Άρθρο 8 – Έγκριση Περιβαλλοντικών όρων
- Για την κατασκευή, επέκταση ή τον εκσυγχρονισμό των Μεγάλων Έργων απαιτείται η προηγούμενη έγκριση περιβαλλοντικών όρων, που χορηγείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού. Για το σκοπό αυτόν, ο Φορέας Πραγματοποίησης του έργου υποβάλλει σχετική αίτηση, που συνοδεύεται από τα κατά νόμο απαιτούμενα δικαιολογητικά, στην αρμόδια για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 1650/1986.
- Εφόσον έχουν κατά νόμο εγκριθεί οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου δεν απαιτείται η έκδοση γνωμοδοτήσεων υπηρεσιών υπουργείων που έχουν εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους κατά τις διατάξεις των παραγράφων 3,4 και 6 του Ν. 2882/2001 και δεν απαιτείται η προβλεπόμενη από τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του ίδιου νόμου ανακοίνωση της υπηρεσίας που προτείνει την απαλλοτρίωση.
- Οι εγκρίσεις περιβαλλοντικών όρων που εκδίδονται στο πλαίσιο του παρόντος νόμου δημοσιεύονται υποχρεωτικά στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Πλοήγηση στη Διαβούλευση
- Άρθρο 8 – Έγκριση Περιβαλλοντικών όρων
Σύμφωνα με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο [8§2], η «κατά νόμο» έγκριση των περιβαλλοντικών όρων, απαλλάσσει την υπηρεσία που προτείνει την απαλλοτρίωση από την υποχρέωση ανακοίνωσης (μέσω εφημερίδας ή τοιχοκόλλησης στο δημοτικό κατάστημα) της τελευταίας. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν «κατά νόμο» σημαίνει «σύμφωνα με τις κείμενες διαδικασίες», ή υπονοεί την κύρωση των όρων με νόμο. Σε περίπτωση που ισχύει η δεύτερη ερμηνεία, τότε βρισκόμαστε προ μιας απαράδεκτης και ρύθμισης που αναμφισβήτητα αποτελεί παραβίαση της σχετικής με την περιβαλλοντική αδειοδότηση και πρόσβαση σε δικαστική προστασία κοινοτική και διεθνή νομοθεσία, η εφαρμογή της οποίας αποτελεί δεσμευτική υποχρέωση για τη χώρα μας.
Επίσης, δεν είναι σαφές αν η έγκριση περιβαλλοντικών όρων με το π.δ. των ειδικών σχεδίων ολοκληρωμένης ανάπτυξης [7§2 περ. (β)] και η έγκριση περιβαλλοντικών όρων με την συνήθη κοινή υπουργική απόφαση αποτελούν εναλλακτικές διαδικασίες, ή η έκδοση του π.δ. είναι σε κάθε περίπτωση απαραίτητη.
Πρόταση
1. Να αφαιρεθούν οι καταργήσεις των παραγράφων του άρθρου 3 του Ν. 2882/2001.
2. Να αναδιατυπωθεί η παράγραφος 2 ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι οι αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων εγκρίνονται σύμφωνα με τον ισχύον νομικό πλαίσιο.
Εδώ βρισκόμαστε στην ίδια θέση με αυτήν της εποχής του υΠΕΧΩΔΕ καθότι η έγκριση περιβαλλοντικών όρων βγαίνει με κοινή απόφαση των υπουργών υποδομών και περιβάλλοντος.
Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων (2) γίνεται χωρίς την έκδοση των σχετικών γνωμοδοτήσεων από το αρμόδιο υπουργείο και χωρίς ν’ ανακοινώνονται δημόσια τα στοιχεία της μελέτης πριν να εγκριθεί.
Η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων γίνεται «κατά νόμο», αλλά ο μόνος νόμος που θα ισχύει πλέον για τις περιοχές των μεγάλων έργων θα είναι τα θεσπισμένα ΕΟΣΑ, τα οποία καταργούν όλη την κείμενη νομοθεσία.
Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνει την εκτίμηση εναλλακτικών λύσεων. Αυτό χάνει πλεον το νόημά του αφού η πρόταση της εκάστοτε εταιρείας θα έχει περάσει αυτούσια στα ΕΟΣΑ. Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνει ακόμα και τη «μηδενική λύση», την περίπτωση να μην πραγματοποιηθεί το έργο αν εκτιμηθεί ότι οι επιπτώσεις του θα είναι δυσανάλογα μεγάλες. Και αυτό χάνει το νόημά του αφού έχει προαποφασιστεί ότι το έργο θα γίνει!
Οι γνωμοδοτήσεις επί των ΜΠΕ των Νομαρχιακών ή/και Δημοτικών συμβουλίων θα πρέπει επιτέλους να τεκμηριώνονται και να αναφέρονται αποκλειστικά στο περιεχόμενο της μελέτης. Δεν είναι δυνατόν να εκδίδονται θετικές ή αρνητικές γνωμοδοτήσεις με την λογική της πολιτικής απόφασης, δηλ. το συμφωνώ ή διαφωνώ της τοπικής αρχής. Η γνώμη των τοπικών κοινωνιών θα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνεται υπόψη και να συμμετέχει με υψηλό συντελεστή βαρύτητας στην τελική απόφαση εκτέλεσης/υλοποίησης των έργων. Με το υπάρχον σύστημα αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων στη χώρα μας η τοπική κοινωνία εμπλέκεται στη φάση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Στη φάση αυτή πολλές βασικές μελέτες των έργων ακόμα δεν έχουν υλοποιηθεί (βλ. οριστικές μελέτες για φράγματα, τεχνικοοικονομικές για λατομεία-μεταλλεία κ.α.). Δηλ. μπορεί στη φάση που επεισέρχεται η τοπική κοινωνία να γνωμοδοτήσει να λείπουν βασικά δεδομένα και πληροφορίες γα το συγκεκριμένο έργο!!!!
και πάλι διαπιστώνεται η αποσπασματικότητα των ρυθμίσεων του Νόμου Προβλέπεται οπωσδήποτε ΜΠΕ για το έργο, ενώ θα έπρεπε να προβλέπεται ότι ΜΠΕ απαιτείται μόνο εφόσον άλλες κείμενες διατάξεις επιβάλλουν τέτοια υποχρέωση.
Επισημαίνω την αναγκαιότητα συμμόρφωσης του Νομοθετικού Πλαισίου της χώρας μας, που αναφέρεται στη σύνταξη των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των υπό αδειδότηση έργων, με τους διεθνείς κανονισμούς της Οικογένειας ISO 14040.
Σας γνωρίζω ότι οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και εγκατάσταση ενεργειακών και άλλων αναπτυξιακών επενδύσεων στη χώρα μας, οφείλονται και στη παράλειψη συμμόρφωσης του ισχύοντος Νομοθετικού πλαισίου, που διέπει την αδειοδότηση των έργων αυτών, με τους διεθνείς κανονισμούς της οικογένειας ISO 14040.
Οι κανονισμοί αυτοί παρέχουν τα εργαλεία για τη δια βίου αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των Έργων (Life Cycle Assessment Studies) ήδη από τη φάση της σχεδίασης των Έργων, και η εφαρμογή τους υποδεικνύει τη χρυσή τομή μεταξύ Οικονομίας και Οικολογίας για κάθε νέα επένδυση.
Αποτέλεσμα της παράλειψης αυτής είναι οι περιβαλλοντικές μελέτες που συντάσσονται στην Ελλάδα να θεωρούνται αναξιόπιστες ( πάρε κουκιά και δώσμου φάβα) και εύκολα να προσβάλλονται και να ανατρέπονται στα αρμόδια εθνικά ή διεθνή δικαστήρια, στα οποία συχνά και πολλές φορές δικαιολογημένα καταφεύγουν πολίτες και οργανώσεις ζητώντας τη Προστασία του Περιβάλλοντος.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί αδιέξοδα στην υλοποίηση αναπτυξιακών επενδύσεων στη χώρα μας, διότι αποδιώχνει τους σοβαρούς επενδυτές και υποθάλπει τη συναλλαγή και τη διαφθορά.
Σημειώνεται ότι η Ελληνική Δημοκρατία είναι πλήρες μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης ISO ( International Organization for Standardization), μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης με έδρα τη Γενεύη, στην οποία συμμετέχουν 158 χώρες με σκοπό την υγιή διασφάλιση τόσο του ιδιωτικού όσο και του Δημόσιου συμφέροντος.
Διεθνείς Τραπεζικοί Οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλοι χρηματοδοτούν Έργα, εφόσον η ωφελιμότητα και βιωσιμότητα τους αποδεικνύεται εκ των προτέρων από μελέτες που συντάσσονται όπως προβλέπουν οι Διεθνείς Κανονισμοί ISO.
Οι Κανονισμοί ISO εντάσσονται στη Νομοθεσία των Κρατών κατόπιν εθελοντικής τους πρωτοβουλίας, και η έγκαιρη αποδοχή τους αποτελεί δείκτη σωστής διακυβέρνησης και λειτουργίας της Δημοκρατίας εκάστης χώρας.
Είναι καιρός να προχωρήσει επιτέλους και η χώρα μας στην εν λόγω νομοθετική βελτίωση
Εμμ. Ρ. Αλιφιεράκης Eng.D.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός έργου σχετίζονται άμεσα με την χωροθέτησή του.
Άρα πρέπει να υπάρχει διακριτική ευχέρεια του κράτους ως προς τη χωροθέτηση του έργου, ώστε να προστατεύεται πλήρως το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον.
Πρέπει να υπάρχει ευρεία, ουσιαστική και πλήρης προηγούμενη ενημέρωση των πολιτών για τα έργα αυτά (τα «μεγάλα») και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους, ώστε να κατοχυρώνεται το συνταγματικό δικαίωμα κάθε πολίτη στην προστασία του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Είναι απαράδεκτο να εισάγονται πολεοδομικές-χωροταξικές και περιβαλλοντικές παρεκκλίσεις και υπερβάσεις σήμερα στη χώρα μας, που ήδη έχει σοβαρότατα ελλείμματα στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και αυξημένη ανάγκη προστασίας λόγω του φυσικού και μνημειακού της πλούτου
Εκτός της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων θα πρέπει να εξεταστεί και η λογική της επανέγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Η απλή επανάληψη της διαδικασίας έγκρισης δεν προσθέτει κάτι ουσιαστικό στο αντικείμενο της επένδυσης καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος.