3. Θεωρείτε σκόπιμες συνενώσεις ΛΤ/ΔΛΤ σε μεγαλύτερα σχήματα, με σκοπό να εξασφαλιστεί η κρίσιμη μάζα και οι προϋποθέσεις για την καλύτερη λειτουργία των λιμένων και την ενίσχυση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων τους; Πιστεύετε ότι οι συνενώσεις θα έχουν προστιθέμενη αξία για το εθνικό λιμενικό σύστημα και ότι θα συνδράμουν στην αποτελεσματικότητα της λιμενικής λειτουργίας;
Αν κρίνετε σκόπιμες τις συνενώσεις ΛΤ/ΔΛΤ, σε ποιες περιπτώσεις κρίνετε ότι θα ήταν χρήσιμες και ποιος τρόπος (π.χ. νομική μορφή, συμμετοχή ΟΤΑ, σύνθεση διοίκησης) θα ήταν κατάλληλος για το σκοπό αυτό;
Οι συνενώσεις δεν εξασφαλίζουν την ποιότητα και την ανάπτυξη. Αυτό εξασφαλίζεται με την επιλογή διοικήσεων που δεν διορίζονται για την «θέση» από τους βουλευτές των νομών και των κομματικών μηχανισμών. Η αύξηση της ποιότητας και της παροχής υπηρεσιών απαιτεί στελέχη καταρτισμένα, παθιασμένα και νομοθετικό πλαίσιο που να ανακαλύπτει, να προωθεί και επιβάλλει.
Το οικονομικό αντάλλαγμα τρων προέδρων – μελών των διοικήσεων θα αποδίδεται μόνο ως ποσοστό επι των εσόδων σε συνδυασμό με αξιολόγηση της παρεχόμενης ποιότητας υπηρεσιών ώστε να αποφευχθεί η μονομερής αύξηση της εισοδηματικής πολιτικής των φορέων.
Δεν θεωρούμε ότι οι συνενώσεις Λ.Τ./Δ.Λ.Τ. στη νησιωτική Ελλάδα θα βοηθούσαν την Ανάπτυξη του Συστήματος Λιμενικής Διακυβέρνησης.
Πιθανότατα σε μικρά νησιά εφόσον το επιθυμούσαν να ήταν θετική εξέλιξη, αλλά γενικότερα και ιδίως σε νησιά με τουριστική κίνηση όπως η Μύκονος θεωρούμαι ότι μάλλον αρνητική εξέλιξη θα έχει για την ανάπτυξη των Λιμένων μας, παρά θετική.
Πιστεύουμε ότι αυτόνομο και λειτουργικό σχήμα διοίκησης θα βοηθούσε την ανάπτυξη της Λιμενικής Διακυβέρνησης.
Όχι δεν θεωρούμε ότι οι συνενώσεις ΦΔΕΛ σε μεγαλύτερα σχήματα θα επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Πιστεύουμε ότι μπορεί πράγματι να εξασφαλίζουν μεγαλύτερη μάζα ( αν και όχι σε όλες τις παραμέτρους- αν μιλήσουμε για το προσωπικό π.χ. και συγκεκριμένα τη Χαλκιδική, από τη συνένωση των τεσσάρων υφιστάμενων ΦΔΕΛ θα προκύψει ένας φορέας με τετραπλάσια έκταση γεωγραφικής αρμοδιότητας και τον ίδιο αριθμό υπαλλήλων, δηλαδή τον ένα υπάλληλο που απέμεινε να υπηρετεί στο παλιό Λ.Τ Χαλκιδικής), θα υστερούν ωστόσο σε όλα τα υπόλοιπα. Αν η νομική τους μορφή είναι Δημοσίου Δικαίου με μεγάλη βεβαιότητα και στα πλαίσια της γενικότερης κατάστασης της χώρας, θα υπάρχουν προβλήματα στελέχωσης και υποστήριξης και ακόμα πολύ πιθανόν, φαινόμενα υποτίμησης κάποιων περιφερειακών δομών έναντι άλλων κεντρικότερων κ.α. Εάν είναι Ιδιωτικού Δικαίου τότε θα μειώνεται δραστικά η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Προφανώς η σύνθεση της διοίκησης θα γίνεται αντικείμενο ανταγωνισμού, εκμετάλλευσης κλπ.
Επισημαίνουμε επίσης ότι οι συνενώσεις και ιδίως στην περιφέρεια, θα σημαίνουν τη δημιουργία φορέων με πολύ μεγάλη χωρική αρμοδιότητα, με μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των λιμένων-ακόμη και εκατοντάδων χιλιομέτρων- που θα δυσκολεύουν την εποπτεία, την αντιμετώπιση προβλημάτων (ιδίως σε έκτακτες περιπτώσεις όπως τα έντονα καιρικά φαινόμενα, τα περιστατικά ρύπανσης, τα ζητήματα ασφάλειας κλπ.), την εκτέλεση καθημερινών εργασιών κ.α.
Σημαντικό ακόμα πρόβλημα θα αποτελεί η δίκαιη κατανομή των πόρων και η εξασφάλιση της ανταποδοτικότητας των πάσης φύσεως τελών αφού θα συγκεντρώνονται και θα διανέμονται κεντρικά και όχι τοπικά.
Τα Λ.Τ. λόγω δυσκαμψίας στη λειτουργία και λήψη αποφάσεων δε μπορούν να ανταπεξέλθουν στις ολοένα αυξημένες σύγχρονες απαιτήσεις. Θα πρέπει να ακολουθήσουν το μοντέλο του ΟΛΝΕ (συγχώνευση 10 Λιμενικών Ταμείων) που έχει λειτουργήσει με επιτυχία και να εξελιχθούν σε σύγχρονες επιχειρήσεις. Τα οφέλη είναι πολλαπλά, όπως οικονομική ευρωστία, τεχνογνωσία από τη διαχείριση τόσο των λιμένων αλλά και το εύρος των διαφορετικών αντικειμένων, την πληρότητα των Ταμείων σε στελέχωση (οικονομικό, τεχνικό, ασφάλεια λιμένων, προμήθεια κλπ). Επομένως, η συγχώνευση είναι προς όφελος για το σχεδιασμό άσκησης λιμενικής πολιτικής.
Στην Ηπειρωτική Ελλάδα, θεωρώ, ότι θα μπορούν να γίνουν με μεγαλύτερη ευκολία συνενώσεις φορέων π.χ ανά νομό ή διαδημοτικά. Φυσικά βασική προϋπόθεση είναι η στελέχωση των υπηρεσιών.
Στα νησιά και κυρίως αυτά που δέχονται πολλά πλοία και κατ΄επέκταση έχουν μεγάλη επιβατική κίνηση θα πρέπει να έχουν δικό τους φορέα διοίκησης με ουσιαστικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
3. Περί συνενώσεων ΛΤ/ΔΛΤ
Ο Νομός Χανίων πριν το 2007, είχε ένα Λιμενικό φορέα Διαχείρισης επιπέδου Νομού, το ΝΠΔΔ με την επωνυμία Λιμενικό Ταμείο Ν. Χανίων.
Σαφώς η άσκηση λιμενικής Πολιτικής σε επίπεδο Νομού είναι πιο αποτελεσματική όταν γίνεται από ένα φορέα Διαχείρισης,μ σε επίπεδο Νομού και πόσο μάλλον όταν ο Φορέας αυτός διαθέτει τεχνογνωσία τόσων δεκαετιών όπως το Λιμενικό Ταμείο Νομού Χανίων. Η δημιουργία του Δημοτικού Λιμενικού Χανίων σε επίπεδο εξυπηρέτησης πχ της κρουαζιέρας δε προσθέτει τίποτα επιπλέον σε επίπεδο Νομού και μάλλον κατακερματίζει την έξωθεν εικόνα προς τις πλοιοκτήτριες εταιρείας.
Έτσι ένας φορέας Διοίκησης, σε επίπεδο Νομού που θα διαθέτει ικανό αριθμό και εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο θα λειτουργεί με σύγχρονη απλουστευμένη και αποτελεσματική νομοθεσία και με το πρίσμα της θεσμοθετημένης απλούστευσης διαδικασιών θα μπορούσε άνετα να ανταποκριθεί στις λιμενικές ανάγκες τόσο του Νομού όσο και της ευρύτερης περιοχής.
Δεν κρίνεται σκόπιμη η συνένωση των ΛΤ/ΔΛΤ σε μεγαλύτερα σχήματα. Κάθε φορέας διαχείρισης λιμένος θα πρέπει να είναι αυτόνομος και ανεξάρτητος, ικανός να διαχειριστεί όλα τα θέματα, προκειμένου για την εξυπηρέτηση, στην περίπτωσή μας, των κρουαζιεροπλοίων και των μεταφερομένων με αυτά εκατομμυρίων τουριστών. Τονίζεται και πάλι ότι, ο κλάδος της κρουαζιέρας είναι πολυσύνθετος, προσφέρει μεγάλα οφέλη στην τοπική κοινωνία της ευρύτερης περιοχής των λιμένων που προσεγγίζουν τα κρουαζιερόπλοια και χρειάζεται την ικανότητα και γνώση του προσωπικού του Φορέα διαχείρισης του λιμένα, για να είναι σε θέση να μεθοδεύει ενέργειες που θα ανταποκρίνονται προς τις απαιτήσεις και ασφαλώς με τον τρόπο αυτό θα παράγονται τα αντίστοιχα οφέλη για τον φορέα. Όπως τονίζεται και στο Ι μέρος του εγγράφου μας, είναι αναγκαίος ο συντονισμός από πλευράς Κεντρικής Διοίκησης π.χ. ΓΓΛΛΠ / ΥΝΑ, σε γενικότερα θέματα πολιτικής που έχουν σχέση με τον καθορισμό Λιμενικών Τελών, σε ανταποδοτική βάση και με όρους ανταγωνισμού, αλλά και στην παροχή κατευθυντηρίων οδηγιών, σε ότι αφορά τον σχεδιασμό έργων και την παροχή ευκολιών για κατηγορίες πλοίων, που θα λαμβάνονται υπόψιν σφαιρικά παράγοντες της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, για να μην παρατηρείται το φαινόμενο του ανταγωνισμού μεταξύ δύο γειτονικών λιμένων για ανάπτυξη έργων για την ίδια κατηγορία πλοίων.
Εάν δεν υπαχθούν όλοι οι λιμένες σε έναν φορέα είναι σκόπιμες οι συνενώσεις σε μεγαλύτερα σχήματα π.χ. περιφέρειακά λιμενικά ταμεία προκειμένου να γίνουν έργα και βελτιώσεις σε μικρότερης οικονομικής ισχύος λιμάνια. Επι πλέον μπορεί έτσι να μειωθεί το κόστος λειτουργίας τους με την χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και την εφαρμογή προγραμμάτων που λειτουργούν στο διαδύκτιο για την είσπραξη τελών ελλιμενισμού ή την παρακολούθηση, σε όποιο βαθμό αυτό μπορεί να γίνει, των κενών θέσεων των λιμένων. Το σύστημα του υπολογισμού και της είσπραξης των τελών ελλιμενισμού λειτουργεί στο Ιόνιο.
Οι απλές συνενώσεις των ΛΤ/ΔΛΤ σε μεγαλύτερα σχήματα δεν φαίνεται να μπορούν να εξασφαλίσουν την ανάπτυξη των δυνατοτήτων των σχημάτων. Η μέχρι σήμερα εμπειρία από τις αρχικές συνενώσεις του 1993 σε νομαρχιακό επίπεδο μέχρι τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία του σήμερα, δείχνει ότι θα πρέπει να αντιμετωπισθούν πιο σφαιρικά τα υπάρχοντα προβλήματα.
Θα πρέπει να αναζητηθεί νέο σχήμα σε περιφερειακό επίπεδο, όπως αυτό καθοριστεί, που θα διευκολύνει την παροχή λιμενικών υπηρεσιών ποιότητας με την συμμετοχή της κοινωνίας.
• Συνενώσεις δυσχεραίνουν τη γρήγορη αντιμετώπιση κι επίλυση προβλημάτων. Περισσότερη γραφειοκρατία, πολύς χρόνος εργασίας σε λιγοστούς υπαλλήλους. Όπου έγιναν συνενώσεις (Δήμων, Λιμενικών Αρχών κ.λπ.), κρίνοντας από την εφαρμογή τους στην πράξη, σήμερα έχουν αποτύχει.
• Ανεξάρτητα Λιμενικά Ταμεία με τη μορφή Ν.Π.Ι.Δ.
Χρειάζονται μεγαλύτερες τομές και όσο μεγαλύτερη η αναμόρφωση τόσο καλλίτερα δεδομένου ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ΔΛΤ καθώς και ο μεγάλος αριθμός των κρατικών φορέων που τη ρυθμίζουν έχουν δημιουργήσει μία πολυδαίδαλη ρυθμιστική αρχή που περισσότερο δυσκολεύει παρά βοηθά τις διοικήσεις των ΔΛΤ και ΛΤ
Οι συνεννώσεις Λιμενικών Ταμείων θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες μόνον στις περιπτώσεις που τα προς συνέννωση Λιμενικά Ταμεία ανήκουν στον ίδιο Δήμο και οι περιοχές ευθύνης τους είναι γεωγραφικά όμορες. Σε κάθε περίπτωση όμως αν δεν έχει προηγηθεί η εξασφάλιση για τη στελέχωση των διοικήσεων των Λ.Τ. όχι με εποχιακό αλλά με μόνιμο προσωπικό μία πιθανή ένωση θα δημιουργούσε μεγάλες διοικητικές δυσκολίες και αδυναμία διοίκησης των νέων σχημάτων.
Οι απλές συνενώσεις των ΛΤ/ΔΛΤ σε μεγαλύτερα σχήματα δεν φαίνεται να μπορούν να εξασφαλίσουν την ανάπτυξη των δυνατοτήτων των σχημάτων. Η μέχρι σήμερα εμπειρία από τις αρχικές συνενώσεις του 1993 σε νομαρχιακό επίπεδο μέχρι τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία του σήμερα, δείχνει ότι θα πρέπει να αντιμετωπισθούν πιο σφαιρικά τα υπάρχοντα προβλήματα.
Θα πρέπει να αναζητηθεί νέο σχήμα σε περιφερειακό επίπεδο, όπως αυτό καθοριστεί, που θα διευκολύνει την παροχή λιμενικών υπηρεσιών ποιότητας με την συμμετοχή της κοινωνίας.
Οι συνενώσεις σαφέστατα επιτρέπουν ταχύτερες διαδικασίες που είναι ένα ζητούμενο. Οι ΟΤΑ θα έπρεπε όχι απλός να συμμετέχουν με καθοριστικότερο ρόλο, αλλά να έχουν την ευθύνη εφαρμογής του εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού με κεντρική εποπτεία, να διορίζουν την ηγεσία στα πρότυπα της Αμερικής και με βάση όχι τα πολιτικά κριτήρια όπως ισχύει σήμερα, αλλά με καθαρά τεχνικά προσόντα και εμπειρία.
Ως προς τη νομική μορφή είναι πρόκληση η εισαγωγή της κοινωνικής οικονομίας σε αυτούς τους οργανισμούς, με όλα τα οφέλη που η σημερινή κυβέρνηση ορθολογικά προβάλει.
Θεωρούμε ότι ο θεσμός του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου δεν έχει προσφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι ΦΔΛ, που λειτουργούν με αυτή την μορφή εξακολουθούν να είναι αναποτελεσματικοί, να αντιμετωπίζουν τεράστια οργανωτικά, λειτουργικά και διοικητικά προβλήματα, ενώ πολλά από αυτά καλούνται να ανταποκριθούν σε αυξημένες απαιτήσεις ευέλικτης και σύγχρονης λειτουργίας αφού εξυπηρετούν μεγάλο όγκο της ακτοπλοΐας και κρουαζιέρας.
Οι Δήμοι εξάλλου στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν διαθέτουν τις κατάλληλες υπηρεσίες και το κατάλληλο προσωπικό και υποδομές αλλά ακόμη και την τεχνογνωσία για να διαχειρισθούν, να συντηρήσουν και να αναπτύξουν τα λιμάνια, ειδικά όταν αυτά είναι μεγάλα είτε από άποψη μεγέθους είτε από άποψη οικονομικής σημασίας. Ήδη αρκετοί Δήμοι δηλώνουν απροθυμία να συστήσουν νέα Δ.Λ.Τ. για να αναλάβουν υφιστάμενα λιμάνια ενώ άλλοι αναζητούν τρόπους σύμπραξης με Ο.Λ. Α.Ε. για να συντηρήσουν τις υφιστάμενες λιμενικές υποδομές.
Ο έτερος και παλαιότερος θεσμός των Λ.Τ. είναι σαφέστατα ξεπερασμένος και δεν μπορεί να καλύψει ανάγκες λειτουργίας και διαχείρισης λιμένων.
Κατά συνέπεια εκτιμούμε ότι η λύση βρίσκεται στην μη ίδρυση άλλων Δ.Λ.Τ. και σε αλλαγή μοντέλου Λιμενικής Διακυβέρνησης με την μετατροπή των Λ.Τ. σε Α.Ε., σύμφωνα με το πρόσφατο επιτυχημένο παράδειγμα, που αποτελεί η συνένωση 11 Λιμενικών ταμείων σε ένα Οργανισμό Λιμένος Α.Ε., τον Οργανισμό Λιμένων Ν. Εύβοιας, μέλους της ΕΛΙΜΕ, που έγινε ακριβώς για να αντιμετωπίσουν από κοινού τα προαναφερόμενα προβλήματα.
Η μετατροπή αυτή πρέπει να βασισθεί σε ανάλογες τεχνοοικονομικές μελέτες βιωσιμότητας των νέων σχημάτων και στη βάση δύο εναλλακτικών διοικητικών και οργανωτικών προτάσεων:
Α.: Να νομοθετηθεί η δημιουργία Περιφερειακών Οργανισμών Λιμένων Α.Ε., που να ακολουθεί τη Περιφερειακή Διοικητική και Γεωγραφική διαίρεση της χώρας, με διατήρηση τοπικών γραφείων στις περιοχές, όπου υπήρχε λιμενικό ταμείο και πρόβλεψη για διανομή ποσοστού επί τοις εκατό από τα κέρδη στους όμορους Δήμους ή Δήμο, αφού στις περιπτώσεις αυτές οι τοπικές κοινωνίες και τα λιμάνια τους είναι πιο άμεσα συνδεδεμένα μεταξύ τους.
και εναλλακτικά η ύπαρξη δυνατότητας,
Β.: Συνένωσης, μετά από σχετική απόφαση και σχετική τεχνοοικονομική μελέτη, Οργανισμών Λιμένων με τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και τα Λιμενικά Ταμεία της περιοχής τους που θα επιλέξουν αυτή την εναλλακτική πρόταση.
Οι συνενώσεις ΛΤ σε Δ.Λ.Τ προεξοφλούν την καλύτερη διαχείριση των υπαρχόντων ελάχιστων πόρων με την προυπόθεση οτι οι πόροι αυτοί παραμένουν στον Δήμο και δεν «κατάσχονται» υπέρ τού αόριστου «κράτους». Ενα καλό παράδειγμα είναι ο Οργανισμός Λιμένων Ν. Ευβοίας. Ενιαίος με ενιαία τιμολογιακή πολιτική ανά παροχή. Εχει την δυνατότητα ηλεκτρονικής διασύνδεσης όλων των λιμένων, καταφυγίων συμπεριλαμβανομένης της Γέφυρας Χαλκίδας. Κακό παράδειγμα τώρα το Δ.Λ.Τ Ν. Νάξου που διαχειρίζεται το λιμάνι της Νάξου, τα καταφύγια Καλαντού, Κουφονησίου, Σχοινούσας, Ηρακλειάς όπου ακολουθείται απίθανη τιμολογιακή πολιτική, αλλού πολλά, αλλού λίγα, αλλού καθόλου, και σε βαθμό υποψίας. Το ίδιο και στο Δ.Λ.Τ Πάρου.Οπου εδώ και απο το ερώτημα 2 δημιουργούνται απορίες για την ικανότητα ελέγχου της ΡΑΛ η την στελέχωσή της. Ναί στους ΟΤΑ με την μορφή του ΟΛΝΕ Ευβοίας και με εποπτεία της ΡΑΛ. Η νομική υπόσταση ξεφεύγει του γνωστικού μου αντικειμένου, υποθέτω μια κλασσική ΑΕ.
Η ύπαρξη διαφορετικών νομικών μορφών στους φορείς διοίκησης των λιμένων της χώρας (ΛΤ,ΔΛΤ,Α.Ε)δημιουργεί πολυμορφία η οποία είναι δυσλειτουργική για τα ίδια τα λιμάνια.Στα Λ.Τ και στα ΔΛΤ πρέπει να δοθεί η δυνατότητα να μετατραπούν σε Α.Ε ειδικά όσα τον οικονομικό κύκλο να το πράξουν και σε όσα δεν έχουν επαρκή έσοδα να γίνει υποχρεωτική συνένωνση με γειτονικά ΛΤ και ΔΛΤ και μετατροπή σε Α.Ε.Στις νέες ανώνυμες εταιρείες θα πρέπει να ενταχθούν και οι λιμενικές εγκαταστάσεις που μέχρι σήμερα δεν έχουν διαχειριστική αρχή.(«ορφανά λιμάνια»)
3. Θεωρούμε σκόπιμες και επιβεβλημένες τις συνενώσεις Φορέων Εκμετάλλευσης ανά γεωγραφική περιφέρεια, οι οποίες εκκινώντας από τους Ο.Λ θα ενσωματώσουν στην συνέχεια μικρότερους Φορείς ( Λ.Τ, Δ.Λ.Τ κ.α ), σε σχήμα ομόκεντρου κύκλου.
Αρκεί η συνένωση αυτή να μην γίνει «φορτώνοντας» την επιβίωση και ανάπτυξη μικρότερων φορέων στους μεγάλους, ώστε στο τέλος να απολήξει στην οικονομική απομύζηση και τον αναπόφευκτο οικονομικό μαρασμό των μεγάλων Φορέων Εκμετάλλευσης.
Οι συνενώσεις ΛΤ/ΔΛΤ σε μεγαλύτερα σχήματα, με σκοπό να εξασφαλιστεί η κρίσιμη μάζα και οι προϋποθέσεις για την καλύτερη λειτουργία των λιμένων και την ενίσχυση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων τους αποτελεί καλή τακτική εντούτοις θα πρέπει να ληφθούν κατά το σχεδιασμό τους οι γεωγραφικές και λοιπές ιδιαιτερότητες των λιμένων (χρήσεις, προοπτικές ανάπτυξης, διαθέσιμοι πόροι, οικονομική βιωσιμότητα κ.α.), η οποία θα προκύψει κατόπιν ενδελεχούς αξιολόγησης των υφιστάμενων φορέων και διαβούλευσης με τους αρμόδιους και δορυφόρους φορείς .