Αρχική Διαμόρφωση του ΕΣΠΕΚΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝΣχόλιο του χρήστη Φοίβος Ανδρίτσος | 29 Φεβρουαρίου 2012, 10:04
  • Σχόλιο του χρήστη 'Φοίβος Ανδρίτσος' | 29 Φεβρουαρίου 2012, 10:31

    Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ 1) Εκπροσωπείτε φορέα ή συλλογικό όργανο: Όχι 2) Είστε: Φυσικό πρόσωπο α) Επωνυμία: Φοίβος ΑΝΔΡΙΤΣΟΣ β) Τηλέφωνο επικοινωνίας: +39 348 1411406 γ) E-mail επικοινωνίας: fivos.andritsos@jrc.ec.europa.eu 3) Εάν είστε Φυσικό πρόσωπο, ποια από τις επιλογές που αναφέρονται παρακάτω σας αντιπροσωπεύει περισσότερο; γ) Ερευνητής Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ 1) Σε ποιό επιστημονικό τομέα δραστηριοποιήστε; Επιστήμες Μηχανικού 2) Περίληψη της πρότασης για την ένταξη ερευνητικής περιοχής στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας – Ε.Σ.Π.Ε.Κ. (έως 150 λέξεις): Το ναυάγιο του “MS PRESTIGE” τον Νοέμβριο του 2002, το ατύχημα της πλατφόρμας του DEEPWATER HORIZON τον περασμένο χρόνο, αλλά και αυτό του SEA DIAMOND στην Σαντορίνη φέρνουν στην επικαιρότητα την ανεπάρκεια μέσων επέμβασης για περιορισμό (containment) και συλλογή των ρυπαντών, ιδιαίτερα σε μεγάλα βάθη. Η ετοιμότητα για επέμβαση στον βυθό της θάλασσας κατευθείαν στην πηγή της διαρροής είναι ιδιαίτερα σημαντική για την χώρα μας λόγω της πυκνής ναυσιπλοΐας και ενόψει ενδεχόμενων υποθαλάσσιων εξορύξεων υδρογονανθράκων. Η παρούσα πρόταση αφορά μέθοδο ταχείας επέμβασης κατευθείαν πάνω στο ναυάγιο ή στην ανοικτή υποθαλάσσια πηγή (blown-out offshore), ακόμα και σε σημαντικά βάθη, για τον περιορισμό (containment) και συλλογή των ρυπαντών στην πηγή, πολύ πριν φτάσουν στην επιφάνεια και διασκορπιστούν. Βασίζεται σε ευρεσιτεχνία του προτείνοντα και σε αποτελέσματα Ευρωπαϊκού προγράμματος (DIFIS). Η έρευνα αφορά: i. Υδροδυναμική μελέτη της ροής (νερό, πετρέλαιο και γκάζι) στον κατακόρυφο σωλήνα του συστήματος DIFIS. ii. Την εξειδίκευση και βελτιστοποίηση της σχεδίασης για τις Ελληνικές θάλασσες. iii.Κατασκευή και δοκιμή πρωτοτύπου σε πραγματικές συνθήκες 3) Προτεινόμενη προσέγγιση για την υλοποίησή συγκεκριμένων δράσεων στο πλαίσιο της ερευνητικής περιοχής στην οποία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: τεχνική περιγραφή, δυνατότητες για σημαντικές εξελίξεις – breakthroughs – στην έρευνα και τεχνολογία, αναμενόμενα αποτελέσματα, δυνατότητες για εφαρμογές και μεταφορά τεχνολογίας στον παραγωγικό τομέα, άλλα σημαντικά στοιχεία για τις προτεινόμενες δράσεις (έως 400 λέξεις) Το ναυάγιο του “MS PRESTIGE” τον Νοέμβριο του 2002 και, ιδιαίτερα, η οικολογική και οικονομική καταστροφή από το ατύχημα της πλατφόρμας εξόρυξης DEEPWATER HORIZON στον κόλπο του Μεξικού, κατέδειξαν πόσο σημαντική είναι η ετοιμότητα για επέμβαση κατευθείαν στην πηγή της μόλυνσης, ακόμα και σε μεγάλα βάθη ώστε οι εκλυόμενοι υδρογονάνθρακες να συλλεχθούν πριν διασκορπισθούν στην επιφάνεια της θάλασσας, οπότε και η συλλογή τους είναι πολύ πιο δύσκολη. Η μέθοδος DIFIS (Double Inverted Funnel Intervention System) προβλέπει την ανάπτυξη πάνω από την πηγή μόλυνσης (διαρρέον ναυάγιο ή ανοικτή υποθαλάσσια πετρελαιοπηγή / offshore) ενός κώνου ο οποίος, σαν μεγάλο ανάποδο χωνί, οδηγεί το μίγμα νερού και υδρογονανθράκων, μέσω ανοικτού σωλήνα, σ΄ ένα δεύτερο αντεστραμμένο δοχείο (καμπάνα), λίγο πιο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η καμπάνα αυτή ενεργεί σαν διαχωριστής (το νερό φεύγει από το ανοικτό κάτω μέρος, το πετρέλαιο συγκεντρώνεται στο κλειστό επάνω μέρος και απομακρύνεται περιοδικά με κλασικά μέσα ενώ ενδεχόμενα αέρια, απομαστεύονται συνεχώς από την κορυφή της καμπάνας). Ταυτόχρονα, με την άνωση, η καμπάνα κρατά την όλη κατασκευή τεντωμένη. Η αρχή λειτουργίας του DIFIS για την περίπτωση επέμβασης σε πετρελαιοφόρο (σενάριο PRESTIGE), όπως και οι υπολογισμοί διαστάσεις και η διαδικασία τοποθέτησης, μελετήθηκαν διεξοδικά από Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα και περιγράφονται στις αναφορές [1] ως [5]. Η εφαρμογή όμως του DIFIS σε πετρελαιοπηγές, λόγω της έκκλησης και μεθανίου, απαιτεί πρόσθετα συστήματα και δύσκολους υπολογισμούς και προσομοιώσεις (ροή νερού, πετρελαίου και εκτονωμένου αερίου σε κατακόρυφο σωλήνα από 2,5 χλμ βάθος μέχρι 30-40 μ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ένα τέτοιο σύστημα ελέγχου, διαχωρισμού και συλλογής του μεθανίου αποτέλεσε αντικείμενο συμπληρωματικής ευρεσιτεχνίας [8], που κατατέθηκε από τον προτείνοντα στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών τον περασμένο χρόνο. Λεπτομέρειες για το σύστημα DIFIS και την χρησιμοποίησή του σε ανεξέλεγκτες υποθαλάσσιες πετρελαιοπηγές παρουσιάζονται στις αναφορές [5] και [9]. Επιπρόσθετα, ο σχεδιασμός κι επιχειρησιακή ανάπτυξη τέτοιου συστήματος απαιτεί μελέτη των ειδικών συνθηκών του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου (βάθος, ρεύματα, βυθός κλπ.). Τις δύο αυτές μελέτες θα ακολουθήσει κατασκευή πλήρους πρωτοτύπου, σε πραγματική κλίμακα, το οποίο και θα δοκιμασθεί σε υπάρχον παλιό ναυάγιο στο οποίο υπάρχουν παγιδευμένοι υδρογονάνθρακες. Επιτυχία του προγράμματος θα μπορούσε να οδηγήσει στην καθιέρωση της μεθόδου σαν μέθοδο αναφοράς για επέμβαση σε ναυάγια ή υποθαλάσσιες πετρελαιοπηγές εκτός ελέγχου. 4)Βαθμός ετοιμότητας του ερευνητικού ιστού στη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή: ωριμότητα και διαθεσιμότητα της τεχνολογίας, ύπαρξη του απαραίτητου, κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού, εκτίμηση αναγκών σε εξοπλισμό και υποδομές (έως 200 λέξεις) Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε από το ναυάγιο του “MS PRESTIGE” τον Νοέμβριο του 2002, χρηματοδότησε πακέτο ερευνητικών προγραμμάτων για την καταπολέμηση των επιπτώσεων ναυαγίων και την πρόληψη οικολογικών καταστροφών. Ένα από αυτά, το DIFIS αφορά την επέμβαση για τον περιορισμό και την άντληση του διαρρέοντος πετρελαίου κατ’ ευθείαν από το ναυάγιο ακόμα και σε πολύ μεγάλο βάθος (έως και 4,000 μ όπως το “ΜS PRESTIGE”). Βασίζεται σε ιδέα του προτείνοντος, κατοχυρωμένη με ευρεσιτεχνία [7], ενώ η Ελληνική ερευνητική ομάδα είχε την ευθύνη των προδιαγραφών και του βασικού σχεδιασμού του συστήματος. Το πρόγραμμα DIFIS ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2009. Εκτεταμένες προσομοιώσεις και πειράματα σε υπό κλίμακα μοντέλο κατέδειξαν το πραγματοποιήσιμο της ιδέας και οδήγησαν σε ολοκληρωμένο τεχνικό σχέδιο, κοστολόγηση της επέμβασης για τρία σενάρια (μεγάλου, μεσαίου και μικρού βάθους). Τον Απρίλιο του 2010, το ατύχημα της πλατφόρμας εξόρυξης DEEPWATER HORIZON στον κόλπο του Μεξικού, με χαρακτηριστικά όμοια με αυτά των μελλοντικών εξορύξεων στην νοτιοανατολική μεσόγειο, έφερε στο προσκήνιο το πρόβλημα της γρήγορης επέμβασης και περιορισμού πηγών σε μεγάλα βάθη. Η μέθοδος DIFIS, με ορισμένες προσθήκες σχετικές με την χειρισμό των αερίων που εκλύονται μαζί με το πετρέλαιο από κάθε πετρελαιοπηγή, θα μπορούσε να είχε εφαρμοσθεί. Παρακολούθηση των τρίμηνων προσπαθειών ελέγχου της υποθαλάσσιας πηγής και συζητήσεις με ειδικούς οδήγησαν σε δεύτερη, συμπληρωματική πρόταση ευρεσιτεχνίας [8] ώστε η μέθοδος DIFIS να μπορεί να χειριστεί και να διαχωρίσει με ασφάλεια, κάτω από την θάλασσα, το εκλυόμενο φυσικό αέριο. 5) Προτεινόμενη χρονική διάρκεια και δομή των δράσεων, γενικός προϋπολογισμός (έως 150 λέξεις). Κατηγοριοποίηση σύμφωνα με το εκτιμώμενο κόστος ως εξής: κατηγορία Α: 1-2 εκ. €, κατηγορία Β: 2-5 εκ. €, κατηγορία Γ: 5-10 εκ. €, κατηγορία Δ: 10-20 εκ. €, κατηγορία Ε: >20 εκ.€. Η προτεινόμενη δράση αποτελείται από 3 προγράμματα που ολοκληρώνονται σε 3 φάσεις: i. Υδροδυναμική μελέτη της ροής (νερό, πετρέλαιο και γκάζι) στον κατακόρυφο σωλήνα του συστήματος DIFIS – κατηγορία Α – 2-3 χρόνια ii. Την εξειδίκευση και βελτιστοποίηση της σχεδίασης για τις Ελληνικές θάλασσες – κατηγορία Α – 2-3 χρόνια, παράλληλα με το i. iii. Κατασκευή και δοκιμή πρωτοτύπου σε πραγματικές συνθήκες – κατηγορία Δ - 3-4 χρόνια μετά την ολοκλήρωση των i και ii. 6) Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των δράσεων. Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους η ερευνητική περιοχή αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Αναφέρατε γιατί η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στην περιοχή αυτή καθώς και συνέργιες με άλλα, παρόμοια εθνικά η/και Ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις. (ως 100 λέξεις) Δεδομένης της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας στο σταυροδρόμι των ενεργειακών διαδρόμων από Καύκασο και την Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη, η ήδη σημαντική διακίνηση πετρελαϊκών προϊόντων στο Αιγαίο αλλά και γενικότερα στην ανατολική Μεσόγειο θα αυξηθεί περαιτέρω , όπου, επιπρόσθετα, θα αναπτυχτούν και πλατφόρμες παραγωγής offshore μεγάλου βάθους κι υψηλής επικινδυνότητας (deep water, subsalt, ultra high risk). Ενδεχόμενο ατύχημα σε μια κλειστή θάλασσα, πυκνοκατοικημένη, ήδη περιβαλλοντικά φορτισμένη και με εύθραυστο οικοσύστημα θα ήταν καταστροφικό, ιδιαίτερα για περιοχές όπως το Αιγαίο και τα νησιά μας. Η ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων πρόληψης αλλά και περιορισμού των συνεπειών τέτοιων ατυχημάτων είναι υψηλής Εθνικής προτεραιότητας. Τα προγράμματα 5.i και 5.ii θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν σε 2-3 χρόνια, από ακαδημαϊκούς φορείς (Πανεπιστήμια Πατρών, Αιγαίου …) και ινστιτούτα (πχ. ΕΛΚΕΘΕ, ΙΝΒΙΣ). Το πρόγραμμα iii θα πρέπει να ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση των i και ii και να κρατήσει αλλά 2-3 χρόνια. Η κατασκευή του συστήματος DIFIS και των υποστηρικτικών συσκευών και συστημάτων μπορεί να γίνει εξ ολοκλήρου από Ελληνικά ναυπηγεία. Εξάλλου, η δοκιμή και η επιχειρησιακή ανάπτυξη του συστήματος θα μπορούσε να γίνει σε συνεργασία με άλλες χώρες της ανατολικής Μεσόγειου (πχ. Κύπρος, Ισραήλ …) και με την υποστήριξη των οργανισμών EMSA και REMPEG. 7) Βιβλιογραφικές αναφορές, όχι περισσότερες από 10 (έως 100 λέξεις) [1] Fivos Andritsos, Panagiotis Konstantinopoulos, Konstantinos Charatsis, Recuperation of Oil Trapped in Ship-Wrecks: the DIFIS Concept, International Symposium on Maritime Safety, Security and Environmental Protection (SSE 07), September 20-21, 2007, Athens, GR [2] Hans Cozijn, Fivos Andritsos, e.a. “DIFIS - Double Inverted Funnel for the Intervention on Ship wrecks”, International Oil Spill Conference (IOSC 2008), Savannah, Georgia, USA [3] Φοίβος Ανδρίτσος, Παναγιώτης Κωνσταντινόπουλος, Κωνσταντίνος Χαρατσής, Χρήστος Δέρδας, Βασίλειος Κωστόπουλος, Αποφυγή της ρύπανσης από ναυάγιο, Δελτίο ΠΣΔΜΗ, Τεύχος 407, Μάρτιος 2008 [4] Παναγιώτης Κωνσταντινόπουλος, Φοίβος Ανδρίτσος, DIFIS – Ελληνική καινοτομία για την αποφυγή της ρύπανσης από ναυάγια, Ναυτική Επιθεώρηση, Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, τεύχος 566, τόμος 168, Σεπτέμβριος – Νοέμβριος 2008, Αθήνα, Ελλάδα [5] Fivos Andritsos, Hans Cozijn, An Innovative Oil Pollution Containment Method for Shipwrecks proposed for Offshore Well Blowouts, Proceedings of the ASME 2011 30th International Conference on Ocean, Offshore and Arctic Engineering (OMAE 2011), June 19-24, 2011, Rotterdam, The Netherlands [6] Fivos Andritsos, Oil & Gas in the Mediterranean: Risks & Opportunities, Invited Keynote Speech, 16th International Symposium on Environmental Pollution and its Impact on Life in the Mediterranean Region, Mediterranean Scientific Association of Environmental Protection (MESAEP), September 24-27, 2011, Ioannina, Greece [7] Fivos Andritsos, Juan Catret, Daniel Grosset, European Patent EP 1524186: Device for Collecting Fluids Escaping from an Underwater Source, Granted on Dec 17 2008, Αριθ. Ελληνικής κατάθεσης: 20090400650. [8] Fivos Andritsos, Panagiotis Sotiropoulos, European Patent Proposal P-2889/EP: Device for Collecting and Temporarily Storing Fluids from an Underwater Source, submitted. [9] Fivos Andritsos, DIFIS Offshore, Technical Report