηριοτήτων, ο ΗΑΤΤΑ διαθέτοντας, μέσω των εξειδικευμένων μελών του, γνώση και εμπειρία, έχει υποβάλει κατά καιρούς συγκεκριμένες προτάσεις και προτίθεται να θέσει, εκ νέου, τα θέματα αυτά στο τραπέζι των συζητήσεων.