Στο άρθρο όγδοο του Νόμου 2932/2001 “Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές – Σύσταση Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής – Μετατροπή Λιμενικών Ταμείων σε Ανώνυμες Εταιρείες και άλλες διατάξεις.” (ΦΕΚ Α’ 145) προστίθεται 15η παράγραφος ως εξής:
“15. Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πέμπτης παραγράφου του παρόντος άρθρου και εφόσον κρίνεται απολύτως αναγκαίο, για λόγους κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής ή κάλυψης επειγουσών συγκοινωνιακών αναγκών, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής δύναται μετά από σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (Σ.Α.Σ), με την οποία κατόπιν εισήγησης της Διεύθυνσης Θαλασσίων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής προσδιορίζονται το ύψος του μισθώματος και τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά του πλοίου, να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας με δήμους με πληθυσμό λιγότερο από 5.000 κατοίκους, μεμονωμένα ή από κοινού, διάρκειας ενός έτους για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένης γραμμής ή γραμμών. Στις προγραμματικές συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου επιτρέπεται και η συμμετοχή κοινωφελών δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων, αναπτυξιακών ανωνύμων εταιρειών, επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. ειδικού σκοπού, με οποιαδήποτε νομική μορφή και αν λειτουργούν, επιχειρήσεων των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων, ναυτικών εταιρειών του Ν. 959/1979 “Περί της Ναυτικής Εταιρείας” (Α’ 192), στις οποίες είτε τα νομικά πρόσωπα του πρώτου εδαφίου έχουν το σύνολο ή την πλειοψηφία των μετοχών του εταιρικού κεφαλαίου είτε έχουν κρατικό προνόμιο ή κρατική επιχορήγηση και ενώσεων ή κοινοπραξιών των ναυτικών εταιρειών της προηγούμενης περίπτωσης και πλοιοκτητών του άρθρου τρίτου του παρόντος Νόμου. Οι ανωτέρω συμβάσεις υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία. Στις προγραμματικές συμβάσεις των προηγούμενων εδαφίων απαραίτητα ορίζονται το αντικείμενο της σύμβασης, ο σκοπός και το περιεχόμενό τους, ο προϋπολογισμός τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και η διάρκεια της σύμβασης. Επίσης ορίζεται το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της και οι αρμοδιότητές του, καθώς και ρήτρες σε βάρος του συμβαλλόμενου που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης. Σε περίπτωση κατά την οποία συμβαλλόμενος σε προγραμματική σύμβαση του παρόντος άρθρου αναθέσει σε τρίτον τη διαχείριση, εκμετάλλευση και εκτέλεσή της, η ανάθεση διενεργείται για λογαριασμό του από τη Διεύθυνση Θαλασσίων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους του παρόντος άρθρου. Οι φορείς του πρώτου και δεύτερου εδαφίου του παρόντος άρθρου για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων του παρόντος άρθρου μπορεί να χρηματοδοτούνται και μέσω προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.»
Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας εκφράζει σοβαρές και έντονες επιφυλάξεις σχετικά με τη νομιμότητα της πρότασης για τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων Δημόσιας Υπηρεσίας με το Δημόσιο, Ο.Τ.Α ή και με φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, μεμονωμένα ή από κοινού, διάρκειας ενός έτους για την αποκλειστική εξυπηρέτηση συγκεκριμένης γραμμής ή γραμμών, σύμφωνα με τη διαδικασία και τον τρόπο που προτείνεται με την εν λόγω ρύθμιση.
Κατά πρώτον, η πρόβλεψη του προτεινόμενου άρθρου 42, δεν διευκρινίζει τις περιπτώσεις αλλά ούτε και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τέτοιες αναθέσεις πρέπει να είναι δυνατές. Αντιθέτως, κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων στο άρθρο όγδοο του Νόμου 2932/2001 και συγκεκριμένα, της τήρησης ανοικτής, διεθνούς διαγωνιστικής διαδικασίας, προτείνεται να δίνεται η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας μέσω φορέων του Δημοσίου και ευρύτερου Δημοσίου τομέα, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πρώτης παραγράφου του άρθρου 8.
Επιπλέον, δεν έχουν δοθεί απαραίτητες διευκρινίσεις υπό τη μορφή αιτιολογικής έκθεσης για τους λόγους για τους οποίους κρίνεται απαραίτητη η εν λόγω ρύθμιση, ενώ λειτουργεί αποτελεσματικά εδώ και πολλά χρόνια, διαδικασία ανοικτού, διεθνούς μειοδοτικού διαγωνισμού για κάθε είδους συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας που αφορούν νησιωτικούς προορισμούς.
Η εν λόγω ρύθμιση εάν και εφόσον δεν αποσυρθεί, δεδομένου ότι φαίνεται να εισάγει άνιση και διακριτή μεταχείριση προς όφελος συγκεκριμένων φορέων/εταιριών στις οποίες συμμετέχουν φορείς του ευρύτερου δημόσιου φορέα και ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που οι εν λόγω φορείς κλπ, είναι και πλοιοκτήτες, ενδέχεται να αντίκειται σε στοιχειώδεις κανόνες δικαίου του ανταγωνισμού και καλυμμένων κρατικών ενισχύσεων.
Για τις περιπτώσεις που οι εν λόγω φορείς του Δημοσίου κλπ δεν είναι πλοιοκτήτες, δεν κατανοούμε τον λόγο για τον οποίο πρέπει να συνάπτονται προγραμματικές συμβάσεις καθώς και πως δια των συμβάσεων αυτών εξυπηρετείται καλύτερα το Δημόσιο Συμφέρον.
Ο Σύνδεσμός μας καλεί το Υπουργείο να αποσύρει τη διάταξη και να προχωρήσει σε ουσιαστικό διάλογο για τους λόγους και κίνητρα που οδήγησαν στην εν λόγω πρόταση προκειμένου να γίνουν κατανοητές τυχόν αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος ανάθεσης γραμμών δημόσιας υπηρεσίας με διαγωνιστικές διαδικασίες και να προταθούν λύσεις εκατέρωθεν.
Σε κάθε περίπτωση και λόγω της σοβαρότητας του θέματος οι σχετικές αποφάσεις του ΣΑΣ πρέπει να είναι ομόφωνες.