Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Μανόλης Ορφανουδάκης' | 27 Νοεμβρίου 2009, 10:14

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Αξιότιμοι συνάδελφοι, κ. Υπουργέ. Το πρόβλημα της εκπαίδευσης μοιάζει δυσεπίλυτο και πραγματικά υπάρχουν πολλά ζητήματα που πρέπει να τεθούν στο διάλογο και τη δημόσια διαβούλευση. Θα είμαι επιγραμματικός και ελπίζω να βοηθώ με την κατάθεση των παρακάτω θέσεων στην όλη διαδικασία του δημόσιου αυτού διαλόγου. Αρχικά το όλο εκπαιδευτικό σύστημα πάσχει κι αυτό είναι νομίζω κοινά παραδεκτό. Το ζήτημα είναι λοιπόν τι παιδεία θέλουμε. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Θέλουμε ένα σύστημα που να υπηρετεί τον μαθητή, όπως πολύ σωστά επισημαίνεται; Αν ναι τότε θα πρέπει να θέσουμε συγκεκριμένους στόχους. Δηλαδή, ποια θα είναι η στόχευση του συστήματος. Θα παράγει εγκυκλοπαιδικά μορφωμένους πολίτες, καταρτισμένους εργαζόμενους, υποψήφιους για τα ΑΕΙ με αυξημένα προσόντα, νέους πολίτες με βασικές γνώσεις που θα καλυφθούν στις επιμέρους αναζητήσεις τους από τη δια βίου μάθηση; Κάτι απ’ όλα αυτά; Όλα αυτά μαζί; Κατά δεύτερο λόγο για να διαμορφώσουμε τον πολίτη του αύριο μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να καθορίσουμε τι και πως διδάσκουμε σε αυτόν. Αφού γίνει κι αυτή η επιλογή, προχωρούμε στην αναζήτηση του ανθρώπινου δυναμικού που υπηρετεί και θέλει να υπηρετήσει αυτό το σύστημα. Αφού γίνει ο έλεγχος των αδυναμιών του υπάρχοντος συστήματος και αφού καταλήξουμε σε μια καλή εικόνα των δυνατοτήτων του, κάνουμε τις επιλογές μας για την αναδιοργάνωση της παιδείας. Προκηρύσσουμε τις βασικές μας θέσεις και στη συνέχεια προχωρούμε σε διαβούλευση. Αυτά θα ήταν τα βήματα – λογικά νομίζω - σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Εμείς όμως ξεκινάμε από την παραδοχή ότι για όλα φταίει η οργάνωση του συστήματος και η επιλογή προσωπικού. Ας είναι. Ας δεχτούμε ότι από εδώ πρέπει να ξεκινήσει η αλλαγή. Ας δούμε λοιπόν τι μπορεί να γίνει: 1. Ως προς τις προσλήψεις. Ο ΑΣΕΠ έχει αποδείξει ότι μπορεί και έχει διαμορφώσει μηχανισμούς αξιολόγησης που λειτουργούν σε κάποια σημεία θετικά. Ο χώρος της εκπαίδευσης όμως είναι διαμορφωμένος πάνω σε χιλιάδες ιδιομορφίες και ιδιαιτερότητες. Αυτές καλύπτονται από τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ; Η απάντηση είναι απλή και απόλυτη. ΟΧΙ. Κατά συνέπεια ο ΑΣΕΠ των εκπαιδευτικών, αν πρέπει να παραμείνει, θα πρέπει να αναδιαμορφωθεί από ειδικούς που θα έχουν υπόψη τους όλα όσα αναφέραμε στις παραπάνω παραγράφους. Και φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να διαμορφωθεί από ανθρώπους που απέχουν από το εκπαιδευτικό έργο ακόμα κι αν έχουν εξαιρετική γνώση των παιδαγωγικών θεωρητικών προσεγγίσεων. Ο μάχιμος εκπαιδευτικός της τάξης μπορεί να βοηθήσει στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την αξιολόγηση ενός νέου συναδέλφου καθώς αυτός καλείται να διαμορφώσει και να υλοποιήσει ή να τροποποιήσει για να είναι εφαρμόσιμο, ένα σχέδιο μαθήματος, άλλωστε το έχει κάνει στην πράξη σε μια τάξη 35 – 30 – 25 μαθητών, σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Αν λοιπόν επιλέξετε τον ΑΣΕΠ ως μηχανισμό αυτός θα πρέπει να αναδιαμορφωθεί ριζικά και να λάβετε υπόψη τις εισηγήσεις του μάχιμου εκπαιδευτικού δυναμικού. Η τάξη είναι ένα εργαστήριο ανθρώπινων χαρακτήρων. 2. Ως προς τις μεταθέσεις και αποσπάσεις. Ναι αναμφίβολα είναι η βαθιά πληγή του συστήματος. Εδώ όμως δεν είναι μόνο ό μαθητής που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Ο εκπαιδευτικός συνήθως ξεκινά την διδακτική του καριέρα στα 30 του στην καλύτερη περίπτωση. Τίθεται λοιπόν ένα σοβαρό πρόβλημα επιλογών σε σχέση με τον όποιο οικογενειακό προγραμματισμό και την γενικότερη λειτουργία της οικογένειας. Οι αποσπάσεις και οι μεταθέσεις αυτό τον σκοπό υπηρετούσαν. Η υπερβολή φυσικά και δημιουργεί προβλήματα. Οπότε θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν ζητάμε από τον εκπαιδευτικό να εγκαταλείψει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις για να υπηρετήσει σε ένα σχολείο κάτω από συνθήκες (μισθολογικές ασφαλιστικές, εργασιακές) που είναι επιεικώς απαράδεκτες. Μπορούν να συντηρηθούν 2 σπίτια για μια πενταετία σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας με τα χρήματα ενός πρωτοδιόριστου; Μπορεί να αγοράσει ο εκπαιδευτικός ένα αυτοκίνητο ανά πενταετία για να μετακινείται με σχετική ασφάλεια (αν είναι τυχερός κι έχει διοριστεί κοντά στον τόπο κατοικίας του). Μπορεί ο εκπαιδευτικός μετά από καθημερινά δρομολόγια εκατοντάδων χιλιομέτρων να μπει στη τάξη και να είναι αποτελεσματικός στη διδακτική διαδικασία; Από την άλλη μεριά η προσφορά των εκπαιδευτικών που αποσπούνται σε άλλες υπηρεσίες (ακόμα ή μάλλον ειδικά σε πολιτικά γραφεία) είναι πολύτιμη και δεν βοηθά απλά αλλά είναι συχνά ο στυλοβάτης πολλών υπηρεσιών (Αρχεία, διδασκαλεία, κλπ). 3. Τέλος ως προς τις κρίσεις στελεχών και την διοίκηση της εκπαίδευσης. Σαφώς και υπάρχει πρόβλημα με την υπηρεσιακή διαδρομή πολλών εκπαιδευτικών που κάλυψαν ή καλύπτουν διοικητικές ανάγκες. Οι περισσότεροι χωρίς καμιά συνδρομή από την δημόσια διοίκηση και συχνά χωρίς κατάρτιση για να καλύψουν τα αυξημένα προβλήματα αναγκάζονται να βρουν λύσεις που κινούνται στα όρια της νομιμότητας. Παρά ταύτα η διοίκηση της εκπαίδευσης έχει τα μικρότερα προβλήματα σε σχέση με άλλους τομείς του δημοσίου, ενώ παράλληλα η εκπαιδευτική εμπειρία των στελεχών της διοίκησης λειτουργεί συχνά προς όφελος των σχολικών μονάδων που με τη σειρά τους λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο χάρη στη φιλοτιμία των εκπαιδευτικών. Είναι τόσο μεγάλος ο όγκος της γραφειοκρατικής διαδικασίας για κάθε σχολική μονάδα που καλείται να λειτουργήσει χωρίς γραμματείς, λογιστές, ή άλλους ειδικευμένους υπαλλήλους που πραγματικά αξίζουν τα εύσημα της πολιτείας οι εκπαιδευτικοί που κατορθώνουν να φέρνουν σε πέρας όλες τις διαδικασίες. Φυσικά οι διευθύνσεις τοπικές και περιφερειακές έχουν να διεκπεραιώσουν αντίστοιχο έργο για το οποίο δεν επαρκούν οι διοικητικοί υπάλληλοι και αυτό οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο αποσπάσεων και τοποθετήσεων εκπαιδευτικών σε μη διδακτικό έργο. Φυσικά κι εδώ η παρέμβαση είναι αναγκαία αλλά πρέπει να ξεκινήσει από την στελέχωση των σχολικών μονάδων με υπαλληλικό προσωπικό και οργάνωση γραμματειών ειδικευμένων σε εκπαιδευτικά θέματα. Μόνο με αυτό τον τρόπο ο εκπαιδευτικός θα απελευθερωθεί για να αποδώσει ουσιαστικά μέσα στην τάξη. Αν λοιπόν θέλουμε να αλλάξουμε την πορεία της εκπαίδευσης θα πρέπει να συνυπολογίσουμε πολλούς παράγοντες. Όλα μπορούν να λειτουργήσουν προς το καλύτερο αρκεί να υπάρχει ουσιαστική διάθεση συνεργασίας. Ωστόσο αν πραγματικά θέλετε να αλλάξετε το σχολείο τότε ξεκινήστε την διαμόρφωση ολοήμερων σχολείων σε κάθε βαθμίδα. Μόνο μέσα από την ολοήμερη λειτουργία του σχολείου μπορούμε να διαμορφώσουμε τόσο τα ευέλικτα αναλυτικά προγράμματα, όσο και την αλλαγή του χαρακτήρα της εκπαίδευσης από ένα εξετασιοκεντρικό σύστημα σε αν λειτουργικό που θα στοχεύει στην ουσιαστική και πολύπλευρη μόρφωση. Με τιμή Μανόλης Ορφανουδάκης Βυζαντινολόγος – Φιλόλογος