Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε τον Μάρτιο 2010 την αναπτυξιακή στρατηγική «Ευρώπη 2020», για έξοδο από την κρίση και προετοιμασία της οικονομίας της Ένωσης για τις προκλήσεις της επόμενης δεκαετίας. Η Ευρώπη 2020 καθορίζει ένα όραμα για την επίτευξη υψηλών επιπέδων απασχόλησης, παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής, που θα υλοποιηθούν μέσω συγκεκριμένων δράσεων σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο.
Η Ψηφιακή Ατζέντα 2020 (ή Ψηφιακό Θεματολόγιο) αποτελεί μια από τις επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες (flagship initiatives) της αναπτυξιακής στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Είναι το Ευρωπαϊκό όραμα και η βάση για να αναπτυχθούν πολιτικές και δράσεις με στόχο την εναρμονισμένη ψηφιακή πρόοδο των Ευρωπαϊκών χωρών με ορίζοντα το έτος 2020. Ο γενικός στόχος του ψηφιακού θεματολογίου είναι «να αποκομισθούν βιώσιμα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη από μιαν ενιαία ψηφιακή αγορά που θα βασίζεται σε διαδίκτυο μεγάλης και πολύ μεγάλης ταχύτητας και σε διαλειτουργικές εφαρμογές». Οι κεντρικοί άξονες στους οποίους δίνονται προτεραιότητες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η:
• δημιουργία ενιαίας ψηφιακής αγοράς (ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ)
• βελτίωση του πλαισίου προϋποθέσεων για τη διαλειτουργικότητα μεταξύ προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ (ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ)
• αύξηση της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας στο διαδίκτυο (ΑΣΦΑΛΕΙΑ)
• εξασφάλιση της παροχής πολύ ταχύτερης πρόσβασης στο διαδίκτυο (ΤΑΧΥΤΗΤΑ)
• ενθάρρυνση επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη (ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ)
• ενίσχυση του ψηφιακού γραμματισμού, των δεξιοτήτων και της κοινωνικής ένταξης (ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ)
• εφαρμογή των ΤΠΕ για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η αύξηση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης και η γήρανση του πληθυσμού (ΚΟΙΝΩΝΙΑ)
A.3.1 Δείκτες Επίδοσης Ψηφιακού Θεματολογίου – Στόχοι για την Ελλάδα
Προκειμένου να αξιολογηθεί η αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των δράσεων του ψηφιακού θεματολογίου θεσπίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το Ψηφιακό Βαθμολόγιο (Digital Scoreboard) , το οποίο ορίζει μια σειρά από δείκτες επίδοσης καθώς και δεκατρείς (13) βασικούς στόχους επίδοσης (Key Performance Targets).
Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθενται οι δεκατρείς (13) βασικοί στόχοι επίδοσης του Ψηφιακού Θεματολογίου καθώς και οι πλέον πρόσφατες μετρήσεις για την Ελλάδα και το μέσο όρο της «Ευρώπης των 27». Τα στοιχεία προέρχονται από το Digital Scoreboard 2013 που δημοσιεύει η ΕΕ .
Στόχοι επίδοσης και ποσοστά επίτευξης
Πέραν των δεκατριών (13) ανωτέρω βασικών στόχων επίδοσης που ορίζονται στο Ψηφιακό Βαθμολόγιο, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ορίσει ένα ευρύτερο σύνολο εκατόν επτά (107) δεικτών , ομαδοποιημένων σε έντεκα (11) θεματικές ενότητες. Οι εκατόν επτά δείκτες εκφράζουν τις βασικές κατευθύνσεις του κλάδου ΤΠΕ στην Ευρώπη και αντικατοπτρίζουν επαρκώς το παραγόμενο όφελος από τις ΤΠΕ προς την κοινωνία. Παράλληλα επιτρέπουν τη διαχρονική σύγκριση της προόδου μεταξύ των κρατών μελών και κατ’ επέκταση την ανάληψη εστιασμένων δράσεων από τα κράτη μέλη.
A.3.2 Το σημείο εκκίνησης για την Στρατηγική της Ψηφιακής Ανάπτυξης
Στο Ψηφιακό Βαθμολόγιο έως το 2013 , σε 65 από τους 84 δείκτες η Ελλάδα υστερεί του μέσου ευρωπαϊκού όρου (77% των δεικτών). Το ψηφιακό προφίλ της χώρας σε επιμέρους τομείς ΤΠΕ παρουσιάζεται ως εξής:
A.3.2.1 Αγορά ΤΠΕ & Ευρυζωνικότητα
• Το 2012 η ευρυζωνική κάλυψη στην Ελλάδα έφτασε το 99,1% των κατοικιών, πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ (95,5%). Αντίθετα, υστερούμε σε διαθεσιμότητα συνδέσεων υψηλών ταχυτήτων: 22% των κατοικιών έχουν δυνατότητα σύνδεσης άνω των 30Mbps, με την ΕΕ να έχει φτάσει στο 53,8%.
• Η ευρυζωνική διείσδυση αυξήθηκε στο 23,8% τον Ιανουάριο του 2013 (2011: 21,8%), προσεγγίζοντας σταθερά το μέσο όρο της ΕΕ (28,8%).
• Το 99,7% των συνδέσεων του διαδικτύου στην Ελλάδα είναι τεχνολογίας DSL, έναντι μόνο 73,8% στην ΕΕ
• Δεν έχει αρχίσει ακόμη η διάθεση συνδέσεων υπερ-υψηλών ταχυτήτων (>100Mbps), ενώ δεν έχει υπάρξει και η κατάλληλη ανταπόκριση για συνδέσεις άνω των 30Mbps (0,1% του συνόλου των συνδέσεων, έναντι 14,8% στην ΕΕ)
• Το μερίδιο αγοράς του κύριου παρόχου (ΟΤΕ ) συνεχίζει να μειώνεται, φτάνοντας στο 43,4% τον Ιανουάριο του 2013 και προσεγγίζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (42,3%).
A.3.2.2 Κινητή Ευρυζωνικότητα (Mobile Broadband)
• Η κάλυψη του κινητού δικτύου 3ης γενιάς (HSPA) έφτασε στο 99,4% του πληθυσμού, υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (96,3%)
• Σημαντικά υψηλή και η κάλυψη του κινητού δικτύου 4ης γενιάς (LTE) που φτάνει το 42,4% του πληθυσμού ενώ η αντίστοιχη κάλυψη σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι μόλις 26,2%.
• Η διείσδυση του κινητού διαδικτύου (συνδρομές ως ποσοστό του πληθυσμού) έφτασε στο 44,8% τον Ιανουάριο, έναντι 54,5% στην ΕΕ
A.3.2.3 Χρήση Διαδικτύου
• Το 50% του πληθυσμού χρησιμοποιεί το διαδίκτυο τακτικά (τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα),παρουσιάζοντας 10% αύξηση από το 2010, αλλά αρκετά χαμηλότερα από το μέσο όρο της ΕΕ (70%).
• Το 41% του πληθυσμού χρησιμοποιεί το διαδίκτυο καθημερινά (από 37% το 2011 και 31% το 2010), ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ διαμορφώνεται στο 59%.
• Υψηλό παραμένει το ποσοστό των ανθρώπων που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο (42%), ωστόσο παρατηρείται σταθερή βελτίωση χρόνο με το χρόνο, καθώς ο αντίστοιχος δείκτη ήταν στο 45% το 2011 και στο 52% το 2010. Η ΕΕ είναι αρκετά μπροστά, με μόλις 22% του συνολικού πληθυσμού να μην έχει κάνει χρήση του διαδικτύου.
• Το 30% των μειονεκτούντων ατόμων χρησιμοποιεί το διαδίκτυο τακτικά, 24 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ (54%).
• Η πιο δημοφιλής online δραστηριότητα των Ελλήνων είναι η αναζήτηση πληροφοριών για αγαθά και υπηρεσίες με ποσοστό 45% κάτω (ΕΕ 62%), ενώ αυξήθηκε σημαντικά και το ποσοστό των Ελλήνων που διαβάζει ηλεκτρονικές εφημερίδες (43% από 38% το 2011) προσεγγίζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 45%.
A.3.2.4 Ψηφιακές Δεξιότητες – Διαθεσιμότητα στελεχών πληροφορικής
• Το 49% των πολιτών εμφανίζει δεξιότητες στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (ΕΕ: 67%).
• Το 24% των πολιτών έχουν υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων Η/Υ, πολύ κοντά στο 26% της ΕΕ
• Στην Ελλάδα, 9% των επιχειρήσεων προσέλαβαν ή προσπάθησαν να προσλάβουν ειδικούς σε θέματα ΤΠΕ το 2011 (έρευνα 2012), και το 22% αυτών δήλωσε ότι υπήρξε δυσκολία να καλύψουν τις θέσεις. Στην ΕΕ, με το ίδιο περίπου ποσοστό εταιριών να απευθύνεται στην αγορά εργασίας για στελέχη (8%), προβλήματα αντιμετώπισε διπλάσιο ποσοστό εταιριών (40%).
A.3.2.5 Έρευνα και Ανάπτυξη σε ΤΠΕ
• Η συμμετοχή στα σχετικά Ευρωπαικά Πρόγραμματα για τις ΤΠΕ έχει μείνει σταθερή γύρω στο 4,2% (FP6).
• Σε όρους χρηματοδότησης η Ελλάδα κατέχει την υψηλότερη θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη, με 259,7 εκ. € (4.2% του συνόλου) και 744 συμμετέχοντες (4% του συνόλου). Τα παραπάνω αφορούν αθροιστικά σύνολα για την περίοδο 2007-2012.
• 101 έργα συντονίζονται από ελληνικούς φορείς (83 το 2011).
• Η συμμετοχή ερευνητικών φορέων είναι πολύ σημαντική (75%). Ερευνητικοί φορείς καταλαμβάνουν τις πρώτες 10 θέσεις στην κατάταξη των δικαιούχων.
• Η χρηματοδότηση από τις ΜΜΕ κινείται στο 16%, με τις μεγάλες εταιρίες να συμβάλλουν μόλις με 8%.
• Τα κύρια πλεονεκτήματα συναντώνται στους τομείς για τα Δίκτυα Επόμενης Γενιάς και το Διαδίκτυο, Λογισμικό, τα Ολοκληρωμένα Συστήματα και τις ΤΠΕ για την Υγεία και τη Γήρανση.
• Περισσότερη από τη μισή χρηματοδότηση κατευθύνεται προς την Αθήνα και την περιοχή της Αττικής. Άλλοι κόμβοι εντοπίζονται στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και την Πάτρα
• Η Ελλάδα φαίνεται να έχει μεγάλες δυνατότητες να αναπτύξει τις επιχειρήσεις της σε σχεδιασμό, λογισμικό και υπηρεσίες, όπου υπάρχουν σημαντικές προοπτικές και οι απαιτούμενες επενδύσεις είναι σχετικά χαμηλές.
A.3.3 Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων και δρομολογημένες μείζονες ψηφιακές παρεμβάσεις
Στο πλαίσιο των δεσμεύσεων της χώρας από το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων και το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015, η χώρα έχει δεσμευθεί για μια εκτεταμένη διεύρυνση της χρήσης των εργαλείων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης σε τομείς – κλειδιά για την αποκατάσταση του δυναμικού ανάπτυξης και δημοσιονομικής προσαρμογής. Τα παραπάνω έργα (του Μνημονίου), καθώς και 10 έργα ΤΠΕ από τα 181 έργα προτεραιότητας (Priority Projects) του ενιαίου καταλόγου που καταρτίστηκε το 2011 σε συνεργασία με τις υπηρεσίες τις Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συμβάλουν στους στόχους για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξης της Ελλάδας, καθώς και στην άρση των μακρο-διαρθρωτικών δυσχερειών (λ.χ. ηλεκτρονικές δημόσιες προμήθειες, ψηφιακό σχολείο, εθνικό ληξιαρχείο, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, rural για την ανάπτυξη της ευρυζωνικών υποδομών στις αγροτικές περιοχές, κ.α.).
Το ύψος και είδος των παρεμβάσεων που επιχειρούνται στον ψηφιακή χάρτη της χώρας που υλοποιούνται στο πλαίσιο του ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» με πόρους ΕΤΠΑ, θα αφήσουν ένα σημαντικό απόθεμα και παρακαταθήκη, όπως ενδεικτικά τα έργα που στηρίζουν τον έλεγχο των οικονομικών του κράτους, τα τελωνεία, τα δημόσια έσοδα, τις δημόσιες προμήθειες, την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, τις εξαγωγικές δραστηριότητες, κλπ. Επίσης έχουν δρομολογηθεί σημαντικά έργα που αφορούν την υλοποίηση κεντρικοποιημένων δομών δεδομένων (Government Cloud), με σκοπό τη δημιουργία οριζόντιων υποδομών παροχής υπολογιστικής και αποθηκευτικής ισχύος, που συμβάλουν στην αποδοτικότερη λειτουργία του Δημόσιου τομέα μέσω της εισαγωγής αποτελεσματικότερων διαδικασιών εξυπηρέτησης των επιχειρήσεων και των πολιτών. Η ένταση και πύκνωση της προσπάθειας κινητοποίησης όλων των δυνάμεων, με συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης και στενή παρακολούθηση – αξιολόγηση της προόδου καθώς και λήψης διορθωτικών μέτρων αποτελεί εχέγγυο για την επίτευξη του λειτουργικού αποτελέσματος των έργων στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, τα δύο τελευταία, κρίσιμα χρόνια υλοποίησής τους.
