Αρχική ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 2022-2027Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση 2022-2027Σχόλιο του χρήστη Δίκτυο Για τα Δικαιώματα του παιδιού | 9 Νοεμβρίου 2022, 17:25
  • Σχόλιο του χρήστη 'Δίκτυο Για τα Δικαιώματα του παιδιού' | 9 Νοεμβρίου 2022, 17:25

    Το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού χαιρετίζει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση (ΕΣΔ) και την προσέγγισή του στο κομμάτι της πρόληψης, καθώς και την αναγνώριση της σημασίας της συμμετοχής των ίδιων των παιδιών σε αυτό. Η εκπόνηση του ΕΣΔ και η πρόβλεψη και αναφορά στις πολιτικές και τα περιγραφόμενα μέτρα αποτελεί τη βάση οικοδόμησης ενός ενιαίου πλαισίου παιδικής προστασίας το οποίο είναι απαραίτητο για τη χώρα μας. Η συμπερίληψη όλων των συναρμόδιων φορέων είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί έχοντας πάντοτε ως γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού (άρθρο 3 ΣΔΠ) και με το ΕΣΔ γίνεται η αρχή της οικοδόμησης ενός πραγματικού προστατευτικού πλαισίου για τα παιδιά. Ωστόσο, θεωρούμε ότι σε ένα τέτοιο εθνικό σχέδιο δράσης, πέρα από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, θα έπρεπε να περιλαμβάνεται και η προστασία των παιδιών από κάθε μορφής βίας, παραμέλησης, κακής μεταχείρισης και εκμετάλλευσης, από όπου κι αν αυτή προέρχεται, και να προβλέπονται αντίστοιχα μέτρα και πολιτικές. Γενικά σχόλια Σε κάθε περίπτωση, στο κατατεθέν ΕΣΔ, κρίνουμε σημαντικό να υπάρξει το οργανόγραμμα σχετικά με την υλοποίηση του, καθώς και επίσης αναφορά σε χρονοδιαγράμματα ανά μέτρο και πολιτική, αλλά και η χρηματοδότηση και οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί που θα απαιτηθούν για την υλοποίηση των μέτρων και των πολιτικών. Τα προαναφερόμενα είναι κομβικής σημασίας προκειμένου το ΕΣΔ να εφαρμοστεί στην πράξη και να μην μείνει ένα «σχέδιο επί χάρτου». Περαιτέρω, καθώς καθίσταται πλήρως κατανοητή η ανάγκη διατομεακής συνεργασίας, θα θέλαμε να επισημάνουμε την ανάγκη για την θέσπιση συγκεκριμένου πλάνου εφαρμογής της, στο οποίο θα προβλέπεται και θα ορίζεται με συγκεκριμένα μέτρα η διαρκής λειτουργία της και η διαρκής εκπαίδευση των μελών της. Με δεδομένη, δυστυχώς, την έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ συναρμόδιων υπουργείων και φορέων και με γεγονός ότι σε πλείστα ζητήματα, ακόμα και υπηρεσίες του ίδιου Υπουργείου αγνοούν το έργο άλλων υπηρεσιών, είναι επόμενο η γενική εξαγγελία (μέσω του ΕΣΔ, σελ. 23) διατομεακής συνεργασίας σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα, όπως η σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, να δημιουργεί αμφιβολίες και δυσπιστία για το κατά πόσο θα εφαρμοστεί στην πράξη. Η όποια πολιτική για την παιδική προστασία στην Ελλάδα είναι αναπόφευκτο να αποτύχει αν δεν εξασφαλιστεί η διατομεακή συνεργασία. Η δημιουργία ενός Υπουργείου για το Παιδί ή μίας σχετικής Γενικής Γραμματείας, που θα συγκέντρωνε όλες τις σχετικές αρμοδιότητες για την προστασία, ευημερία και προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών, θα μπορούσε να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση και στη μεγαλύτερη επιτυχία του ΕΣΔ. Επίσης κρίνουμε σκόπιμο και προτείνουμε να προβλεφθεί η νομοθετική κατοχύρωση της νομικής προστασίας των κοινωνικών λειτουργών των ΟΤΑ α’ βαθμού σε σχέση με τη γνώμη που διατυπώνουν στο πλαίσιο διερεύνησης περιπτώσεων κακοποίησης-παραμέλησης, καθώς και των εκπαιδευτικών και επαγγελματιών υγείας που αναφέρουν στις αρμόδιες αρχές υπόνοια κακοποίησης παιδιού, όπως αντίστοιχα προβλέπεται στο άρθρο 40 του ν.4509/17 και στο άρθρο 6 του ν.4837/21 για άλλες περιπτώσεις επαγγελματιών, στοιχείο που αποτελεί και σύσταση του Συνηγόρου του Παιδιού- (Ετήσια έκθεση Συνηγόρου του Παιδιού 2018, σελ. 217, διαθέσιμο εδώ: https://old.synigoros.gr/resources/docs/ee2018-p00-plires-keimeno.pdf, κοινή επιστολή της Προέδρου Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος [ΣΚΛΕ] και της Βοηθού Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, αναφορικά με το σύστημα κοινωνικής προστασίας και τις κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων, προς την ΚΕΔΕ και κοινοποίηση στα συναρμόδια Υπουργεία https://www.skle.gr/index.php/el/2015-01-27-08-52-05/2015-01-27-08-54-50/item/801-koini-epistoli-tis-proedrou-skle-k-athanasiou-kai-tis-voithoy-synigorou-tou-politi-gia-ta-dikaiomata-tou-paidioy-k-koufonikolakou-anaforika-me-to-systima-koinonikis-prostasias). Είναι σημαντικό όμως οι καταγγελίες κακοποίησης να μην γίνονται άκριτα και καταχρηστικά ή εκδικητικά και για το λόγο αυτό θα πρέπει να προβλεφθούν συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις προκειμένου να μην υπάρχει κατάχρηση της διαδικασίας και των προβλεπόμενων προστατευτικών μέτρων για τους επαγγελματίες. Σκοπός θα είναι να υπάρχει η απαραίτητη διασφάλιση για να προβαίνουν οι επαγγελματίες σε καταγγελίες και να μην έχουν φόβο για την προσωπική τους ασφάλεια και ζωή. Τέλος, στο ΕΣΔ θεωρούμε σημαντικό όπου αναφέρεται η λέξη «κρούσμα», να αναφέρεται ως «περιστατικό», που έχει πιο ουδέτερη χροιά. Σχόλια επί των πολιτικών του ΕΣΔ Πολιτική 3-5: Πέραν του ορισμού υπευθύνου παιδικής προστασίας η λήψη ειδικού ποινικού μητρώου και ο έλεγχος αυτού καθώς και η εκπαίδευση όλων των στελεχών που έρχονται σε επαφή με παιδιά θα πρέπει να προβλεφθεί ως υποχρεωτική, ανεξαρτήτως του χώρου ενασχόλησης τους (π.χ. κατασκηνώσεις, κατηχητικές ομάδες, κλπ.), όπως επίσης η παρακολούθηση και τήρηση πολιτικών παιδικής προστασίας και κώδικα δεοντολογίας. Πολιτική 4: στη σελίδα 76 αλλά και στις αναφερόμενες στο ΕΣΔ εκπαιδεύσεις δεν υπάρχει αναφορά για την εκπαίδευση φοιτητών σχολών που με την ολοκλήρωση των σπουδών τους θα έρθουν σε επαφή με παιδιά (ενδεικτική αναφορά σε τμήματα και σχολές : Παιδαγωγικές Σχολές, Πανεπιστημιακά Τμήματα από τα οποία προέρχονται εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Τμήματα Βρεφονηπιοκόμων, Κοινωνικής Εργασίας, Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Ιατρικές Σχολές, κλπ). Η υποχρεωτική ένταξη ειδικού μαθήματος στο αναλυτικό πρόγραμμα των σχολών ή η αναφορά σε υπάρχον μάθημα/μαθήματα σχετικά με την κακοποίηση, τις ενδείξεις αυτής, την ακολουθούμενη διαδικασία και τις υποχρεώσεις των επαγγελματιών, καθίσταται πολύ σημαντικό στοιχείο. Με τον τρόπο αυτό οι νέοι επαγγελματίες θα είναι σε θέση να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και πως να αντιδράσουν στο εργασιακό τους περιβάλλον σε περιστατικά κακοποίησης, καθώς θα έχουν λάβει την απαραίτητη γνώση ήδη κατά την φοίτησή τους και δεν θα μπορεί να αναφέρεται η άγνοια ως δικαιολογία μη αναφοράς και καταγγελίας περιστατικών κακοποίησης. Πέρα όμως από τα μαθήματα εντός σχολών, η διαρκής εκπαίδευση και επιμόρφωση πάνω στα προαναφερόμενα θέματα όλων των επαγγελματιών (και όχι μόνο των νέων) κρίνεται κρίσιμη. Πολιτική 6: Σχετικά με την εθνική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών είναι σημαντικό να προβλεφθεί η δημιουργία υλικού (π.χ. βίντεο, διαφημιστικά σποτ κλπ) με εικόνες ή κείμενα κατάλληλα για κάθε παιδί (συμπεριλαμβανομένων παιδιών με αναπηρίες, παιδιών-προσφύγων, παιδιών-μεταναστών) και σε γλώσσα ή άλλη μορφή που μπορεί να κατανοήσει το παιδί (π.χ. νοηματική γλώσσα, γραφή braille, αραβικά, ουρντού, φαρσί, μπάγκλα, γαλλικά, κλπ). Πολιτική 8: Σχετικά με την ενίσχυση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών συνδρομής των παιδιών και δίωξης των δραστών, είναι σημαντικό να προστεθεί η πρόβλεψη για ύπαρξη διερμηνέων και παροχή δωρεάν διερμηνείας στη γλώσσα που χρησιμοποιούν τα παιδιά από κατάλληλα εκπαιδευμένους διερμηνείς κατά τη δικανική κατάθεση και την υποστήριξη των παιδιών. Μέτρο 8.16 Κρίνεται σκόπιμο να προστεθεί η υποχρεωτική απασχόληση ψυχολόγου αλλά και κοινωνικού λειτουργού τουλάχιστον σε κάθε σχολική μονάδα. Ανάγκη 12ης Πολιτικής Τέλος, θεωρούμε σημαντικό να υπάρξει στο ΕΣΔ αναφορά και ρητή πρόβλεψη για θέσπιση και εφαρμογή ειδικών και αυστηρών κανόνων δεοντολογίας στον τρόπο προσέγγισης των ΜΜΕ υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης αλλά και κάθε θέματος που αφορά παιδί. Οι κανόνες αυτοί είναι απαραίτητοι για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρχει η δευτερογενής θυματοποίηση των παιδιών και να αποτραπεί η επανειλημμένη έκθεσή τους στο κοινό. Εικόνες που έχουμε παρατηρήσει επανειλημμένως στις οποίες δημοσιογράφοι και ΜΜΕ παραμένουν ημέρες έξω από την οικία παιδιών, από το σχολικό τους περιβάλλον, από τις δικαστικές αίθουσες, τις αστυνομικές υπηρεσίες, τραυματίζουν ξανά και ξανά το ήδη τραυματισμένο παιδί και εμποδίζουν κάθε προσπάθεια επανόδου στην καθημερινότητα που δικαιούται να έχει ένα παιδί. Ως εκ τούτου προτείνεται να προστεθεί πολιτική με τίτλο «Προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού από την έκθεση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης» και το εξής περιεχόμενο: Σε συνεργασία με την ΕΣΗΕΑ θα δημιουργηθεί πρωτόκολλο επιτρεπόμενων ενεργειών σε δημοσιογράφους και ΜΜΕ και ειδική αναφορά στον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας σχετικά με την προστασία και διαφύλαξη των δικαιωμάτων των παιδιών, ο οποίος θα περιλαμβάνει ρητή αναφορά στην απαγόρευση λήψης οπτικοακουστικού υλικού του παιδιού θύματος, της κατοικίας του, του σχολείου που φοιτά ή και οποιουδήποτε άλλου χώρου/στοιχείου που μπορεί να αποκαλύψει την ταυτότητά του, την απαγόρευση δημοσίευσης και δημοσιοποίησης των λεγομένων και των αναφορών και καταθέσεων του παιδιού στις αρμόδιες αρχές (Αστυνομία, Εισαγγελία) και την προστασία του παιδιού από την με άμεσο ή έμμεσο τρόπο έκθεση του ονόματος, των στοιχείων ταυτότητάς του και της καθημερινότητάς του, με μοναδική εξαίρεση την ύπαρξη σχετικής ρητής άδειας της αρμόδιας Εισαγγελικής Αρχής. Σκοπός θα είναι η προφύλαξη της προσωπικής ζωής, της αξιοπρέπειας και της ασφάλειας του παιδιού με απώτερο στόχο την ομαλή επανένταξή του στην κοινωνική ζωή που έχει δικαίωμα να απολαμβάνει. Περαιτέρω, καθίσταται απαραίτητη η πρόβλεψη συστηματικής εκπαίδευσης και των δημοσιογράφων τόσο σχετικά με την προσέγγιση που θα πρέπει να έχουν στις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών όσο και στις πολιτικές παιδικής προστασίας, τις οποίες θα πρέπει να ακολουθούν.