Υπουργός Επικρατείας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΝΠΔΔ' | 24 Μαΐου 2024, 17:13

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Εκ μέρους του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του Υπουργού Επικρατείας για την εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024-2030 «Μια Ελλάδα με Όλους για Όλους», η οποία εκτιμούμε ότι διατυπώνεται υπό την οπτική του κοινωνικού μοντέλου της αναπηρίας. Κάποιες γενικές παρατηρήσεις μας αφορούν αφενός το γεγονός ότι στο κείμενο της Εθνικής Στρατηγικής δεν αναφέρονται οι απαιτούμενοι πόροι που θα διατεθούν, ο προϋπολογισμός ανά πυλώνα και στόχο, οι μετρήσιμοι δείκτες ανά έτος π.χ. πρόβλεψη για δημιουργία ΣΥΔ, αριθμητικός στόχος ανά έτος καθώς επίσης και ο μηχανισμός εφαρμογής και υλοποίησης και αφετέρου ότι οι Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων που φαίνεται ότι διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση των στόχων της Εθνικής Στρατηγικής είναι δραματικά υποστελεχωμένες από Κοινωνικούς λειτουργούς αλλά και ευρύτερα επιστημονικό προσωπικό. Ακολουθούν σχόλια ανά Πυλώνα: Πυλώνας ΙΙ: Ανεξάρτητη Διαβίωση στην Κοινότητα Η ανεξάρτητη διαβίωση στην κοινότητα προϋποθέτει ποιοτικές και σταθερές κοινωνικές υπηρεσίες, επαρκώς στελεχωμένες για να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες μιας συγκεκριμένης κοινότητας, οι οποίες μπορούν να διαφοροποιούνται σημαντικά από μια άλλη. Οι υπηρεσίες ανεξάρτητης διαβίωσης στην κοινότητα είναι σημαντικό να τοποθετούνται στο πλαίσιο της Α΄θμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να μπορούν να αναπτύσσονται και να εξειδικεύονται με βάση την τοπικότητα και να μπορούν να εντάσσουν όλες τις υπηρεσίες της περιοχής ευθύνης τους σε ένα ενιαίο τοπικό δίκτυο υπηρεσιών. Προγράμματα όπως: Προσωπικός Βοηθός για Αναπηρία (πιλοτικό), Πρώιμης Παρέμβασης αλλά και Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης αποτελούν κατεξοχήν υπηρεσίες υποστήριξης παιδιών/ ενηλίκων που χρήζουν εξειδικευμένης και σταθερής παρακολούθησης για να επιτευχθεί ο σκοπός της παραμονής στην κοινότητα και της συμπερίληψης και επομένως απαιτείται σε επίπεδο τοπικής κοινότητας Οργανωμένες και Επαρκώς Διεπιστημονικά Στελεχωμένες Υπηρεσίες με μόνιμο προσωπικό για να είναι αποτελεσματικές. Η επαγγελματική αναδοχή δεν θα πρέπει να είναι πρόγραμμα πιλοτικής εφαρμογής αλλά μια σταθερή υπηρεσία των εκ του νόμου αρμόδιων φορέων Εποπτείας της αναδοχής (ήτοι ΚΚΠΠ και Περιφέρειες). Το προγράμματα αναδοχής θα πρέπει να αναπτυχθούν και για τους ενήλικες. Στη χώρα υπάρχει πολυετής εμπειρία από την αναδοχή ενηλίκων στην ψυχική υγεία. Όμως, το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε ένα πολύ περιορισμό αριθμό ωφελούμενων αλλά και περιοχών της χώρας. Παράλληλα η ενίσχυση της φυσικής οικογένειας με μέτρα όπως οικονομικές παροχές για αντιμετώπιση των συχνά αυξημένων δαπανών, η κάλυψη κόστους φροντιστή, οι διευκολύνσεις ως προς τα ωράρια εργασίας και συνταξιοδότησης μπορεί να λειτουργήσει θετικά ως προς την παραμονή των ατόμων με αναπηρία στο οικογενειακό τους περιβάλλον, σε περίπτωση που το επιλέγουν. Επίσης σημαντική είναι η κατάρτιση μητρώων φροντιστών, προσωπικών βοηθών με συνεχή εκπαίδευση, εποπτεία και αξιολόγηση, έτσι ώστε να διασφαλίζεται τόσο η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και οι εργασιακές συνθήκες των εργαζόμενων. Για την εξασφάλιση και βελτίωση στη βάση αξιολόγησης της πρόσβασης σε ποιοτικές, προσβάσιμες, προσωποκεντρικές και οικονομικά προσιτές κοινωνικές υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο, ιδίως σε απομακρυσμένες ή αγροτικές περιοχές με χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα απαιτείται να διενεργηθεί Πανελλαδική Έρευνα με σταθμισμένα εργαλεία που να συμπεριλαμβάνει στελέχωση υπηρεσιών ανά αριθμό κατοίκων, παρεχόμενες υπηρεσίες, πρωτόκολλα αρμοδιοτήτων με καθηκοντολόγια. Η επέκταση και ενίσχυση του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι ιδιαίτερα σημαντικό μέτρο, το οποίο όμως δεν μπορεί να αποδώσει ενταγμένο σε διευθύνσεις και τμήματα υποστελεχωμένα καθώς στη σημερινή λειτουργία του προγράμματος παρατηρούνται τα εξής: - Λόγω έλλειψης άλλων κοινωνικών υπηρεσιών (βλ. Κοινωνικές Υπηρεσίες στα Πρωτοδικεία της Χώρας) ασκούν παράλληλα καθήκοντα (βλ. κοινωνικές έρευνες για παραμέληση -κακοποίηση ανηλίκων/ υποστήριξη θυμάτων βίας, απουσίας εξειδικευμένων δομών (βλ. συμβουλευτικοί σταθμοί κατά της βίας) ή ακόμα και διοικητικά παράλληλα καθήκοντα (βλ. Ληξιαρχείο-Δημοτολόγιο). Η αναθεώρηση του συστήματος υποκαθιστάμενης λήψης αποφάσεων με το καθεστώς της υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων, που σέβεται την αυτονομία, τη θέληση και τις προτιμήσεις του ατόμου είναι μια μεγάλη αναγκαιότητα αλλά για να μπορεί να υλοποιηθεί υπάρχει ανάγκη αφενός για αλλαγή της «κουλτούρας» όλων των εμπλεκόμενων (να θυμίσουμε ότι τα ελληνικά δικαστήρια εκδίδουν σχεδόν αποκλειστικά -ποσοστό άνω του 90%- αποφάσεις πλήρους στερητικής δικαστικής συμπαράστασης) και αφετέρου ύπαρξης μηχανισμών και υπηρεσιών που θα έχουν ως αποστολή τους την υποστήριξη των προσώπων για λήψη των αποφάσεων και την εποπτεία και παρακολούθηση του μέτρου. Ο εκσυγχρονισμός του συστήματος συνδέεται με τον στόχο «Ενίσχυση της συμμετοχής στη δημοκρατική διαδικασία» καθώς σήμερα τα άτομα που τίθενται σε δικαστική συμπαράσταση στερούνται του εκλογικού δικαιώματος χωρίς δηλ. να μεσολαβεί κάποια ειδικότερη διαδικασία αξιολόγησης της ικανότητας του ατόμου, ούτε να ακολουθεί κάποια νεότερη δικαστική απόφαση. Αναφορικά με τους Δείκτες Παρακολούθησης με καταγραφή του αριθμού καταγγελιών για περιστατικά εκμετάλλευσης (και σεξουαλικής εκμετάλλευσης), βίας ή κακομεταχείρισης ατόμων/γυναικών/παιδιών με αναπηρία (εντός και εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος) είναι απαραίτητη η ανάπτυξη Ενιαίου Συστήματος Καταγραφής. Η πρόβλεψη της Πολιτιστικής Συνταγογράφησης που έχει ως στόχο τη θεραπευτική και προληπτική αγωγή για ψυχικά νοσήματα και αναπηρίες προτείνεται να διευρυνθεί με την Κοινωνική Συνταγογράφηση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει ευρύτερες μη-κλινικές υπηρεσίες για την ενίσχυση της υγείας και ευημερίας των Ατόμων με Αναπηρία ή/και χρόνιες νόσους. Πυλώνας ΙΙΙ: Πρόσβαση στην Υγεία Η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα και με αυτή την έννοια η πρόσβαση όλων των πολιτών στο σύστημα υγείας πρέπει να είναι καθολική και ανεξάρτητη από την ασφαλιστική τους κατάσταση. Η καθολική πρόσβαση μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά ως προς την αναπηρία και τις χρόνιες νόσους καθώς έχει παρατηρηθεί ότι οι ανασφάλιστοι πολίτες συχνά για λόγους μη πρόσβασης και αδυναμίας να αντιμετωπίσουν ιατρικές, -διαγνωστικές και θεραπευτικές- δαπάνες, παραμελούν τη φροντίδα της υγείας τους. Στη Δημιουργία Κέντρων Αναφοράς για Χρόνιες Παθήσεις καθώς και στη Σύσταση Διεύθυνσης Αποκατάστασης και Διεύθυνσης για ζητήματα υγείας ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και στη Σύσταση και Λειτουργία Γραφείου Επικοινωνίας και Υποστήριξης Ασθενών για ζητήματα αναπηρίας ή/και ασθένειας, προτείνεται να προβλεφθεί στη διεπιστημονική στελέχωση τους και η ειδικότητα του/της Κοινωνικού Λειτουργού. Για τον ίδιο λόγο προτείνεται σε επόμενη τροποποίηση του Άρθρου 90 Νόμος 4826/2021 για την Ειδική Επιστημονική Επιτροπή (Τροποποίηση του άρθρου 7 του ν. 3863/2010), η οποία έχει ως αρμοδιότητα, για όλους τους Ασφαλιστικούς Φορείς συμπεριλαμβανομένων των ασφαλισμένων του Δημοσίου, να καθορίζει, με εκατοστιαία αναλογία και σε Ενιαίο Πίνακα Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας, το ποσοστό αναπηρίας που συνεπάγονται κάθε πάθηση ή βλάβη ή σωματική ή ψυχική ή πνευματική εξασθένηση ή η συνδυασμένη εμφάνιση τέτοιων παθήσεων ή βλαβών ή εξασθενήσεων, καθώς και τις υποτροπές αυτών, να συμπεριληφθεί ως μέλος και η ειδικότητα του/της κοινωνικού λειτουργού. Ως προς τον πυλώνα της ψυχικής υγείας, ένα συντονισμένο, κοινοτικά προσανατολισμένο και επαρκές δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ανθρώπων, θα εξασφαλίζει τη συνέχεια της φροντίδας και θα έχει συνέργειες - διαύλους επικοινωνίας με τα αντίστοιχα συστήματα κοινωνικής φροντίδας, παιδείας και δικαιοσύνης μπορεί να συντελέσει εκτός από την ολοκληρωμένη φροντίδα των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας και στην πρόληψη και τον περιορισμό των ακούσιων νοσηλειών. Πυλώνας ΙV: Συμπερίληψη στην εκπαίδευση Η συμπερίληψη μπορεί να επιτευχθεί με καλύτερους όρους αν σε κάθε σχολείο λειτουργεί διεπιστημονικά στελεχωμένη κοινωνική υπηρεσία. Σήμερα σε όσα σχολεία λειτουργεί ΕΔΥ οι ειδικότητες που τη στελεχώνουν (Κοινωνικός Λειτουργός και Ψυχολόγος) βρίσκονται το μέγιστο μια φορά την εβδομάδα στο σχολείο. Η ύπαρξη κοινωνικής υπηρεσίες σε κάθε σχολείο θα υποστηρίξει τα προγράμματα συνεκπαίδευσης και μετάβασης καθώς και τα προγράμματα συμβουλευτικής γονέων. Στη διεπιστημονική ομάδα για την έγκαιρης/πρώιμης παρέμβασης για παιδιά με αναπηρία, ηλικίας από 0-6 ετών, βασιζόμενη στο οικογενειοκεντρικό μοντέλο είναι απαραίτητο να συμμετέχει Κοινωνικός Λειτουργός που είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος για το οικογενειοκεντρικό μοντέλο. Επίσης χρειάζεται να ενταχθεί στον ΕΚΠΥ (άρθρο 45) πρόβλεψη για την αποζημίωση των κοινωνικών λειτουργών για αποζημίωση των θεραπευτικών πράξεων: Συμβουλευτική Ατόμων- Γονέων- Οικογένειας στις περιπτώσεις συνεχιζόμενης παρακολούθησης και θεραπειών. Όσον αφορά τις υποστηρικτικές δομές ΚΕΔΑΣΥ θα πρέπει να προβλεφθούν οργανικές θέσεις ανάλογα με το μαθητικό πληθυσμό της περιοχής. Επίσης τα καθηκοντολόγια για τις ειδικότητες θα πρέπει να είναι ενιαία στη Γενική Εκπαίδευση και να μην είναι διαφορετικά ανάλογα το πρόγραμμα πρόσληψης (ΕΔΥ, ΕΚΟ κλπ) όπως συμβαίνει σήμερα. Όσον αφορά τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ), με στόχο τη μείωση του χρόνου αναμονής αξιολόγηση είναι σημαντικό να τοποθετούνται ως προϊστάμενοι, επαγγελματίες με γνώση ειδικής αγωγής, να υπάρχει κατάλληλος χώρος και υλικοτεχνική υποδομή, επαρκής στελέχωση. Η σταθερότητα του προσωπικού υποστήριξης στην εκπαίδευση είναι δυνατόν να βελτιώσει συνολικά τη σχολική μονάδα και να συμβάλει στην ισότιμη συμμετοχή όλων και στην συμπερίληψη καθώς τα πρόσωπα θα παραμένουν σταθερά και μπορούν να αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας με διάρκεια τόσο με τη μαθητική κοινότητα και εκπαιδευτική κοινότητα όσο και με τους γονείς και κηδεμόνες. Η πρακτική που ακολουθείται σήμερα των αναπληρωτών, οι οποίοι /ες κάθε χρόνο είναι και σε διαφορετικό σχολείο και μάλιστα για μια μέρα την εβδομάδα δεν επιτρέπει να αναπτυχθούν στο μέγιστο βαθμό οι δυνατότητες των υποστηρικτικών υπηρεσιών. Πυλώνας V: Πρόσβαση στην εργασία Ανάπτυξη των γραφείων ΕΚΟ της ΔΥΠΑ και επέκταση τους σε κάθε περιοχή έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η υποστήριξη κοντά στον τόπο κατοικίας των ωφελούμενων και η δυνατότητα ανάπτυξης υποστηρικτικών δικτύων και προσέγγισης – προσέλκυσης εργοδοτών. Υιοθέτηση μέσων που διευκολύνουν την παροχή της εργασίας όπως εξ΄ αποστάσεως εργασία ή εναλλαγή του τρόπου παροχής της εργασίας (δια ζώσης και εξ΄ αποστάσεως) ανάλογα με τις ανάγκες του/της εργαζόμενου/ης και του πλαισίου εργασίας. Αποσύνδεση των συντάξεων και επιδομάτων από την εργασία καθώς η νοείται εργασία ως μέσο αυτονομίας και συμπερίληψης.