Άρθρο 1 – Σκοπός και έννοια
- Σκοπός του παρόντος νόμου είναι ο περιορισμός της πολυνομίας, η διαρκής κωδικοποίηση και η αναμόρφωση της υφιστάμενης νομοθεσίας κατά τρόπο ώστε, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες, να απλοποιηθεί και να επικαιροποιηθεί το σώμα των κανόνων που βρίσκονται σε ισχύ, να καταστούν αυτοί περισσότερο εύληπτοι και προσιτοί στους κοινωνούς του δικαίου, καθώς επίσης να υπάρξει στρατηγική ένταξης της νέας νομοθεσίας στις ήδη υφιστάμενες κωδικοποιήσεις και να εξασφαλίζεται η ηλεκτρονική διασύνδεση με αυτές.
- Στην κωδικοποίηση και την αναμόρφωση της υφιστάμενης νομοθεσίας περιλαμβάνεται, κατά περίπτωση, η απλοποίηση, αποκάθαρση και ένταξη σε ενιαίο κείμενο των νόμων, κανονιστικών διαταγμάτων και αποφάσεων και, ιδίως, η αναδιάρθρωση διατάξεων, η απάλειψη των διατάξεων που έχουν καταργηθεί ρητά ή σιωπηρά, καθώς και των μεταβατικών διατάξεων που δεν έχουν πεδίο εφαρμογής, η αναδιατύπωση των κειμένων σε εύληπτη γλώσσα, η προσαρμογή των διατάξεων που καθορίζουν αρμοδιότητες διοικητικών και άλλων οργάνων προς το υφιστάμενο οργανωτικό σχήμα των κεντρικών και αποκεντρωμένων κρατικών υπηρεσιών, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων του δημόσιου τομέα, με γνώμονα την εύρυθμη και διαφανή λειτουργία των εν λόγω οργάνων, καθώς και οι αναγκαίες φραστικές μεταβολές.
Πλοήγηση στη Διαβούλευση
- Άρθρο 1 – Σκοπός και έννοια
Πολυνομία = Πολυπλοκότητα
Πολυπλοκότητα = Δυσκολία Εφαρμογής Κανόνων Δικαίου
Δυσκολία Εφαρμογής Κανόνων Δικαίου = Προστασία Απατεώνων
Προστασία Απατεώνων = Απώλεια του Περί Δικαίου Αίσθημα
Απώλεια του Περί Δικαίου Αίσθημα = Μείωση της Συνείδησης και Ανθρωπιάς
Μείωση της Συνείδησης και Ανθρωπιάς = Αυτό που υπάρχει σήμερα.
Κάπως έτσι τα έχω βιώσει εγώ μέχρι στιγμής πάντως τα πράγματα.
Καλό βράδυ και καλή τύχη.
Η προσπάθεια για την κωδικοποίηση και αποκάθαρση της νομοθεσίας είναι αναγκαία και την επικροτούμε. Σύμφωνα με την εγχώρια και διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει σχέση αναλογίας μεταξύ της ανάπτυξης σε μία χώρα και της ποιότητας του ρυθμιστικού της περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να μεριμνήσουμε όλοι (κράτος, θεσμοί, ειδικοί εμπειρογνώμονες, νομικοί, στελέχη της διοίκησης, πανεπιστημιακή κοινότητα και κοινωνία πολιτών) ώστε να θέσουμε τα θεμέλια μιας βιώσιμης πολιτικής ανάπτυξης που δεν στηρίζεται σε μικρόνοες επιδοματικές πολιτικές αλλά στην συστημική θωράκιση του ρυθμιστικού οικοδομήματος από παρεμβάσεις και τακτικές που οδηγούν στην κατάσταση της πολυνομίας – και εν τέλει ανομίας – την οποία προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε με την παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία.
Η Ένωση Αποφοίτων των Εθνικών Σχολών Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης θεωρεί ότι η πρόταση κινείται σαφώς προς τη σωστή κατεύθυνση, χαρακτηρίζεται όμως από μερικότητα και ατολμία. Για να αισθάνονται οι πολίτες – και οι επενδυτές – την ασφάλεια δικαίου που οφείλει το κράτος να παρέχει, θα πρέπει να επιδιώξουμε και, κυρίως, να επιτύχουμε μια συνολική προσέγγιση στο θέμα της βελτίωσης της ποιότητας του ρυθμιστικού περιβάλλοντος. Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας αποτελεί ένα από τα μέσα εφαρμογής της καλής νομοθέτησης και ασχολείται με ρυθμίσεις που έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ. Η απλούστευση των διαδικασιών, η ανάλυση επιπτώσεων, η μέτρηση των διοικητικών βαρών, η συστηματοποίηση της διαβούλευσης πέραν της απλής συλλογής σχολίων από το Opengov, είναι εργαλεία που πρέπει επειγόντως να χρησιμοποιήσουμε συνδυαστικά κι όχι μεμονωμένα αν θέλουμε το αποτέλεσμα της όποιας προσπάθειας να είναι ορατό από την κοινωνία.
Δεν φτάνει να συμμαζεύουμε μόνο και να βάζουμε σε τάξη τις υφιστάμενες ρυθμίσεις. Αν δεν φροντίσουμε ώστε η ποιότητα των παραγόμενων νέων ρυθμίσεων να πληροί υψηλά κριτήρια, τότε σύντομα θα ξαναβρεθούμε στο σημείο που είμαστε σήμερα. Επείγει, στην παρούσα συγκυρία η τολμηρή εφαρμογή όλων των αρχών και μέσων καλής νομοθέτησης. Η ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων πρέπει να γίνεται πριν την ολοκλήρωση της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας ώστε τα αποτελέσματά της να υποστηρίζουν την διαμόρφωση των τελικών προτάσεων. Σήμερα, αν και τηρείται από τα περισσότερα Υπουργεία η υποχρέωση υποβολής ανάλυσης συνεπειών ρυθμίσεων, τούτη αποτελεί άλλη μια γραφειοκρατική διεκπεραίωση χωρίς καμμία προστιθέμενη αξία. Η ανάλυση επιπτώσεων προϋποθέτει γνώση και ειδική υποστήριξη, τόσο από έμπειρα στελέχη όσο και από συστήματα διαχείρισης γνώσης. Η Ανάλυση επιπτώσεων πρέπει να τεκμηριώνει και με ποσοτικά δεδομένα την κάθε απόφαση. Η συλλογή, επεξεργασία και επικαιροποίηση αυτών των δεδομένων πρέπει να γίνεται με σκοπό να στηρίζει κάθε δημόσια πολιτική. Τώρα, μάλιστα, που επιχειτείται επιτέλους να τεθεί σε εφαρμογή ο προϋπολογισμός προγραμμάτων, τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών, η οποία θα συνδέεται άμεσα με την χρηματοδότηση των αρμόδιων φορέων.
Για το σκοπό αυτό, η Ένωση Αποφοίτων ΕΣΔΔ – ΕΣΤΑ προτείνει:
1. Την ένταξη των διατάξεων που έχουν αναρτηθεί εδώ για την κωδικοποίηση, σε ένα συνολικό σχέδιο νόμου για την καλή νομοθέτηση, που άλλωστε προβλέπεται από το μνημόνιο να έχει υιοθετήσει η χώρα μας έως το τέλος του έτους. Ας μην επιτείνουμε την πολυνομία ακόμα και με τις προσπάθειες μείωσής της!
2. Την ταυτόχρονη θέσπιση των προϋποθέσεων εφαρμογής των νομοθετικών προβλέψεων. Δηλαδή, την άμεση σύσταση, οργάνωση και λειτουργία Μονάδων εφαρμογής των αρχών Καλής Νομοθέτησης στα Υπουργεία, οι οποίες θα λειτουργούν εντός της Διοίκησης στο πλαίσιο ευρύτερης δομής υποστήριξης των δημόσιων πολιτικών. Στελεχωμένες αυτές από ικανούς δημοσίους υπαλλήλους διυπουργικού κλάδου, θα εξασφαλίζουν την τήρηση των αρχών καλής νομοθέτησης για κάθε προτεινόμενη ρύθμιση (η Ένωση Αποφοίτων έχει ήδη υποβάλλει συνολική πρόταση για το συντονισμό και την παρακολούθηση του μεταρρυθμιστικού έργου στη Διοίκηση, όπως είναι και η εφαρμογή των αρχών Καλής Νομοθέτησης). Στο Ε. Π. «Διοικητική Μεταρρύθμιση» (Γενικός Στόχος Ι, Ειδικός Στόχος 1.1) προβλέπεται ως Έργο – Σημαία κάτι ανάλογο. Πλην όμως, θεωρούμε ότι δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου και κυρίως η ουσιαστική ανάγκη να αναμένει η Πολιτεία τη συνεισφορά ιδιωτικών εταιριών για την εκπόνηση σχετικών μελετών. Τεχνογνωσία υπάρχει ήδη εντός της Διοίκησης. Αυτό που απαιτείται είναι η άμεση και οργανωμένη θεσμικά αξιοποίησή της.
3. Την «επιστράτευση» των – λίγων – στελεχών της διοίκησης που γνωρίζουν την πολιτική καλής νομοθέτησης στην ευρύτητά της και μπορούν να συμβάλουν στην εφαρμογή της. Οι Εθνικές Σχολές Δημόσιας Διοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης ακόμα και σε καιρούς αντίξοους, πολύ πριν η καλή νομοθέτηση επιχειρηθεί να γίνει πολιτική πρώτης γραμμής, έχουν εξασφαλίσει τη δημιουργία των στελεχών αυτών. Οι απόφοιτοι των Σχολών, στελέχη σήμερα της κρατικής μηχανής, είναι έτοιμοι να συνδράμουν σε μια συνολική προσπάθεια, ώστε να πάψει η Καλή Νομοθέτηση να αποτελεί συμβολική δημόσια πολιτική και η Ελλάδα να γίνει το σύγχρονο κράτος δικαίου που όλοι επιδιώκουμε.
ΕΝΩΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
1. Με το σχέδιο νόμου δίνεται μία σημαντική ευκαιρία προκειμένου να τεθούν για πρώτη φορά κανόνες Νομικής Πληροφορικής, ώστε η αναφορά στον τίτλο της Επιτροπής σε «ηλεκτρονική νομοθέτηση» να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο. Η υποχρέωση του κράτους να παρέχει πρόσβαση, σε ηλεκτρονική μορφή, στο κείμενο του νόμου, όπως ψηφίστηκε, αλλά και στην ενοποιημένη – κωδικοποιημένη (consolidated) εκδοχή του, προβλέπεται και στην Σύσταση R(2001)3 του Συμβουλίου της Ευρώπης Για την παροχή δικαστηριακών και άλλων νομικών υπηρεσιών προς τον πολίτη με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
2. Δεν αρκεί το έργο της Επιτροπής απλώς να «υποστηρίζεται» από νέες τεχνολογίες ή να ορίσει η ΚΕΚΗΝ προδιαγραφές των πληροφοριακών δομών. Θα πρέπει ο νόμος να ορίσει:
α) Ποιός έχει την αρμοδιότητα δημιουργίας, τήρησης και ενημέρωσης της «επίσημης» ιστοσελίδας διανομής νομικών κειμένων (βλ. πχ. eur-lex.europa.eu, http://www.opsi.gov.uk, http://www.legifrance.gouv.fr, http://www.gpo.gov) και ποιός είναι ο φορέας δημιουργίας, τήρησης και ενημέρωσης των επιμέρους «επίσημων» ηλεκτρονικών βάσεων της κωδικοποιημένης (πλέον) ελληνικής νομοθεσίας (πχ. το Εθνικό Τυπογραφείο ή άλλοι φορείς).
β) Ποιό κείμενο θα ισχύει ως «επίσημο» και από πότε: το ηλεκτρονικό ή το έντυπο; (πρβλ. Γαλλική Ordonnance 2004-164 για την ισχύ και την υποχρέωση ανάρτησης των νόμων στο διαδίκτυο, το ίδιο σύστημα ακολουθεί και η Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ). Σημ.: από τις χώρες της ΕΕ, στην Γαλλία, την Εσθονία και το Ηνωμένο Βασίλειο η ηλεκτρονική έκδοση των νόμων έχει ισοδύναμη ισχύ με την έντυπη, ενώ στην Αυστρία από 1/1/2004 η επίσημη εφημερίδα εκδίδεται μόνο σε ηλεκτρονική μορφή.
γ) Μέθοδο πιστοποίησης των ηλεκτρονικών κειμένων για την διασφάλιση της αυθεντικότητας, την αποφυγή αλλοιώσεων, παρεμβάσεων κλπ.
δ) Μέθοδο ηλεκτρονικής χρονοσήμανσης ώστε να διαπιστώνεται η ημερομηνία έκδοσης.
3. Η παράλληλη ύπαρξη δύο Επιτροπών μάλλον θα προκαλέσει δυσλειτουργίες. Σκόπιμο θα ήταν η ΚΕΚΗΝ να συγκεντρώσει και τις αρμοδιότητες της ΕΑΔ. Η ΚΕΚΗΝ θα μπορούσε να τηρεί την «επίσημη» ιστοσελίδα, καθώς και να παραπέμπει με συνδέσμους (links) σε ηλεκτρονικές βάσεις νομικών δεδομένων, που πλέον θα έχουν «επίσημο» χαρακτήρα (προς το παρόν οι χρήστες χρησιμοποιούν ανεπίσημες ηλεκτρονικές κωδικοποιήσεις).
4. Ασφαλώς και είναι χρήσιμη η διασύνδεση με τον Διαρκή Κώδικα Νομοθεσίας (www.e-themis.gov.gr, «ηλεκτρονικός Ραπτάρχης»), ωστόσο οι πληροφοριακές επιλογές του συγκεκριμένου συστήματος είναι ατυχείς, αφού δεν υπάρχει δυνατότητα συνδυαστικής έρευνας. Στην ηλεκτρονική εκδοχή των κωδικοποιήσεων, η ΚΕΚΗΝ πρέπει να απαγκιστρωθεί από τις υφιστάμενες κατηγοριοποιήσεις. Θα πρέπει να γίνει χρήση νομικών «θησαυρών», ταξινομήσεων και ευρετηρίων που είναι ήδη γνωστά (βλ. πχ. Eurovoc της ΕΕ) και συνδυαστική μέθοδος έρευνας. Θα πρέπει να οριστεί ότι ο ίδιος νομοθέτης θα θέτει τις «λέξεις-κλειδιά» για την ταξινόμηση του νόμου.
5. Πρέπει να αξιοποιηθούν υφιστάμενες πρωτοβουλίες φορέων, που διαθέτουν εμπειρία στην ηλεκτρονική επεξεργασία νομικών κειμένων (πχ. το ΣτΕ έχει δημιουργήσει αξιόλογη βάση νομολογίας).
6. Θα πρέπει να προβλεφθούν μέθοδοι ανωνυμοποίησης σε περίπτωση κωδικοποίησης κειμένων, που τυχόν περιέχουν και προσωπικά δεδομένα (ιδίως στην περίπτωση ανάθεσης της κωδικοποίησης σε τρίτους).
A. Διαπιστώσεις και αριθμητικά δεδομένα
Όλα τα εθνικά συστήματα δημιουργίας, απονομής και εφαρμογής δικαίου στους τομείς νομοθετικό έργο, άσκηση διοικήσεως, απονομής δικαιοσύνης παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες λόγω και της διεθνοποίησης του δικαίου και της υποχρέωσης εναρμόνισης της Εθνικής Νομοθεσίας με το Κοινοτικό Δίκαιο.
Η Ελληνική νομική πραγματικότητα είναι μοναδική. Σε κανένα άλλο κράτος δεν επικρατεί η εικόνα που υπάρχει στην Ελλάδα.
Προς τούτο θα αναφέρω ορισμένα στοιχεία που αφορούν την παραγωγή Δικαίου στην χώρα μας κατά την τελευταία 10 ετία (2000- 2009)
Παρήχθησαν:
1.076 Νόμοι οι οποίοι περιέχουν 18.091 Άρθρα
3.250 Προεδρικά Διατάγματα τα οποία περιέχουν 17.899 Άρθρα
53.481 Υπουργικές Αποφάσεις οι οποίες περιέχουν εκατοντάδες χιλιάδες Άρθρα και πλήθος άλλων νομοθετικών κανόνων δικαίου όπως Κανονισμοί, Αγορανομικές Διατάξεις, Αστυνομικές Διατάξεις ,Φορολογικές Ρυθμίσεις κ.λπ.
Κωδικοποιήθηκαν 27 Νομοθετήματα τα οποία περιέχουν 3.297 Άρθρα
Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα τα νέα νομοθετήματα επέφεραν τροποποιήσεις σε προγενέστερα, Ειδικότερα:
Τροποποιήθηκαν 6 άρθρα του Συντάγματος.
Έγιναν 5.857 τροποποιήσεις σε Άρθρα Νόμων, συχνά αφορούν το ίδιο άρθρο, 1.611 τροποποιήσεις σε διατάξεις Κωδικοποιημένων Νομοθετημάτων και 1.978 τροποποιήσεις σε διατάξεις Προεδρικών Διαταγμάτων.
Ο γιγαντιαίος όγκος των νομοθετικών κειμένων αποτυπώνεται και στο ΦΕΚ, όπου συνολικά την τελευταία 10ετία στο Α τεύχος του ΦΕΚ εκτυπώθηκαν 2.933 τεύχη, με συνολικό αριθμό σελίδων 53.174, ενώ στο Β τεύχος του ΦΕΚ εκτυπώθηκαν 20.958 τεύχη με συνολικό αριθμό σελίδων 287.196.
Η πολυνομία και σε πολλές περιπτώσεις κακονομία, η διασπορά των διατάξεων σε άσχετα νομοθετήματα, οι αλληλοαναιρούμενες διατάξεις, η υπέρμετρη διόγκωση των ρυθμίσεων, η μη αξιολόγησή της αναγκαιότητας τους, η μη αξιολόγηση των επιπτώσεων τους, οι συνεχείς τροποποιήσεις προγενέστερων διατάξεων, τα είδη τροποποιήσεων (μεταβολή, κατάργηση, σιωπηρή κατάργηση, παράταση ισχύος, επαναφορά σε ισχύ κτλ), αφ, ενός δημιουργεί μεγάλη δυσχέρεια πρόσβασης στην πληροφορία και πολύ συχνά αδυναμία ερμηνείας και εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας, και αφ’ ετέρου συντηρεί, επιτείνει και αναπαράγει την γραφειοκρατία, την αδιαφάνεια, την εσωστρέφεια, κ.λπ.
Επί εξήντα (60) συνεχή χρόνια επαναλαμβάνονται οι ίδιες διαπιστώσεις για τα προβλήματα στην παραγωγή του δικαίου στην χώρα μας από τους νομικούς, τους πολίτες, τους κοινωνικούς εταίρους και τις παραγωγικές δυνάμεις.
Επί εξήντα (60) συνεχή χρόνια επαναλαμβάνονται οι ίδιες υποσχέσεις από την εκάστοτε κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Όμως κάθε χρόνο η κατάσταση στην νομοθεσία επιβαρύνεται έτι περαιτέρω, πολύ δε περισσότερο σήμερα που πρέπει να εναρμονίζεται το Εθνικό μας Δίκαιο στο Ευρωπαϊκό.
Γιατί συμβαίνει αυτό:
Διότι οι δυνάμεις της γραφειοκρατίας, της αδράνειας, της αδιαφάνειας, της εσωστρέφειας, των συμφερόντων, της εξάρτησης του πολίτη από δομές και μηχανισμούς, είναι πολύ ισχυρές και αντιδρούν σε οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής.
Σήμερα επανέρχεται η Κυβέρνηση με σχέδιο νόμου και αντικείμενο » Περιορισμός της πολυνομίας, κωδικοποίηση και αναμόρφωση της νομοθεσίας». Τι έχει αλλάξει σήμερα ώστε να πιστεύουμε ότι αυτή η προσπάθεια μπορεί να αποδώσει; Αν η απάντηση είναι η πολιτική βούληση τότε αυτό θα κριθεί εκ του τελικού αποτελέσματος
B. Γενικές Αρχές Καλής Νομοθέτησης
Τα βασικά θέματα της Νομοθεσίας θα μπορούσαν να ομαδοποιηθούν σε τρείς θεματικές ενότητες.
α. Θέματα Περιεχομένου
β. Θέματα Κωδικοποίησης
γ. Θέματα Μεταδεδομένων και Διαλειτουργικότητας
α. Θέματα Περιεχομένου
Και μόνο από την παράθεση των στοιχείων της τελευταίας δεκαετίας, προκύπτει η ένταση της προσπάθειας που απαιτείται για την συντήρηση του περιεχομένου των διατάξεων, την επικαιροποίησή του, τη χρονολογική παρακολούθηση των μεταβολών της, το Νομικό σχολιασμό της.
Οι κανόνες νομικής επεξεργασίας στο περιεχόμενο των διατάξεων, μπορεί και πρέπει να είναι οι κανόνες νομικής επεξεργασίας που ακολουθούνται από το σύστημα του Διαρκή Κώδικα Νομοθεσίας «Ραπτάρχη», οι οποίες έχουν επιβεβαιωθεί στην πράξη με το πέρασμα του χρόνου.
Σοβαρά προβλήματα όμως στο σύστημα του Διαρκή Κώδικα Νομοθεσίας δημιουργεί η αδυναμία δόμησης της πληροφορίας σε επίπεδο άρθρου η οποία πρέπει να αποτελεί τη βασική μονάδα νομικής και πληροφορικής επεξεργασίας (και όχι η σελίδα).
Η δόμηση της πληροφορίας σε επίπεδο άρθρου, επιτρέπει την κάθε στιγμή γνώση του ισχύοντος δικαίου, αλλά και του προϊσχύοντος
β. Θέματα Κωδικοποίησης
Κάθε διάταξη νομοθετήματος ρυθμίζει συγκεκριμένη βιοτική σχέση την συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Κάθε βιοτική σχέση χαρακτηρίζεται επιγραμματικά με συγκεκριμένες λέξεις – φράσεις (τα συνήθη ευρετήρια ή λεξικά κωδικοποίησης και μοντελοποίησης των άρθρων των νομοθετημάτων )
Το πλήθος των βασικών βιοτικών σχέσεων ανέρχονται σε 15.000 με συνεχή τάση ανόδου (πχ τηλεεργασία, Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, κ.λπ) )
Το πλήθος των όρων του ευρετηρίου επιβάλλει την οργάνωσή του όχι μόνο σε ιεραρχική δομή, αλλά να χρησιμοποιεί τουλάχιστον τα 12 Standard των πολύγλωσσων θησαυρών. -Θησαυρός Νομικών Όρων- (κύριος όρος, ορισμός, ευρύτερος, στενότερος, συνώνυμα, συντομογραφίες, χρησιμοποιείται για, αντώνυμα κ.λπ.)
Κάθε Νομοθετική Διάταξη (σε επίπεδο Άρθρου) αντιστοιχίζεται με συγκεκριμένους όρους του θησαυρού.
Ο Θησαυρός Νομικών όρων με την συγκεκριμένη δόμησή του διαδραματίζει το ρόλο του κωδικοποιητή της Νομοθεσίας. Δηλ. για κάθε βιοτική σχέση (όρος του Θησαυρού) συγκεντρώνονται όλες οι Διατάξεις που την διέπουν. Παράλληλα κωδικοποιεί την πληροφορία από το γενικό στο ειδικό, και από το νομικό στο πραγματικό.
Η ως άνω κωδικοποίηση όταν τίθεται στην υπηρεσία του νομοθέτη του επιτρέπει να έχει γνώση των διατάξεων που ήδη ρυθμίζουν μια βιοτική (έννομη) σχέση, ζήτημα που αποτελεί την βασική προϋπόθεση καλής Νομοθέτησης.
γ. Θέματα Διαλειτουργικότητας
Η δόμηση της πληροφορίας σε επίπεδο Άρθρου διατηρώντας την ταυτότητα του Νομοθετήματος, επιτρέπει την ορθή οργάνωση τόσο των δεδομένων όσο και των μεταδεδομένων. Τα μεταδεδομένα αυτά είναι δομημένα και κωδικοποιημένα δεδομένα που αφορούν άλλα Διατάγματα, Εγκυκλίους, Αποφάσεις Δικαστηρίων, Γνωμοδοτήσεων Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, Αποφάσεις οργάνων Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης κ.λπ. τα οποία περιγράφουν χαρακτηριστικά νομικών πληροφοριακών οντοτήτων και αποσκοπούν στην αναγνώριση, ανεύρεση, αξιολόγηση, ερμηνεία των νομικών πληροφοριών, προσφέροντας πλήρη γνώση των διατάξεων, του τρόπου εφαρμογής τους και της ερμηνείας τους από τα Δικαστήρια.
Η οργάνωση της νομικής πληροφορίας επιτρέπει επίσης την διαλειτουργικότητά της με :
1. Το ΦΕΚ,
2. Τη Euro Lex
3. Εξουσιοδοτικής διάταξης και εκτελεστικού νομοθετήματος
4. Τροποποιητικού και τροποποιούμενου νομοθετήματος,
5. Εγκυκλίους
6. Αποφάσεις οργάνων Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης
7. Νομολογία Δικαστηρίων όλων των βαθμίδων
8. Γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
Οι ανάγκες για αξιόπιστη νομική πληροφόρηση στην εφαρμογή του Δικαίου οδήγησε στο Νομικό Πληροφοριακό Σύστημα «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ» με πηγές πληροφόρησης το «ΡΑΠΤΑΡΧΗ», το Α και Β τεύχος του ΦΕΚ, την Βουλή των Ελλήνων, Εγκύκλιους από Υπουργεία και το Κοινοτικό δίκαιο – CELEX
Το πληροφοριακό σύστημα του ΔΣΑ επί 17 συνεχή χρόνια είναι εν λειτουργία, συνεχώς βελτιούμενο και παρέχει ηλεκτρονικές υπηρεσίες στον Έλληνα Νομικό.
Αποτελεί το μοναδικό πληροφοριακό σύστημα το οποίο έχει όλα τα χαρακτηριστικά που θέτει το σχέδιο νόμου για διαρκεί κωδικοποίηση της Νομοθεσίας (Δόμηση Περιεχομένου, Κωδικοποίηση, Θησαυρός Νομικών όρων, μεταδεδομένα, διαλειτουργικότητα ΦΕΚ, Εωρωπαϊκό Δίκαιο κ.λπ.), το οποίο έχει πληρότητα, αξιοπιστία και προσφέρει ασφάλεια δικαίου στους 50.000 χρήστες του «ΙΣΟΚΡΑΤΗ»
Η Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ έλαβε επαίνους και κολακευτικά σχόλια από την Ε.Ε., σε τρεις διαφορετικές παρουσιάσεις ενώπιον των αρμοδίων, σε ότι αφορά:
Τη Δόμησή της
Τη Διαλειτουργικότητά της
Τις Ηλεκτρονικές Νομικές Υπηρεσίες που παρέχει
Τις τεχνολογίες που χρησιμοποιεί και τις δυνατότητες που διαθέτει για έρευνα και πρόσβαση στην Πληροφορία
Την πρόσβαση στον «ΙΣΟΚΡΑΤΗ» ατόμων με προβλήματα όρασης http://www.dsanet.gr/faros
Αν ήθελε κανείς να μιλήσει με τεχνικούς όρους θα έλεγε πως η οργάνωση της νομικής πληροφορίας και ο μηχανισμός-μηχανή αναζήτησης θα πρέπει να ακολουθούν όλες της σύγχρονες επιστημονικές και τεχνολογικές τάσεις ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι έγκυρο, εύχρηστο και κατανοητό.
Γ. Προτάσεις Συνεργασίας και Πιλοτική Εφαρμογή.
Υπό το πρίσμα όλων των ανωτέρω ο ΔΣΑ επιθυμεί την εποικοδομητική συνεργασία με την Πολιτεία ώστε να γίνει η βάση νομικών πληροφοριών δημόσιο αγαθό και να τεθεί στην υπηρεσία των θεσμών παραγωγής και εφαρμογής του δικαίου, της διαφάνειας , της αποτελεσματικής εξυπηρέτησης του πολίτη και των λειτουργών της Δικαιοσύνης. Η πολιτική βούληση αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση και συνθήκη. Όμως αφ εαυτής η πολιτική βούληση δεν είναι ικανή για την επιτυχία του κρίσιμου και πολύπλευρου αυτού εγχειρήματος. Πέρα από τον νομοθετικό σχεδιασμό που επιχειρείται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου που βρίσκεται υπό διαβούλευση απαιτείται και επιχειρησιακός σχεδιασμός στον οποίο θα πρέπει να συμπεριληφθεί και μια πιλοτική υλοποίηση μιας επιλεγμένης νομοθετικής ενότητας πχ της πολεοδομίας που προκαλεί το ενδιαφέρον όλης της κοινωνίας. Από την πιλοτική εφαρμογή θα εξαχθούν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα ως προς τον χρόνο, τον μόχθο και τα μέσα που θα διατεθούν για την κωδικοποίηση ώστε να υπάρξουν κατάλληλες προσαρμογές από την εμπειρία που θα έχει αποκτηθεί. Η φιλόδοξη προσπάθεια να γίνουν όλα μαζί ή εν παραλλήλω οδηγεί σε καθυστερήσεις και λάθη και πιθανώς σε αδιέξοδα που προκαλούν απογοήτευση και καταλήγουν σε αδράνεια ή εγκατάληψη.
Το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου είναι σίγουρα ένα θετικό βήμα προς την κατεύθυνση ίασης μιας εκ των μεγαλύτερων παθογενειών του εθνικού μας κανονιστικού πλαισίου που είναι η πολυνομία και οι διάσπαρτες ρυθμίσεις, χρησιμοποιώντας ως θεσμικό εργαλείο κατά κύριο λόγο την κωδικοποίηση.
Με τις εν λόγω προωθούμενες ρυθμίσεις όμως υιοθετείται και πάλι μια πολιτική καλής νομοθέτησης με κατασταλτικό χαρακτήρα που καλείται να παρέμβει με εκ των υστέρων ενέργειες για τη βελτίωση των κανονιστικών ρυθμίσεων. Αντίθετα, δεν υιοθετούνται μέσα και πολιτικές καλής νομοθέτησης προληπτικής λογικής που θα αποσκοπούν στην επίλυση προβλημάτων όπως η εκ των υστέρων διαπίστωση δυσχέρειας εφαρμογής ορισμένων ρυθμίσεων και η συνακόλουθη αναποτελεσματικότητά τους, η επιβάρυνση πολιτών και επιχειρήσεων με μη αναγκαίες διαδικασίες (μείωση διοικητικών βαρών), καθώς και η πρόκληση συνεπειών που δεν αποτελούσαν τον κύριο στόχο του νομοθέτη. Όλα τα παραπάνω ενδεικτικώς αναφερόμενα προβλήματα συνιστούν στοιχεία της αποτελεσματικότητας, οικονομικότητας, ποιότητας και εν τέλει εφαρμοσιμότητας των εκάστοτε κανονιστικών ρυθμίσεων που θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψιν εκ των προτέρων προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχούς εφαρμογής μιας ρύθμισης.
Η πολιτική της καλής νομοθέτησης εφαρμόζεται ήδη εδώ και πολλά χρόνια στα πλαίσια της κανονιστικής παραγωγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αποτελεί και βασική πολιτική μεγάλων διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ που προωθεί συγκεκριμένες δράσεις στον τομέα αυτό με τη χρήση ειδικών θεσμικών εργαλείων.
Ένα από τα εργαλεία αυτά είναι και η Ανάλυση Κανονιστικών Επιπτώσεων (ΑΚΕ –Regulatory Impact Analysis) που στα πλαίσια της ευρωπαϊκής πολιτικής εισήχθη στη φαρέτρα των θεσμικών εργαλείων της καλής νομοθέτησης με την έκθεση Mandelkern το 2001. Η ex ante αξιολόγηση συνεπειών σχεδιαζόμενων ρυθμίσεων ως μια μορφή στάθμισης κόστους-οφέλους έχει διεθνώς πια αναγνωριστεί ως σημαίνον εργαλείο στην παραγωγή νομοθετικών προτάσεων και αποτελεί πλέον σε πολλές χώρες συστατικό τμήμα της διαδικασίας σχεδιασμού πολιτικής. Η αξιολόγηση των συνεπειών των ρυθμίσεων ως διαδικασία καλής νομοθέτησης κατέστη μέρος της εθνικής πολιτικής καλής νομοθέτησης με την εγκύκλιο Υ190/2006 του Πρωθυπουργού και η εκτενής εφαρμογή της κατά τη διαδικασία της εθνικής κανονιστικής παραγωγής μαζί με την υιοθέτηση και άλλων μέσων και εργαλείων καλής νομοθέτησης θα μπορούσε να συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας των ρυθμίσεων σε ουσιαστικό επίπεδο πριν αυτές ακόμη εισαχθούν προς ψήφιση στο Κοινοβούλιο.
Η καλή νομοθέτηση είναι συστημικό θέμα και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά με λύσεις που θα αποσκοπούν στην επίλυση των βαθύτερων αιτίων της κακής ποιότητας των ρυθμίσεων κι ίσως όχι μόνο με λύσεις κατασταλτικής λογικής, όπως οι εκ των υστέρων κωδικοποιήσεις.
Το εν λόγω νομοσχέδιο αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία η οποία τίθεται στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτικής για την Καλή Νομοθέτηση. Πιστέυω ωστόσο πως η προσέγγιση που επιχειρείται ειναι αρκετά αποσπασματική καθώς δεν αντιμετωπίζει σφαιρικά την καλή νομοθέτηση αλλά περιορίζεται στη διευθετηση μεμονομένων ζητημάτων και αγνοει την αναγκαιότητα συνολικής προσέγγισης ολών των κρισιμων θεμάτων. ΕΙδικότερα, η έλλειψη μιας ολιστικής προσέγγισης που θα περιελάμβανε δίχως άλλο την Ανάλυση Επίπτώσεων Ρυθμισης , το Τυποποιημένο Μοντέλο Κόστους (Standard Cost Model) και την ευρύτερη μετρηση διοικητικών βαρών, τα πολύτιμα εργαλεία της απλοποίησης, της κωδικοποίησης, της διαβούλευσης κλπ θα οδηγήσει σε μια ακομα αποσπασματική νομοθετική πρωτοβουλία της Ελληνικής Πολιτείας. Προσωπική άποψη αποτελεί πως σήμερα δεν πρέπει να επιτρέπεται μια ρύθμιση να περνάει από το ελληνικό κοινοβούλιο χωρίς να έχει προηγηθεί μια τεκμηριωμένη εκτίμηση ποιοτικών και οικονομικών μεγεθών και παραμέτρων. Από την άλλη, πρέπει αφενός να μεριμνούμε για την κωδικοποίηση των υφιστάμενων ρυθμίσεων αλλά αφετέρου να επιδιώκουμε τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής νέων κανόνων δικαίου με όλα τα – αρκετα – διαθέσιμα σήμερα εργαλεία. Δεν μπορούμε άλλωστε να αγνοησουμε τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο (μεταξύ άλλων ΟΟΣΑ – Ε.Ε – Mandelkern Report – Ευρωπαική Πολιτική για την καλή Νομοθέτηση κλπ) και να επιμένουμε σε αποσπασματικές προσεγγίσεις οι οποίες θα συμπληρωθούν καποια στιγμή στο μέλλον με νεες αποσπασματικές ρυθμίσεις αναπαράγωντας – παρα τις καλές προθέσεις – την υφιστάμενη προβληματική κατάσταση.
Ειναι κρίμα η πολιτική για την καλή νομοθέτηση στην Ελλάδα να εξαντλείται στην πράξη στην εγκύκλιο του Πρωθυπουργού για την ανάλυση επιπτώσεων του 2006, όπως αυτη έχει προσφάτως επικαιροποιηθεί, ενώ εκτιμώ πως τόσο η Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης πρέπει να αναλάβει τον κεντρικό ρόλο στον συντονισμό και τη χάραξη της εν λόγω πολιτικής όσο και η Ειδικη Υπηρεσια του Υπουργείου Εσωτερικών – ΕΥΣΣΕΠ πρέπει να αξιοποιήσει τους διαθέσιμους οικονομικους – και μη – πόρους προς την ιδια κατεύθυνση.
Σας ευχαριστώ
Θα ήταν, ενδεχομένως, προτιμότερο, ο περιορισμός της πολυνομίας, η κωδικοποίηση και η αναμόρφωση της νομοθεσίας να μην ρυθμιστούν μεμονωμένα και αποσπασματικά, αλλά ως τμήμα ενός νομοθετήματος που θα ρυθμίζει την εφαρμογή μιας πολιτικής καλής νομοθέτησης. Οι παρατηρήσεις της κ. Μουσμούτη είναι πραγματικά πολύ σημαντικές και καλό είναι να ληφθούν σοβαρά υπόψη.
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) – που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο (βάσει του Ν.2430/1996 – Αρ. ΦΕΚ 156 Α΄/10.07.1996) Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας, διαπιστευμένο φορέα παροχής προγραμμάτων «Δια βίου μάθησης» βάσει του Ν.3369/2005, κάτοχο Διαχειριστικής Επάρκειας Τύπου Β΄ και Γ΄ για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων από το ΕΣΠΑ 2007 – 2013 έργων και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum – EDF), ήτοι του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί ότι η σημερινή πρωτοφανής κρίση που βιώνει η χώρα μας, μπορεί να αναδειχθεί – μεταξύ άλλων – και ως το μεγαλύτερο όπλο στον αγώνα αποδόμησης νοσηρών νοοτροπιών και συστημάτων αποκλεισμού και περιθωριοποίησης των πολιτών με αναπηρία. Στον αγώνα για την αναδιάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας δεν περισσεύει κανένας! Γι’ αυτό και οι νέοι θεσμοί που θα αναδειχθούν, θα πρέπει να είναι απόλυτα συμβατοί με όλο το φάσμα της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και συνεπώς να διασφαλίζουν την απόλυτη ισοτιμία όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών με αναπηρία, σε όλους τους τομείς.
Η πρόσβαση στη Ελληνική Νομοθεσία αποτελεί ύψιστο δικαίωμα όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτών με αναπηρία, οι οποίοι βιώνουν σε καθημερινή βάση την απροσπελασιμότητα στην πληροφόρηση – και σε αυτό τον τομέα – λόγω εμποδίων στη φυσική πρόσβαση ή/και κακού σχεδιασμού των προσφερόμενων ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Στην Ελλάδα, παρά το ότι η πρόνοια για ελεύθερη πρόσβαση όλων των πολιτών στην ΚτΠ έχει κατοχυρωθεί συνταγματικά (Άρθρο 5Α), μέχρι στιγμής το προσφερόμενο περιεχόμενο είναι στην πλειοψηφία του μη προσβάσιμο (όπως για παράδειγμα το περιεχόμενο που διαμοιράζεται μέσω του Εθνικού Τυπογραφείου). Επιπλέον, σύμφωνα και με την πρόνοια του νέου νομικού πλαισίου, όπου η προσβασιμότητα αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση (βλ. νόμο για την Ενίσχυση της Διαφάνειας με την Υποχρεωτική Ανάρτηση Νόμων και Πράξεων των Κυβερνητικών, Διοικητικών και Αυτοδιοικητικών Οργάνων στο Διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια», την υπό κύρωση Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και το προαιρετικό της πρωτόκολλο κ.λπ.), θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα ώστε το περιεχόμενο να πληροί τις απαραίτητες τεχνικές προδιαγραφές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητάς του στα άτομα με αναπηρία. Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 6 του Συντάγματος «Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας».
Για το λόγο αυτό προτείνεται:
Α. στο Άρθρο 1 – Σκοπός και έννοια, στην παράγραφο 1, η αναδιατύπωση των κειμένων σε εύληπτη γλώσσα να λαμβάνει υπόψη και τις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.
Συχνά οι νόμοι γράφονται κατά τρόπο που μπερδεύει περισσότερο. Δυστυχώς το 1. του σκοπού αποτελεί ακριβώς μια τέτοια περίπτωση. Τι εννοώ;
Είναι όλη η παράγραφος μια πρόταση και ο αναγνώστης δεν μπορεί να πιαστεί από κάπου. Μια τελεία βρε παιδιά! Ή μια λίστα με κουκκίδες τουλάχιστον!
Κατά δεύτερον εγώ δεν βλέπω έναν σκοπό αλλά τρεις:
1. τον περιορισμό της πολυνομίας,
2. τη διαρκή κωδικοποίηση και
3. την αναμόρφωση της υφιστάμενης νομοθεσίας.
Το 2 δεν είναι σαφές στα δικά μου αυτιά. Τι εννοείται με τον όρο διαρκή κωδικοποίηση και συγκεκριμένα με το διαρκή; Να κρατάει πολύ χρόνο; Να γίνεται συνεχώς; Γιατί;
Επίσης, στο 2, βλέπω όπως συχνά σε ελληνικά νομικά κείμενα, ευρηματικές λέξεις που ωστόσο στερούνται καθαρότητας. Η «αποκάθαρση» είναι ένα τέτοιο παράδειγμα και νομίζω ότι θέλει ολόκληρη επεξηγηματική παράγραφο από μόνη της. Σε καμία περίπτωση δεν αμφιβάλλω για τις ευγενείς προθέσεις του νομοθέτη (για να μην παρεξηγούμαι).
Επίσης το 2 είναι γραμμένο σε «χειμαρρώδη» μορφή χωρίς τελείες, ενώ είναι ενδιαφέρον ότι ασχολείται με τις «αναγκαίες» φραστικές μεταβολές. Αυτό θα έπρεπε ίσως να γίνει πιο σαφές. Αναγκαίες για ποιον και για ποιον λόγο; Σύμφωνα με τους στόχους που τέθηκαν στο 1;
Επίσης για να κάνω πιο κατανοητό αυτό που εννοώ μπερδεμένο λόγο, είναι ότι τα αντικείμενα της πρότασης στο 2 είναι:
1. η απλοποίηση
2. η αποκάθαρση
3. η ενοποίηση
4. η ένταξη
5. η αναδιάρθρωση
6. η απάλειψη
7. η αναδιατύπωση
8. η προσαρμογή
9. οι αναγκαίες φραστικές μεταβολές.
Πέρα από την πληθώρα των αντικειμένων (αν δεν ξεχνάω κάποιο), αν δείτε το κείμενο που παρεμβάλλεται μεταξύ του 8 και του 9 θα καταλάβετε γιατί κάποιος πρέπει να διαβάσει το κείμενο 10 φορές για να καταλάβει ότι το αναγκαίες φραστικές μεταβολές αποτελεί αντικείμενο της πρότασης και όχι συνέχεια της επεξήγησης για την προσαρμογή. Και πάλι με ένα ερωτηματικό…
«Ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις» λέει η γαλλική παροιμία. Την κόλαση τη ζούμε ως πολίτες αυτής της χώρας από χρόνια και αν έχουμε φτάσει ίσαμ’ εδώ είναι ακριβώς γιατί και για το θέμα που διαβουλευόμαστε, δηλαδή «τον περιορισμό της πολυνομίας και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας», έχουν αναληφθεί από δεκαετίες μύριες όσες κυβερνητικές πρωτοβουλίες, έχουν συσταθεί εκατοντάδες επιτροπές, έχουν δαπανηθεί τεράστια ποσά για αμοιβές κι αποζημιώσεις, έχουν χαθεί εκατομμύρια εργατοώρες. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; «Μέχρι του παρόντος νόμου …δεν έχει υπάρξει μεγάλος αριθμός κωδικοποιήσεων με αποτέλεσμα το πρόβλημα της πολυνομίας να επιδεινώνεται λόγω του συνεχώς αυξανόμενου νομoθετικού έργου». Ωραία λοιπόν, γι’ αυτό… φτου κι απ’ την αρχή. Πάλι οι ίδιες καλές προθέσεις, πάλι μια καινούργια νομοθετική πρωτοβουλία, με άλλες όμως αυτή τη φορά Επιτροπές, με άλλον κεντρικό πρωταγωνιστή-συντονιστή και με μπόλικο άρωμα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και νέων τεχνολογιών. Αυτό είναι το πρόβλημα; ‘Η μήπως αυτό είναι το ζητούμενο;
Ο μόνος, κατά τη γνώμη μου, ασφαλής τρόπος, ώστε ν’ αρχίζει να ξεκαθαρίζει ο νομοθετικός λαβύρινθος και το κανονιστικό βραχυκύκλωμα είναι να οριοθετηθεί το παρόν και να σχεδιαστεί το μέλλον. Να μπει μια κόκκινη γραμμή –που είναι και τόσο στη μόδα της πολιτικής φρασεολογίας– κι ένα τέλος στον τρόπο που μέχρι σήμερα εκδηλώνονται οι νομοθετικές πρωτοβουλίες. Να τεθούν συγκεκριμένοι κανόνες και δεσμευτικό πλαίσιο καθολικής εφαρμογής.
Η μελάνη για διατάξεις της μορφής: «Το άρθρο 26 του ν. 2072/1992, όπως έχει αντικατασταθεί, καταργείται από τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης του εδαφίου γ΄ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου» είναι ακόμα νωπή στο Φ.Ε.Κ. και δεν είναι η μόνη. Ποιος πιστεύει, ότι είναι δυνατόν αυτή η πεπατημένη να τερματιστεί κι η όποια Επιτροπή Κωδικοποίησης θα προλαβαίνει να τις συμμαζέψει, αν δεν μπει με αποφασιστικότητα ένα τέλος εδώ και τώρα;
Όσο αγαθές κι αν είναι οι προθέσεις, είναι απολύτως βέβαιο ότι μ’ ένα ακόμα νέο θεσμικό πλαίσιο δεν θα επιτευχθεί τίποτε περισσότερο παρά ανακύκλωση του τεράστιου προβλήματος και θα προστεθεί ένα επιπλέον λιθαράκι στον φαύλο κύκλο της υφιστάμενης πολυνομίας.
Αν είναι να δημιουργηθεί κάποια ομάδα εργασίας, αυτή προτείνεται να είναι για την προκαταρτική νομοτεχνική επεξεργασία των σχεδίων νόμων που εισηγούνται οι υπουργοί, να λειτουργεί υπό την εποπτεία του Γενικού Γραμματέα της Κυβέρνησης –κι όχι του πολιτικά «εύθραυστου» υπουργού Επικρατείας– και παράλληλα να υλοποιείται το έργο της κωδικοποίησης, ενδεχομένως περισσότερο συστηματοποιημένο, ασφαλώς με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας, αλλά και οπωσδήποτε σε συνεργασία με την αξιοποίηση των ήδη ολοκληρωμένων έργων και των εμπειριών που μέχρι σήμερα υπάρχουν.
Το σχέδιο νόμου αποτελεί σαφώς μια σημαντική πρωτοβουλία, η οποία ωστόσο αντιμετωπίζει με μεμονωμένο τρόπο –και όχι στρατηγικά- τα κρισιμότατα προβλήματα της πολυνομίας, της αποσπασματικής και διάσπαρτης νομοθεσίας κλπ.
1. Το Σχέδιο νόμου θα έπρεπε κατά την άποψή μου να αποτελέσει το θεσμικό περίβλημα για την Καλή Νομοθέτηση, η οποία μέχρι στιγμής αποτυπώνεται μόνο σε μια εγκύκλιο του πρωθυπουργού από το 2006, και να αποτελέσει το πλαίσιο για την αναμόρφωση της συνολικής παραγωγής του δικαίου στη χώρα μας. Συνεπώς, το σχέδιο νόμου θα έπρεπε να αναφέρεται σε όλα τα μέσα καλής νομοθέτησης, την Εκτίμηση Επιπτώσεων των Ρυθμίσεων, την απλούστευση, τη μέτρηση διοικητικών βαρών, τη διαβούλευση, την κωδικοποίηση κλπ. Διαφορετικά, ακόμη και αυτό το σχέδιο νόμου θα προωθήσει μια αποσπασματική αντιμετώπιση των θεμάτων αφού όλα τα επιμέρους π.χ. ΤΜΚ ή ΑΚΕ ή διαβούλευση (που δεν έχει θεσμική κατοχύρωση) θα αποτυπωθούν ενδεχομένως σε άλλα νομοθετικά κείμενα και θα αντιμετωπίζονται σαν ασύνδετες μεταξύ τους πρωτοβουλίες.
2. το σχέδιο νόμου απαριθμεί ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους αλλά φαίνεται να αναπαράγει την παραδοσιακή αντίληψη ότι οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν με τη σύσταση 2 επιτροπών. Μέχρι στιγμής αυτή η αντιμετώπιση δεν έχει ποτέ αποδώσει τα αναμενόμενα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Law Commission (υποθέτω η πηγή έμπνευσης της Επιτροπής Αναμόρφωσης του δικαίου) είναι θεσμός που λειτουργεί με 30 περίπου άτομα μόνιμο προσωπικό και αντιμετωπίζει 4-5 τομείς δικαίου το χρόνο (καταργώντας ανενεργές διατάξεις, κωδικοποιώντας κλπ –σημειωτέον ότι οι άγγλοι δεν έχουν τη δική μας διασπορά διατάξεων). Θεωρώ ότι υπάρχει σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ των δηλούμενων στόχων και των μέσων με τα οποία αυτοί θα επιτευχθούν.
3. Το ΕΠ Διοικητική Μεταρρύθμιση αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο με πρόβλεψη για έργα κωδικοποίησης, καλής νομοθέτησης κλπ. Δεν διαφαίνεται η διασύνδεση με το έργο των Επιτροπών και του ΕΠ.
4. Σε τι συνίσταται η ηλεκτρονική νομοθέτηση (γίνεται αναφορά μόνο στον τίτλο της Επιτροπής); Σχετίζεται με τις ΑΚΕ; συνδέεται άραγε με την παρακολούθηση της εφαρμογής των νόμων (μεγάλος αριθμός των οποίων μένει ανεφάρμοστος); Συνδέεται με τις μετρήσεις διοικητικών βαρών που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης; Με ποιο τρόπο; Και με ποιο τρόπο όλα τα παραπάνω αποτελούν εισερχόμενα στο έργο των κωδικοποιήσεων;
5. Τέλος, θεωρώ ότι τα εργαλεία της Καλής νομοθέτησης δεν μπορούν να αξιοποιούνται ad hoc αλλά πρέπει να αξιοποιούνται ενεργά κατά την παραγωγή του δικαίου. Επομένως, η ΓΓΚ θα πρέπει να έχει και έναν ενεργό ρόλο μεταφοράς τεχνογνωσίας, διάχυσης γνώσης, εκπαίδευσης προς όλους τους φορείς που συμμετέχουν στην παραγωγή του δικαίου. Πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί ο ρόλος της Βουλής ως νομοθετικού σώματος.
Όπως πολύ σωστά αναφέρει ο Γεώργιος Μόσχος, ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΝΑΕΙ καμιά άσχετη τροπολογία μέσω άλλου νόμου, και οι νόμοι να ξαναγράφονται από την αρχή κάθε φορά, ώστε να είναι ευανάγνωστοι.
Επίσης να προσθέσω ότι πρέπει να:
– Απαγορευτεί να γίνεται τοπική πολιτική μέσω Δημοσίων Έργων (πχ Βουλευτής προτείνει φράγμα για να έχει δουλειές στην εκλογική του περιφέρεια όσο αυτό θα χτίζεται, άσχετα αν είναι άχρηστο. Μόνο με ΣΟΒΑΡΗ τεκμηρίωση κάθε έργο.
Βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Pork_barrel
– Απαγορευτεί ο κάθε νόμος, επιτροπή, υπηρεσία κλπ να έχει ΆΠΕΙΡΗ ζωή. Πρέπει κάθε τι που συστήνεται για ένα σκοπό να έχει ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ διάρκεια ζωής.
Βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Sunset_provision
– Απαγορευτεί η λογική του «το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο), δηλαδή σε ψηφίζω για αυτό, με ψηφίζεις για εκείνο. Ο κάθε βουλευτής πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. καθώς το κοινό συμφέρον υπερτερεί των (όσων) ατομικών.
Βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Logrolling
Υπάρχουν πάρα πολλές σχετικές έννοιες, που με λίγο ψάξιμο στο Internet βρίσκονται αμέσως. Για όλα αυτά πρέπει (επιτέλους) να υπάρξει πρόβλεψη και στην Ελλάδα.
Έπρεπε να είχε γίνει από τη μεταπολίτευση!
Οι νόμοι θα πρέπει να τίθενται υπό κατηγορίες θεματικές ανάλογα με το περιεχόμενο.
Συνεπώς καμία άσχετη τροπολογία σε οιονδήποτε νόμο διαφορετικής θεματολογίας!
Επανέκδοση ολόκληρου του νόμου που υπόκειται σε τροπολογία ώστε να ισχύει εξ αρχής τροποποιημένος! Απαλοίφεται συνεπώς η ανάγκη επανακωδικοποίησης των ήδη κωδικοποιημένων νόμων και η ανάγκη δικηγόρων για την προσπέλασή τους!
Οπως το περιγράφετε το έργο φαίνεται τιτάνιο. Μακάρι να υλοποιηθεί αλλά είναι αμφίβολο, λόγω του ασύλληπτου μεγέθους του αλλά και πιθανών νομικών δυσκολιών. Πόσο σύννομη είναι π.χ. η «αναδιατύπωση των κειμένων σε εύληπτη γλώσσα»;
Το πρόβλημα της πολυνομίας έχει βαθιές ρίζες οποίες έχουν να κάνουν κυρίως με την εδραιωμένη πεποίθηση των εκάστοτε υπουργών ότι γιά φανούν δραστήριοι έχουν υποχρέωση να φέρουν και καμιά δεκαριά νέους νόμους. Αλλιώς πιστεύουν ότι θα τους καταλογιστεί αδράνεια και ότι η διοικητική τους ικανότητα δεν αρκεί για να τους αναγνωρισθεί ότι παράγουν έργο.
Άλλος ένας παράγοντας ο οποίος ευνοεί την πολυνομία=γραφειοκρατία είναι η (κακώς εννοούμενη) καταπολέμηση της ανεργίας μέσω της θέσπισης νέων διαδικασιών (άρα και νέων υπαλλήλων). Αυτός είναι και ο βασικός παράγοντας της δημιουργίας της γιγαντιαίας νομοθεσίας αλλά για να καταπολεμηθεί η λύση βρίσκεται μόνο στην ανάπτυξη και εκεί πρέπει να δοθεί όλο το βάρος.
1. Πρόκειται για μία από τις πιο κρίσιμες πρωτοβουλίες αυτής της Κυβέρνησης. Εάν πετύχει, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο άσκησης του διοικητικού έργου αλλά και να μειώσει αφενός τις διοικητικές διαφορές ενώπιον των δικαστηρίων αφετέρου το χρόνο εκδίκασης των διοικητικών διαφορών. Πράγματι, διασαφηνίζοντας το περιεχόμενο του κανόνα δικαίου μειώνονται τα περιθώρια αποκλίνουσας εφαρμογής του και διευκολύνεται η ερμηνεία του.
2. Έξυπνος και χρήσιμος ο συνδυασμός κωδικοποίησης και «αναμόρφωσης». Ειδικά στην Ελλάδα, η πρώτη δεν έχει νόημα χωρίς τη δεύτερη. Είναι σαφής η πρόθεση του άρθρου 2 να περιορίσει την «αναμόρφωση» σε διαδικασία η οποία δεν έχει πρωτότυπο δικαιοπλαστικό χαρακτήρα. Κάτι που μοιάζει με «soft law». Ωστόσο, δεδομένου ότι η «αναμόρφωση» δύσκολα δεν θα αφορά και προτάσεις για ουσιαστική τροποποίηση του υφιστάμενου περιεχομένου των κανόνων δικαίου, θα ήταν ίσως σκόπιμο να προβλεφθεί ότι, ειδικά στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να υπάρχει πιο ενεργός ρόλος των καθ ύλη αρμοδίων υπουργείων και στο τελικό «αναμορφωμένο» κείμενο να διαχωρίζονται στη Βουλή τα χωρία που αποτελούν ουσιαστικά νέους κανόνες.
3. Παρά τη φιλότιμη απόπειρα διαχωρισμού κωδικοποίησης και αναμόρφωσης, Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΥΟ ΞΕΧΩΡΙΣΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΜΟΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΘΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ. Αρκεί μία ανάγνωση των αρμοδιοτήτων και του τρόπου άσκησης του έργου τους για να αντιληφθεί κανείς ότι θα επικαλύπτονται παρά τη «θεωρητική» καθαρότητα της διάκρισης μεταξύ κωδικοποίησης και αναμόρφωσης. Γιατί δεν συστήνετε μία ενιαία Επιτροπή Κωδικοποίησης και ΑΝαμόρφωσης έστω με περισσότερα μέλη; Τα πράγματα θα γίνουν πολύ πιο απλά.
4. Σωστό το εγχείρημα της συγκέντρωσης του κωδικοποιητικού έργου η αφαίρεσή του από Υπουργεία και η κατάργηση ad hoc Επιτροπών. Ωστόσο, η πρόβλεψη διαγωνιστικών διαδικασιών μάλλον θα καθυστερήσει υπέρμετρα το έργο της Κωδικοποίησης. Όλοι γνωρίζουμε το πόσο δύσκολο είναι τελικά να ολοκληρωθεί η διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης. Ίσως θα είναι χρήσιμο να γίνονται ad hoc Επιτροπές από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης καιΑναθεώρησης με απευθείας ανάθεση (εξάλλου οι αμοιβές δεν μπορεί να είναι τόσο ψηλές ώστε να υπερβαίνουν τα πλαφόν της ευρωπαϊκής νομοθεσίας …) και να γίνουν διαγωνισμοί μόνο για βοηθητικό ερευνητικό έργο των εν λόγω ad hoc ُΕπιτροπών.
5. Στο ίδιο πλαίσιο, θα πρέπει να εμπλέξετε πιο ενεργά το Συμβούλιο της Επικρατείας. Θυμίζω ότι στη Γαλλία, η συμμετοχή του ίδιου θεσμού στην ευρύτερη νομοπαρασκευαστική διαδικασία ΠΡΙΝ την επίλυση διαφορών ενισχύθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει δημόσιος θεσμός ο οποίος να έχει καλύτερη και πιο συνολική γνώση της νομοθεσίας από το ΣτΕ. Εξάλλου γνωμοδοτεί ήδη στα διατάγματα. Προτείνω, ανεξάρτητα από την τυχόν συμμετοχή μελών του ΣτΕ στις Επιτροπές, να προβλεφθεί η αναγκαστική υπαγωγή ενός προσχεδίου της κωδικοποιημένης/αναθεωρημένης νομοθεσίας στο ΣτΕ για γνώμη, όπως γίνεται με τα π.δ. Σκεφτείτε τα πλεονεκτήματα: α)σημαντική βελτίωση καιδιασφάλιση της ποιότητας του κωδικοποιητικού/αναμορφωτικού έργου, β)διασφάλιση ότι δεν θα έχουν παραμείνει προβληματικές διατάξεις ή διατάξεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές, γ) μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου, όπως στην περίπτωση των π.δ. Το νέο κείμενο θα έχει την «ούγια» του ΣτΕ.
6. Μήπως, στο πλαίσιο της «αναμόρφωσης» θα πρέπει να προστεθεί ρητά και η διερεύνηση της ανάγκης προσαρμογής της εθνικής νομοθεσίας χάριν της ενσωμάτωσης κανόνων της ΕΕ; Θα είναι δώρον άδωρον να επιχειρείται κωδικοποίηση μιας νομοθεσίας η οποία δεν συνάδει με υπέρτερους κανόνες δικαίου. Μάλιστα, μόλις εντοπίζεται η ανάγκη εναρμόνισης με το κ.δ., θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα σε αυτό ώστε το τελικό κείμενο να επιτυγχάνει και την εναρμόνιση αυτή. Φαντάζομαι ότι η ως άνω προσθήκη θα ικανοποιούσε και τις Βρυξέλλες οι οποίες ίσως κληθούν να χρηματοδοτήσουν μέρος του εγχειρήματος.
7. Τέλος, μου προκάλεσε έκπληξη το γεγονός ότι το εγχείρημα της «αναμόρφωσης» δεν συνοδεύεται -τουλάχιστον με βάση το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο- με χρήση του εργαλείου της αποτίμησης των ρυθμιστικών επιπτώσεων/αντικτύπου στο οποίο επιμένει τόσο η Υπηρεσία Σας όσο και η ΕΕ. ΕΠιβάλλεται να προβλεφθεί ότι στο πλαίσιο κάθε σχεδίου αναμόρφωσης η αρμόδια ΕΠιτροπή θα συμπληρώνει τα κείμενα της Γενικής Γραμματείας για την αποτίμηση των ρυθμιστικών επιπτώσεων. Μάλιστα, είναι κρίμα να προβλέπεται μεν διαβούλευση, όχι όμως και Μελέτη ρυθμιστικών επιπτώσεων. Ακόμη, είναι κρίμα που σήμερα, εάν αναζητήσει κανείς στο ιντερνετ τέτοιες μελέτες για την πιο πρόσφατη νομοθεσία, δεν θα βρει. Τί νόημα έχει η διαβούλευση εάν δεν συνοδεύεται με τέτοια, πιο συστηματική και συγκεντρωτική, αποτίμηση; ΑΞίζει να «σερφάρετε» στο ιντερνετ για να δείτε πώς οιΚύπριοι έχουν καταφέρει να εντάξουν στον τρόπο άσκησης του νομοπαρασκευαστικού έργου την ανάλυση των ρυθμιστικών επιπτώσεων ενώ εμείς ακόμη …
Δεν νομιζω οτι το μεγαλυτερο προβλημα ειναι η πολυνομια και η κατανοηση δυσκολων ορων.Το μεγαλυτερο προβλημα ειναι η αιτια που παρουσιαζετε να καθυστερησει η αποδοση αποφασης δηλαδη η πολυνομια.Και αυτο γιατι γιατι η πολιτικη εξουσια και τωρα προσφατα η οικονομικη και οι οικονομικες αρχες εκβιαζουν την ληψη αποφασης των δικαστικων λειτουργων.Αναγκαστικα οι δικαστικοι λειτουργοι προασπιζοντε τις οποιες αποφασεις τους μεσα απο μια πολυνομια,πολυερμηνεια των νομων.Πιστευω οτι το πνευμα της δικαιοσυνης δεν χρειαζετε ερμηνειες και ερευνα στην πολυνομια για δικαιολογηθει μια αποδειξη δικαιου η αδικου.Αναφερω σαν αιτια κακου την πολιτικη και την οικονομικη επιροη στην δικαιοσυνη γιατι ουσιαστικα ειναι η διαφημηση αποδοσης δικαιοσυνης. Τα βασικα αιτια ειναι αυτα τα καθεστωτα γιατι η κοινωνικη αποδοχη τους χρησημοποιητε σαν ανωτατος φορεας εξουσιας.Αυτο πρεπει να αλαξει.Ειμαι σιγουρος οτι μια ερευνα γινετε ποιο αποτελεσματικη οταν δεν παρεμβαινει στην διαρκεια τους κανενας.Να σχολιαστει ναι να ειπωθει μια αποψη ναι αλλα η διαροες δικογραφιας διαμεσω οποιων αποψεων και η προκαταληψη αποφασης απο τις ανωτατες αρχες ειναι κακουργημα πιστευω και αυτη ειναι η προταση μου.Βεβαια αυτο για να γινει θελει καποια ερευνα.Δυστυχως οι ερευνες γινονται απο τις ιδιους τους αντιδικους την οποιαδηποτε πολιτικη αρχη την οποιαδηποτε οικονομικη το υπουργειο οικονομικων και τραπεζικους φορεις πολιτικους κλπ.Χρειαζετε η Δικαστικη αρχη να εχει στην υπηρεσια της αυτες τις ερευνες και οχι να εκμεταλευτε τα αποτελεσματα των ερευνων.Πρεπει δηλαδη Η επιτροπη ανταγωνισμου ο ελεγχτικος μηχανισμος της κεφαλαιαγορας ανωτατες αρχες οπως ΣΔΟΕ εσωτερικων υποθεσεων να περνανε αμεσα στην υπηρεσια του καθε εισαγγελεα και να μεταβιβαζοντε αποφασεις.Η επιτροπες διερευνσης πολιτικων σκανδαλων πορισματων κλπ να παραθετουν και να διαθετουν πληρη εξουσια στην δικαστικη αρχη και η εξουσια στο Υπουργειο δικαιοσυνης να αφαιρεθει απο τον εκαστοτε υπουργο και να δημιουργηθει ενα κονγκρεσο απο κοινοβουλευτικους και δικαστικους λειτουργους με ιση πλειοψηφεια στην ληψη αποφασεων. Μια καλη αρχη να μην παρεμβαινουν στην δικαιοσυνη.Να εχει εξουσια ενα οποιοδηποτε δικαστικο σωμα και να μην αναγκαζομαστε να σχολιαζουμε ανημποροι αδικους και καταχρηστικους ορους πχ τραπεζων μονομερους διακανονισμου.Αν το συμβολαιο ερευνατε και πριν και μετα τον οποιο διακανονισμο με διαφορες ερευνες απο τους παραπανω φορεις που θα λογοδοτουν σε πολους δικαστικους φορεις και στο τελος επιτροπη της βουλης πιστευω θα εχει ελευθερια εφαρμογης νομων κιασ ειναι ακαταλαβιστικα που λενε στην λαικη
Κατ’αρχάς συμφωνώ απολύτως με την προσπάθεια να μπουν σε μία τάξη οι υφιστάμενες νομοθετικές διατάξεις που είναι διασκορπισμένες σε άπειρα νομοθετήματα, δυσχεραίνοντας τη συμμόρφωση της διοίκησης με την αρχή της νομιμότητας και αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους λόγους για τις καθυστερήσεις στις διοικητικές διαδικασίες.
Κυρίως διατάξεις του τύπου «καταργείται το άρθρο τάδε του τάδε νόμου», εμβόλιμες σε άσχετα νομοθετήματα, δε γίνονται γνωστές στους υπαλλήλους, παρά μόνο αφού έχουν κάνει αρκετά λάθη στην εφαρμογή τους.
Επειδή όμως η νομοθεσία δεν είναι στατική, αλλά συνεχώς εξελίσσεται και οι τροποποιήσεις θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να μας δυσκολεύουν και εφόσον το υπουργείο προτίθεται να οργανώσει δική του τράπεζα νομικών πληροφοριών και να μη χρησιμοποιήσει τις υφιστάμενες ιδιωτικές (ΝΟΜΟΣ και ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ), παρακαλώ πολύ να φροντίσετε να εξασφαλίσετε σε όλες τις υπηρεσίες πρόσβαση:
1. Στη νομοθετική διάταξη, όπως ισχύει, με αναφορά των τροποποιήσεων που έχει υποστεί.
2. Στις προηγούμενες μορφές της (γιατί μπορεί η περίπτωση που εξετάζουμε να υπάγεται σε παλαιότερη ρύθμιση).
3. Θεματική αναζήτηση, ώστε να αναζητούμε όλες τις διατάξεις που αφορούν συγκεκριμένο θέμα και αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά, ώστε νε περιορίζουμε τις πληροφορίες με συνεχείς εξειδικεύσεις.
4. Συσχέτιση της κάθε διάταξης με ΠΔ και Υπουργικές Αποφάσεις που εκδόθηκαν κατ’εξουσιοδότησή τους.
5. Συσχέτιση της κάθε διάταξης με τις ερμηνευτικές εγκυκλίους που τη συνοδεύουν.
6. Ερμηνεία τους με δικαστικές αποφάσεις και γνωμοδοτήσεις ΝΣΚ (πολύ σημαντικό!)
Πολύ συχνά οι υπηρεσίες απευθύνονται με έγγραφα ερωτήματα στα υπουργεία, προκειμένου να ερμηνευτεί μία διάταξη που παρουσιάζει προβλήματα στην εφαρμογή της. Στην περίπτωση αυτή απαντάει ο υπάλληλος που χρεώθηκε το έγγραφο, ο οποίος εκφράζει την προσωπική του και συχνά μη τεκμηριωμένη άποψη, η οποία, αφού τύχει εφαρμογής από την υπηρεσία που υπέβαλε το ερώτημα, ανατρέπεται στη συνέχεια από μία γενική εγκύκλιο του ίδιου υπουργείου ή από γνωμοδότηση του ΝΣΚ.
Θα ήταν ίσως σκόπιμο να συσταθεί σε κάθε υπουργείο μία διαρκής επιτροπή, η οποία θα είναι σε θέση να απαντά σε ερωτήματα των υπηρεσιών, αλλά και πολιτών, για θέματα ερμηνείας και εφαρμογής της νομοθεσίας. Η επιτροπή θα πρέπει να απαρτίζεται από άτομα με γνώση της νομοθεσίας , που αφορά στις αρμοδιότητες του συγκεκριμένου υπουργείου, διαχρονικά, και να είναι σε θέση να απαντούν με νομικά επιχειρήματα, ώστε να εξασφαλίζεται όσον το δυνατόν η ασφάλεια και η ενότητα στην εφαρμογή του δικαίου από τις υπηρεσίες.
Η λύση για την απλοποίηση των νόμων είναι να γίνει με πολύ και εθελοντική εργασία.
Το Δημόσιο πρέπει να προσφέρει την υποδομή για την συνεργασία μεταξυ των εθελοντών και την προώθηση των πλέον αποδεκτών προτάσεων. Εδώ μπορουμε να πάρουμε παράδειγμα από την τεκμηρίωση έργων ανοικτού λογισμικού, κυρίως όπως αυτή γίνεται σε ένα wiki.
Ενδεικτικά, μπορούμε να:
1. Δώσουμε ανοικτή πρόσβαση σε νομικές βάσεις σε ΚΑΘΕ ενδιαφερόμενο, δωρεάν.
2. Φτιάξουμε μια ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ κωδικοποίηση των νόμων, και τη σηκώσουμε σε wiki
3. Ορίσουμε μερικούς (πχ νομικούς δημόσιους λειτουργούς) που να ελέγχουν τη νομιμότητα όσον γράφονται, και να συμπληρώνουν τα κενά.
4. Αφήσουμε τον κόσμο να φτιάξει τις νέες διατάξεις, on-line, στο wiki.
Και εκεί να συνεχίσουν να υπάρχουν, για αναφορά και δημόσια πρόσβαση.
Προτείνω κάτι σαν τη wikipedia, αλλά για νόμους.
Τι εστί Νόμος. Ας ξεκινήσουμε απο αυτό. Με απλά λόγια, είναι το Know how, δηλαδή η οριοθέτηση του τι γίνεται και πως γίνεται. Κάτι σαν εγχειρίδιο να πούμε. Όπως λοιπόν σε κάθε εγχειρίδιο υπάρχει κατηγοριοποίηση των θεμάτων που αναλύονται απο τα πιο απλά έως τα πιο σύνθετα, έτσι θα πρέπει να υπάρχει και στους Νόμους, ακόμα και με παραδείγματα όπου χρειάζεται. Έτσι ο νόμος θα είναι συμπαγής. Θα πρέπει να καταργηθούν αναφορές – παραπομπές – υπουργικές αποφάσεις – σχετικές – κανονιστικές διατάξεις και κάθε τι έξω απο τον συγκεκριμένο νόμο. Άρα οτι θες να βρεις πχ. για το νόμο περί μετανάστευσης θα υπάρχει εκεί και πουθενά αλλού. Ο κάθε νόμος θα πρέπει να έχει ένα και μοναδικό αριθμό, πχ. 34567 περί μετανάστευσης. Κάθε νόμος θα έχει αριθμό και ημερομηνία έκδοσης και σε κάθε αλλαγή του νόμου θα αυξάνεται ο αριθμός έκδοσης και θα αλλάζει η ημερομηνία έκδοσης. Έτσι πχ. έχουμε τον νόμο 34567 περί μετανάστευσης έκδοση 2.1 23/1/2010 Θα πρέπει να υπάρχει και το log του κάθε νόμου που θα αναφέρει τις τροποποιήσεις σε κάθε έκδοση. Φυσικά θα πρέπει να δημιουργηθεί αντίστοιχο λογισμικό ανάγνωσης και αναζήτησης με tags και περιεχομένων για εύκολη αναζήτηση.
Φυσικά και θα πρέπει η πρόσβαση κάθε πολίτη στους νόμους να είναι δωρεάν και φυσικά μπορεί να υπάρχει και forum για την συζήτηση των κειμένων, παρατηρήσεις διορθώσεις.
Και επιτέλους, η τεχνολογία σήμερα μας επιτρέπει να έχουμε την πιο άμεση μορφή Δημοκρατίας. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ.
Χαιρετίζω και υποστηρίζω ένθερμα αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία και εύχομαι σύντομα (μέσα στο Σεπτέμβριο 2010) να γίνει νόμος του κράτους και να τεθεί σε άμεση εφαρμογή.
Υπάρχουν δύο στόχοι. Πρώτον να «σταματήσουμε το κακό» ώστε από εδώ και πέρα να μην δημιουργούνται νέοι ακαταλαβίστικοι νόμοι που προσθέτουν στην πολυνομία και δεύτερον να «διορθώσουμε τα κακώς κείμενα» με τους υπάρχοντες νόμους.
Προτείνω τους παρακάτω 10 πρακτικούς κανόνες:
1. Όσοι νόμοι έχουν ηλικία πάνω από 50 χρόνια, να καταργηθούν αυτόματα και στις θέση τους εφόσον υπάρχει ανάγκη να διαμορφωθούν νέοι σύμφωνα με τις νέες αντιλήψεις και μεθοδολογία.
2. Όσοι νόμοι έχουν ηλικία πάνω από 30 αλλά κάτω από 50, να μπουν άμεσα στη λίστα των «υπό εξέταση νόμων» και είτε να καταργηθούν ή να βγουν νέοι.
3. Όσοι νόμοι, άσχετα από την ηλικία τους, έχουν υποστεί πάνω από μια τροποποιήση, τότε και αυτοί καταργούνται και ξαναγράφονται ως «νέοι νόμοι». <>>.
Για τα παραπάνω 1,2,3 προτείνω η ΕΑΔ / ΚΕΚΗΝ να «επιστρατεύσουν» τους φοιτητές, προπτυχιακούς ή πτυχιακούς, των Νομικών Σχολών που κάτω από την επίβλεψη του καθηγητού τους θα μπορούσαν να κάνουν την παραπάνω δουλειά υπό μορφή «εργασιών».
Και για να σταματήσουμε το»κακό», προτείνω τους παρακάτω κανόνες:
4. Να σταματήσει άμεσα η συνήθεια της Βουλής στο να ψηφίζει νόμους που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια σειρά τροποποιήσεων άλλων νόμων και συνήθως άσχετων με το θέμα. Εάν ένα νέος νόμος τροποποιεί κάποιον άλλο ή ενσωματώνει κάποια άρθρα του, τότε οι παλιοί νόμοι καταργούνται (σύμφωνα με το παραπάνω #3) και ενσωματώνονται στο κείμενο του νέου νόμου.
5. Ασφαλώς η γλώσσα του κειμένου θα πρέπει να είναι αυτή που είναι κατανοητή για τον απλό πολίτη και επομένως θα πρέπει να προβλέπεται και «επιμέλεια κειμένου» μέσα στη διαδικασία του γραψίματος. Και επειδή οι «ειδήμονες», τεχνικοί και νομικοί συνήθως δεν έχουμε στενή επαφή με το κοινό, καλό είναι η διαδικασία να προβλέπει και ένα «test drive» του νομοσχεδίου από απλούς πολίτες για να μετρήσει κανείς το πόσο κατανοητός είναι.
6. Όλοι οι νέοι νόμοι να κωδικοποιούνται με βάση την τεχνολογία των οντολογιών, για τη δημιουργία των οποίων η ΕΑΔ θα πρέπει άμεσα να αναθέσει στις Νομικές Σχολές (τουλάχιστον 5 διδακτορικές εργασίες) ενώ ασφλαώς θα πρέπει να γίνει χρήση οντολογιών που υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία. Παράλληλα με τους νομικούς, πολλή δουλειά θα έχουν να κάνουν και οι πληροφορικάριοι.
7. Οι νέοι νόμοι θα πρέπει να αποφέυγουν να ορίζουν το «πως» αλλά μόνο το «τι». Το «πως» σημαίνει ότι καθορίζεται η διαδικασία και τα μέσα υλοποίησης. Αυτά όμως αλλάζουν πολύ πιο γρήγορα από τους νόμους. Αρκει ο νόμος να ορίζει «με το πιο πρόσφορο κάθε φορά μέσο και διαδικασία» και να είναι ευθύνη του Δημόσιου Λειτουργού να αιτιλογήσει το «πιο πρόσφορο μέσο» που χρησιμοποιεί. Αν εξετάσουμε το τι γίνεται με τις Δημόσιες Προμήθειες, βλέπει κανείς το πόσο κοστίζουν στο φορολογούμενο όλες αυτές οι αναχρονιστικές διαδικασίες που επιβάλει ο νόμος με στόχο τη διαφάνεια και πάταξη της διαφθοράς με όλα τα γνωστά αποτελέσματα.
8. Νόμοι που σε άρθρα τους προβλέπουν την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων ή άλλων πράξεων της Διοίκησης θα καταργούνται αυτόματα εάν αυτές οι αποφάσεις δεν εκδοθούν μέσα στο προβλεπόμενο χρονικό περιθώριο και η ευθύνη μαζί με θετικές και αποθετικές ζημιές θα καταλογίζεται στο εκάστοτε Υπουργείο. Το δε χρονικό περιθώριο σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τους 3 μήνες.
9. Κάθε νέος νόμος θα πρέπει να αναρτάται στο διαδίκτυο (Εθνικό Τυπογραφείο) και να είναι προσβάσιμος από οποιοδήποτε πολίτη χωρίς χρέωση. Η ανάρτηση να περιλαμβάνει όχι μόνο το κείμενο αλλά και ολόκληρη τη σχετική οντολογία ώστε να μπορεί κανείς να τον βρίσκει εύκολα μέσα από τις μηχανές αναζήτησης.
10. .. και τέλος, για να περιοριστεί το «κακό της πολυνομίας», η ίδια η Βουλή θα πρέπει να «βάλει ένα φρένο» στο πλήθος των νόμων που ψηφίζει. Δεν θα πρέπει να μετράμε μόνο το πλήθος των νόμων αλλά και την ποιότητα των νόμων» Θα μπορούσε να πει κανείς ότι «όσους πιο λίγους νόμους ψηφίζει η Βουλή, τόσο καλυτερα είναι τα πράγματα». Αυτό δεν σημαίνει ότι θα τρέξουν τα υπουργεία να καλύψουν το κενό με Υπουργικές Αποφάσεις.
Με εκτίμηση
Dim