Κεφάλαιο Α’
ΠΛΟΙΟΚΤΗΣΙΑ
Άρθρο 48
Έννοια πλοιοκτήτη
Με την επιφύλαξη ειδικότερων ορισμών που περιέχονται σε κυρωθείσες διεθνείς συμβάσεις, πλοιοκτήτης είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εκμεταλλεύεται δικό του πλοίο, στο όνομα και για λογαριασμό του.
Άρθρο 49
Ευθύνη πλοιοκτήτη
1. Ο πλοιοκτήτης ευθύνεται από τις δικαιοπραξίες τις οποίες επιχείρησε o πλοίαρχος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που ανατέθηκαν σε αυτόν.
2. Επίσης ευθύνεται από τις αδικοπραξίες, τις οποίες διέπραξε ο πλοίαρχος, το πλήρωμα ή ο πλοηγός κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που τους ανατέθηκαν, με την επιφύλαξη του ναυτικού πταίσματος στη σύμβαση θαλάσσιας μεταφοράς πραγμάτων.
3. Ο πλοιοκτήτης δικαιούται να περιορίσει την ευθύνη του σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση του Λονδίνου του 1976/1996 για τον περιορισμό της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις, (Διεθνής Σύμβαση Περιορισμού), η οποία κυρώθηκε με τον ν. 1923/1991 (Α΄13), όπως εκάστοτε ισχύει, και το Κεφάλαιο Β΄ του Ένατου Μέρους του παρόντος.
Άρθρο 50
Ευθύνη επί μεταβίβασης κυριότητας πλοίου από τον πλοιοκτήτη
Σε περίπτωση μεταβίβασης κυριότητας πλοίου από τον πλοιοκτήτη, το άρθρο 479 του Αστικού Κώδικα δεν εφαρμόζεται.
Κεφάλαιο Β’
ΣΥΜΠΛΟΙΟΚΤΗΣΙΑ
Άρθρο 51
Έννοια και χαρακτηριστικά συμπλοιοκτησίας
1. Όταν συγκύριοι πλοίου εκμεταλλεύονται αυτό από κοινού (συμπλοιοκτησία), εφαρμόζεται το παρόν Κεφάλαιο και συμπληρωματικά οι διατάξεις περί ομόρρυθμης εταιρείας.
2. Αν δεν συνάγεται κάτι άλλο από τη μερίδα του πλοίου, τεκμαίρεται ότι οι συγκύριοι του πλοίου συνεκμεταλλεύονται αυτό.
3. Η συμπλοιοκτησία έχει ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα.
4. Συμφωνίες μεταξύ συμπλοιοκτητών με περιεχόμενο διαφορετικό από τις διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου, εφόσον επιτρέπονται, καταρτίζονται εγγράφως.
5. Συμπλοιοκτησία μπορεί να υπάρξει και επί ναυπηγούμενου πλοίου που έχει νηολογηθεί.
Άρθρο 52
Σχέσεις των συμπλοιοκτητών – Συμμετοχή στις δαπάνες
1. Εκτός αν συμφωνείται διαφορετικά, οι αποφάσεις σε ζητήματα που αφορούν στη συμπλοιοκτησία λαμβάνονται κατά πλειοψηφία του συνόλου των μερίδων.
2. Αν η εκμετάλλευση του πλοίου δυσχεραίνεται ουσιωδώς, διότι δεν είναι εφικτή η επίτευξη πλειοψηφίας, το δικαστήριο μπορεί, δικάζοντας κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε συμπλοιοκτήτη, και με κλήση των λοιπών συμπλοιοκτητών, εκτός αν αυτό είναι δυσχερές, να διατάξει τον διορισμό προσωρινού διαχειριστή ή την εκποίηση του πλοίου σε δημόσιο πλειστηριασμό.
3. Εκτός αν συμφωνείται διαφορετικά, οι συμπλοιοκτήτες συμμετέχουν στα κέρδη, τις ζημίες και τις δαπάνες της συμπλοιοκτησίας κατά τον λόγο της μερίδας τους.
Άρθρο 53
Διαχείριση και εκπροσώπηση της συμπλοιοκτησίας – Υποχρέωση λογοδοσίας
1. Η παρ. 1 του άρθρου 52 ισχύει και ως προς τις σχέσεις της συμπλοιοκτησίας με τους τρίτους.
2. Η διαχείριση και εκπροσώπηση της συμπλοιοκτησίας μπορεί να ανατεθεί σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα, συμπλοιοκτήτες ή μη, είτε με την εταιρική σύμβαση, είτε με απόφαση των συμπλοιοκτητών. Σε περίπτωση ορισμού περισσότερων διαχειριστών, αυτοί ενεργούν ομόφωνα.
3. Ο διορισμός, η παραίτηση ή η ανάκληση του διαχειριστή προβάλλονται στους τρίτους μόνον εφόσον σημειωθούν στη μερίδα του πλοίου.
4. Ο πλοίαρχος ακολουθεί τις οδηγίες μόνον του διαχειριστή.
5. Ο διαχειριστής έχει υποχρέωση να τηρεί ίδια βιβλία για τη διαχείριση της συμπλοιοκτησίας και να φυλάσσει τα δικαιολογητικά έγγραφα της διαχείρισης. Λογοδοτεί σε κάθε συμπλοιοκτήτη, εφόσον του ζητηθεί.
Άρθρο 54
Ευθύνη συμπλοιοκτητών
1. Οι συμπλοιοκτήτες ευθύνονται έναντι των τρίτων κατά τον λόγο της μερίδας τους.
2. Συμφωνίες για περιορισμό ή αποκλεισμό της ευθύνης, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 1, δεν ισχύουν έναντι των τρίτων.
Άρθρο 55
Μεταβίβαση πλοίου ή μερίδας – Αποτελέσματα
1. Για τη μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου απαιτείται απόφαση των συμπλοιοκτητών που συγκεντρώνει πλειοψηφία τουλάχιστον τεσσάρων πέμπτων (4/5) του συνόλου των μερίδων. Κατά τα λοιπά εφαρμόζεται το άρθρο 12.
2. Κάθε ένας από τους συμπλοιοκτήτες μπορεί να εκποιήσει ελεύθερα τη μερίδα του επί του πλοίου, σύμφωνα με το άρθρο 12. Αντίθετη συμφωνία ενεργεί μόνο ενοχικώς. Ο αποκτών υπεισέρχεται αυτοδίκαια στη σύμβαση για τη συμπλοιοκτησία.
3. Συμβατική εκποίηση μερίδας επί του πλοίου που επιφέρει απώλεια της ελληνικής εθνικότητας είναι άκυρη, αν γίνεται χωρίς την έγγραφη συναίνεση των συμπλοιοκτητών που συγκεντρώνουν τουλάχιστον τα τέσσερα πέμπτα (4/5) των μερίδων. Μνεία της δήλωσης συναίνεσης περιλαμβάνεται στην πράξη της διαγραφής.
4. Ο μεταβιβάσας και ο αποκτών ευθύνονται σε ολόκληρο, κατά τον λόγο της μεταβιβασθείσας μερίδας, για αξιώσεις κατά της συμπλοιοκτησίας που γεννήθηκαν μέχρι την καταχώριση της μεταβίβασης στη μερίδα του πλοίου.
Άρθρο 56
Εκποίηση πλοίου με άδεια του δικαστηρίου
1. Κάθε συμπλοιοκτήτης μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο να επιτρέψει την εκποίηση του πλοίου σε δημόσιο πλειστηριασμό, εάν τούτο κατέστη ανίκανο προς πλουν ή αν συντρέχει άλλος σπουδαίος λόγος.
2. Ο πλειστηριασμός ενεργείται εντός έξι (6) μηνών από την τελεσιδικία της απόφασης, σύμφωνα με τις διατάξεις για την αναγκαστική εκποίηση πλοίων.
Άρθρο 57
Έξοδος συμπλοιοκτήτη
1. Αν ληφθεί απόφαση για την επισκευή ή μετασκευή του πλοίου σε μεγάλη έκταση ή για σύσταση κεφαλαίου περιορισμού ευθύνης σύμφωνα με το Κεφάλαιο Β΄ του Ενάτου Μέρους, κάθε συμπλοιοκτήτης που δεν συναίνεσε, μπορεί ν’ απαλλαγεί από την υποχρέωσή του προς εκτέλεση της απόφασης, διαθέτοντας, χωρίς αποζημίωση, τη μερίδα του υπέρ των λοιπών συμπλοιοκτητών, κατά τον λόγο των μερίδων τους. Το δικαίωμα παραχώρησης ασκείται, εντός τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης, με δήλωση που επιδίδεται στους λοιπούς συμπλοιοκτήτες και καταχωρίζεται στο νηολόγιο.
2. Συμπλοιοκτήτης ο οποίος είναι και μέλος του πληρώματος, αν απολυθεί, έχει δικαίωμα να ζητήσει την εξαγορά της μερίδας του από τους λοιπούς συμπλοιοκτήτες. Το τίμημα καθορίζεται από το δικαστήριο με τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας μετά από τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης. Η κυριότητα μεταβιβάζεται, εφόσον το τίμημα καταβληθεί στον δικαιούχο ή γίνει δημόσια κατάθεσή του.
Άρθρο 58
Συντρέχουσα δικαιοδοσία
Για τις διαφορές τις σχετικές με τη συμπλοιοκτησία αρμόδιο είναι και το δικαστήριο του λιμένα νηολόγησης ή καταχώρισης του πλοίου.
Κεφάλαιο Γ’
ΕΦΟΠΛΙΣΜΟΣ
Άρθρο 59
Έννοια εφοπλιστή
Εφοπλιστής είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εκμεταλλεύεται για δικό του λογαριασμό πλοίο που ανήκει σε άλλον.
Άρθρο 60
Δημοσιότητα εφοπλισμού
1. Ο εφοπλιστής οφείλει να δηλώσει τη σχέση εφοπλισμού εγγράφως και από κοινού με τον κύριο του πλοίου στη λιμενική αρχή του τόπου νηολόγησης. Η υποβολή χωριστών δηλώσεων είναι δυνατή.
2. Η δήλωση που περιλαμβάνει το όνομα, την ιθαγένεια και την κατοικία του εφοπλιστή, τη διάρκεια της εκμετάλλευσης, καθώς και τα χαρακτηριστικά του πλοίου, καταχωρίζεται στο νηολόγιο και σημειώνεται στο έγγραφο εθνικότητας του πλοίου.
3. Εάν δεν γίνει καταχώριση της δήλωσης, ο κύριος του πλοίου τεκμαίρεται ότι εκμεταλλεύεται τούτο για λογαριασμό του.
4. Η διαγραφή της σχέσης εφοπλισμού από το νηολόγιο γίνεται είτε με κοινή δήλωση των μερών, είτε με δικαστική απόφαση.
5. Η σχέση εφοπλισμού που καταχωρίσθηκε στο νηολόγιο ισχύει και μετά τη μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου, μεταξύ του αποκτώντος και του εφοπλιστή, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά.
6. Οι ανωτέρω καταχωρίσεις γίνονται στο ειδικό δημόσιο βιβλίο του άρθρου 4 για τα πλοία που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του.
Άρθρο 61
Διορισμός πλοιάρχου
Ο εφοπλιστής, αν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, διορίζει τον πλοίαρχο.
Άρθρο 62
Ευθύνη εφοπλιστή
Ο εφοπλιστής ευθύνεται σύμφωνα με το άρθρο 49.
Άρθρο 63
Ευθύνη του κυρίου του πλοίου
1. Οι απαιτήσεις που απορρέουν από τον εφοπλισμό πλοίου, με εξαίρεση τις απαιτήσεις από σύμβαση μεταφοράς πραγμάτων, ασκούνται και κατά του κυρίου αυτού, υπό τους όρους των παρ. 2 και 3 του παρόντος.
2. Εφόσον οι απαιτήσεις που απορρέουν από τον εφοπλισμό υπόκεινται σε περιορισμό κατά την έννοια της Διεθνούς Σύμβασης Περιορισμού, όπως εκάστοτε ισχύει, ο κύριος ευθύνεται μέχρι των ορίων που προβλέπονται στη Σύμβαση.
3. Εφόσον οι απαιτήσεις που απορρέουν από τον εφοπλισμό δεν υπόκεινται σε περιορισμό κατά την έννοια της Διεθνούς Σύμβασης της παρ. 2, ο κύριος ευθύνεται δια του πλοίου και μέχρι την αξία αυτού. Σε περίπτωση πλειστηριασμού, ο κύριος ευθύνεται μέχρι την αξία του εκπλειστηριάσματος, εφόσον ήταν κύριος κατά τον χρόνο της γένεσης των απαιτήσεων και επιβολής της αναγκαστικής κατάσχεσης στο πλοίο.
4. Η ευθύνη του κυρίου του πλοίου για τις ανωτέρω απαιτήσεις διέπεται από το δίκαιο που αρμόζει στη σχέση από το σύνολο των ειδικών συνθηκών.
Κεφάλαιο Δ’
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ
Άρθρο 64
Έννοια διαχείρισης πλοίου
1. Ο πλοιοκτήτης ή ο εφοπλιστής μπορεί να αναθέτει σε τρίτο (διαχειριστή) την ολική ή μερική διαχείριση του πλοίου για ορισμένο χρόνο, έναντι αμοιβής. Η διαχείριση του πλοίου μπορεί να είναι τεχνική, εμπορική ή και τα δύο.
2. Η σχέση που συνδέει τον διαχειριστή πλοίου με τον πλοιοκτήτη ή τον εφοπλιστή είναι μίσθωση ανεξαρτήτων υπηρεσιών.
Άρθρο 65
Ευθύνη διαχειριστή πλοίου
1. Έναντι των τρίτων, ο διαχειριστής πλοίου ενεργεί ως άμεσος αντιπρόσωπος του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή σύμφωνα με τις διατάξεις περί αντιπροσώπευσης του Αστικού Κώδικα, εκτός εάν διεθνής σύμβαση ή ειδικός νόμος ορίζουν διαφορετικά.
2. Ο διαχειριστής πλοίου έχει προσωπική ευθύνη, όταν δεν δηλώνει ρητά σε τρίτους ότι ενεργεί για τον πλοιοκτήτη ή τον εφοπλιστή και δεν συνάγεται τούτο από τις περιστάσεις, καθώς και όταν η δικαιοπραξία υπερβαίνει τα όρια της εξουσίας του.
3. Ο διαχειριστής δικαιούται να περιορίσει την ευθύνη του με βάση τη Διεθνή Σύμβαση Περιορισμού όπως εκάστοτε ισχύει και το Κεφάλαιο Β΄ του Ένατου Μέρους του παρόντος.
Άρθρο 66
Έννοια ναυτικού πράκτορα – Σύμβαση ναυτικής πρακτορείας
1. Ναυτικός πράκτορας είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες πρακτορείας στο πλοίο ή και στο φορτίο.
2. Για την κατάρτιση σύμβασης ναυτικής πρακτορείας δεν απαιτείται η τήρηση έγγραφου τύπου. Κάθε συμβαλλόμενο μέρος έχει το δικαίωμα να ζητήσει την έγγραφη κατάρτιση της σύμβασης.
3. Με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, στη σύμβαση ναυτικής πρακτορείας εφαρμόζεται αναλόγως το π.δ. 219/1991 (Α΄81) περί εμπορικής αντιπροσωπείας.
Άρθρο 67
Αξιώσεις ναυτικού πράκτορα – Ευθύνη
1. Ο ναυτικός πράκτορας δικαιούται αμοιβής για τις υπηρεσίες του και απόδοσης των σχετικών δαπανών του.
2. Ο ναυτικός πράκτορας ευθύνεται κατά την εκτέλεση των εργασιών του για κάθε πταίσμα.
Άρθρο 68
Αντιπροσωπευτική εξουσία ναυτικού πράκτορα
1. Ο ναυτικός πράκτορας ενεργεί στο όνομα και για λογαριασμό του εντολέα του.
2. Περιορισμοί της αντιπροσωπευτικής εξουσίας του ναυτικού πράκτορα αντιτάσσονται στους τρίτους, εφόσον οι τρίτοι τους γνώριζαν ή, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων, όφειλαν να τους γνωρίζουν.
3. Αναφορικά με τις υποθέσεις που του ανατίθενται, ο ναυτικός πράκτορας είναι αντίκλητος του εντολέα του.
Κεφάλαιο Ε’
ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΕΥΘΥΝΗΣ
Άρθρο 69
Ευθύνη για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο
1. Η ευθύνη για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο διέπεται αποκλειστικά από τη Διεθνή Σύμβαση του 1992 αναφορικά με την αστική ευθύνη για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο, όπως κυρώθηκε με το π.δ. 197/1995 (Α’ 106) και εκάστοτε ισχύει στην Ελλάδα (Διεθνής Σύμβαση ευθύνης για ρύπανση από πετρέλαιο).
2. Με την επιφύλαξη ειδικότερων ρυθμίσεων, για ζημίες ρύπανσης που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διεθνούς σύμβασης της παρ. 1, εφαρμόζονται τα άρθρα 49 και 62 του παρόντος.
3. Η διαδικασία περιορισμού της ευθύνης και σύστασης κεφαλαίου, δυνάμει του άρθρου VI της Διεθνούς Σύμβασης ευθύνης για ρύπανση από πετρέλαιο, διέπεται από το Κεφάλαιο Β΄ του Ένατου Μέρους του παρόντος.
Άρθρο 70
Ευθύνη για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο κίνησης
1. Η ευθύνη για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο κίνησης διέπεται αποκλειστικά από τη Διεθνή Σύμβαση του 2001 αναφορικά με την αστική ευθύνη για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο κίνησης, όπως κυρώθηκε με τον ν. 3393/1005 (Α’ 242) και εκάστοτε ισχύει στην Ελλάδα (Διεθνής Σύμβαση ευθύνης για πετρέλαιο κίνησης).
2. Με την επιφύλαξη ειδικότερων ρυθμίσεων, για ζημίες ρύπανσης που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διεθνούς σύμβασης της παρ. 1, εφαρμόζονται τα άρθρα 49 και 62 του παρόντος.
3. Η ευθύνη για τις αναφερόμενες στις παρ. 1 και 2 ζημίες περιορίζεται με βάση τη Διεθνή Σύμβαση Περιορισμού, όπως εκάστοτε ισχύει στην Ελλάδα. Η διαδικασία περιορισμού και σύστασης κεφαλαίου διέπεται από το Κεφάλαιο Β΄ του Ένατου Μέρους του παρόντος.
Άρθρο 71
Ευθύνη για ζημίες από τη μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών
1. Η ευθύνη για ζημίες από τη μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών διέπεται αποκλειστικά από τη Διεθνή Σύμβαση του 2010 αναφορικά με την αστική ευθύνη και αποζημίωση για ζημίες σχετικές με τη μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών, όπως εκάστοτε ισχύει στην Ελλάδα (Διεθνής Σύμβαση ευθύνης για επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες).
2. Με την επιφύλαξη ειδικότερων ρυθμίσεων, για ζημίες που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διεθνούς σύμβασης της παρ. 1, εφαρμόζονται τα άρθρα 49 και 62 του παρόντος.
3. Η διαδικασία περιορισμού της ευθύνης και σύστασης κεφαλαίου δυνάμει του άρθρου 9 της διεθνούς σύμβασης της παρ. 1, διέπεται από το Κεφάλαιο Β΄ του Ένατου Μέρους του παρόντος.