Αρχική Ζητήματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας1. Νομοθετικό πλαίσιο για ΟΣΔΣχόλιο του χρήστη Σπύρος Πιέρρος | 28 Δεκεμβρίου 2011, 23:06
  • Σχόλιο του χρήστη 'Σπύρος Πιέρρος' | 28 Δεκεμβρίου 2011, 23:06

    Βιβλιοθήκες και πνευματικά δικαιώματα Έχουν οι βιβλιοθήκες το δικαίωμα να δανείζουν βιβλία; Οι συγγραφείς λένε ότι δανεισμός βιβλίων προσβάλει τα πνευματικά τους δικαιώματα. Ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου υποσχέθηκε 3.000 ευρώ στις βιβλιοθήκες που θα παραδεχτούν πως δεν έχουν δικαίωμα να δανείζουν κι έχει προσφερθεί να συλλέγει τα δικαιώματα δανεισμού. Επιπλέον υποστηρίζει ότι και η δημόσια ανάγνωση αποσπασμάτων πρέπει να χρεώνεται. Πόσο μεγάλο μπορεί να είναι το απόσπασμα για να χρεωθεί; Αν ας πούμε πω “ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ αντισταθείτε” οι κληρονόμοι του Μιχάλη Κατσαρού δικαιούνται αμοιβής; Σίγουρα η ανάγνωση ενός παραμυθιού (κάτι που συνηθίζουν οι βιβλιοθήκες) θα κοστίζει κάτι παραπάνω. Όλα τα παραμύθια θα κοστίζουν άραγε το ίδιο; η χρέωση θα γίνεται με την σελίδα; με τη λέξη; κατ' αποκοπή; αν διαβάζω δικά μου παραμύθια; αν αυτοσχεδιάζω; αν διαβάζω παραμύθια μετά από συμφωνία με τους συγγραφείς ή από συγγραφείς που επιτρέπουν ρητά αυτές τις χρήσεις χωρίς άλλη συνεννόηση ή άδεια; Οι βιβλιοθηκάριοι πιστεύουν πως προωθούν την ανάγνωση και το βιβλίο, ότι η βιβλιοθήκη, δίνει χώρο και χρόνο σε συγγραφείς και βιβλία που δεν ευνοούνται από την προβολή και την διαφήμιση, προσφέρει την δυνατότητα να βρει κάποιος ένα βιβλίο με πολλούς τρόπους, ακόμα κι αν έχει εξαφανιστεί από την επικαιρότητα και τα ράφια των βιβλιοπωλείων και σίγουρα, δεν φαντάζονται ότι οι συγγραφείς θεωρούν πως οι βιβλιοθήκες τους κλέβουν το ψωμί. Ο Δήμαρχος, κάθε δήμαρχος, θα ενθουσιαστεί όταν μάθει ότι πρέπει να πληρώνει για κάθε δανεισμό που γίνεται στη βιβλιοθήκη, για κάθε παραμύθι που διαβάζουμε στα μικρά παιδιά. Διάφορες βιβλιοθήκες έχουν στούς τοίχους αποσπάσματα όπως “στήνοντας βιβλιοθήκες σημαίνει πως κατασκευάζουμε δημόσιες σιταποθήκες ....” και φαντάζομαι ότι θα κατέβουν γιατί θα υπάρχει και γι αυτά κάποια χρέωση. Είναι το μόνο πράγμα που μου αρέσει γιατί βαριέμαι να τα βλέπω. Ένα σωρό βιβλιοθήκες όμως δεν έχουν προϋπολογισμό και οι συγγραφείς θεωρούν ότι πρέπει να πληρώνουν γιατί είναι ακόμα ζωντανές και μπαίνει κόσμος. Μπορεί να αποδειχθεί η χαριστική βολή για τις βιβλιοθήκες αλλά εν τούτοις δεν είναι μέρος ενός πολέμου εναντίον των βιβιοθηκών. Με όση ψυχραιμία μπορώ να έχω νομίζω ότι αντικρύζουμε το πνεύμα των καιρών. Η ιστορία με τα πνευματικά δικαιώματα ξεκινάει από τα τυπωμένα βιβλία. Στα πρώτα τους βήματα δεν ήταν καθόλου πνευματικά δικαιώματα, ήταν copyright, δικαιώματα αντιγραφής για τους τυπογράφους - εκδότες και χρειάστηκαν πάρα πολλά χρόνια για να γίνουν και πνευματικά δικαιώματα. Η νέα τεχνολογία έδωσε κι έδωσε νέες δυνατότητες στην καταγραφή, αναπαραγωγή και διάδοση της πληροφορίας μεγαλώνοντας και το πεδίο εφαρμογής αυτών των νόμων, από το κείμενο, στην εικόνα, στον ήχο, στην κινούμενη εικόνα. Αρχικά η διάρκεια του copyright ήταν μερικά χρόνια από την κυκλοφορία του συγκεκριμένου τίτλου και σιγά – σιγά έχει φτάσει στα 70 χρόνια από τον θάνατο του δημιουργού. Κι όταν σήμερα αγοράζεις κάτι που έχει πνευματικά δικαιώματα δεν έχεις αγοράσει παρά ένα περιορισμένο δικαίωμα χρήσης. Αν πρόκειται να διαβάσεις δημόσια αποσπάσματα πρέπει να πληρώσεις ξεχωριστά, αν πρόκειται να το δανείσεις πρέπει να πληρώνεις ξεχωριστά για κάθε δανεισμό. Υποθέτω ότι αν σκάναρεις το εξώφυλλο και το εμφανίσεις στις νέες αγορές της βιβλιοθήκης και πάλι θα παραβιάζεις τα πνευματικά δικαίωματα των δημιουργών (κάτι που θεραπεύεται βέβαια με το κατάλληλο αντίτιμο). Τα πνευματικά δικαιώματα μέχρι τώρα διαρκώς επεκτείνονται και εξελίσσονται. Μια διαφορετική τεχνολογία μπορεί να επιτρέπει διαφορετικές χρεώσεις ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας. Όπως δεν παίρνεις μια μπριζόλα για να φάνε πέντε, έτσι ακριβώς και πέντε πιθανοί χρήστες σημαίνει πέντε δικαιώματα. Ή μπορεί να είναι απλούστερα τα πράγματα, να μην υπάρχουν προσωπικές βιβλιοθήκες, δισκοθήκες, ταινιοθήκες, να μην αγοράζεις ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και την ψευδαίσθηση ότι κατέχεις κάτι· ένα λογισμικό αναζήτησης θα σου βρίσκει ότι θες και θα σε χρεώνει ανάλογα με την χρήση (με ακρίβεια δευτερολέπτου). Τώρα που το σκέφτομαι γιατί να μην πρέπει πληρώνω κάθε φορά που την βλέπω και τραγουδώ στο μυαλό μου “Ἀπόψε τ᾿ ἀπόβραδο μιὰ μικρομάγισσα μ᾿ ἄναψε φλόγα στὸ νοῦ, στὸ κορμί νάτο πάλι! ” Και κάθε φορά που σκέφτομαι είμαι ερωτευμένος με τα μάτια σου .... κάθε δημιουργός (ή οι νόμιμοι κληρονόμοι μέχρι 110ης γενεάς) θα παίρνουν κάτι τις – κι οι φτωχότεροι θα αποφεύγουν να σκέφτονται για να μην πληρώνουν. Φαντάζομαι ότι για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται μια αποτελεσματική αστυνομία σκέψης. (Μην τους δίνεις ιδέες σχολιάζει ευθύς στο μυαλό μου o σκιτσογράφος από τον οποίο δανείζομαι – υποθέτω κι αυτός δικαιούται πνευματικά δικαιώματα). Στήνοντας βιβλιοθήκες, σημαίνει πως κατασκευάζουμε δημόσιες σιταποθήκες, πως συγκεντρώνουμε προμήθειες για να καταπολεμήσουμε το χειμώνα του πνεύματος, που από ορισμένα σημάδια, άθελά μας, τον βλέπουμε νάρχεται λέει η Γιουρσενάρ μόνο που το σύγχρονο στάρι είναι υβριδικό και δεν μπορείς να κρατήσεις σπόρο να σπείρεις την επόμενη χρονιά γιατί παραβιάζεις κάποιου είδους πνευματικά δικαιώματα. Αυτό είναι το πνεύμα των καιρών αλλά δεν είναι φυσικό φαινόμενο, είναι πολιτικό. Η συζήτηση για τα πνευματικά δικαιώματα είναι μια συζήτηση για τα λεφτά αλλά είναι και μια πολιτική συζήτηση για το πως αντιλαμβανόμαστε τον πολιτισμό, τί είναι πολιτισμός και σε τι χρησιμεύει, πως ζούμε τον πολιτισμό. Κι είναι μια συζήτηση που χρειάζεται να κρατήσει περισσότερο χρόνο και να γίνει μεταξύ πολύ περισσότερων ανθρώπων για το πως θέλουμε να είναι τα πράγματα, μια συζήτηση που πρέπει να γίνει κατά κύριο λόγο μεταξύ ανθρώπων που δεν είναι οι άμεσα εμπλεκόμενοι, δεν είναι μόνο αυτοί ακριβώς που πρέπει να πληρώσουν ή να πληρωθούν.