Αρχική Διαμόρφωση του ΕΣΠΕΚΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝΣχόλιο του χρήστη Επιτροπή Διακήρυξης για τη Θαλάσσια Έρευνα | 29 Φεβρουαρίου 2012, 00:36
  • Σχόλιο του χρήστη 'Επιτροπή Διακήρυξης για τη Θαλάσσια Έρευνα' | 29 Φεβρουαρίου 2012, 00:07

    1) Εκπροσωπείτε: α) Φορέα, β) Συλλογικό όργανο ; Σύνθεση των απόψεων 200 περίπου επιστημόνων και εκπρόσωπων φορέων που συγκεντρώθηκαν στην Αθήνα στις 14-15 Νοεμβρίου 2011 για να συζητήσουν «Το μέλλον της Θαλάσσιας Έρευνας στην Ελλάδα τα επόμενα 20 χρόνια» α) Επωνυμία: Επιτροπή Διακήρυξης για τη Θαλάσσια Έρευνα: Κ. Νίττης, Ε. Παπαθανασίου, Α. Γώγου, Μ. Τριανταφύλλου, Σ. Ζαρκογιάννης, E. Γιαννούλη, Α. Ζερβάκη, Π. Μπούρμα, Ν. Καφούσια, Π. Νεστοριάδου, Γ. Ροδοθεάτος β) Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2291076400 γ) E-mail επικοινωνίας: knittis@hcmr.gr Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ 1) Σε ποιό επιστημονικό τομέα δραστηριοποιήστε; Απαντήστε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ την παραπάνω ερώτηση επιλέγοντας ένα από τα ακόλουθα: • Ενέργεια & Περιβάλλον 2) Περίληψη της πρότασης για την ένταξη ερευνητικής περιοχής στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας - Ε.Σ.Π.Ε.Κ. Η πρόταση συνοψίζει τα μηνύματα / στόχους της «Διακήρυξης για τη Θαλάσσια Έρευνα»: • Κατάστρωση μιας Εθνικής Πολιτικής για τη Θάλασσα με συγκεκριμένη στρατηγική υλοποίησης και χρηματοδοτικό πλαίσιο με έμφαση στη θαλάσσια έρευνα και τη νέα γνώση, ακολουθώντας ολοκληρωμένη διατομεακή-διεπιστημονική προσέγγιση με περιφερειακή διάσταση και συμμετοχή όλων των σχετικών φορέων/υπουργείων και συντονιστικό ρόλο από το ΕΣΕΤ. • Δημιουργία ενός Ενιαίου Χώρου Θαλάσσιας Έρευνας με δικτύωση-συντονισμό-κινητικότητα μεταξύ Ερευνητικών Κέντρων-ΑΕΙ-ΤΕΙ-ιδιωτικού τομέα. Έμφαση στη προώθηση της διεπιστημονικότητας στη θαλάσσια έρευνα, μέσω της συνεργασίας επιστημονικών ιδρυμάτων με διαφορετικά αντικείμενα και εξειδικευμένων παραγωγικών μονάδων με στόχο την ολοκληρωμένη προσέγγιση διαφορετικών αλλά στοχευμένων πεδίων έρευνας. • Προώθηση της Εξωστρέφειας και της Διεθνοποίησης της Ελληνικής θαλάσσιας έρευνας με ενεργή συμμετοχή της χώρας μας σε διεθνείς οργανισμούς (ESF, ESA, IOC) και προγράμματα (GMES, GLOBEC, IGBP, IMBER, GOOS, PAGES) για βέλτιστη αξιοποίηση ευκαιριών και ισχυροποίησης του πρωταγωνιστικού ρόλου της χώρας μας. Έμφαση στην σύγκλιση ή ένταξη εθνικών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών σε αντίστοιχα διεθνή με κατάλληλη προσαρμογή στις Ελληνικές ανάγκες. 3) Προτεινόμενη προσέγγιση για την υλοποίησή συγκεκριμένων δράσεων στο πλαίσιο της ερευνητικής περιοχής στην οποία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: τεχνική περιγραφή, δυνατότητες για σημαντικές εξελίξεις – breakthroughs - στην έρευνα και τεχνολογία, αναμενόμενα αποτελέσματα, δυνατότητες για εφαρμογές και μεταφορά τεχνολογίας στον παραγωγικό τομέα, άλλα σημαντικά στοιχεία για τις προτεινόμενες δράσεις Οι παρακάτω δράσεις προτείνονται από τη «Διακήρυξη για τη Θαλάσσια Έρευνα» για υλοποίηση των βασικών της στόχων: Ι. Δημιουργία Εθνικού Προγράμματος θαλάσσιας έρευνας με συγκεκριμένες προτεραιότητες και προϋπολογισμό για υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής. Έμφαση στη συνεχή αποτίμηση, αξιολόγηση και διεθνοποίηση μέσα από ανάληψη πρωτοβουλίας Άρθρου 185 της Ε.Ε. για τη Μεσόγειο και ένταξη στη πρωτοβουλία JPI Oceans. ΙΙ. Στήριξη στρατηγικών ερευνητικών υποδομών και δημιουργία ενιαίου εθνικού εξοπλισμού σε ΑΕΙ, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα. Έμφαση σε: Α. Νέας τεχνολογίας ωκεανογραφικό σκάφος Β. Ολοκληρωμένο παρατηρητήριο Ελληνικών θαλασσών (σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ, EuroARGO, EMSO, Gliders, sediment traps, Tsunami network) και ακτών για πρόγνωση, διαχείριση και ενημέρωση. Γ. Πλήρη χαρτογράφηση Ελληνικού υποθαλάσσιου χώρου, και υποστρώματος πυθμένα, παλαιοωκεανογραφική εξέλιξη και γεωμορφολογική αποτύπωση της παράκτιας ζώνης Δ. Ενοποιημένη βάση δεδομένων για εύκολη πρόσβαση στα κάθε είδους δεδομένα και προϊόντα γνώσης. Ε. Χωροθέτηση δράσεων σε θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον (Marine Spatial Planning). ΙΙΙ.Δημιουργία στοχευμένων κέντρων αριστείας και διεπιστημονικών/ διαθεματικών ομάδων των θαλάσσιων επιστημών. Ενίσχυση συνεργασιών με κέντρα αριστείας εξωτερικού και αξιοποίηση της συμμετοχής σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά δίκτυα αριστείας. Προτεραιότητα η δημιουργία Μεσογειακού Κέντρου Αριστείας για διασύνδεση Θαλάσσιας Έρευνας με Πολιτισμό – Άνθρωπο – Περιβάλλον - Κλίμα εκμεταλλευόμενοι τα συγκριτικά πλεονεκτήματος της Ελλάδας όσον αφορά τη γεωγραφική, περιβαλλοντική αλλά και πολιτισμική θέση της στη Μεσόγειο. ΙV. Ανασχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων (προ- και μεταπτυχιακών σπουδών) των θαλασσίων επιστημών για την ανάπτυξη ενιαίου χώρου μεταπτυχιακών σπουδών και έρευνας, που θα επιτρέπει τις αναγκαίες διεπιστημονικές προσεγγίσεις και θα βασίζεται στη διεθνή διασύνδεση. V. Ενίσχυση δράσεων διασύνδεσης της θαλάσσιας έρευνας με την κοινωνία, με στοχευμένα προγράμματα ευαισθητοποίησης κοινού, με έμφαση στα σχολεία και τις τοπικές κοινωνίες και αξιοποίηση της δράσης ΜΚΟ και κατά τόπους ομάδων εθελοντών. VI. Δημιουργία μηχανισμών για αποδοτικότερη διασύνδεση της θαλάσσιας έρευνας με οικονομία και ανάπτυξη. Έμφαση σε νέες υπηρεσίες, ναυτιλιακή βιομηχανία και αξιοποίηση των παρεχομένων από το διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων στο θαλάσσιο χώρο (τόσο αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα όσο και εν όψει πιθανής κήρυξης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ)). 4) Βαθμός ετοιμότητας του ερευνητικού ιστού στη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή : ωριμότητα και διαθεσιμότητα της τεχνολογίας, ύπαρξη του απαραίτητου, κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού, εκτίμηση αναγκών σε εξοπλισμό και υποδομές Η θαλάσσια έρευνα έχει παρουσιάσει σημαντική πρόοδο στην Ελλάδα τη τελευταία 20ετία και πλέον η χώρα μας και οι επιστήμονες της παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε Μεσογειακό και Ευρωπαϊκό επίπεδο με συντονισμό μεγάλων ερευνητικών προγραμμάτων (CINCS, ΜΑΤΕR, METROMED, INTERPOL, SESAME, PERSEUS κλπ.). Πέρα από το κεντρικό ρόλο του εθνικού κέντρου (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) σημαντική είναι η δράση μικρότερων ομάδων σε μεγάλο αριθμό ΑΕΙ και ΤΕΙ όπως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας), ΕΚΠΑ (Διατμηματικό Ενδεικτικό Ωκεανογραφίας, Τμήμα Γεωλογίας& Γεωπεριβάλλοντος, Τμήμα Βιολογίας, Τμήμα Φυσικής, Τμήμα Χημείας), ΕΜΠ, ΑΠΘ, Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ.α. H Ελλάδα είναι απολύτως έτοιμη να παίξει ενα συντονιστικό ρόλο ρόλο στο άμεσο μέλλον δεδομένου ότι διαθέτει πλήρη εργαστηριακή υποδομή και σύγχρονο εξοπλισμό με τα ερευνητικά σκάφη Αιγαίο (61μ) και Φιλία (23μ), το βαθυσκάφος Θέτις (μεγ. βάθος κατάδυσης 610m), τα ROV Αχιλέας και Max-Rov. Υπάρχει επίσης μεγάλος αριθμός οργάνων πεδίου και εργαστηρίου (Multibeam echosounder SEABEAM 2021, oceanographic buoys, CTDs, sediment traps, current meters and ADCPs, subbottom profilers etc.) τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν, από το άρτιο καταρτισμένο προσωπικό που βρίσκεται στο ΕΛΚΕΘΕ και στα AEI προς όφελος της κοινωνίας. 5) Προτεινόμενη χρονική διάρκεια και δομή των δράσεων, γενικός προϋπολογισμός. Για την υλοποίηση των δράσεων Δ1-6 η προτεινόμενη χρονική διάρκεια είναι 5 έτη και ο γενικός προϋπολογισμός 70 Μ€. Η δράση Δ1 (Εθνικό πρόγραμμα), η οποία αποτελεί και την ομπρέλα για της υπόλοιπες, εκτιμάται σε 20Μ€ (κατ. Ε), η δράση Δ2 (Υποδομές) σε 40 Μ€ (κατ. Ε) ενώ οι δράσεις Δ3-6 είναι της τάξης 2-5 Μ€ (κατ. Β) και συνολικά προϋπολογίζονται σε 10Μ€. 6) Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των δράσεων. Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους η ερευνητική περιοχή αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Αναφέρατε γιατί η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στην περιοχή αυτή καθώς και συνέργιες με άλλα, παρόμοια εθνικά η/και Ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις. • Μεγάλες προκλήσεις του 21ου αιώνα (Κλιματική Αλλαγή-Τροφή-Νερό-Ενέργεια-Υγεία; Διακήρυξη Lund,2009)-Σημαντικός ρόλος της θάλασσας στα πλαίσια αειφόρου ανάπτυξης- οικοσυστημικής προσέγγισης – κλιματικής αλλαγής. • Συναφείς Ευρωπαϊκές πολιτικές: Οδηγία-Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD), Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική (Integrated Maritime Policy), Ορίζοντας 2020, Ευρώπη της Καινοτομίας. Διεθνές νομικό-θεσμικό πλαίσιο:συνθήκη της Βαρκελώνης-σχετικοί θεσμοί (UNEP/MAP), συνθήκες για τη κλιματική αλλαγή (IPCC Med). • Πολυεπίπεδη σημασία της θάλασσας καθ’ όλη την ιστορία της Ελλάδας σε θέματα οικονομίας (ναυτιλία-αλιεία-τουρισμός-υδρογονάνθρακες)/ πολιτισμού-επιστήμης/ ποιότητας ζωής -ανθρώπινης υγείας/ γεωπολιτικής-διπλωματίας. Ανάγκη τεκμηριωμένης επιστημονικής γνώσης/ σύγχρονης έρευνας για την κλιματική αλλαγή. Ανασύσταση παλαιο-περιβαλλοντικών και -κλιματικών συνθηκών από το θαλάσσιο αρχείο και συσχέτιση με την σύγχρονη κλιματική μεταβλητότητα. • Μεγάλη πρόοδος της θαλάσσιας έρευνας στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια, παρά τη πολύ περιορισμένη εθνική χρηματοδότηση, κατακτώντας πρωταγωνιστικό ρόλο στις Ελληνικές Θάλασσες αλλά και σε Μεσόγειο-Μαύρη Θάλασσα-Ερυθρά αλλά και την ανάγκη περαιτέρω υποστήριξη της και επέκτασης του ρόλου αυτού σε άλλες περιφερειακές θάλασσες της Ευρώπης/ Παγκόσμιο Ωκεανό. 7) Βιβλιογραφικές αναφορές Exploring the sea to understand the earth: contribution to a national research strategy for marine sciences for 2020, Ifremer France, http://w3z.ifremer.fr/strategie/plan_strategique Sea Change: A Marine Knowledge, Research & Innovation Strategy for Ireland, Marine Institute, Ireland, www.marine.ie/home/Se aChange.htm Italian Research for Sea (RITMARE), Ministry of Education, University and Research, www.mit.gov.it/mit/mop_all.php?p_id=06442 Dutch National Program Sea and Coastal Research, NOW, the Netherlands, http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOA_7PCLAP_Eng Marine Science Strategy, UK Marine Science Co-ordination Committee (MSCC), www.defra.gov.uk/environment/marine/documents/science/mscc/mscc‐ strategy.pdf A Strategic Research Agenda for the Mediterranean Sea, Nittis K and J.Albaiges, 2012, SEAS-ERA Deliverable D7.1.1, http://www.seas-era.eu/np4/{$clientServletPath}/?newsId=149&fileName=SEAS_ERA_D.7.1.1_Med_SRA.pdf