Άρθρο 70

) Αρχή Ελέγχου Μελετών και Έργων:

Κατ’ αρχήν δεν είμαστε αντίθετοι σε οποιονδήποτε έλεγχο στα πλαίσια εξασφάλισης της διαφάνειας και την νομιμότητας των ενεργειών της Διοίκησης. Υπάρχουν ήδη, θεσμοθετημένα Όργανα που καλύπτουν ελεγκτικά όλες τις φάσεις προσυμβατικού και συμβατικού σταδίου των συμβάσεων μελετών και έργων που υπάγονται στο Σχέδιο Νόμου και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις αλληλοεπικαλύπτονται.

Τα θεσμοθετημένα σήμερα όργανα ή διαδικασίες ελέγχου είναι:
1. Διαχειριστική Αρχή.
2. Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου.
3. Ελεγκτικό Συνέδριο.
4. Διαδικασία δικαστικής προστασίας.
5. Ειδική Υπηρεσία Αρχή Πληρωμής.
6. ΕΔΕΛ.
7. ΕΣΠΕΛ.
8. Τεχνικό Συμβούλιο.
9. Σώμα Επιθεωρητών.
10. Κοινοβουλευτικός Έλεγχος.
11. Απευθείας έλεγχος από τις αρμόδιες Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δηλαδή μία υπηρεσία δουλεύει και ένδεκα (11) ελέγχουν. Επί πλέον αυτών ιδρύονται άλλες δύο, η Α.Ε.Μ.Ε. και η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων.
Βεβαίως υπάρχει πάντα το δικαίωμα προσφυγής του θιγόμενου στα δικαστήρια.

Αναρωτιόμαστε τι θα γίνουν αυτά τα όργανα; Θα λειτουργούν παράλληλα με την ΑΕΜΕ; Μέχρι τώρα η έγκριση των τευχών δημοπράτησης γίνεται από τη Διαχειριστική Αρχή. Μετά τη δημοπρασία όλο το «πακέτο» υποβάλλεται για έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο και κατόπιν στη Διαχειριστική Αρχή. Μετά τον έλεγχο και την έγκρισή τους από τα δύο αυτά όργανα, θα έχει τη δυνατότητα η ΑΕΜΕ να μην εγκρίνει κάποιο στάδιο της δημοπρασίας; Και τότε τι θα γίνεται; Εάν η ΑΕΜΕ δεν έχει δυνατότητα διαφωνίας με τα δύο όργανα, που είναι αποδεκτά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε τι έννοια έχει ο δικός της έλεγχος;
Η Αρχή Ελέγχου Μελετών και Έργων αναλαμβάνει σημαντικές αρμοδιότητες και υποκαθιστά σε μεγάλο βαθμό το Υπουργείο. Με την πολυδιαφημισμένη ΑΕΜΕ καταργούνται Υπηρεσίες της Γ.Γ.Δ.Ε., περιθωριοποιούνται-υποβιβάζονται έμπειρα στελέχη των υπηρεσιών και προστίθεται ένα ακόμα επίπεδο ελέγχου με δυσχερείς διαδικασίες, χωρίς να τεκμηριώνεται η χρησιμότητά της και χωρίς να εξασφαλίζεται η θετική συμβολή στην παραγωγή των έργων.

Το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας μας είναι αντίθετο στη θεσμοθέτηση της ΑΕΜΕ για προσυμβατικό και συμβατικό έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων μελετών και έργων, διότι τίποτα δεν έχει να συνεισφέρει στη βελτίωση της διαδικασίας παραγωγής, της ποιότητας των μελετών και των έργων, αλλά θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στην ένταξη, την ανάθεση και εξέλιξη υλοποίησης των μελετών και των έργων. Προτείνουμε να μειωθούν δραστικά οι Ελεγκτικές Αρχές με τη διαδικασία της ενοποίησης, για μείωση της γραφειοκρατίας, μείωση των δαπανών και επιτάχυνση του παραγόμενου έργου.

Ταυτόχρονα με την προώθηση του νομοσχεδίου για τις μελέτες, τα Έργα και την Α.Ε.Μ.Ε. το Υπουργείο Ανάπτυξης προωθεί ένα άλλο νομοσχέδιο για την ίδρυση νέας Αρχής με την επωνυμία Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων που θα έχει υπερεξουσίες πάνω από την Α.Ε.Μ.Ε., τον Υπουργό Υ.ΜΕ.ΔΙ και τις υπηρεσίες του Υπουργείου. Ο νομοθετικός, ο εποπτικός, ο κανονιστικός και ο επιτελικός ρόλος της Γ.Γ.Δ.Ε. μεταφέρεται ή διαχέεται στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων εκτός ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ. Αν συνυπολογισθούν η μεταφορά αρμοδιοτήτων μέσω ΣΔΙΤ και fast track σε άλλα Υπουργεία, ολοκληρώνεται η εικόνα της πλήρους υποβάθμισης του Υπουργείου Υ.ΜΕ.ΔΙ./Γ.Γ.Δ.Ε., που είναι ο κρατικός επιτελικός φορέας στον τομέα υλοποίησης των Δημοσίων Έργων και της όλης κατασκευαστικής δραστηριότητας της χώρας, όπως ρητά ορίζεται στην παράγραφο 2γ του άρθρου 1 του Ν 3669/08.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κατ εξοχήν αρμόδιο Υπουργείο Υ.ΜΕ.ΔΙ δεν θα μπορεί να συντάξει πρότυπα τεύχη, ενώ για τους κανονισμούς αναθετουσών αρχών (π.χ. ΕΓΝΑΤΙΑ ΑΕ, ΟΣΚ, κ.λπ.), καθώς και για την έκδοση οποιασδήποτε εγκυκλίου θα χρειάζεται η ΣΥΜΦΩΝΗ γνώμη της νέας Αρχής. Η νέα Αρχή, με τα τριάντα άτομα «φωστήρες», θα μεριμνά για τα πάντα και θα δίνει λύσεις για όλα.
Η λειτουργία της Α.Ε.Μ.Ε. και της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων θα δημιουργήσει απόλυτη σύγχυση και χάος με την αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων και με την πλήρη αποδυνάμωση της πολιτικής και της φυσικής ηγεσίας του Υπουργείου μας. Στην πράξη, θα υπάρξει πλήρης απραξία, αφού είναι βέβαιο ότι οι δύο νέες Αρχές δεν θα μπορέσουν ούτε στοιχειωδώς να ανταποκριθούν στο ρόλο τους και στους μεγαλεπήβολους σχεδιασμούς, ενώ θα αποτελούν θεσμική τροχοπέδη για οποιαδήποτε εξέλιξη στην υλοποίηση των έργων του ΕΣΠΑ. Στην πιο κρίσιμη φάση για την πορεία του ΕΣΠΑ οδηγούμαστε σε μια μακρά περίοδο επικίνδυνων πειραματισμών και ανακατατάξεων, αβέβαιης σκοπιμότητας και χρησιμότητας, χωρίς ορατή κατάληξη, όπου οι μεν υπάλληλοι της Γ.Γ.Δ.Ε. θα αναλώνονται να δίνουν στοιχεία και πληροφορίες, η δε ηγεσία θα είναι ανήμπορη να παρέμβει.
Είναι προφανές, ότι στη σύνταξη του νομοσχεδίου δεν λήφθηκε καθόλου υπόψη ότι θα ιδρυθεί Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων που αναλαμβάνει πολλές αρμοδιότητες από αυτές που σήμερα ασκεί ο Υπουργός και κατά συνέπεια το νομοσχέδιο χρειάζεται πολλαπλές και ριζικές τροποποιήσεις.

Οι εργαζόμενοι στο ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ, μετά την απαξίωση των υπηρεσιών με τη συνεχή μεταφορά αρμοδιοτήτων σε Ανώνυμες Εταιρίες, δεν είναι πλέον διατεθειμένοι να επιτρέψουν την περαιτέρω υποβάθμιση της Γ.Γ.Δ.Ε., του Υπουργείου και την μετατροπή των υπαλλήλων της σε γραμματειακή υποστήριξη της Α.Ε.Μ.Ε. και της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων

Να στελεχωθεί και δραστηριοποιηθεί το σώμα επιθεωρητών σε επίπεδο περιφέρειας ή γενικής διοίκησης, με καθιέρωση υποχρεωτικού ελέγχου τήρησης συμβατικών υποχρεώσεων έργων όπως πχ
• πορεία εργασιών για περιορισμό των καθυστερήσεων
• απορροφήσεις κονδυλίων για ομαλή χρηματοδότηση χωρίς υπερβάσεις
• στελέχωση εργοταξίων για έντεχνη εκτέλεση και καταπολέμηση της ανεργίας
Οι έλεγχοι να είναι ετήσιοι για έργα άνω του 1.000.000,00 € και δειγματοληπτικοί για μικρότερα. Και να γίνονται αντίστοιχα με τους ελέγχους ΕΣΠΕΛ

Με δεδομένο ότι ή αρμοδιότητα μελέτης και κατασκευής του συνόλου σχεδόν των έργων έχει μεταφερθεί ή θα μεταφερθεί σε Ανώνυμες Εταιρείες, Ειδικές Υπηρεσίες και στις Yπηρεσίες των Περιφερειών, δεν θα ήταν προτιμότερο αντί να ιδρυθεί ένα ακόμη ΝΠΔΔ, οι αρμοδιότητες αυτές να ανατεθούν στις Υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων που μένουν χωρίς αντικείμενο;
Θεωρώ ότι με τον μετασχηματισμό των Υπηρεσιών της Γ.Γ.Δ.Ε. σε μονάδες με καθαρά επιτελικό ρόλο (και με τις αρμοδιότητες που προβλέπονται για την Α.Ε.Μ.Ε.) θα ενισχυθεί ο επιτελικός ρόλος του κεντρικού κράτους και παράλληλα θα αξιοποιηθούν εκατοντάδες μηχανικοί με συσσωρευμένη εμπειρία που διαφορετικά θα είναι ανενεργοί.
Εξάλλου ο μύθος της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των ΝΠΔΔ και των Εταιρειών σε σχέση με τις Υπηρεσίες του Υπουργείου καταρρίφθηκε πανηγυρικά κατά τη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης.

ΑΡΧΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ:
 Μετά την ίδρυση της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Δ.Σ.), στην οποία υπάγονται και οι συμβάσεις έργων και μελετών, γεννάται το ερώτημα τι σκοπούς ή σκοπιμότητες εξυπηρετεί η ίδρυση μίας άλλης αρχής με παράλληλες αρμοδιότητες επί του ιδίου αντικειμένου ελέγχου. Κατά μείζονα λόγο ανακύπτει το παραπάνω ερώτημα, όταν η Α.Ε.Μ.Ε. θα λειτουργεί ως απλό νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, χωρίς συνταγματική κατοχύρωση λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας των μελών της, καθώς και με ανεπαρκείς νομοθετικές δικλίδες ανεξαρτησίας και αμεροληψίας.
Ειδικότερα, ανακύπτουν τα εξής ερωτήματα: Η Ε.Α.Δ.Σ. δεν μπορεί να ασκήσει τις αρμοδιότητες και τον ρόλο της Α.Ε.Μ.Ε.; Και για ποιους λόγους κρίνεται σκόπιμη η ίδρυση μιας δεύτερης αρχής, με μεγάλη πρόσθετη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού (κατ’ αρχήν το κόστος λειτουργίας διπλασιάζεται, εφόσον κάθε αρχή αποτελεί αυτοτελή και ανεξάρτητο οργανισμό, με διαφορετική στελέχωση και προσωπικό), όταν οι περισσότερες αρμοδιότητες της Α.Ε.Μ.Ε. έχουν ήδη προβλεφθεί να ασκούνται από την Ε.Α.Δ.Σ.; Τι είναι αυτό, δηλαδή, που δεν έχει προβλεφθεί να κάνει ή δεν μπορεί να κάνει η Ε.Α.Δ.Σ. και χρειάζεται άλλος ένας δαπανηρός φορέας, που επιβαρύνει τον προϋπολογισμό και αυξάνει τη γραφειοκρατία;
 Ενώ η Ε.Α.Δ.Σ. θα έχει μόνο γνωμοδοτικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες, δηλ. θα ασκεί υποστηρικτικό έργο κατά την ανάθεση και εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων, η Α.Ε.Μ.Ε. επιφορτίζεται και με ορισμένες κρίσιμου χαρακτήρα αποφασιστικές αρμοδιότητες (απόφανση επί προδικαστικών προσφυγών προσυμβατικού σταδίου, έγγραφη συναίνεση για την υπογραφή της σύμβασης, επιβολή σε βάρος των αναδόχων διοικητικών και οικονομικών κυρώσεων, τήρηση Μ.Ε.ΕΠ., Μ.Ε.Κ. και Μητρώου Μελετητών). Πέραν των σοβαρών προβλημάτων που ενδέχεται να ανακύψουν (αλληλοεμπλοκή και επικάλυψη αρμοδιοτήτων διαφόρων φορέων, αρχών και δικαιοδοτικών οργάνων, αύξηση της γραφειοκρατίας κ.λπ.), εύλογα εγείρεται η απορία: Προς τι η σπουδή να ανατεθούν τόσο κρίσιμες αποφασιστικές αρμοδιότητες σε ένα όργανο που δεν απολαύει λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας; Κατά μείζονα λόγο τούτο, όταν η Ε.Α.Δ.Σ., που θα είναι η γενική αρχή ελέγχου όλων των δημοσίων συμβάσεων (επομένως και των έργων και μελετών), δεν εξοπλίζεται με τέτοιας μορφής αποφασιστικές αρμοδιότητες!
 Η εικόνα που απορρέει από το νομοσχέδιο είναι ότι ιδρύεται ένας οργανισμός με αρμοδιότητες που δεν είναι απαραίτητες ή που ανήκουν ήδη σε άλλες αρχές και όργανα (Ε.Α.Δ.Σ., Ελεγκτικό Συνέδριο), υπερεξουσίες σε κρίσιμα ζητήματα, χωρίς κατοχύρωση της λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας του ιδίου και των μελών του, η λειτουργία του οποίου θα προκαλέσει μύρια όσα προβλήματα γραφειοκρατίας, αλληλοσυγκρουόμενων αρμοδιοτήτων, επικίνδυνης συγκέντρωσης εξουσιών και κατ’ επέκταση αδιαφάνειας, εν τέλει δε, άσκοπη επιβάρυνση του ήδη βεβαρημένου κρατικού προϋπολογισμού.