Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.)' | 25 Νοεμβρίου 2020, 09:12

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Είναι κοινός τόπος ότι οι πολίτες με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους εξακολουθούν, ιδιαίτερα στην Περιφέρεια και ακόμη περισσότερο στις νησιωτικές περιοχές, να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην καθημερινή τους ζωή με αποτέλεσμα να βιώνουν διάκριση και αποκλεισμό. Θέματα προσβασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών, πρόσβασης σε τοπικές και υπερτοπικές μεταφορές, στην εκπαίδευση και υγεία, στις πολιτιστικές και αθλητικές υποδομές, στις υποδομές αναψυχής, κ.λπ. δεν έχουν μέχρι σήμερα αντιμετωπιστεί. Ωστόσο οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ακόμη και η υλοποίηση μέτρων στους τομείς που προφερθήκαμε δεν θα έχει απολύτως καμία αξία εάν δεν συνοδευτεί με τη λήψη πρόσθετων οικονομικών μέτρων ανακούφισης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, που αποτελούν μία από τις πλέον ευπαθείς οικονομικά ομάδες του πληθυσμού. Οφείλουμε επίσης να επισημάνουμε ότι η απουσία νησιωτικής πολιτικής που θα λαμβάνει υπόψη και τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία δεν πλήττει μόνο τους κατοίκους με αναπηρία της νησιωτικής Ελλάδας, αλλά και την τοπική οικονομία και επιχειρηματικότητα, απωθώντας μια μεγάλη ομάδα καταναλωτών του εθνικού τουριστικού προϊόντος, τους καταναλωτές με αναπηρία (σήμερα εκτιμώνται σε 100.000.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση), και γενικότερα τους καταναλωτές με προβλήματα παρόμοια με τα άτομα με αναπηρία (π.χ. άτομα τρίτης ηλικίας, οικογένειες με παιδιά κ.λπ.), στερώντας έτσι την τοπική οικονομία από σημαντικά έσοδα. Αρκεί να αναφερθούμε σε μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με την οποία τα έσοδα από τον τουρισμό των ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ-27 ετησίως υπολογίζονται σε 352 δις € και αρκούν για τη συντήρηση περισσότερων από 4,2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης. Στις 05.10.2020 η Ε.Σ.Α.μεΑ. απέστειλε τις προτάσεις της στον Υπουργό Επικρατείας στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία». Μια εξ’ αυτών ήταν η ένταξη σε αυτό ξεχωριστού Στόχου με τίτλο «Νησιωτικότητα και άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις» (Πιο αναλυτικά στο: https://www.esamea.gr/our-actions/rest-actions/4972-i-symmetoxi-kai-syneisfora-tis-e-s-a-mea-kai-ton-organoseon-melon-tis-sti-diaboyleysi-gia-to-ethniko-sxedio-drasis-gia-ta-dikaiomata-ton-atomon-me-anapiria). Στο πλαίσιο αυτού του Στόχου, η Ε.Σ.Α.μεΑ. πρότεινε τα εξής: - Την απογραφή των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, με στόχο την ανάπτυξη εξειδικευμένων δράσεων για την κάλυψη των ιδιαίτερων αναγκών τους σε τομείς που επηρεάζει η νησιωτικότητα, όπως ενδεικτικά η υγεία, η εκπαίδευση, η εργασία, το επίπεδο διαβίωσης, η προσβασιμότητα φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, οι μεταφορές, η πολιτική προστασία κ.λπ. - Την κάλυψη των αναγκών σε προσωπικό όλων των ειδικοτήτων των νοσοκομείων και κέντρων υγείας της νησιωτικής χώρας, τη βελτίωση της προσβασιμότητάς τους και τον εκσυγχρονισμός τους σε συνεργασία με τους Δήμους και τις Περιφέρειες, μέσω της αξιοποίησης των πόρων του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού «Αντώνης Τρίτσης» 2020-2023. - Την ενίσχυση της στελέχωσης και της λειτουργίας των υποστηρικτικών δομών των ατόμων με αναπηρία. - Τη βελτίωση της προσβασιμότητας των υφιστάμενων σχολικών μονάδων, τη δημιουργία νέων προσβάσιμων σχολικών μονάδων καθώς και την πρόσληψη μόνιμου Ειδικού Επιστημονικού και Βοηθητικού προσωπικού και ειδικοτήτων (ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές), ανάλογα με τις ανάγκες. - Την αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής των εισιτηρίων των ατόμων με αναπηρία και χρόνιων παθήσεων και των συνοδών τους κατά τις μετακινήσεις τους με τα πλοία και τα αεροπλάνα. Την επέκταση της έκπτωσης 50% στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια για τους επιβάτες με αναπηρία, τα οχήματα και τους συνοδούς αυτών που χρήζουν ανάγκης συνοδού, σε όλα τα άτομα με αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, εφόσον είναι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών. - Την παροχή χρηματοδοτικών κινήτρων σε πλοιοκτήτριες εταιρείες για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των πλοίων τους ώστε να διασφαλιστεί η σύνδεση με προσβάσιμα πλοία των μικρών νησιών με τα μεγαλύτερα και την ηπειρωτική χώρα. - Την εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων προσβασιμότητας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος των νησιών. Τη βελτίωση της προσβασιμότητας κτηρίων με χρήση συνάθροισης κοινού, τη σταδιακή ανάπτυξη δικτύων προσβάσιμων οδεύσεων και θέσεων στάθμευσης οχημάτων ατόμων με αναπηρία, την ενίσχυση των ΚΤΕΛ για τη βελτίωση της προσβασιμότητάς τους σε επιβάτες με αναπηρία και τη βελτίωση της προσβασιμότητας παραλιών και λοιπών φυσικών περιοχών τουριστικού ενδιαφέροντος. - Τη διατήρηση της έκπτωσης του ΦΠΑ στα νησιά. - Την ανάπτυξη σε συνεργασία με τους Δήμους, την Ε.Σ.Α.μεΑ. και τους τοπικούς φορείς-μέλη της ατομικών σχεδίων προστασίας των νησιωτών με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή έκτακτων αναγκών. Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα αιτήματα της Ε.Σ.Α.μεΑ., τις παρακάτω συνταγματικές επιταγές και απαιτήσεις της εθνικής μας νομοθεσίας, όπως : • την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», • την παρ. 1 του άρθρου 28 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, στην οποία αναφέρεται ότι «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες για ένα βιοτικό επίπεδο ανεκτό, για τα ίδια και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης διατροφής, ένδυσης και κατοικίας, και για συνεχή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους και λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να προστατεύουν και να προάγουν την εξασφάλιση του δικαιώματος αυτού, χωρίς διακρίσεις βάσει της αναπηρίας», • την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν.4488/2017, στην οποία προβλέπεται ότι «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα άτομα με αναπηρία την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του.», • το άρθρο 54 και το Παράρτημα VII του ν.4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Αρ. ΦΕΚ 147 Α΄/ 08.08.2016), που αναφέρονται στην υποχρέωση κατάρτισης των τεχνικών προδιαγραφών με τρόπο που να λαμβάνονται υπόψη κριτήρια προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, • το άρθρο 26 του ν.4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (Αρ. ΦΕΚ 79 Α΄/09.04.2012) που θέτει το πλαίσιο για την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία του δομημένου περιβάλλοντος, • το κεφάλαιο Η΄ του ν.4727/2020, με το οποίο ενσωματώθηκε εκ νέου στην εθνική μας νομοθεσία η Οδηγία ΕΕ) 2016/2102 για την προσβασιμότητα των ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές των Οργανισμών του Δημόσιου Τομέα, αλλά και το παρακάτω κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατευθύνσεις πολιτικής εν γένει, όπως: • τον Κανονισμό (ΕΕ) 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές, σύμφωνα με τον οποίο «προκειμένου να δοθούν στα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα δυνατότητες θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών μεταφορών ανάλογες με εκείνες των άλλων πολιτών, θα πρέπει να καθοριστούν κανόνες για την αποφυγή διακρίσεων και την παροχή συνδρομής κατά το ταξίδι τους» και «όταν αποφασίζουν το σχεδιασμό νέων λιμένων και λιμενικών τερματικών σταθμών, καθώς και σε περιπτώσεις εκτενών εργασιών ανακαίνισης, οι φορείς που έχουν την ευθύνη των εγκαταστάσεων αυτών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, ιδίως όσον αφορά την προσβασιμότητα, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στις απαιτήσεις που απορρέουν από την αρχή «σχεδιασμός για όλους». Οι μεταφορείς θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες αυτές, όταν αποφασίζουν τον σχεδιασμό νέων και προσφάτως ανακαινισμένων επιβατηγών πλοίων […]», • τις αυξημένες απαιτήσεις του υπο-διαπραγμάτευση Κανονιστικού Πλαισίου των Ευρωπαϊκών Διαθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 αναφορικά με τις οριζόντιες αρχές της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρίες. (Σημείωση: Πιο συγκεκριμένα στον υπό διαπραγμάτευση Γενικό Κανονισμό για την προγραμματική περίοδο 2021-2027: i) επανα-εισάγεται (ως άρθρο 6α) το άρθρο 7 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, στο οποίο προβλέπεται (παρ.3) ότι τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν κάθε διάκριση λόγω αναπηρίας κατά την προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση, σύνταξη αναφορών και αξιολόγηση των προγραμμάτων, και πως η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και εφαρμογής των προγραμμάτων, ii) η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία (σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 67) περιλαμβάνεται μεταξύ των κριτηρίων επιλεξιμότητας, iii) προβλέπεται η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (συμπεριλαμβανομένων αυτών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, όπως είναι και η Ε.Σ.Α.μεΑ.) και η εμπλοκή τους τόσο στην προετοιμασία της ΣΕΣ 2021-2027 όσο και στην προετοιμασία, εφαρμογή και αξιολόγηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής τους στις Επιτροπές Παρακολούθησης (άρθρο 6), iv) έχει περιληφθεί αφενός ο οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος («enabling condition») που αφορά στην επαλήθευση της συμμόρφωσης των πράξεων με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον οποίο προβλέπεται η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω αναπηρίας καθώς και η εφαρμογή μέτρων που εξασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρία την αυτονομία, την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή στον κοινοτικό βίο, αφετέρου ο οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος που αφορά στην εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες σε εθνικό επίπεδο). • την αρχή 17 «Ένταξη ατόμων με αναπηρία» του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία: «Τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα σε εισοδηματική στήριξη που τους διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση, σε υπηρεσίες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας, και στην κοινωνία και σε εργασιακό περιβάλλον προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους», • την Ατζέντα 2030, στην οποία περιλαμβάνονται αρκετές άμεσες και έμμεσες αναφορές στα άτομα με αναπηρία καθώς η βιώσιμη ανάπτυξη συνιστά μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές (κοινωνική συνοχή, ανθρώπινα δικαιώματα) πτυχές (Για περισσότερες πληροφορίες στο: https://www.paratiritirioanapirias.gr/el/news/newsletters/34/fylladio-toy-edf-gia-toys-stoxoys-biwsimhs-anapty3hs-kai-ta-atoma-me-anaphria), προτείνουμε τη συμπλήρωση της παρ. 2 του άρθρου 1 «Αντικείμενο» ως ακολούθως: «2. Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία και τους φορείς σχεδιασμού και προγραμματισμού που είναι υπεύθυνοι για την κατάρτιση τομεακών, περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων, όπως δήμοι, περιφέρειες, επιμελητήρια, θεσμικοί φορείς κοινωνίας των πολιτών, ακαδημαϊκά ιδρύματα και ερευνητικά ινστιτούτα, φορείς εκπροσώπησης κοινωνικών και παραγωγικών τομέων: (α) Θεσμοθετεί και παρακολουθεί στρατηγικές, σχέδια, προγράμματα και δράσεις που σχετίζονται με τη θαλάσσια οικονομία και τον νησιωτικό χώρο. (β) Μεριμνά για την υιοθέτηση ολοκληρωμένου και συνεκτικού σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της έντονης διαφοροποίησης του νησιωτικού οικονομικού και κοινωνικού χώρου, με ιδιαίτερη έμφαση στις ειδικές κατηγορίες του νησιωτικού χώρου, όπως τα μικρά νησιά ή νησιά που αντιμετωπίζουν συνδυαστικά χωρικές, οικονομικές, κοινωνικές-πληθυσμιακές και περιβαλλοντικές προκλήσεις καθώς και τις ευάλωτες ομάδες του νησιωτικού πληθυσμού, όπως είναι οι νησιώτες με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις».