Αρχική Ζητήματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας1. Νομοθετικό πλαίσιο για ΟΣΔΣχόλιο του χρήστη Παρατηρήσεις τμήματος πνευματικής ιδιοκτησίας ΕΡΤ. | 10 Ιανουαρίου 2012, 13:50
  • Σχόλιο του χρήστη 'Παρατηρήσεις τμήματος πνευματικής ιδιοκτησίας ΕΡΤ.' | 10 Ιανουαρίου 2012, 13:50

    1. Η έννοια και η ανάγκη πραγματικής συλλογικής διαχείρισης επιβάλλει οι ΟΣΔ να είναι αποκλειστικά και μόνο μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί (π.χ. αστικοί μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί όπως προτείνεται και από ορισμένους ΟΣΔ). Κάτι τέτοιο επιτρέπει τη διαχείριση των δικαιωμάτων πραγματικά από τους δικαιούχους και όχι από τρίτους, ειδικά από εταιρίες που έχουν ως σκοπό το κέρδος. Η συλλογική διαχείριση θα πρέπει να εμφανίζεται ως άθροισμα ατομικών διαχειρίσεων και όχι ως εκπροσώπηση από τρίτο φορέα που μάλιστα έχει σκοπό το κέρδος. Η ανάθεση της διαχείρισης από κερδοσκοπικό φορέα δεν αποτελεί σύνηθη πρακτική σχεδόν σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο και ζημιώνει τόσο τους χρήστες όσο και τους δημιουργούς με δεδομένα τα αυξημένα κόστη διαχείρισης των δικαιωμάτων και την παρακράτηση του κέρδους από την εταιρία. Επιπλέον δημιουργείται σύγκρουση ανάμεσα στο συμφέρον του δημιουργού που είναι η μεγαλύτερη δυνατή αμοιβή με το μικρότερο δυνατό διαχειριστικό κόστος και το συμφέρον της εταιρίας που είναι η δημιουργία κέρδους για την ίδια. Δεν πιστεύουμε ότι απαιτείται κάποια ιδιαίτερη νομοθετική ρύθμιση αναφορικά με την δημιουργία συμπράξεων/ συνεργασιών μεταξύ ΟΣΔ. 2. Η συμμετοχή των δικαιούχων στη λήψη αποφάσεων θα πρέπει να διασφαλίζεται τόσο από τη νομική μορφή του ΟΣΔ (για το λόγο αυτό θα πρέπει να έχει τη μορφή συνεταιρισμού ή σωματείου) όσο και από τη συγκεκριμένη διάρθρωση των οργάνων του (π.χ. π.χ. γενική συνέλευση με μία ψήφο ανά μέλος). Ειδικότερα κρίνονται απαραίτητα: - ο αποκλεισμός από τη συλλογική διαχείριση ΑΕ και ΕΠΕ - ο συνεταιριστικός και μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας του ΟΣΔ - η αρχή της μίας ψήφου ανα μέλος - η απόλυτη αποσύνδεση της οικονομικής αξίας των δικαιωμάτων του δικαιούχου από το δικαίωμα ψήφου - η δημιουργία εποπτικών οργάνων από τους δικαιούχους που θα ελέγχει τη λειτουργία του ΟΣΔ - η σύνδεση των αποφάσεων του ΟΣΔ (ειδικά της κατάρτισης του αμοιβολογίου και του κανονισμού διανομής) με ρυθμίσεις αυξημένης πλειοψηφίας και υποχρεώσεις δημοσιότητας επί ποινή ακυρότητας των σχετικών αποφάσεων 3. Οι υποχρεώσεις διαφάνειας των ΟΣΔ θα πρέπει να εκτείνονται τόσο σε σχέση με τους δικαιούχους όσο και σε σχέση με τους χρήστες σε ισότιμη βάση. Προτείνεται να εφαρμόζεται σύστημα ανάλογο με αυτό που ισχύει για το πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ προκειμένου οι ΟΣΔ να μπορούν να διενεργούν οποιαδήποτε πράξη είσπραξης δικαιωμάτων. Με δεδομένο ότι η δράση των ΟΣΔ έχει γενικότερο κοινωνικο-οικονομικό ενδιαφέρον και ότι θα πρέπει οι ΟΣΔ να διέπονται από τη μέγιστη δυνατή διαφάνεια δράσης οι πληροφορίες που αφορούν την οικονομική τους δραστηριότητα θα πρέπει να είναι διαθέσιμες σε όλους με δεδομένα που διατίθενται ανοιχτά, χωρίς περιορισμούς τεχνικούς ή νομικούς στην πρόσβαση και περαιτέρω χρήση και σε σταθερό σημείο απόθεσης. Ειδικότερα, η άδεια λειτουργίας των ΟΣΔ θα πρέπει να εξαρτάται από τη δημοσίευση στο Διαδίκτυο των ακόλουθων στοιχείων και τη λήψη σχετικού αριθμού διαδικτυακής δημοσίευσης χωρίς τον οποίο να μην μπορούν να διενεργήσουν πράξεις είσπραξης δικαιωμάτων: - το ετήσιο συνολικό ποσό είσπραξης από τον ΟΣΔ - το ποσό διανομής προς τα μέλη του ΟΣΔ - το ποσό που παρακρατάται για έξοδα - οι κανονισμοί διανομής των εσόδων Οι ΟΣΔ θα πρέπει επίσης να παρέχουν σε κάθε μέλος τους αμελλητί τις όποιες επιπλέον πληροφορίες (π.χ. αποφάσεις, συμβάσεις ή δαπάνες) το μέλος αυτό ζητήσει. Ο ΟΠΙ θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για την τήρηση των κανόνων αυτών διαφάνειας και να εξαρτά την άδεια λειτουργίας του ΟΣΔ από την τήρηση αυτών. 4. Είναι απαραίτητο να προβλεφθεί ειδικός μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ χρηστών και ΟΣΔ, ειδικά σε σχέση με θέματα εκπροσώπησης, αμοιβής και διανομής. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να είναι υποχρεωτικής διαιτησίας και να λειτουργεί εκτός των ΟΣΔ με υποχρεωτική συμμετοχή εκπροσώπων από τους ΟΣΔ, από τους χρήστες και από τον ΟΠΙ. 5. Το τεκμήριο που προβλέπει το αρ. 55 παρ. 2 του Ν.2121/1993 όπως τροποποιήθηκε από το αρ. 46 του Ν. 3905/2010 παρέχει υπερβολικές διευκολύνσεις στους ΟΣΔ συγγενικών δικαιωμάτων και θα πρέπει να καταργηθεί. Επιπλέον: - περιορίζει ανεπίτρεπτα τον ανταγωνισμό με ΟΣΔ του εξωτερικού όσο και με δικαιούχους που επιλέγουν να βρίσκονται εκτός του συστήματος συλλογικής διαχείρισης - οδηγεί στην είσπραξη δικαιωμάτων για δικαιούχους που δεν εκπροσωπούνται από τους ΟΣΔ και συχνά στη μη απόδοση των σχετικών δικαιωμάτων σε αυτούς - αντιβαίνει στη βούληση του Κοινοτικού νομοθέτη και τη νομολογία του ΔΕΚ που ορίζει ότι οι ΟΣΔ μπορούν αν εισπράτουν αμοιβή μόνον για όσα έργα πράγματι εκτελούνται και μεταδίδονται από τον εκάστοτε χρήστη και μόνον εάν ο δικαιούχος της εύλογης αυτής αμοιβής εκπροσωπείται από τους αιτούντες ΟΣΔ. Προτείνεται η άμεση κατάργηση της ως άνω διάταξης και η ρητή διατύπωση των αρχών ότι - οι ΟΣΔ μπορούν να εισπράττουν αμοιβή μόνο για έργα που εκτελούν/ χρησιμοποιούν οι χρήστες και - μόνο για τους δικαιούχους τους οποίους αποδεδειγμένα εκπροσωπούν. 6. Θα πρέπει να υπάρξει διάκριση ανάμεσα σε (α) απόλυτο δικαίωμα του οποίου οι δικαιούχοι μπορούν να επιλέξουν τον τρόπο άσκησης και (β) εύλογης αμοιβής στην περίπτωση αναγκαστικής άδειας εκμετάλευσης, όπου η χρήση του έργου δεν μπορεί να εμποδιστεί από το δικαιούχο, αλλά οφείλεται εύλογη αμοιβή. Στην πρώτη περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει θέσμοθέτηση ενιαίας αμοιβής Στη δεύτερη περίπτωση μπορεί να θεσμοθετηθεί ενιαία αμοιβή από ενιαίο φορέα με κατ' αναλογία συμμετοχή των ΟΣΔ στην αμοιβή. 7. Σε σχέση με την κατάρτιση αμοιβολογίου προτείνεται: - έλεγχος και έγκριση από τον ΟΠΙ ή άλλη ανεξάρτητη αρχή που καθορίζει αιτιολογημένα την αμοιβή ύστερα από δημόσια διαβούλευση με τους ΟΣΔ και τους χρήστες ή - κατάρτιση από διαιτητικό όργανο με συμμετοχή των σχετικών ΟΣΔ, των χρηστών και ανεξάρτητου εκπροσώπου. - η ρύθμιση για τις αμοιβές θα πρέπει να είναι ενιαία ανά κατηγορία δικαιούχου και είδος χρήσης - ο προσδιορισμός της εύλογης αμοιβής θα πρέπει να γίνεται με βάση την αντιπροσωπευτικότητα των ΟΣΔ σε σχέση με τα έργα τα οποία εκπροσωπεί ο ΟΣΔ ή των οποίων έκανε χρήση ο χρήστης 8. Σε περίπτωση της ύπαρξης διαφωνίας μεταξύ χρηστών και ΟΣΔ θα πρέπει να υπάρχει ειδική ταχεία διαδικασία με τη μορφή υποχρεωτικής διαιτησίας είτε από τον ΟΠΙ είτε όπως προσδιορίστηκε ανωτέρω. Τα χρονικά περιθώρια από τη διαπίστωση της διαφωνίας μέχρι την επίλυση της διαφοράς θα πρέπει να είναι εξαιρετικά σύντομα (15-30 μέρες). Ειδικά για την περίπτωση της παρ. 2 του αρ. 56 του Ν. 2121/1993 σε περίπτωση διαφωνίας και εάν υπάρχει ήδη χρήση, ο χρήστης θα πρέπει να μπορεί να καταβάλει στον ΟΣΔ την από το αμοιβολόγιο ποσοστιαία αμοιβή του αρ. 32 και ΟΧΙ τη ζητούμενη από τον ΟΣΔ. Η ποσοστιαία αυτή αμοιβή μπορεί να καθορίζεται με τη διαδικασία που περιγράψαμε στο 7 δλδ ύστερα από έγκριση που καθορίζεται αιτιολογημένα από τον ΟΠΙ ύστερα από δημόσια ανοικτή διαβούλευση με ΟΣΔ και χρήστες ή με διαιτητική διαδικασία ανά κατηγορία αμοιβής. 9. Οι κυρώσεις κρίνονται υπερβολικά αυστηρές. Ειδικότερα προτείνεται: - κατάργηση των ποινικών κυρώσεων και μέχρι τότε: - παύση της ποινικής δίωξης με την καταβολή της αμοιβής για τις περιπτώσεις δημόσιας εκτέλεσης των έργων τους. - υποχρεωτική αναστολή των ποινικών διώξεων σε περίπτωση εκκρεμοδικίας στα αστικά δικαστήρια, μεταξύ των χρηστών και των ΟΣΔ, σχετικής με την αμοιβή μέχρι την τελεσιδικία. 10. Σε σχέση με την πληροφόρηση των χρηστών ισχύουν τα όσα αναφέρονται στην απάντηση 3 με επιπλέον υποχρέωση δημοσίευσης στο διαδίκτυο των έργων και των δικαιούχων που εκπροσωπούν σε ανοιχτή και ελεύθερα επεξεργάσιμη μορφή ως προϋπόθεση της διατήρησης της άδειας λειτουργίας τους. Η έλλειψη τήρησης των προϋποθέσεων δημοσιότητας θα πρέπει να μπορεί να προβλήθεί ως ένσταση από το χρήστη για την καταβολη των αμοιβών. Παρατηρήσεις τμήματος πνευματικής ιδιοκτησίας ΕΡΤ.