ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ
Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ
Ευστράτιος Στρατίκος
Κύριος Ερευνητής
Εργαστήριο Χημείας Πρωτεϊνών
ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος
2) Είστε: Φυσικό πρόσωπο ; NAI
α) Επωνυμία: Ευστράτιος Στρατίκος
β) Τηλέφωνο επικοινωνίας : 210-6503918
γ) E-mail επικοινωνίας : stratos@rrp.demokritos.gr stratikos@gmail.com
3) Εάν είστε Φυσικό πρόσωπο, ποια από τις επιλογές που αναφέρονται παρακάτω σας αντιπροσωπεύει περισσότερο;
γ) Ερευνητής
Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ
(παρακαλούμε τηρήστε την αρίθμηση των ερωτήσεων στις απαντήσεις σας)
1) Σε ποιό επιστημονικό τομέα δραστηριοποιήστε; Απαντήστε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ την παραπάνω ερώτηση επιλέγοντας ένα από τα ακόλουθα:
• Βιοεπιστήμες
2) Περίληψη της πρότασης για την ένταξη ερευνητικής περιοχής στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας - Ε.Σ.Π.Ε.Κ. (έως 150 λέξεις).
Τα τελευταία χρόνια πλήθος γενετικών/πλυθισμιακών μελετών διαρκώς ταυτοποιούν γενετικές μεταλλάξεις (είτε σπάνιες είναι κοινές – ονομαζόμενες πολυμορφισμοί) να συσχετίζονται με προδιάθεση σε κοινές ανθρώπινες ασθένειες, από ιικές λοιμώξεις, καρκίνο έως και αυτοανοσία. Η ανίχνευση τέτοιων μεταλλάξεων όμως παραμένει στο στάδιο της συσχέτισης απουσία γνώσης των συγκεκριμένων μηχανισμών που οδηγούν στην παθογένεση της ασθένειας όταν η μετάλλαξη είναι παρούσα. Απαιτείται λοιπόν λειτουργική ανάλυση των επιπτώσεων της παρουσίας αυτών των μεταλλάξεων στα γονιδιακά προιόντα και βιολογικά μονοπάτια που εμπλέκονται λειτουργικά. Μια τέτοια προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα της επικύρωσης της διαγνωστικής/προγνωστικής αξίας αυτών των μεταλλάξεων και της ταυτοποίησης νέων διαγνωστικών δεικτών αλλά και φαρμακευτικών στόχων. Αυτή η προσέγγιση αποτελεί τη φυσική συνέχεια γενετικών μελετών και βασικό κομμάτι μεταφραστικής έρευνας προς την κλινική εφαρμογή. Ιδιαίτερες ευκαιρίες υπάρχουν στα πλαίσια της λειτουργίας της επίκτητης ανοσοαπόκρισης που όντας εγγενώς πολυμορφική μπορεί να αποτελέσει κόμβο προγνωστικής ιατρικής και εξατομικευμένων θεραπειών.
3) Προτεινόμενη προσέγγιση για την υλοποίησή συγκεκριμένων δράσεων στο πλαίσιο της ερευνητικής περιοχής στην οποία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: τεχνική περιγραφή, δυνατότητες για σημαντικές εξελίξεις – breakthroughs - στην έρευνα και τεχνολογία, αναμενόμενα αποτελέσματα, δυνατότητες για εφαρμογές και μεταφορά τεχνολογίας στον παραγωγικό τομέα, άλλα σημαντικά στοιχεία για τις προτεινόμενες δράσεις (έως 400 λέξεις)
Η προσέγγιση θα είναι πολυθεματική φέρνοντας κοντά ομάδες με διαφορετικές τεχνικές προσεγγίσεις προς ένα κοινό σκοπό: την ανάλυση συγκεκριμένων γονιδίων, ή ομάδων γονιδίων που συνεισφέρουν σε ανθρώπινες ασθένειες που υπάρχουν ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών ή προγνωστικών δεικτών ή την αναγνώριση νέων φαρμακευτικών στόχων. Πέρα από τις δυνατότητες σημαντικών νέων ανακαλύψεων σχετικά με τους μηχανισμούς παθογένεσης ασθενειών η συγκεκριμένη προσέγγιση δημιουργεί δυνατότητες ανακάλυψης και μεταφοράς στην βιομηχανία νέων διαγνωστικών δεικτών. Πρέπει να τονιστεί ότι ο διαγνωστικός τομέας πλεονεκτεί σε σχέση με τον φαρμακευτικό σε ταχύτητα ανάπτυξης νέων προϊόντων και ιδιαίτερα σε πολύ χαμηλότερες απαιτήσεις σε επίπεδα επένδυσης και ως αποτέλεσμα είναι κατά πολύ καταλληλότερος για χώρες του μεγέθους της Ελλάδας.
Ιδιαίτερα τα γονίδια που εμπλέκονται στην επίκτητη ανοσοαπόκριση αποτελούν εξαιρετικούς στόχους τέτοιας ανάλυσης. Είναι από τη φύση τους πολυμορφικά (σε αυτό βασίζεται η διαφορετική απόκριση του κάθε ανθρώπου στις ασθένειες) και έτσι αποτελούν κόμβους εξατομικευμένης διάγνωσης και θεραπείας. Περαιτέρω ομάδες που εργάζονται σε αυτό τον τομέα με διαφορετικές προσεγγίσεις/τεχνογνωσίες ήδη υπάρχουν στην Ελλάδα με ενεργές συνεργασίες.
4) Βαθμός ετοιμότητας του ερευνητικού ιστού στη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή : ωριμότητα και διαθεσιμότητα της τεχνολογίας, ύπαρξη του απαραίτητου, κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού, εκτίμηση αναγκών σε εξοπλισμό και υποδομές (έως 200 λέξεις)
Η πολυθεματικότητα της προσέγγισης βασίζεται στη εμπειρία και τεχνογνωσία ερευνητικών ομάδων που ήδη βρίσκονται στην Ελλάδα και δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Σε αυτό το επίπεδο ο ερευνητικός ιστός είναι απόλυτα έτοιμος και η τεχνολογία ήδη διαθέσιμη και είναι μόνο θέμα οργάνωσης σε κοινούς στόχους μια ξεκάθαρη προσέγγιση και δυνατότητες μελλοντικής εκμετάλλευσης στα πλαίσια της μεταφραστικής ιατρικής.
5) Προτεινόμενη χρονική διάρκεια και δομή των δράσεων, γενικός προϋπολογισμός (έως 150 λέξεις).
Κατηγοριοποίηση σύμφωνα με το εκτιμώμενο κόστος ως εξής: κατηγορία Α: 1-2 εκ. €, κατηγορία Β: 2-5 εκ. €, κατηγορία Γ: 5-10 εκ. €, κατηγορία Δ: 10-20 εκ. €, κατηγορία Ε: >20 εκ.€.
Η προτεινόμενη χρονική διάρκεια των δράσεων είναι κατ’ ελάχιστον 3 έτη ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για να γίνει η μετάβαση από τη βασική έρευνα στη κλινική πράξη. Λόγω της πολυθεματικότητας της προσέγγισης προτείνεται η κάθε πράξη θα περιλαμβάνει τουλάχιστον 3 ομάδες με εκτιμώμενο κόστος κατηγορίας Β.
6) Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των δράσεων. Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους η ερευνητική περιοχή αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Αναφέρατε γιατί η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στην περιοχή αυτή καθώς και συνέργειες με άλλα, παρόμοια εθνικά η/και Ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις. (έως 100 λέξεις)
Η Ελλάδα έχει ήδη πλήθος ερευνητικών ομάδων που ασχολούνται αποτελεσματικά με το χαρακτηρισμό γονιδιακών προϊόντων στα πλαίσια διαφόρων ανθρωπίνων ασθενειών. Η οργάνωση τους σε δίκτυα γύρω από συμπληρωματικές τεχνικές προσεγγίσεις είναι ήδη εφαρμοσμένη και ώριμη. Για παράδειγμα ένα τέτοιο δίκτυο θα περιλάμβανε όμαδες που ασχολούνται με κυτταρική βιολογία, βιοχημεία, πρωτεομική, χημική βιολογία και κλινικές μελέτες. Η πολυθεματικότητα των ερευνητικών ομάδων στην Ελλάδα, αν και αποτελεί πρόβλημα για άλλες προσεγγίσεις (λόγω ετερογένειας) αποτελεί πλεονέκτημα για αυτή τη προσέγγιση. Το συγκεκριμένο μοντέλο εφαρμόζεται και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και μπορεί να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον εταιριών που δραστηριοποιούνται κυρίως στο διαγνωστικό τομέα.
7) Βιβλιογραφικές αναφορές, όχι περισσότερες από 10 (έως 100 λέξεις)
1. Burton PR, Clayton DG, Cardon LR, Craddock N, Deloukas P, et al. (2007) Association scan of 14,500 nonsynonymous SNPs in four diseases identifies autoimmunity variants. Nat Genet 39: 1329-1337.
2. Fung E, Smyth DJ, Howson JM, Cooper JD, Walker NM, et al. (2008) Analysis of 17 autoimmune disease-associated variants in type 1 diabetes identifies 6q23/TNFAIP3 as a susceptibility locus. Genes Immun 10: 188-191.
3. Evnouchidou I, Kamal RP, Seregin SS, Goto Y, Tsujimoto M, et al. (2011) Coding single nucleotide polymorphisms of endoplasmic reticulum aminopeptidase 1 can affect antigenic peptide generation in vitro by influencing basic enzymatic properties of the enzyme. J Immunol 186: 1909-1913.
ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Ευστράτιος Στρατίκος Κύριος Ερευνητής Εργαστήριο Χημείας Πρωτεϊνών ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος 2) Είστε: Φυσικό πρόσωπο ; NAI α) Επωνυμία: Ευστράτιος Στρατίκος β) Τηλέφωνο επικοινωνίας : 210-6503918 γ) E-mail επικοινωνίας : stratos@rrp.demokritos.gr stratikos@gmail.com 3) Εάν είστε Φυσικό πρόσωπο, ποια από τις επιλογές που αναφέρονται παρακάτω σας αντιπροσωπεύει περισσότερο; γ) Ερευνητής Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ (παρακαλούμε τηρήστε την αρίθμηση των ερωτήσεων στις απαντήσεις σας) 1) Σε ποιό επιστημονικό τομέα δραστηριοποιήστε; Απαντήστε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ την παραπάνω ερώτηση επιλέγοντας ένα από τα ακόλουθα: • Βιοεπιστήμες 2) Περίληψη της πρότασης για την ένταξη ερευνητικής περιοχής στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας - Ε.Σ.Π.Ε.Κ. (έως 150 λέξεις). Τα τελευταία χρόνια πλήθος γενετικών/πλυθισμιακών μελετών διαρκώς ταυτοποιούν γενετικές μεταλλάξεις (είτε σπάνιες είναι κοινές – ονομαζόμενες πολυμορφισμοί) να συσχετίζονται με προδιάθεση σε κοινές ανθρώπινες ασθένειες, από ιικές λοιμώξεις, καρκίνο έως και αυτοανοσία. Η ανίχνευση τέτοιων μεταλλάξεων όμως παραμένει στο στάδιο της συσχέτισης απουσία γνώσης των συγκεκριμένων μηχανισμών που οδηγούν στην παθογένεση της ασθένειας όταν η μετάλλαξη είναι παρούσα. Απαιτείται λοιπόν λειτουργική ανάλυση των επιπτώσεων της παρουσίας αυτών των μεταλλάξεων στα γονιδιακά προιόντα και βιολογικά μονοπάτια που εμπλέκονται λειτουργικά. Μια τέτοια προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα της επικύρωσης της διαγνωστικής/προγνωστικής αξίας αυτών των μεταλλάξεων και της ταυτοποίησης νέων διαγνωστικών δεικτών αλλά και φαρμακευτικών στόχων. Αυτή η προσέγγιση αποτελεί τη φυσική συνέχεια γενετικών μελετών και βασικό κομμάτι μεταφραστικής έρευνας προς την κλινική εφαρμογή. Ιδιαίτερες ευκαιρίες υπάρχουν στα πλαίσια της λειτουργίας της επίκτητης ανοσοαπόκρισης που όντας εγγενώς πολυμορφική μπορεί να αποτελέσει κόμβο προγνωστικής ιατρικής και εξατομικευμένων θεραπειών. 3) Προτεινόμενη προσέγγιση για την υλοποίησή συγκεκριμένων δράσεων στο πλαίσιο της ερευνητικής περιοχής στην οποία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: τεχνική περιγραφή, δυνατότητες για σημαντικές εξελίξεις – breakthroughs - στην έρευνα και τεχνολογία, αναμενόμενα αποτελέσματα, δυνατότητες για εφαρμογές και μεταφορά τεχνολογίας στον παραγωγικό τομέα, άλλα σημαντικά στοιχεία για τις προτεινόμενες δράσεις (έως 400 λέξεις) Η προσέγγιση θα είναι πολυθεματική φέρνοντας κοντά ομάδες με διαφορετικές τεχνικές προσεγγίσεις προς ένα κοινό σκοπό: την ανάλυση συγκεκριμένων γονιδίων, ή ομάδων γονιδίων που συνεισφέρουν σε ανθρώπινες ασθένειες που υπάρχουν ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών ή προγνωστικών δεικτών ή την αναγνώριση νέων φαρμακευτικών στόχων. Πέρα από τις δυνατότητες σημαντικών νέων ανακαλύψεων σχετικά με τους μηχανισμούς παθογένεσης ασθενειών η συγκεκριμένη προσέγγιση δημιουργεί δυνατότητες ανακάλυψης και μεταφοράς στην βιομηχανία νέων διαγνωστικών δεικτών. Πρέπει να τονιστεί ότι ο διαγνωστικός τομέας πλεονεκτεί σε σχέση με τον φαρμακευτικό σε ταχύτητα ανάπτυξης νέων προϊόντων και ιδιαίτερα σε πολύ χαμηλότερες απαιτήσεις σε επίπεδα επένδυσης και ως αποτέλεσμα είναι κατά πολύ καταλληλότερος για χώρες του μεγέθους της Ελλάδας. Ιδιαίτερα τα γονίδια που εμπλέκονται στην επίκτητη ανοσοαπόκριση αποτελούν εξαιρετικούς στόχους τέτοιας ανάλυσης. Είναι από τη φύση τους πολυμορφικά (σε αυτό βασίζεται η διαφορετική απόκριση του κάθε ανθρώπου στις ασθένειες) και έτσι αποτελούν κόμβους εξατομικευμένης διάγνωσης και θεραπείας. Περαιτέρω ομάδες που εργάζονται σε αυτό τον τομέα με διαφορετικές προσεγγίσεις/τεχνογνωσίες ήδη υπάρχουν στην Ελλάδα με ενεργές συνεργασίες. 4) Βαθμός ετοιμότητας του ερευνητικού ιστού στη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή : ωριμότητα και διαθεσιμότητα της τεχνολογίας, ύπαρξη του απαραίτητου, κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού, εκτίμηση αναγκών σε εξοπλισμό και υποδομές (έως 200 λέξεις) Η πολυθεματικότητα της προσέγγισης βασίζεται στη εμπειρία και τεχνογνωσία ερευνητικών ομάδων που ήδη βρίσκονται στην Ελλάδα και δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Σε αυτό το επίπεδο ο ερευνητικός ιστός είναι απόλυτα έτοιμος και η τεχνολογία ήδη διαθέσιμη και είναι μόνο θέμα οργάνωσης σε κοινούς στόχους μια ξεκάθαρη προσέγγιση και δυνατότητες μελλοντικής εκμετάλλευσης στα πλαίσια της μεταφραστικής ιατρικής. 5) Προτεινόμενη χρονική διάρκεια και δομή των δράσεων, γενικός προϋπολογισμός (έως 150 λέξεις). Κατηγοριοποίηση σύμφωνα με το εκτιμώμενο κόστος ως εξής: κατηγορία Α: 1-2 εκ. €, κατηγορία Β: 2-5 εκ. €, κατηγορία Γ: 5-10 εκ. €, κατηγορία Δ: 10-20 εκ. €, κατηγορία Ε: >20 εκ.€. Η προτεινόμενη χρονική διάρκεια των δράσεων είναι κατ’ ελάχιστον 3 έτη ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για να γίνει η μετάβαση από τη βασική έρευνα στη κλινική πράξη. Λόγω της πολυθεματικότητας της προσέγγισης προτείνεται η κάθε πράξη θα περιλαμβάνει τουλάχιστον 3 ομάδες με εκτιμώμενο κόστος κατηγορίας Β. 6) Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των δράσεων. Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους η ερευνητική περιοχή αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Αναφέρατε γιατί η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στην περιοχή αυτή καθώς και συνέργειες με άλλα, παρόμοια εθνικά η/και Ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις. (έως 100 λέξεις) Η Ελλάδα έχει ήδη πλήθος ερευνητικών ομάδων που ασχολούνται αποτελεσματικά με το χαρακτηρισμό γονιδιακών προϊόντων στα πλαίσια διαφόρων ανθρωπίνων ασθενειών. Η οργάνωση τους σε δίκτυα γύρω από συμπληρωματικές τεχνικές προσεγγίσεις είναι ήδη εφαρμοσμένη και ώριμη. Για παράδειγμα ένα τέτοιο δίκτυο θα περιλάμβανε όμαδες που ασχολούνται με κυτταρική βιολογία, βιοχημεία, πρωτεομική, χημική βιολογία και κλινικές μελέτες. Η πολυθεματικότητα των ερευνητικών ομάδων στην Ελλάδα, αν και αποτελεί πρόβλημα για άλλες προσεγγίσεις (λόγω ετερογένειας) αποτελεί πλεονέκτημα για αυτή τη προσέγγιση. Το συγκεκριμένο μοντέλο εφαρμόζεται και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και μπορεί να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον εταιριών που δραστηριοποιούνται κυρίως στο διαγνωστικό τομέα. 7) Βιβλιογραφικές αναφορές, όχι περισσότερες από 10 (έως 100 λέξεις) 1. Burton PR, Clayton DG, Cardon LR, Craddock N, Deloukas P, et al. (2007) Association scan of 14,500 nonsynonymous SNPs in four diseases identifies autoimmunity variants. Nat Genet 39: 1329-1337. 2. Fung E, Smyth DJ, Howson JM, Cooper JD, Walker NM, et al. (2008) Analysis of 17 autoimmune disease-associated variants in type 1 diabetes identifies 6q23/TNFAIP3 as a susceptibility locus. Genes Immun 10: 188-191. 3. Evnouchidou I, Kamal RP, Seregin SS, Goto Y, Tsujimoto M, et al. (2011) Coding single nucleotide polymorphisms of endoplasmic reticulum aminopeptidase 1 can affect antigenic peptide generation in vitro by influencing basic enzymatic properties of the enzyme. J Immunol 186: 1909-1913.