Αρχική Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με ΑναπηρίαΕθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με ΑναπηρίαΣχόλιο του χρήστη Ελευθερία Ευθυμίου | 30 Σεπτεμβρίου 2020, 11:26
  • Σχόλιο του χρήστη 'Ελευθερία Ευθυμίου' | 30 Σεπτεμβρίου 2020, 11:26

    Η δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία λαμβάνει χώρα την ίδια χρονική στιγμή που η χώρα μας έχει ξεκινήσει ήδη να σχεδιάζει το ΕΣΠΑ 2021-2027, ενώ προετοιμάζεται για την εκπόνηση των επιμέρους τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 της Πολιτικής Συνοχής. Η τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων της Ελλάδας απέναντι στα ΑμεΑ καθίσταται αναγκαία και υποχρεωτική συνθήκη για την εκταμίευση του συνόλου των πόρων του ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίζει αποδεδειγμένα την Εφαρμογή και Υλοποίηση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία σύμφωνα με την Απόφαση του Συμβουλίου 2010/48/ΕΕ (Implementation and application of the United Nations Convention on the rights of persons with disabilities (UNCRPD) in accordance with Council Decision 2010/48/EC). Συνεπώς, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία το Εθνικό Σχέδιο Δράσης να λάβει υπόψη του, να συμπεριλάβει ή/και να αναδιατυπώσει στο κείμενο, στους επιμέρους Πυλώνες, ενέργειες και στόχους του τις απαιτήσεις που εκπορεύονται από την εν λόγω υποχρεωτική συνθήκη, στο βαθμό που κρίνεται απαραίτητο. Σύμφωνα με την πορεία των διαπραγματεύσεων των κοινοτικών οργάνων επί του κανονιστικού πλαισίου της ΠΠ 2021-2027, στο σχέδιο του Κοινού Κανονισμού Διατάξεων (ΚΚΔ) αναφέρεται (από το Provisional common understanding στο Block 2: Annex III and IV, 13.12.2019, 14962/19 ADD 2), η εν λόγω συνθήκη αναφέρεται ως Horizontal Εnabling condition και περιγράφεται ως ακολούθως: «ANNEX III Horizontal enabling conditions – Article 11(1) Applicable to all specific objectives … «Implementation and application of the United Nations Convention on the rights of persons with disabilities (UNCRPD) in accordance with Council Decision 2010/48/EC». A national framework for implementing to ensure implementation of the UNCRPD is in place that includes: 1. Objectives with measurable goals, data collection and monitoring mechanisms. 2. Arrangements to ensure that the accessibility policy, legislation and standards are properly reflected in the preparation and implementation of the programmes. 2a. Reporting arrangements to the monitoring committee regarding cases of non-compliance of operations supported by the Funds with the UNCRPD and complaints regarding the UNCRPD submitted in accordance with the arrangements made pursuant to Article 63(6)CPR. … » Ειδικότερα, για να γίνει αντιληπτό το πλαίσιο που διέπει τα Enabling Conditions, που μεταφράζονται προσωρινά ως Αναγκαίοι Πρόσφοροι Όροι - εν συντομία ΑΟ – ακολουθεί σύντομη περιγραφή. Το πλαίσιο που διέπει τους Αναγκαίους Όρους : Στο σχέδιο του ΚΚΔ 2021-2027 περιλαμβάνονται 16 Θεματικοί και 4 Οριζόντιοι Αναγκαίοι Όροι (ΑΟ). Οι ΑΟ αποτυπώνονται στα Παραρτήματα ΙΙΙ και ΙV του σχεδίου του ΚΚΔ. Οι Αναγκαίοι Όροι αποτελούν ως επί το πλείστον συνέχεια των αιρεσιμοτήτων της προγραμματικής περιόδου (ΠΠ) 2014-2020, για τις οποίες με βάση τις απαιτήσεις των κριτηρίων των ΑΟ απαιτείται η περαιτέρω εφαρμογή και η εξέλιξή τους. Στο άρθρο 11 του σχεδίου του ΚΚΔ αναφέρεται το πλαίσιο και οι προϋποθέσεις εφαρμογής των ΑΟ. Οι Οριζόντιοι ΑΟ αφορούν τις Δημόσιες Συμβάσεις, τις Κρατικές Ενισχύσεις, τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα άτομα με αναπηρίες, και θα έχουν εφαρμογή σε όλα τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και αφορούν όλους τους Ειδικούς Στόχους. Οι Θεματικοί ΑΟ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των κύριων επιλογών συγχρηματοδότησης της χώρας. Ενδεικτικά αναφέρονται οι τομείς: • έρευνα & καινοτομία, • ανάπτυξη & ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ, • ενέργεια • προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή & την πρόληψη των κινδύνων • διαχείριση των νερών και των σκουπιδιών • ψηφιακή διασύνδεση & ψηφιοποίηση • μεταφορές • αγορά εργασίας • δράσεις για την προαγωγή της ισότητας των φύλων • εκπαίδευση, κατάρτιση & δια βίου μάθηση • κοινωνική ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, αλλά και προώθηση της κοινωνικο-οικονομικής ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών και των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, όπως οι Ρομά • υγεία Σύμφωνα με το άρθρο 17 του σχεδίου του ΚΚΔ και τη συμβιβαστική πρόταση στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης των Κανονισμών, κατά την υποβολή κάθε Προγράμματος θα πρέπει να συμπληρωθεί πίνακας εκτίμησης της εκπλήρωσης των επιμέρους κριτηρίων των ΑΟ που εμπίπτουν στο πεδίο των ειδικών στόχων που θα έχουν επιλεγεί. Οι Οριζόντιοι ΑΟ - και εν προκειμένω ο ΑΟ για τα ΑμεΑ - θα συμπληρωθούν για όλα τα προγράμματα. Για τη συμπλήρωση του πίνακα θα σταλούν ενιαία κείμενα από την ΕΥΣΣΑ (Υπ. Ανάπτυξης & Επενδύσεων) ως αποτέλεσμα των συντονισμένων ενεργειών που πραγματοποιούνται από το 2018 για την εκπλήρωση όλων των Αναγκαίων Όρων. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 11 του σχεδίου του ΚΚΔ, η εκπλήρωση των ΑΟ συνδέεται με την εισροή των κοινοτικών πόρων στη χώρα. Στο σχέδιο του ΚΚΔ (άρθρο 11, παρ.5), η μη εκπλήρωση των ΑΟ συνδέεται με τη δυνατότητα υποβολής αιτημάτων πληρωμής των Κρατών Μελών προς την Επιτροπή για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Η προϋπόθεση αυτή, με βάση την πρόοδο της διαπραγμάτευσης των Κανονισμών διαμορφώθηκε ως «δαπάνες που σχετίζονται με πράξεις που συνδέονται με ειδικό στόχο δεν θα αποδοθούν από την Επιτροπή στο Κράτος Μέλος μέχρι να ενημερωθεί η Επιτροπή από το Κράτος Μέλος για την εκπλήρωση του αναγκαίου όρου». Η διατύπωση αυτή, μεταφράζεται στο ότι τα έργα που σχετίζονται με ένα ΑΟ με βάση τον ειδικό στόχο που συνδέεται με το συγκεκριμένο ΑΟ, μπορούν να υλοποιούνται αλλά θα πληρώνονται με εθνικούς πόρους μέχρι να ικανοποιηθούν επίσημα οι απαιτήσεις που περιγράφονται στα κριτήρια εκπλήρωσης του συγκεκριμένου ΑΟ. Οι απαιτήσεις για την εκπλήρωση των κριτηρίων εστιάζουν στην: • Επικαιροποίηση και τον εμπλουτισμό υφιστάμενων στρατηγικών και σχεδίων πολιτικής. • Καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και τη χαρτογράφηση των υποδομών (π.χ. ευρυζωνικά, μεταφορές, κοινωνική ένταξη, υγεία). • Διαμόρφωση των συστημάτων διακυβέρνησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης. • Εκτίμηση των χρηματοδοτικών πόρων που απαιτούνται για την υλοποίηση στρατηγικών. • Ιεράρχηση έργων (π.χ. διαχείριση υδάτων και λυμάτων). Τα στρατηγικά και τα τομεακά σχέδια, τα οποία αποτελούν τη βάση για το πλαίσιο των απαιτήσεων που αναλύονται στα επιμέρους κριτήρια ανά ΑΟ, θα πρέπει να καλύπτουν το χρονικό ορίζοντα όλης της ΠΠ 2021-2027 (έως και 2029 στη λογική του ν+2). Στην ΠΠ 2021-2027, δεν υπάρχει η έννοια της μερικής εκπλήρωσης όπως ισχύει στην ΠΠ 2014-2020. Κατά συνέπεια, στην περίπτωση που ένα κριτήριο δεν εκπληρώνεται κατά την επίσημη υποβολή ενός προγράμματος στην ΕΕ, δεν απαιτείται η κατάρτιση και η αποστολή στην ΕΕ ενός σχεδίου δράσης, όπου θα περιγράφονται οι ενέργειες για την εκπλήρωση των απαιτήσεων. Ένας ΑΟ αξιολογείται ότι εκπληρώνεται πλήρως όταν όλα τα κριτήριά του εκπληρώνονται σε συνέχεια σχετικής αξιολόγησης από τις υπηρεσίες της ΕΕ. Οι ΑΟ θα αξιολογούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της ΠΠ ως προς την εκπλήρωση και την τήρηση των απαιτήσεων των επιμέρους κριτηρίων, σύμφωνα με τις σχετικές κανονιστικές προβλέψεις, ενώ επισημαίνεται πως θα συνδέονται και με τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Την τελική ευθύνη για την αξιολόγηση της εκπλήρωσης των αναγκαίων όρων θα έχουν η ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής και η ΓΔ Απασχόλησης της ΕΕ (γεωγραφικές μονάδες) αναλόγως του πεδίου αρμοδιότητας. Για τον ΑΟ των ΑμεΑ την ευθύνη έχει η η ΓΔ Απασχόλησης. Τα κριτήρια επιλογής πράξεων στην ΠΠ 2021-2027 θα περιέχουν αξιολόγηση συμμόρφωσης των προτεινόμενων δράσεων με τα σχετικά εθνικά στρατηγικά σχέδια που προκύπτουν από τα κριτήρια των ΑΟ και αποτελούν την αφετηρία αξιολόγησης της εκπλήρωσης των ΑΟ. Για την εκπλήρωση των ΑΟ και προκειμένου τα Προγράμματα 2021-2027 να ξεκινήσουν έγκαιρα και απρόσκοπτα την υλοποίησή τους, η ΕΥΣΣΑ/Μονάδα Β΄ ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2018 εργασίες συντονισμού με την αναλυτική καταγραφή των απαιτήσεων των επιμέρους κριτηρίων και υποκριτηρίων και δημιουργήθηκαν άτυπες τεχνικές ομάδες για όλους τους Θεματικούς και τους οριζόντιους ΑΟ με τα αρμόδια στελέχη από τις εμπλεκόμενες Γενικές Γραμματείες και τις Επιτελικές Δομές. Για την εκπλήρωση των απαιτήσεων έχει εδραιωθεί η συνεργασία των υπηρεσιών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων με όλους τους αρμόδιους φορείς μέσω τεχνικών συναντήσεων και ηλεκτρονικής αλληλογραφίας. Στο πλαίσιο αυτό, καταρτίστηκε και στάλθηκε από την ΕΥΣΣΑ/Μονάδα Β΄, η πρώτη έκδοση κειμένου κατευθύνσεων και οδηγιών για τους θεματικούς ΑΟ στις εμπλεκόμενες ομάδες. Το κείμενο θα επικαιροποιείται με βάση τα επόμενα βήματα που αφορούν την εκπλήρωση των ΑΟ συμπεριλαμβανομένων και των οριζόντιων. Σημεία προς διερεύνηση ενόψει της οριστικοποίησης του Εθνικού Σχεδίου για τα ΑμεΑ Σε συνέχεια των ανωτέρω συστήνεται να ληφθούν υπόψη προς περαιτέρω επεξεργασία κατ’ελάχιστο τα κάτωθι: • Η επέκταση της περιόδου εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου από το 2020-2023 έως το 2029 ώστε να καλύπτει ολόκληρη την προγραμματική περίοδο 2021-2027 (έως και 2029 στη λογική του ν+2). • Η υιοθέτηση μετρήσιμων στόχων (δείκτες) που θα παρακολουθούνται και θα συνδέονται με την εφαρμογή των επιμέρους Πυλώνων του Σχεδίου. • Η αναγκαιότητα αποδεδειγμένης λειτουργίας ενός Μηχανισμού που θα ευθύνεται για το συντονισμό, τη διαχείριση και την αξιολόγηση των δεδομένων του Σχεδίου. • Η σαφής οριοθέτηση αρμοδιοτήτων. • Ο σχεδιασμός (αν δεν προβλέπεται) μηχανισμού καταγραφής παραπόνων και μη συμμόρφωσης με τη Σύμβαση των ΗΕ στο πλαίσιο υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Όλες οι απαιτήσεις που προκύπτουν από τα κριτήρια πρέπει να εκπληρώνονται αποδεδειγμένα και κάθε ρύθμιση / πρόβλεψη να είναι λειτουργούσα. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να περιγράφεται η πρόθεση για τη σύσταση μιας εθνικής επιτροπής για την προσβασιμότητα, αλλά αυτή πρέπει να συσταθεί και να λειτουργεί. Έως τότε, θα πρέπει να μπορεί να αποδειχθεί ότι υπάρχει πρόβλεψη προσωρινού υποκατάστατου. Από την πλευρά μας εκτιμάται απαραίτητη η συνέχιση της συνεργασίας μας τόσο σε αυτήν τη φάση, όσο και καθόλη της διάρκεια της προγραμματικής περιόδου 2021-2027, ώστε να διασφαλίζεται η εκπλήρωση των απαιτήσεων του αναγκαίου όρου και η απρόσκοπτη χρηματοδότηση των έργων που θα υλοποιούνται στα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-227. Είμαστε στη διάθεση σας για ότι περαιτέρω Ελευθερία Ευθυμίου Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Εθνική Αρχή Συντονισμού Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ) Μονάδα Β' ”Σχεδιασμού & Αξιολόγησης” Μητροπόλεως 3, 10557, Αθήνα Τηλ. 210 3726015 Fax 210 3726028 e-mail: elefthimiou@mou.gr, elefthimiou@mnec.gr