1. Για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στη Διαδικασία Μεγάλων Έργων θα πρέπει οι επενδύσεις να πληρούν διαζευκτικά ένα τουλάχιστον από τα ακόλουθα κριτήρια:
(α) το συνολικό κόστος της επένδυσης να είναι άνω των διακοσίων εκατομμυρίων (200.000.000) ευρώ,
(β) το συνολικό κόστος της επένδυσης να είναι άνω των εβδομήντα πέντε εκατομμυρίων (75.000.000) ευρώ και ταυτόχρονα από την επένδυση να δημιουργούνται τουλάχιστον 200 (διακόσιες) νέες θέσεις εργασίας,
(γ) συνολικό κόστος τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ ετησίως να επενδύεται σε έργα υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας, ανεξαρτήτως του συνολικού ποσού της επένδυσης,
(δ) κατ’ εξαίρεση είναι δυνατόν να υπάγονται στη Διαδικασία Μεγάλων Έργων, επενδύσεις που δεν πληρούν τους όρους της παρούσας παραγράφου εφόσον είναι μείζονος σημασίας για την εθνική οικονομία, σύμφωνα με τα κριτήρια της επόμενης παραγράφου.
2. Τα κριτήρια για την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλονται για υπαγωγή στις διαδικασίες του παρόντος νόμου και πληρούν τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου είναι, μεταξύ άλλων, η βιωσιμότητα της επένδυσης, η φερεγγυότητα του επενδυτή, η προβλεπόμενη αύξηση της απασχόλησης, η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη της χώρας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής οικονομίας, η τόνωση της επιχειρηματικότητας, η μεταφορά καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας και η αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας.
Το άρθρο 2 αναφέρεται ασαφώς στην οριοθέτηση των μεγάλων έργων και αφήνει περιθώρια για πολλαπλές ερμηνείες και εφαρμογές του.
• Θέσεις εργασίας. Η δημιουργία θέσεων εργασίας αποτελεί βασική αιτιολογία του νόμου. Δυστυχώς, το κριτήριο του άρθρου 2§1 περ. (β) [«συνολικό κόστος …άνω των 75.000.000 € και ταυτόχρονα από την επένδυση να δημιουργούνται τουλάχιστον 200 νέες θέσεις εργασίας»] δεν διευκρινίζει αν οι θέσεις εργασίας δημιουργούνται από την κατασκευή ή την λειτουργία του έργου.
• Η γενική διάταξη. Τα άρθρα 2§1 περ. (δ) και 2§2 επιτρέπουν την ένταξη στην διαδικασία μεγάλων έργων και επενδύσεων που δεν ικανοποιούν τα όρια κόστους και νέων θέσεων εργασίας, αλλά πληρούν προϋποθέσεις όπως «μεταξύ άλλων, η βιωσιμότητα της επένδυσης, η φερεγγυότητα του επενδυτή, η προβλεπόμενη αύξηση της απασχόλησης, η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη της χώρας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής οικονομίας, η τόνωση της επιχειρηματικότητας, η μεταφορά καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας και η αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας». Με την πιθανή εξαίρεση της μεταφοράς καινοτομίας και της αύξησης της εξαγωγικής δραστηριότητας, πρόκειται για τα ελάχιστα οφέλη που προκύπτουν από οποιαδήποτε σοβαρή επιχειρηματική προσπάθεια. Η απαρίθμηση δεν είναι εξαντλητική και η έκφραση «μεταξύ άλλων» αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί κατά περίπτωση να υιοθετηθούν και άλλα κριτήρια. Πέρα από την γενική αναφορά στην βιώσιμη ανάπτυξη, λείπουν τα περιβαλλοντικά κριτήρια.
Πρόταση:
1. Να περιληφθούν σαφή περιβαλλοντικά κριτήρια για την υπαγωγή του έργου σις διαδικασίες fast track.
2. Να αφαιρεθεί η παράγραφος 1 περ. (δ) και 2 του άρθρου.
3. Να διευκρινιστεί εάν οι θέσεις εργασίας με βάση τις οποίες τα μεγάλα έργα θα πληρούν το κριτήριο ένταξης στη διαδικασία fast track αφορούν στην κατασκευή ή την λειτουργία του έργου.
4. Να απαιτούνται δικαιολογητικά με σκοπό να εξασφαλίζεται η φερεγγυότητα του επενδυτή και η ικανότητά του να ολοκληρώσει το έργο.
Η παράγραφος 2 (σελ. 2) του άρθρου 2-Κριτήρια υπαγωγής, να τροποποιηθεί ως εξής:
«…2. Τα κριτήρια για την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλονται για υπαγωγή στις διαδικασίες του παρόντος νόμου και πληρούν τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου είναι, μεταξύ άλλων, η βιωσιμότητα της επένδυσης, η φερεγγυότητα του επενδυτή, η προβλεπόμενη αύξηση της απασχόλησης και ως εκ τούτου η απαιτούμενη προώθηση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη της χώρας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής οικονομίας, η τόνωση της επιχειρηματικότητας, η μεταφορά καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας και η αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας.»
Υπάρχει ασάφεια ως προς τα κριτήρια υπαγωγής των «μεγάλων έργων». Από τον αρχικό περιορισμό του προϋπολογισμού ώστε να είναι άνω των 200.000.000 ευρώ τα «μεγάλα έργα» επιτρέπεται να έχουν προϋπολογισμό 1.000.000 (το 1/200) ετησίως όταν πρόκειται για έργα «υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας» (ή ακόμα και κανέναν συγκεκριμένο περιορισμό). Δηλαδή θα μπορούσαν τα θεωρούμενα «μεγάλα έργα» της Ελλάδας του 21ου αιώνα να χρησιμοποιούν παροπλισμένη τεχνολογία; Σχετικά με την παράμετρο που τα «μεγάλα έργα» θα πρέπει να προσφέρουν 200 θέσεις εργασίας με προϋπολογισμό άνω των 75.000.000 ευρώ δεν υπάρχει καμμία διασφάλιση για την ποιότητα, την χρονική δέσμευση, το είδος και το αν θα πρέπει να είναι κάτοικοι της χώρας όσοι θα αναλάβουν αυτές τις θέσεις εργασίας. Οι 200 πιθανές θέσεις εργασίας είναι ελάχιστες μπροστά στο 1.000.000 των ανέργων, οι οποίοι προβλέπονται για το 2011 στην Ελλάδα.
Επιπλέον υπάρχει ασάφεια και έλλειψη αντικειμενικότητας ως προς τα κριτήρια αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων των «μεγάλων έργων». Όπως αναφέρεται «τα κριτήρια για την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων (…) μεταξύ άλλων (…) είναι η τόνωση της επιχειρηματικότητας, η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη της χώρας (…)». Μήπως το ότι δεν είναι μετρήσιμος ο δείκτης αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων καθιστά την όλη διαδικασία αδιαφανή και υποκειμενική;
Με τα κριτήρια του άρθρου 2 σχεδόν το σύνολο των έργων μπορούν να χαρακτηρισθούν «Μεγάλα Έργα» και να εφαρμοστούν σε αυτά οι διατάξεις του νομοσχεδίου. Τα κριτήρια είναι καθαρά οικονομικής φύσεως και το περιβάλλον δεν υπεισέρχεται πουθενά. Με δεδομένη τη γενική ανατροπή της κείμενης νομοθεσίας που φέρνει αυτό το νομοσχέδιο, το περιβάλλον, ο αιγιαλός, τα Γενικά Χωροταξικά Σχέδια και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια των ΟΤΑ, τα Ρυμοτομικά Σχέδια, η εκτός σχεδίου δόμηση και γενικά η ιδιοκτησία γενικά καταργούνται.
Πρέπει να συμπεριληφθούν στο (δ) και έργα τα οποία εξυπηρετούν τους στόχους της διεθνούς προβολής της χώρας καθώς αυτή θα συμβάλει σημααντικά στην προσέλκυση πρόσθετων επενδύσεων
Εκτός των ποσοτικών μεγεθών, καλό θα ήταν να προβλεφθούν και τα συγκεκριμένα ποιοτικά κριτίρια των επενδύσεων. Π.χ. έργα κατασκευής αιολικών πάρκων, έργα κατασκευής λιμένων & μαρίνων σε περιοχές σύγκλισης κλπ.
Όλα τα κριτίρια υπαγωγής (ποιοτικά και ποσοτικά) Θα ήταν σκόπιμο να καθορίζονται με αποφάσεις της διυπουργικής και να μην αναφέρονται στο νόμο. Με αυτό τον τρόπο ο νόμος θα αντέξει περισσότερο στον χρόνο και θα γίνει περισσότερο ευέλικτος στην άσκηση πολιτικής.