Άρθρο 14 – Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για την εκτέλεση Μεγάλων Έργων
- Επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή η σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επ’ αυτών για την εξυπηρέτηση των Μεγάλων Έργων του παρόντος νόμου και των βοηθητικών και συνοδών έργων τους. Η απαλλοτρίωση μπορεί να συντελείται και πριν την προκήρυξη του χαρακτηρισμένου ως Μεγάλου Έργου.
- Η απαλλοτρίωση υπέρ του Δημοσίου μπορεί να αφορά σε ευρύτερες ζώνες, πέρα από τις εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την κατασκευή, επέκταση ή τον εκσυγχρονισμό των έργων. Οι απαλλοτριώσεις αυτές κηρύσσονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικών προσώπων και με δαπάνη του υπέρ ου η απαλλοτρίωση ή άλλου προσώπου που ορίζεται με την πράξη κήρυξής της. Στην περίπτωση ύπαρξης δασικών εκτάσεων η απαλλοτρίωση κηρύσσεται με κοινή απόφαση των ανωτέρω Υπουργών και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων χωρίς να απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας χαρακτηρισμού εκτάσεων του άρθρου 14 του ν. 998/1974 ή η τήρηση οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας. Ακίνητα ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου ή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, με εξαίρεση τις ιδιοκτησίες οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), εφόσον πρόκειται να χρησιμοποιηθούν και μόνο κατά το μέρος που κρίνονται αναγκαία για την κατασκευή, επέκταση ή εκσυγχρονισμό των αναπτυξιακών έργων, δεν απαλλοτριώνονται αλλά παραχωρούνται δωρεάν κατά χρήση για την κατασκευή, επέκταση ή τον εκσυγχρονισμό των ανωτέρω έργων. Οι κηρυχθείσες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις εντός ρυμοτομικού σχεδίου για κοινόχρηστους ή κοινωφελείς χώρους που γειτνιάζουν με την έκταση κατασκευής, επέκτασης ή τον εκσυγχρονισμού των Μεγάλων Έργων ή στους οποίους πρόκειται να χωροθετηθούν αυτά, επισπεύδονται κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου από τον Φορέα Πραγματοποίησης του μεγάλου αναπτυξιακού έργου, εφόσον κρίνεται αυτό αναγκαίο.
- Αν ο αριθμός των εικαζόμενων ιδιοκτητών και εμπράγματων δικαιούχων είναι μεγαλύτερος των πενήντα (50), περίληψη της κατά την παράγραφο 1 του νόμου αυτού απαλλοτριωτικής πράξης, με μνεία του ΦΕΚ στο οποίο δημοσιεύθηκε και αναφορά στην τοποθεσία και κτηματική περιοχή των απαλλοτριουμένων, δημοσιεύεται σε δύο ημερήσιες εφημερίδες των Αθηνών ή του νόμου όπου γίνεται η απαλλοτρίωση, σε δύο συνεχόμενα ημερήσια φύλλα τους. Η πράξη κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή στον δήμαρχο ή στον πρόεδρο της κοινότητας και τοιχοκολλάται στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα της κτηματικής περιοχής όπου βρίσκονται τα απαλλοτριούμενα ακίνητα. Για την τοιχοκόλληση συντάσσεται σχετική πράξη από το γραμματέα του δήμου ή της κοινότητας άλλως γίνεται τοιχοκόλληση από δικαστικό επιμελητή. Η τήρηση των παραπάνω διατυπώσεων επέχει θέση ατομικής γνωστοποίησης της απαλλοτριωτικής πράξης, για καθέναν που αξιώνει δικαιώματα στα απαλλοτριούμενα ακίνητα.
- Οι απαλλοτριώσεις του παρόντος άρθρου θεωρούνται κατεπείγουσες και μείζονος σημασίας και εφαρμόζονται για αυτές οι διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 2882/2001. Λόγω της κατεπείγουσας ανάγκης κατασκευής, επέκτασης ή εκσυγχρονισμού των Μεγάλων Έργων και των βοηθητικών και συνοδών έργων τους για τις οποίες κηρύσσονται οι απαλλοτριώσεις, η συντέλεση της απαλλοτρίωσης επέρχεται μόνο με την παρακατάθεση ή καταβολή αποζημίωσης χωρίς να απαιτείται δημοσίευση της σχετικής ειδοποίησης στο ΦΕΚ. Δύναται επίσης να επιτρέπεται η πραγματοποίηση εργασιών και πριν από τον προσδιορισμό και την καταβολή της αποζημίωσης, υπό τον όρο της καταβολής εύλογου τμήματος της αποζημίωσης και της παροχής πλήρους εγγύησης υπέρ του δικαιούχου της αποζημίωσης.
- Για την εξυπηρέτηση των Μεγάλων Έργων επιτρέπεται η απαλλοτρίωση υπέρ του δημοσίου ευρύτερων ζωνών, πέρα από τις εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την κατασκευή των έργων με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
Πλοήγηση στη Διαβούλευση
- Άρθρο 14 – Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για την εκτέλεση Μεγάλων Έργων
Καλύτερα να γίνει «απαλλοτρίωση» των περιουσιών των αεριτζήδων και των απατεώνων πρώτα για να δοθεί το καλό παράδειγμα, και μετά βλέπουμε.
Τα Δημόσια Έργα, πρέπει να υπηρετούν τους πολίτες νομίζω.
Ή κάνω λάθος;
Καλό θα είναι να αποφασίσουμε πρώτα ποιο είναι αυτό το «Μεγάλο Έργο» χάρη στο οποίο θα πρέπει να γίνουν τόσα πολλά, όπως τα το παρών Σ/Ν.
Αλήθεια, ποιος και πώς αποφασίζει ποιο «Μεγάλο Έργο» παίρνει προτεραιότητα για το καλό μας; Γιατί δε θυμάμαι να ψήφισα για κάποιο έργο ποτέ.
Το άρθρο περί αναγκαστικών απαλλοτριώσεων αποτελεί μέρος της μεγάλης και επίπονης προσπάθειας κατάσχεσης και υφαρπαγής των περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων και αφορούν κυρίως στις καταθέσεις στην τράπεζα και στην ακίνητη μικροιδιοκτησία.
Το σωστό και δίκαιο λοιπόν είναι οι πρώτες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις να γίνουν στα εξοχικά των συντακτών του νομοσχεδίου και των μελών της ειδικής τριμελούς διυπουργικής επιτροπής ώστε να είναι αρκετά ευαισθητοποιημένοι όταν θα λαμβάνουν τις αποφάσεις περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης της ιδιωτικής αλλά και της δημόσιας περιουσίας. Ποιό δικαίωμα στην περιουσία θα έχει ο κάθε πολίτης όταν θα έχει την ατυχία να «γυαλίσει» η ιδιοκτησία του στους κάθε λογής τυχάρπαστους «επενδυτές» με αποτέλεσμα η περιβόητη τριμελής επιτροπή να την εντάξει αμέσως στα μεγάλα έργα. Στη συνέχεια θα την προσφέρουν έναντι ελαχίστου/συμβολικού τιμήματος στον άραβα ή τον ρώσο επενδυτή, που τόσο πολύ τους έχουμε ανάγκη λόγω πλήρους ανικανότητας και ανεπάρκειας αυτών που τόσα χρόνια μας οδήγησαν σε αυτή τη θέση. Ενώ η αναγκαστική απαλλοτρίωση είναι αναμφισβήτητα μια πολύ σοβαρή υπόθεση και αγγίζει τον κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη προσωπικά, το συγκεκριμένο άρθρο δεν φαίνεται να την αντιμετωπίζει ως τέτοια. Μάλλον ως μέσο εξυπηρέτησης των επενδυτών …
Και αυτό γιατί προωθείται συνέχεια η θέση ότι αυτό που έχει αποφασιστική σημασία για την πρόοδο του τόπου, εδώ που έχουμε καταλήξει, είναι η ανάπτυξη. Το κράτος μετατρέπεται σε ιδιώτη, το δημόσιο δίκαιο μεταλλάσεται σε ιδιωτικό, η δημόσια κτήση σε ιδιωτική περιουσία του κράτους και οποιουδήποτε τρίτου (επενδυτή) προς τον οποίο αυτή ήθελε μεταβιβαστεί.
Στην ουσία η απαλλοτρίωση υπέρ του Δημοσίου είναι απαλλοτρίωση υπερ του επενδυτή και μπορεί βέβαια να αφορά σε ευρύτερες ζώνςες πέραν των αναγκαίων εκτάσεων. Είναι τόσο αναγκαία η απαλλοτρίωση ευρύτερων ζωνών; Τι κριτήρια εφαρμόζονται; τι σκοποί εξυπηρετούνται; Το δημόσιο συμφέρον όπως επικαλείται ο συντάκτης του νομοσχεδίου ή το συμφέρον του επενδυτή; Τι ρόλο παίζουν τα σχέδια χρήσης γης των οποίων η εκπόνηση απαιτεί χρόνο και προετοιμασία;
Ποιός είναι ο ορισμός των μεγάλων έργων; Γιατί δεν αναφέρεται τίποτα σχετικό στην αιτιολογική έκθεση και στο σχέδιο του νομοσχεδίου; Η απάντηση είναι ότι θέλουν να το αφήσουν στη διακριτική ευχέρεια της επιτροπής. Για να κάνουν ότι θέλουν, για να αποφασίσουν ότι θέλουν σε συνεργασία πάντα με τους επενδυτές. Γι αυτό δεν χρειάζεται ορισμός. Σημασία έχει ο στόχος. Να μην μείνει τίποτα όρθιο, να οικοπεδοποιήσουν, να τσιμεντοποιήσουν, να κτίσουν τα πάντα και φυσικά να αποκομίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη στην πλάτη πάντα του έλληνα φουκαρά φορολογούμενου πολίτη απο τον οποίο δεν θα διστάσουν να πάρουν με τη βία το χωράφι που του άφησε ο παππούς του στο χωριό. Και όλα αυτά με το πρόσχημα της ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Όχι φυσικά για τους έλληνες αποκλειστικά. Όταν διατείνονται θέσεις εργασίας εννοούν τους πάντες, όχι απαραίτητα έλληνες (βάσει της οδηγίας BOLKENSTEIN) αλλά και Σκοπιανούς, βούλγαρους, τούρκους, άραβες, ρουμάνους, αλβανούς, πακιστανούς, κ.α.
Μπορεί η απαλλοτρίωση να συντελείται πριν απο την προκήρυξη; Η προκήρυξη δεν είναι αυτή που καθορίζει τα όρια του έργου; Η προκήρυξη δεν είναι μια μορφή διαφάνειας; Αν δεν είναι αυτό εξόφθαλμο παράδειγμα αδιαφάνειας και διαπλοκής τότε ποιό είναι;
Γιατί ο συντάκτης του κειμένου βαφτίζει τα μεγάλα έργα κατεπείγοντα χωρίς να έχουν καθορισθεί εκ ων προτέρων; τι σκοπό εξυπηρετεί; Το δημόσιο συμφέρον ή το συμφέρον του επενδυτή; Ποιά είναι αυτά τα κατεπείγοντα και μεγάλα έργα που δεν τα ήξεραν όσοι συνέταξαν τα σχέδια χρήσης γης μετά απο προσπάθεια και προετοιμασία ετών;
Ως γνωστό οι Δήμοι του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ είναι τεράστιοι σε έκταση. Πως θα έχει πρόσβαση ο πολίτης στο δημοτικό κατάστημα όταν κατοικεί σε απομακρυσμένη περιοχή του Δήμου ώστε να πληροφορηθεί για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του χωραφιού του και μάλιστα πριν γίνει η ειδοποίηση στο ΦΕΚ; Μήπως τίθενται σοβαρότατα ζητήματα, έστω και εάν δεν υπάρχει πρόθεση, υφαρπαγής περιουσίας / ιδιωτικής ιδιοκτησίας;
Υπάρχει τελικά προστασία της περιουσίας στην Ελλάδα του 2010; Φυσικά και όχι. Υπάρχει απόλυτη προστασία όμως των απαιτήσεων των ξένων κροίσων και των «κερδοσκόπων επενδυτών» στους οποίους θα πρέπει να εκποιηθούν άμεσα τα φιλέτα της ελληνικής γης έναντι συμβολικού τιμήματος. Τι ακριβώς είναι το σημερινό κράτος; Απλός διαχειριστής ή ιδιοκτήτης του φυσικού πλούτου και της πολιτιστικής κληρονομιάς; Αποτελούν όλα αυτά «εθνική κοινοκτησία» και ανήκουν «σε όλους τους πολίτες και όλες τις γενεές» ή όχι; Πως προστατεύεται η ιδιοκτησία του πολίτη όταν πληρώνει φόρους επί φόρων μόνο και μόνο για να ασκήσει απλώς το δικαίωμα της ιδιοκτησίας;
Διαφαίνεται ξεκάθαρα πλέον το μένος κατά της δημόσιας κτήσης και κατά του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου στην ελληνική γη καθώς κατά του ιδιώτη / μικροιδιοκτήτη γης. Ο κύριος ρόλος της επιτροπής και των συμβούλων της INVEST IN GREECE είναι να ξεκαθαρίσει με συνοπτικές διαδικασίες τους αναγκαίους αποχαρακτηρισμούς, τις αλλαγές χρήσης γης, κ.α. ώστε να καταστήσουν εκποιήσιμη την ελληνική γη, τόσο του Δημοσίου όσο και ιδιωτικών εκτάσεων και να την ξεπουλήσουν το συντομότερο δυνατό.
Μεγάλη ανησυχία προκαλεί η προβλεπόμενη από το παρόν άρθρο διαδικασία επιτάχυνσης των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων υπέρ ιδιωτών επενδυτών. Ειδικά η πρόβλεψη της παραγράφου 2 για παρέκκλιση από τη διαδικασία χαρακτηρισμού εκτάσεων κατά τη διαδικασία του άρθρου 14 του ν. 998/1979 κρίνεται ως δυσμενής, καθώς οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις θα αφορούν εκτάσεις άγνωστου οικολογικού χαρακτήρα. Η απαλοιφή της διαδικασίας αυτής συμπαρασύρει και το δικαίωμα του Δημοσίου να επικαλεστεί τεκμήριο ιδιοκτησίας σε αμφισβητούμενης κυριότητας εκτάσεις. Θα είναι λοιπόν δυνατή η απαλλοτρίωση από το Ελληνικό Δημόσιο εκτάσεων που ενδέχεται να διεκδικούνται από το ίδιο, με προφανή οικονομική ζημιά για την ελληνική οικονομία.
Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις μπορούν να γίνονται (1.) και πριν από την προκήρυξη του «μεγάλου έργου». Κι αν αυτό δεν προκηρυχτεί τότε ο δικαιούχος απλά δοκιμάστηκε για το «καλό της πατρίδας»;
Οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις (2.) μπορούν τελικά να γίνονται υπέρ φυσικών προσώπων και αυτό αφήνει σκιές ως προς την σκοπιμότητα των «μεγάλων έργων». Ισχύει και εδώ το καθεστώς δύο μέτρα και δύο σταθμά για τα «μεγάλα έργα» κι επισπεύδονται οι διαδικασίες «εφόσον κρίνεται αυτό αναγκαίο».
Οι απαλλοτριώσεις ακόμα και των συνοδών έργων γίνονται με κατεπείγουσες διαδικασίες, με περιορισμούς στις δημοσιοποιήσεις. (4.) Μπορούν στα απαλλοτριωθέντα εδάφη ν’ αρχίσουν τα έργα ακόμα και πριν τον προσδιορισμό και την καταβολή των αποζημιώσεων. Μπορεί να ζητηθεί απαλλοτρίωση ευρύτερων ζωνών που δεν βρίσκονται στα όρια του «μεγάλου έργου». Η ιδιοκτησία του καθενός μπορεί με συνοπτικές διαδικασίες να τεθεί υπό διαπραγμάτευση και μάλιστα υπέρ του συμφέροντος φυσικού προσώπου.
– Τι είναι αυτές οι ευρύτερες ζώνες που μπορεί να απαλλοτριώσει το Δημόσιο;
– Μετά την παραχώρηση του αιγιαλού δίνουμε και δασικές εκτάσεις;
– Το κράτος θα δώσει εγγύηση αποζημίωσης υπέρ του δικαιούχου; Και τι σημαίνει αυτό;
παρ.1
Η απαλλοτρίωση μπορεί να συντελείται και πριν την προκήρυξη του χαρακτηρισμένου ως Μεγάλου Έργου!
Με την διάταξη αυτή προσβάλλεται βάναυσα ολόκληρη η περί απαλλοτριώσεων νομοθεσία. Ουσιαστικά καθιερώνεται η ΔΗΜΕΥΣΗ ως απαλλοτριωση.
παρ.2
Καταργούνται τα αρμόδια Δασαρχεία αφού «δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας χαρακτηρισμού εκτάσεων του άρθρου 14 του ν. 998/1974 ή η τήρηση οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας». Και τα δάση και οι δασικές εκτάσεις απαλλοτριώνονται για τα μεγάλα έργα προς όφελος των ιδιωτών.
Χωρίς ειδικό κατ’άρθρο σχολιασμό των περί απαλλοτριώσεων για τα μεγάλα έργα διατάξεων του νομοσχεδίου, είναι προφανές ότι πρόκειται γαι «δημευση» υπέρ των φορέων των έργων.
Θεωρώ ότι η πλήρης αιτιολόγηση της κάθε απαλλοτρίωσης είναι απόλυτη προϋπόθεση της απαλλοτρίωσης. Η αιτιολόγηση αυτή θα έπρεπε να βασίζεται στην σύνταξη μελέτης που αναδεικνύει με διεθνώς αποδεκτούς όρους την οφέλεια από κάθε έργο σε περίπτωση που συντελείται ή δεν συντελείται η συγκεκριμένη απαλλοτρίωση και εάν η πρόσθετη οφέλεια υπερβαίνει σε αξία το αγαθό της ιδιοκτησίας. Καλό θα ήταν επίσης να βασίζεται αυτή η μελέτη στις θετικές και αρνητικές εξωτερικότητες (externalities) που θα προκύψουν από τη συγκεκριμένη επένδυση.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η αναγκαστική απαλλοτρίωση επιτρέπεται για λόγους δημόσιας ωφέλειας. Αποδεικνύεται επαρκώς η δημόσια ωφέλεια σε περίπτωση ιδιωτικής επένδυσης ή απαλλοτρίωσης υπέρ φυσικού προσώπου ?
Επιπλέον, είναι απαράδεκτη – κατά την άποψή μου – η απαλλοτρίωση δασικών εκτάσεων, όταν στην Ελλάδα οι λίγες δασικές εκτάσεις που απέμειναν θα έπρεπε να τελούν υπό καθεστώς απόλυτης προστασίας. Αδιανόητο να εγκρίνεται χωροθέτηση και να απαιτείται απαλλοτρίωση δασικής έκτασης έστω και για βοηθητικά έργα.