Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• 4 Σεπτεμβρίου 2013, 11:45 | Βαγγέλης Αλατσατιανός

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχόλια σχετικά με τη φυτοπροστασία
  Γενικές παρατηρήσεις: Θεωρώ ότι στις ασθένειες και εχθρούς πρέπει να γίνει περιγραφή των συμπτωμάτων και να αναφέρονται τα εγκεκριμμένα από το Υπουργείο φυτοφάρμακα. . Οι καλλιεργητικές τεχνικές για την προστασία της αμπέλου πρέπει να διαφοροποιούνται ανά εχθρό και ασθένεια. Στην καταπολέμηση των εχθρών πρέπει να γραφτεί το κατώφλι οικονομικής ζημιάς.
  Σελίδα 9. Φώμοψη
  Η φώμοψη είναι ασθένεια ξύλου και πρέπει να γραφτεί στην κατηγορία μύκητες ξύλου.

  Σελίδα 9 . Ωίδιο

  Ο χαλκός δεν έχει καμία δράση στο ωίδιο. Πρέπει να διαγραφεί η φράση : η χρήση χαλκού μετά το κλάδεμα συμβάλλει στον περιορισμό της ασθένειας.

  Σελίδα 10. Βακτηριακή νέκρωση

  Πρέπει να προστεθεί ότι τα συμπτώματα είναι ορατά με την έναρξη της βλάστησης. Ευπαθείς στις μολύνσεις είναι οι τρυφερές κληματίδες μέχρι μήκους 10 εκ.

  Σελίδα 12 : η φράση: Σημειώνεται, ότι ο ψεκασμός αυτός ( εννοεί θείο) έχει ευεργετική δράση τόσο εναντίον του ωιδίου, όσο και εναντίον της φώμοψης και της μακρόφωμα.
  Το θείο δεν έχει καμία επίδραση στην καταπολέμηση της φώμοψης. Πρέπει να διαγραφεί η σχετική φράση.

  Σελίδα 16: Ωίδιο

  Ο βόστρυχο (ράχη) προσβάλλεται από το ωίδιο και όταν το σταφύλι είναι ώριμο. Πρέπει να γίνει διόρθωση.

• 22 Αυγούστου 2013, 11:32 | Βαγγέλης Αλατσατιανός

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχόλια όσο αφορά τις «Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας Αμπέλου»

  Σελίδα 2
  Θέση εγκατάσταση αμπελώνα:
  Αναφέρεται η φράση :μακριά από την επίδραση της θάλασσας και γενικότερης ατμοσφαιρικής υγρασίας – μη δόκιμος όρος
  Θεωρώ ότι πρέπει να γραφτεί ως εξής:
  Το αμπέλι καλλιεργείται σε ποικίλες θέσεις. Συνήθως εγκαθίστανται σε υψόμετρο των 100 – 600μ.( Σε περιοχές με παγετούς νωρίς την άνοιξη αποφεύγεται η καλλιέργειά του. )
  Αναφέρεται η φράση :Η κατεύθυνση των σειρών θα πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να εξασφαλίζεται η καλλίτερη κυκλοφορία του αέρα και η αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας.
  Η κατεύθυνση των σειρών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (ανάγλυφο, καύσωνες κτλ) και πρέπει να γραφτεί:
  Η γραμμή φύτευσης για εδάφη με κλίση από 4-14% ακολουθεί τις ισοϋψείς, ενώ για κλίσεις εδάφους μικρότερες του 4% σε επίπεδα εδάφη και σε περιοχές με ήπιο καλοκαίρι η γραμμή φύτευσης έχει τη διεύθυνση βορά – νότου ενώ στις θερμές περιοχές με καύσωνες ( πχ Κρήτη) έχει τη διεύθυνση ανατολής – δύσης. (Όταν η γραμμή φύτευσης έχει προσανατολισμό βορρά – νότου τα σταφύλια εκτείθονται μεγαλύτερο χρόνο στον ήλιο, επιθυμητό για τις κεντρικές και βόρειες περιοχές της χώρας. Αντίθετα στις νότιες περιοχές ο προσανατολισμός των γραμμών ανατολής – δύσης εκθέτουν τα σταφύλια λιγότερο χρόνο στο ήλιο προστατεύοντάς τα από τους καλοκαιρινούς καύσωνες)
  Το παραπάνω έχει ισχύ για τις γραμμικές φυτεύσεις.
  Σελίδα 2 : Έδαφος
  Το αμπέλι καλλιεργείται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών Το έδαφος δεν είναι βασικός περιοριστικός παράγοντας για την εγκατάσταση αμπελώνα. Όσο αφορά το pH σήμερα δεν έχει να κάνει με τις ευρωπακές ποικιλίες αλλά με τα υποκείμενα. Θεωρώ ότι η σχετική παράγραφος να γραφτεί ως εξής:

  Το αμπέλι αναπτύσσεται και καρποφορεί σε όλους τους τύπους των εδαφών με εξαίρεση τα αλατούχα και αυτά που νεροκρατούν.( Το έδαφος είναι ένας από τους βασικούς συντελεστές που καθορίζει την κατεύθυνση της παραγωγής (επιτραπέζιο σταφύλι, κρασί) όπως και την ποιότητα και ποσότητα των παραγόμενων προϊόντων).
  Περιοριστικός παράγοντας για την εγκατάσταση ενός αμπελώνα είναι οι ακραίες κλιματικές συνθήκες που μπορεί να επικρατούν σε μια περιοχή (Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα, συνεχείς άνεμοι την άνοιξη και το καλοκαίρι , παγετοί νωρίς την άνοιξη κτλ).

  Σελίδα 3:
  Η φράση: Προετοιμασία εγκατάστασης─Προεργασία εδάφους πρέπει να γραφτεί ως εξής:

  Α΄ εγκατάσταση αμπελώνα – Προετοιμασία εδάφους
  Πρέπει να γίνει διαφοροποίηση της προετοιμασίας του εδάφους ανάλογα με την προηγούμενη καλλιέργεια. Επίσης με βάση νόμου για την εγκατάσταση ενός νέου αμπελώνα υποχρεούται ο παραγωγός να κάνει ανάλυση εδάφους για ολικό και ενεργό ασβέστιο και για ύπαρξη νηματωδών. Στην παράγραφο πρέπει να προστεθεί:
  Αν στο χωράφι υπάρχει πολυετή καλλιέργεια ή αυτοφυή πολυετή βλάστηση γίνεται απομάκρυνση όλων των φυτικών υπολειμμάτων (ρίζες, κλαδιά κτλ) και σπέρνεται το χωράφι τουλάχιστον για ένα χρόνο με κάποιο φυτό της οικογένειας gramineae ή leguminoase. Σε περίπτωση που το χωράφι καλλιεργούνταν με ετήσιες καλλιέργειες γίνεται αργά την άνοιξη – αρχές καλοκαίρι βαθιά άροση και φύτευση της αμπέλου την επόμενη άνοιξη.
  Η βαθιά άροση γίνεται σε βάθος 40 – 70 εκ και όχι < των 40εκ. Το βάθος καθορίζεται από τη δομή του εδάφους. Στα βαριά εδάφη το βάθος είναι μεγαλύτερο από ότι στα αμμώδη και κροκαλοειδή.
  Επιβάλλεται εδαφολογική ανάλυση για τον προσδιορισμό τουλάχιστον του ολικού και ενεργού ασβεστίου και εργαστηριακή ανάλυση για την ύπαρξη νηματωδών.( Η επιλογή του υποκειμένου γίνεται βάση του ολικού και ενεργού ασβεστίου που υπάρχει στο έδαφος, ενώ η ύπαρξη νηματωδών καθιστού απαγορευτική τη φύτευση πριν περάσουν πέντε χρόνια και το χωράφι καλλιεργείται με σιτηρά).

  Σελίδα 3: Επιλογή ποικιλίας – Φυτών
  Στα κριτήρια επιλογής φυτών και υποκειμένων πρέπει να γραφτούν και τα παρακάτω:

  Γονιμότητα του εδάφους (Στα γόνιμα εδάφη επιλέγονται συνήθως επιτραπέζιες ποικιλίες και οινοποιήσιμες στα λιγότερα γόνιμα).
  Προσαρμοστικότητα της ποικιλίας (Λαμβάνονται υπόψη οι κλιματικοί παράγοντες της περιοχής)
  Γεωγραφική καταγωγή της ποικιλίας /σήμανση του παραγόμενου προϊόντος (Προϊόντα ΠΟΠ. Στις περιοχές ΠΟΠ καλλιεργούνται συγκεκριμένες ποικιλίες).
  Πρωιμότητα της περιοχής (για επιτραπέζια σταφύλια). (Σε πρώιμες περιοχές φυτεύονται πρώιμες ποικιλίες).
  Ζήτηση των προϊόντων από τους καταναλωτές (Πολλές φορές η υψηλή ζήτηση κάποιας ποικιλίας οδηγεί τους αμπελοκαλλιεργητές σε φύτευση ποικιλιών μικρής προσαρμοστικότητας στην περιοχή τους με άμεσο αποτέλεσμα αύξηση του κόστους παραγωγής ).

  Σελίδα 4
  Η φράση: Προτιμώνται προς φύτευση τα έριζα εμβολιασμένα φυτά, των
  οποίων ………
  Πρέπει να αντικατασταθεί με τη φράση :
  Κριτήρια επιλογής φυτών για την εγκατάσταση νέου αμπελώνα:

  Σελίδα 4: Επιλογή φυτών κριτήριο 5 στη φράση : τα φυτά να έχουν καλό σημείο συγκόλλησης υποκειμένου και ποικιλίας, καλά διακλαδισμένη ρίζα και συνολικό μήκος τουλάχιστον 35cm..

  Στο εμπόριο τα εμβολιασμένα φυτά έχουν δύο μήκη 20 εκ. και 30 εκ. Δεν υπάρχουν φυτά μεγαλύτερα των 35 εκ. Θεωρώ ότι πρέπει να διαγραφτεί.

  Σελίδα 4:

  Η φράση: Φύτευση – σχήμα καλλιέργειας, πρέπει να γραφτεί: Φύτευση – Διαμόρφωση αμπελώνα
  Επίσης: Πρέπει να γραφτεί ότι η φύτευση πραγματοποιείται τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου. Δεν υπάρχουν φυτά στην αγορά τους μήνες Δεκέμβριο / Ιανουάριο.
  Επίσης πρέπει να γραφτεί ως διόρθωση η φράση:
  Σε περίπτωση που χρησιμοποιηθούν έριζα μοσχεύματα υποκειμένου η εγκατάσταση της επιθυμητής ποικιλίας γίνεται με ημιμαγιόρκειο εμβολιασμό τον Αυγούστου.

  Σελίδα 5: Άρδευση

  Θεωρώ ότι πρέπει να γραφτεί ως εξής:
  Το αμπέλι παραδοσιακά καλλιεργείται σε ξηροθερμικές περιοχές. Οι απατήσεις του σε νερό εξαρτάται από την καλλιεργούμενη ποικιλία, την κατεύθυνση της παραγωγής, τον τύπο εδάφους, το ετήσιο ύψος βροχόπτωσης, την επιθυμητή ποιότητα. (Οι αμπελώνες για παραγωγή κρασιού από ντόπιες ποικιλίες συνήθως είναι ξηρικοί, στα σταφιδάμπελα η ποσοτική παραγωγή σχετίζεται με την άρδευση ενώ οι επιτραπέζιες ποικιλίες, κυρίως οι όψιμες απαιτούν άρδευση για την απόκτηση επαρκούς ποιοτικής και ποσοτικής παραγωγής).
  Οι απαιτήσεις του φυτού σε νερό διαφοροποιούνται στα διάφορα στάδια ανάπτυξης. (Κατά το στάδιο ανάπτυξης των βλαστών αρχίζουν να αυξάνονται οι απαιτήσεις του φυτού σε νερό φτάνοντας το μέγιστο στο στάδιο ανάπτυξης της ράγας και αρχίζουν να μειώνονται από το γυάλισμα προς την ωρίμανση).
  Υπερβολική άρδευση μειώνουν την αντοχή του στις ασθένειες, καθυστερούν την ωρίμανση και μειώνουν ποιοτικά την παραγωγή.

  Σελίδα 5: Έλεγχος ζιζανίων Πρέπει να προστεθεί:

  Σε νέες εγκατεστημένες καλλιέργειες χρησιμοποιούνται ζιζανιοκτόνα επαφής. Όταν το φυτό βρίσκεται στη βλαστική περίοδο κατά την εφαρμογή δεν πρέπει να διαβρέχονται τα φύλλα της καλλιέργειας με το ψεκαστικό υγρό.
  Από το τρίτο έτος εγκατάστασης της καλλιέργειας μπορεί να χρησιμοποιούνται και διασυστηματικά ζιζανιοκτόνα

• 8 Αυγούστου 2013, 10:06 | ΒΑΝΤΖΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Θα θέλαμε να καταθέσουμε ορισμένα σχόλια για ότι αφορά τις «Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας Αμπέλου».
  Πιο συγκεκριμένα ανά παράγραφο:
  • ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΚΛΑΔΕΜΑ
  Στο σημείο που αναφέρεται “Αμέσως μετά το κλάδεμα συνιστάται ψεκασμός των πρέμνων με εγκεκριμένο χαλκούχο σκεύασμα, καθώς και άμεση συλλογή και καύση των κληματίδων”.
  Καλό θα ήταν να αντικατασταθεί ως εξής «καθώς καύση του άνω των 2 ετών ξύλου (δηλαδή χοντρά κλαδέματα, κεφαλές βραχίονες κορμοί)», αλλιώς θα θεωρηθεί πάγια τακτική η καταστροφή των κληματίδων, που κανονικά πρέπει να επιστρέφουν στο χωράφι μετά από θρυμματισμό για διατήρηση της οργανικής ουσίας αυτού. Ειδικά για την ευτυπίωση και την ίσκα, το κάψιμο του ετήσιου ξύλου (κληματίδων) δεν καταστρέφει κανένα μόλυσμα.
  • ΘΕΡΙΝΑ ΚΛΑΔΕΜΑΤΑ
  1: Τα πρώιμα ξεφυλλίσματα κατά την γνώμη μας δεν συμβάλλουν στην αύξηση της ανθεκτικότητας του βότρυ από ηλιοκάματα, ενώ παράλληλα δεν επιτυγχάνεται μεγαλύτερη συγκέντρωση σακχάρων κατά την ωρίμανση (θα πρότεινα να αφαιρεθεί η παράγραφος ως ανακριβής). Η γνώμη μας είναι ότι πρώιμα ξεφυλλίσματα πρέπει να γίνονται μόνο όταν έχουμε διαπιστωμένες κηλίδες περονοσπόρου.
  2: «Με τα θερινά κλαδέματα, εκτός από υψηλότερη και ποιοτικότερη παραγωγή, διόρθωση ή συμπλήρωση του σχήματος μόρφωσης…» θα πρότεινα να αφαιρεθεί η λέξη υψηλότερη παραγωγή ως ανακριβής (κανένα κλάδεμα δεν μεγαλώνει την παραγωγή).
  • ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ
  Καλό θα ήταν στην παράγραφο να γίνει παράλληλα αναφορά για την κεφαλαιώδους σημασίας κατάλληλη εκλογή υποκειμένου, ανάλογα με τον τύπο εδάφους (ειδικότερα ανθρακικό ασβέστιο), την ποικιλία, τις αποστάσεις φύτευσης κλπ.
  • ΦΟΥΣΚΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ
  Έντομα των διογκωμένων ματιών και της νεαρής βλάστησης.
  Ενδεχομένως να μπορούσε να δοθεί ένα γενικό όριο ανεκτής ζημιάς: 2-3% των οφθαλμών με φαγώματα και μέθοδος ελέγχου 10 σειρές των 10 πρέμνων αν και δεν υπάρχουν Ελληνικά δεδομένα απ’ όσο γνωρίζω ωστόσο αναφέρεται σε ξένη βιβλιογραφία.

  • ΕΚΠΤΥΞΗ
  Για ότι αφορά τα όρια ανεκτής ζημιάς για Θρίπες, αν θα ήταν σκόπιμο να γραφούν υπάρχουν κάποια όρια σε ξένη βιβλιογραφία. Για παράδειγμα 1-2 θρίπες/βλαστό στο στάδιο D και 2-4/βλαστό στο στάδιο Ε. ή 60% των φύλλων με τουλάχιστον 1 θρίπα. Μέθοδος επισκόπησης η εξέταση 50 πρέμνων, 1 βλαστός ανά πρέμνο ή το δεύτερο φύλλο.
  • ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΝΘΟΤΑΞΙΩΝ
  Έλεγχος για ακαρίωση (Calepitrimerus vitis) και ψεκασμός για πρόληψη της ακαρίωσης του καλοκαιριού αν προσβολή είναι ομοιόμορφη (πολύ σοβαρός εχθρός).
  • ΑΝΘΗΣΗ
  Ενδεχομένως να έπρεπε να επισημανθεί η κατάλληλη περίοδος για ανάλυση φύλλων (Άνθηση – Γυάλισμα ανάλογα με τον σχολιασμό των αποτελεσμάτων) και η αναγκαιότητα να γίνεται ανά 3 χρόνια ανά αμπελοτεμάχιο.
  Ως μεθοδολογία μπορεί να προταθεί για παράδειγμα: 200 φύλλα ανά ομοιογενές τεμάχιο (έδαφος, ηλικία, ποικιλία, υποκείμενο) 1 φύλλο/πρέμνο, το φύλλο απέναντι από την 1η ταξιανθία του κοντινότερου βλαστού στον κορμό ή να σημειωθεί «κατόπιν συνεννόησης με το Εργαστήριο ανάλυσης».
  • ΚΛΕΙΣΙΜΟ
  Τα όρια ανεκτής ζημιάς του καλοκαιριού αναφέρονται να είναι μικρότερα του 70% που αναγράφεται γενικά στην οδηγία ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Αν κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν ως όρια για την περίοδο αυτή:
  Τετράνυχοι 30-40% κόκκινος το καλοκαίρι από ξένα στοιχεία
  20-30% κίτρινος το καλοκαίρι από ξένα στοιχεία.
  Ravageurs de la vigne (E. Boudon-padieu, D. Esmenjaud et al.)2000 EDITION FERET BORDEAUX
  • ΩΡΙΜΑΝΣΗ-ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΡΥΓΟ
  Επισήμανση (σημάδεμα) των πρέμνων με ασθένειες ξύλου για τον ξεχωριστό χειρισμό τους κατά το κλάδεμα.

  Τέλος για ότι αφορά στην στρατηγική αντιμετώπισης της ευδεμίδας αν κρίνετε σκόπιμο να αναφερθούν κάποια όρια θα προτείναμε:
  Για την πρώτη γενιά ελάχιστο όριο επέμβασης τις 30 φωλιές /100 τσαμπιά και αναλόγως του ορίου που δεχόμαστε ως επιζήμιο μπορεί να αυξηθεί κατά πολύ (έως 70%).
  Στην συνέχεια για να παρθεί απόφαση για έγκαιρο ψεκασμό των επόμενων γενιών πρέπει να βασιζόμαστε σε μετρήσεις πραγματικής ζημιάς των προηγούμενων γενιών. Έτσι θα προτείναμε για την δεύτερη γενιά επέμβαση (στρατηγική 1 ψεκασμού στο μέγιστο των εκκολάψεων), αν οι ζημιές της πρώτης είχαν μετρηθεί ανάμεσα στο 5-30% των τσαμπιών. Αν οι ζημιές της G1 ξεπερνούσαν το 30% ή αν οι τρέχουσες μετρήσεις κατά την G2 και ανάλογα με το σκεύασμα που χρησιμοποιήθηκε το απαιτούν ενδεχομένως να γίνεται στρατηγική 2 ψεκασμών.
  Για την 3 γενιά οι ψεκασμοί να ξεκινάνε όταν υπήρχαν πάνω από 10% ζημιές στην G2, με ενδεχόμενο να επιβάλλεται επέμβαση σε πολύ ευαίσθητες ποικιλίες όταν οι μετρήσεις κατά την G2 είναι μεταξύ 3-10%. (πηγή : Ravageurs de la vigne (E. Boudon-padieu, D. Esmenjaud et al.)2000 EDITION FERET BORDEAUX).

• 6 Αυγούστου 2013, 12:52 | Κώστας Σίμογλου

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Θα ήθελα καταρχήν να συγχαρώ τους συναδέλφους γεωπόνους που ασχολήθηκαν με τον συγκεκριμένο οδηγό της αμπέλου. Είναι μία εξαιρετική δουλειά.
  Με το σχόλιό μου αυτό θέλω να επισημάνω ορισμένα σημεία επί του κειμένου και δευτερευόντως να προβώ σε μερικές διορθώσεις τυπογραφικών λαθών (που συνήθως είναι αναπόφευκτα).

  Γενική παρατήρηση:
  Προτείνεται να αντικατασταθεί η λέξη «ευαισθησία» που χρησιμοποιείται αρκετά στο κείμενο με την λέξη «ευπάθεια».

  Επιμέρους διορθώσεις:
  Σελίδα 2 (έδαφος). Να διορθωθεί η λέξη «αμμοαργυλώδη» με την ορθή γραφή «αμμοαργιλώδη».
  Σελίδα 3 (επανεγκατάσταση αμπελώνα). Προτείνεται να προστεθεί η φράση «Κατά την αναμπέλωση σε εδάφη με παρουσία του Xiphinema index να γίνεται χημική αποξήρανση των πρέμνων πριν την εκρρίζωσή τους». Η ονομασία «Xiphinema intex» να γραφεί ορθά «Xiphinema index». Να διορθωθεί η φράση «… απαιτεί αγρανάπαυση τουλάχιστον δέκα (5) ετών» με την ορθή «… δέκα (10) ετών».
  Σελίδα 5 (λίπανση). Προτείνεται η χρήση του ευρύτερου και ακριβέστερου όρου «εδαφολογική ανάλυση» αντί του όρου «χημική ανάλυση».
  Σελίδες 11, 14, 18, 21 (σκουλήκι των ματιών – Ino ampelophaga). Προτείνεται να χρησιμοποιηθεί το ευρύτερα αποδεκτό όνομα του εντόμου “Theresimina ampelophaga” αντί του συνωνύμου του “Ino ampelophaga ”.
  Σελίδα 12 (ακάρεα). Να διορθωθεί η λέξη «Eriophyidae» με την ορθή γραφή “Eriophyiidae”.
  Σελίδα 12. Προτείνεται να αντικατασταθεί η φράση: «Τα βρέξιμο θείο καταστρέφει τα κλειστοθήκεια και τα πυκνίδια του ωιδίου και των φόμοψη και μακρόφωμα», με την φράση: «Το βρέξιμο θείο καταστρέφει τα κλειστοθήκια του ωιδίου και τα πυκνίδια της φόμοψης και της μακρόφομας» για λόγους ακρίβειας στην έκφραση, κλίσης στην ελληνική των λέξεων «φόμοψη» και «μακρόφομα» αλλά και ορθογραφίας της λέξης «κλειστοθήκια».
  Σελίδα 17 (πρώτη παράγραφος αριστερά). Προτείνεται η απάλειψη της φράσης «φυσικό προϊόν».
  Σελίδα 22. Να γραφεί η λέξη «μυκητικτόνων» ως «μυκητοκτόνων».
  Σελίδα 29 (τρίτη παράγραφος αριστερα). Να διορθωθεί η φράση «… διότι με τα άφθονα μελιτωδών εκκρίματα …» με την φράση «… διότι με τα άφθονα μελιτώδη εκκρίματα …».
  Σελίδες 36, 42. Προτείνεται να αντικατασταθούν οι φράσεις «περιβαλλοντικά ατοξικών» και «θεωρούνται πλήρως ατοξικά για την ωφέλιμη πανίδα» με τις φράσεις «φιλικών προς το περιβάλλον» και «θεωρούνται φιλικά για την ωφέλιμη πανίδα», αντίστοιχα.
  Σελίδα 40 (fenoxycarb). Η αναφορά σε ιδιότητες δραστικών ουσιών θα πρέπει να είναι πλήρης, ή διαφορετικά να απαλειφθεί εντελώς. Οι εγκεκριμένες στην άμπελο δραστικές ουσίες chlorantraniliprole και methoxyfenozide επίσης έχουν ωοκτόνο δράση.
  Σελίδες 27, 32, 35, 45. Η λέξη «Botritis» να γραφεί ορθά ως «Botrytis».
  Σελίδα 49 (ξήρανση ράχης). Προτείνω στην φράση «… περιορισμός των καλιούχων λιπασμάτων» να προστεθεί στο τέλος της η φράση «…ή αντικατάσταση του θειϊκού καλίου με θειϊκό καλιομαγνήσιο».

  Ευχαριστώ.