1. Θεσπίζεται σύστημα αναγνώρισης ομάδων παραγωγών προϊόντων με ΠΟΠ ή ΠΓΕ, σύμφωνα με το άρθρο 33 του Βασικού Κανονισμού. Το σύστημα αναγνώρισης μπορεί να εφαρμόζεται σε όλες τις ομάδες παραγωγών των οποίων τα μέλη παράγουν προϊόν που προσδιορίζεται από μια ΠΟΠ ή ΠΓΕ ή σε ομάδες παραγωγών που παράγουν συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων που προσδιορίζονται με ΠΟΠ ή ΠΓΕ.
2. Αν μια ομάδα παραγωγών προϊόντος που προσδιορίζεται από μια ΠΟΠ ή ΠΓΕ, αναγνωριστεί, τότε απολαμβάνει αποκλειστικά δικαιώματα και ασκεί τα καθήκοντά της εξ ονόματος όλων των παραγωγών προϊόντος με την ίδια ΠΟΠ ή ΠΓΕ.
3. Η αναγνωρισμένη ομάδα παραγωγών μιας ΠΟΠ ή ΠΓΕ δύναται να προβαίνει σε ελέγχους αγοράς και σε εσωτερικούς ελέγχους των μελών της και να επικοινωνεί τα αποτελέσματα αυτά στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ.
- Αρχική
- Πρωθυπουργός της Ελλάδας
- Ανοικτή Διακυβέρνηση
- Δικτυακός Τόπος Υπουργείου
- Διαβουλεύσεις Υπουργείων
Ο ΣΕΑΟΠ είναι ο κλαδικός φορέας των Ελληνικών επιχειρήσεων παραγωγής και διακίνησης ελληνικών ποτών αμπελοοινικής προέλευσης (αποστάγματα στέμφυλων σταφυλής, αποστάγματα οίνων, σταφίδων και λοιπών αμπελοϊνικής προέλευσης προϊόντων), ούζου, λικέρ καθώς και λοιπών αλκοολούχων ποτών.
Με το εν λόγω ν/σ εισάγονται διατάξεις για την εφαρμογή στην ελληνική έννομη τάξη του νέου Κανονισμού 2024/1143 (άρθρα 1 και 2 του ν/σ). Ο τελευταίος δεν αφορά μόνο τα γεωργικά προϊόντα αλλά και τις γεωγραφικές ενδείξεις των αλκοολούχων ποτών. Δεν θα πρέπει συνεπώς με το ν/σ να μείνουν εκτός αυτές οι γεωγραφικές ενδείξεις και να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 17, και να υπάρξουν και για αυτές αναγνωρισμένες ομάδες παραγωγών, όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη μέλη (π.χ. Γαλλία για το cognac ή Ιταλία για τη grappa). Παρότι οι εν λόγω ΓΕ δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα του ΥπΑΑΤ είναι απαραίτητο για λόγους συνέπειας της κυβερνητικής πολιτικής, ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας και σεβασμού του πνεύματος του ευρ. Κανονισμού να υπάρξει συντονισμός με το Υπουργείο Ανάπτυξης και να συμπεριληφθούν οι ΓΕ των αλκοολούχων ποτών.
Άρθρο 17
Όσον αφορά την αναγνώριση των ΟΠ θα πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια (βάσει και Κανονισμού EE 1143/2024):
α) συγκεκριμένη νομική μορφή.
β) επι των παραγωγών του ΠΟΠ ή ΠΓΕ προϊόντος, τουλάχιστον το 50% αυτών θα πρέπει να αποτελούν μέλη της ΟΠ και να παράγουν άνω του 50% του όγκου ή της αξίας της εμπορεύσιμης παραγωγής.
γ) να έχει στη διάθεσή της τις απαραίτητες οικονομικές συνεισφορές των μελών της.
δ) αναφορικά με τις υποχρεώσεις μελών (παράδοση της παραγωγής, κυρώσεις, χρόνος παραμονής στην ΟΠ κλπ) να ισχύει ότι προβλέπεται αντίστοιχα στα συλλογικά σχήματα (Ν.4673/2020).
ε) εγκεκριμένο καταστατικό από την Εποπτεύουσα Αρχή.
στ) η σύσταση και αναγνώριση μιας ΟΠ να γίνεται εφόσον υπάρξει επίσημη καταχώρηση της σχετικής Γεωγραφικής ένδειξης για το προϊόν.
Για την ΣΥΚΙΚΗ
Ο Διευθυντής
Αγγελόπουλος Γεώργιος
Με την ιδιότητα του σημαντικότερου εθνικού φορέα εκπροσώπησης της ιδιωτικής οινοποιίας από το 1949, ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου δηλώνει τα ακόλουθα.
Οι αναγνωρισμένες ομάδες παραγωγών αποτελεί πάγιο αίτημα του αμπελοοινικού, και όχι μόνο, κλάδου τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια, και αναμέναμε την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης, καθώς πολλές δυναμικές ζώνες παραγωγής οίνων ΠΟΠ σε όλη την Ελλάδα, θέλουν να λάβουν την σχετική θεσμική υπόσταση (Νεμέα, Νάουσα, Σαντορίνη, Τύρναβος, Δράμα…). Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το άρθρο 38 του Ν. 4384/2016 το οποίο δεν έχει μεν καταργηθεί αλλά έχει μείνει ανεφάρμοστο, ελλείψει των σχετικών αποφάσεων του ΥπΑΑΤ. Ο Σ.Ε.Ο. έχει επανειλημμένα υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση υπουργικής απόφασης η οποία είχε μείνει στο στάδιο της επεξεργασίας από τις υπηρεσίες του Υπουργείου.
Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε, ότι σε αντίθεση με κάποια άλλα προϊόντα (π.χ. ΠΟΠ «φέτα») όπου η διεπαγγελματική οργάνωση δύναται να υπερκαλύψει την λειτουργία μιας ομάδας διαχείρισης και προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ, στην περίπτωση του κρασιού ο ρόλος των σχετικών ομάδων είναι σαφώς διακριτός (και συμπληρωματικός) από εκείνον μιας διεπαγγελματικής. Για τον λόγο αυτό εξάλλου και η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) σταθερά και επίμονα συντάσσεται με το αίτημα της δημιουργίας τέτοιων ομάδων.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι ομάδες διαχείρισης και προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ έχουν ιδιαίτερη σημασία για το κρασί, και αυτό για πλείονες λόγους που συνδέονται με την ιδιαιτερότητα του κλάδου.
Πρώτον, μεταξύ των 20 και πλέον ΠΟΠ περιλαμβάνονται πολύ σημαντικές και μεγάλες ζώνες, οι οποίες έχουν δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για τους οίνους και έχουν προχωρήσει μάλιστα σε δημιουργία τοπικών συμβουλίων τα οποία ωστόσο λειτουργούν με περιορισμένες αρμοδιότητες, περιμένοντας την θέση σε εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου για τις ομάδες διαχείρισης και προστασίας των ΠΟΠ : Νεμέα, Νάουσα, Σαντορίνη είναι μεταξύ αυτών.
Δεύτερον, πολλές είναι και οι ζώνες οίνων με ΠΓΕ (επί συνόλου 120 περίπου) οι οποίες επιθυμούν την ενεργητική εμπλοκή τους στην διαχείριση της γεωγραφικής τους ένδειξης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως των ΠΓΕ «Μακεδονία», «Θράκη» και «Αιγαίο Πέλαγος», η ενίσχυση των συλλογικών δράσεων έχει εθνική σημασία.
Τρίτον, σε αντίθεση με πολλά άλλα αγροτικά προϊόντα, το κρασί συνδέεται με μια σύνθετη παραγωγική και μεταποιητική διαδικασία, όπου οι εμπλεκόμενοι οικονομικοί παράγοντες είναι πολλοί (αμπελουργοί, οινοποιοί, εμφιαλωτές, διανομείς) και ποικίλουν ως προς την οικονομική τους ταυτότητα (μικροί ή μεσαίου μεγέθους αμπελουργοί, αμπελουργοί-οινοποιοί, « κτήματα », μεταποιητές, οινοβιομηχανίες…). Αυτή η πανσπερμία συνιστά πλούτο αλλά και πηγή ιδιαιτεροτήτων για τον αμπελοοοινικό κλάδο που επιτάσσουν την δυνατότητα συλλογικής έκφρασης και αναζήτησης κοινών συνιστωσών για την ανάπτυξη και την δημιουργία προστιθέμενης αξίας σε τοπικό επίπεδο.
Τέταρτον, το κρασί βρίσκεται στην πρώτη γραμμή καινοτομίας σε ό,τι αφορά στην προβολή και προώθηση των προϊόντων, τον εναλλακτικό τουρισμό ή ακόμα την εφαρμογή πρωτότυπων επιστημονικών μεθόδων παραγωγής, που με την σειρά τους απαιτούν την δυνατότητα ανάπτυξης συλλογικών δράσεων σε τοπικό επίπεδο.
Πέμπτον, το κρασί είναι το αγροτικό προϊόν που εξ ορισμού συνδέεται με το λεγόμενο « terroir », δηλαδή την ιδιαίτερη ταυτότητα του προϊόντος ως αποτέλεσμα των φυσικών και ανθρώπινων παραγόντων που βρίσκονται σε διάδραση εντός της ζώνης παραγωγής. Η διαφύλαξη αυτής της ιδιαίτερης ταυτότητας ή ακόμα η εξέλιξη της (εν όψει και της κλιματικής αλλαγής) καθιστούν αναγκαία την δυνατότητα των τοπικών δικτύων παραγωγών να μπορούν να ενεργήσουν εντός καθορισμένου θεσμικού πλαισίου και να επεξεργαστούν σχέδια τροποποίησης τεχνικών φακέλων.
Έκτον, η αμπελοοινική νομοθεσία είναι απαιτητική, καλώντας για λύσεις που λαμβάνουν υπόψη τους τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Αρκεί να σκεφτεί κανείς το καθεστώς νέων αδειών φύτευσης, τις παραδοσιακές ενδείξεις ή ακόμα τις επιτρεπόμενες (ή μη) οινολογικές πρακτικές ώστε να γίνει αντιληπτό ότι στην περίπτωση του κρασιού είναι απαραίτητο να υπάρξουν θεσμικά όργανα που να αποκρυσταλλώνουν θέσεις και προτάσεις σε τοπικό επίπεδο.
Έβδομον, σε όλα τα υπόλοιπα αμπελοοινικά κράτη της Ε.Ε. (και όχι μόνο εκείνα με την ισχυρή οινική παρουσία στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, ήτοι η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά χώρες όπως η Πορτογαλία, η Αυστρία, ακόμα και η Ρουμανία), έχουν αναπτύξει αντίστοιχα θεσμικά μοντέλα τοπικού χαρακτήρα, δίδοντας έτσι ώθηση στην καινοτόμο παραγωγή, την προβολή της αντίστοιχης ΠΟΠ ή ΠΓΕ και την (νομική και οικονομική) προστασία του ονόματος της περιοχής. Η αποστέρηση μιας τέτοιας θεσμικής δυνατότητας από την ελληνική οινοποιία, την καταδικάζει στο να παραμείνει, από θεσμικής άποψης, ως κλάδος « β΄ κατηγορίας » σε ένα έντονα ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Αυτές οι ιδιαιτερότητες βέβαια δεν σημαίνει ότι και άλλοι κλάδοι ενδεχομένως δεν θα αδράξουν την ευκαιρία της αυτενέργειας και της ανάπτυξης μέσω των ομάδων διαχείρισης και προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ. Πολλώ δε μάλλον καθόσον το αντικείμενο αυτών τον ομάδων συνίσταται στην διατήρηση και την προβολή παραδοσιακών πρακτικών και τεχνογνωσίας με έντονα στοιχεία εντοπιότητας, που συνιστούν σημαντικό κομμάτι της εθνικής άυλης κληρονομιάς, η προστασία της οποίας είναι προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής και ιδιαίτερα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Οι ομάδες διαχείρισης και προστασίας των ΠΟΠ/ΠΓΕ θα δώσουν σε εκείνες τις αμπελοοινικες περιοχές της Χώρας που το επιθυμούν να αναλάβουν δράσεις σε τοπικό επίπεδο προκειμένου να διαφυλάξουν την ιδιαίτερη ταυτότητα των ζωνών παραγωγής από άποψη χωροταξική, περιβαλλοντική τουριστική και ευρύτερα οικονομική, να αναλάβουν σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και την κεντρική διοίκηση πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη και προβολή των προϊόντων – και όχι αποκλειστικά των οινικών ! – να αναλάβουν πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό του καθεστώτος παραγωγής των κρασιών τους (μέσω αιτήσεων τροποποίησης των τεχνικών φακέλων), να αναζητήσουν συναίνεση σε τοπικό επίπεδο, συνεργασίες με άλλους φορείς και χρηματοδότηση των ενεργειών τους με ίδια μέσα ή σε κάθε περίπτωση πέρα από την κρατική αιμοδοσία.
Θα πρέπει, συνεπώς:
– Αφενός, να συμπεριληφθεί το κρασί στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 17 του ν/σ (ίδε το σχόλιό μας υπό του άρθρου 2 παρ. 2).
– αφετέρου, οι διατάξεις του συγκεκριμένου άρθρου να καταστούν πιο λεπτομερείς ανταποκρινόμενες στις κατευθύνσεις που δίδει ο ενωσιακός νομοθέτης και λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του ελληνικού αμπελοοινικού και ευρύτερα αγροτικού κόσμου. Το άρθρο 38 του Ν. 4384/2016 περί ομάδων διαχείρισης και προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για τη σύνταξη του εν λόγω άρθρου, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι η νέα διατύπωση δεν θα πρέπει να λάβει υπόψη του και να διατηρήσει το «κεκτημένο» του άρθρου 38.
Ειδικότερα, προτείνεται η εξής διατύπωση του άρθρου 17:
1. Σε κάθε μία οριοθετημένη περιοχή παραγωγής γεωργικών προϊόντων ή τροφίμων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ) συμπεριλαμβανομένων των αμπελοοινικών προϊόντων και των αρωματισμένων οίνων ή για κάθε Εγγυημένο Παραδοσιακό Ιδιότυπο Προϊόν (ΕΠΙΠ) μπορεί να συνιστάται, με πρωτοβουλία των ενδιαφερομένων ομάδα παραγωγών ΠΟΠ, ΠΓΕ ή ΕΠΙΠ, κατά περίπτωση, στο εξής ομάδα. Η ομάδα αποτελείται από παραγωγούς, συμπεριλαμβανομένων των μεταποιητών του προϊόντος και έργο της είναι η προστασία, η διαχείριση και η προώθηση των προϊόντων με τις ονομασίες ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ, καθώς και η ενημέρωση των καταναλωτών για τα προϊόντα αυτά.
2. Οι ομάδες παραγωγών έχουν τη μορφή σωματείου ή αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας.
3. Οι ομάδες μπορούν αναγνωρίζονται κατ’ άρθρον 33 παρ. 2 του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1143, με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εφόσον τουλάχιστον 1/3 των παραγωγών του συγκεκριμένου προϊόντος είναι μέλη και ταυτόχρονα παράγουν τουλάχιστον τα 2/3 του όγκου της εμπορεύσιμης παραγωγής του προϊόντος ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ
Οι ομάδες που έχουν αναγνωριστεί ασκούν τις δραστηριότητες που προβλέπονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1143 και συνεργάζονται με τις αρμόδιες αρχές, καθώς και με την αναγνωρισμένη διεπαγγελματική οργάνωση του τομέα, εφόσον αυτή υφίσταται, για όλα τα θέματα που αφορούν σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής, μεταποίησης και της εμπορίας των προϊόντων αυτών, καθώς και τους ελέγχους που προβλέπονται στην παράγραφο 5.
4. Οι αποφάσεις των αναγνωρισμένων ομάδων για τα θέματα γενικής προώθησης της ονομασίας και διασφάλισης της συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές του προϊόντος, μετά την έγκρισή τους με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εφαρμόζονται υποχρεωτικά από όλους τους παραγωγούς και μεταποιητές του συγκεκριμένου προϊόντος.
5. Για θέματα που αφορούν στην προστασία και στη συμμόρφωση με τις προδιαγραφές του προϊόντος, οι αναγνωρισμένες ομάδες μπορούν να διαθέτουν δικούς τους ελεγκτές, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν και αυτοί εσωτερικούς ελέγχους στην παραγωγή, μεταποίηση, συσκευασία και διακίνηση του συγκεκριμένου ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ. Τα ευρήματα των ελέγχων αυτών τίθενται στη διάθεση των αρμόδιων αρχών. Οι έλεγχοι της παρούσας παραγράφου δεν υποκαθιστούν τους επίσημους ελέγχους των αρμόδιων αρχών.
6. Η χρηματοδότηση των αναγνωρισμένων ομάδων εξασφαλίζεται, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση υποχρεωτικής εισφοράς υπολογιζόμενης με βάση τον όγκο του παραγόμενου προϊόντος ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ, συμπεριλαμβανομένων των μη μελών.
7. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, τα κριτήρια και η διαδικασία για την αναγνώριση των ομάδων. Με όμοια απόφαση καθορίζονται:
α) Ο τρόπος αναλογικής εκπροσώπησης των διαφόρων επαγγελματικών ομάδων παραγωγών και μεταποιητών στα όργανα διοίκησης, καθώς και οι όροι οικονομικής συμμετοχής των μη μελών της ομάδας.
β) Ο επιμερισμός των λειτουργικών δαπανών της ομάδας μεταξύ των μελών της.
γ) Κάθε θέμα που αφορά στους ελέγχους που διενεργεί η ομάδα, σύμφωνα με την παράγραφο 5.
δ) Ο τρόπος συνεργασίας των ομάδων με τις διεπαγγελματικές οργανώσεις, εφόσον υπάρχουν.
ε) Οι αρμοδιότητες που ασκούν και οι δράσεις που αναλαμβάνουν στο πλαίσιο του έργου τους που προβλέπεται στον παρόντα νόμο.
Στην παράγραφο 3 αναφέρεται: Η αναγνωρισμένη ομάδα παραγωγών μιας ΠΟΠ ή ΠΓΕ δύναται να προβαίνει σε ελέγχους αγοράς και σε εσωτερικούς ελέγχους των μελών της και να επικοινωνεί τα αποτελέσματα αυτά στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ.
ΠΡΟΤΑΣΗ: Να προστεθεί “…να επικοινωνεί τα αποτελέσματα αυτά στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ που έχει την ευθύνη εποπτείας και διαπίστευσης και στον Οργανισμό πιστοποίησης, ο οποίος φέρει την ευθύνη ένταξης και ελέγχου του παραγωγού και των προϊόντων του.”
Οι όροι «μία ΠΟΠ ΠΓΕ» και «μίας ΠΟΠ ΠΓΕ» χρειάζεται να διορθωθούν. Δεν βγάζουν νόημα. Πρόκειται για προϊόντα ΠΟΠ / ΠΓΕ.