Πειραιάς 12/08/2013
Επιστολή προς κάθε ενδιαφερόμενο
Σύμφωνα με το πρόσφατα δημοσιευμένο σχέδιο νόμου «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων» που έχει δοθεί για διαβούλευση από το Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και ειδικότερα σε ότι αφορά στις ειδικότητες του Τομέα Οικονομίας και Διοίκησης όπως αυτές προγραμματίζονται να λειτουργήσουν στο Επαγγελματικό Λύκειο, αλλά και ειδικότερα τις ειδικότητες γενικότερου «τουριστικού» ενδιαφέροντος, θα ήθελα να καταθέσω κάποιες επισημάνσεις και προβληματισμούς.
Βασιζόμενος λοιπόν σε μια αρχικά «συντεχνιακή» προσέγγιση, θα μπορούσε κανείς να δει στο σχέδιο νόμου και στο κομμάτι που αφορά στα (αναβαθμισμένα) ΕΠΑ.Λ και ειδικότερα στην Ομάδα Προσανατολισμού Διοίκησης και Οικονομίας του Τομέα Διοίκησης και Οικονομίας, πως υπάρχουν οι εξής ειδικότητες:
1. Υπάλληλος Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών
2. Υπάλληλος Αποθήκης και Συστημάτων Εφοδιασμού
3. Υπάλληλος Εμπορίας και Διαφήμισης
4. Υπάλληλος Οικονομίας και Διοίκησης στον Τουρισμό
Σε αυτό το σημείο αρχίζουν και δημιουργούνται οι πρώτες επιφυλάξεις και τα πρώτα ερωτήματα.
Τι ακριβώς σημαίνει «Υπάλληλος Οικονομίας και Διοίκησης στον Τουρισμό»; Με τι ακριβώς θα ασχολείται; Σίγουρα σε ένα σχέδιο νόμου δεν μπορεί κανείς να περιμένει εξαρχής όλα να είναι ορθά και από πριν ξεκαθαρισμένα, αλλά και μόνο από τον –προσωρινό έστω- τίτλο ειδικότητας, δίνεται ένα «στίγμα»
Αν λοιπόν ο συγκεκριμένος τίτλος αποτελεί μια προσπάθεια για «αναβάθμιση» του τίτλου του απολυτηρίου και του πτυχίου των αποφοίτων της ήδη υπάρχουσας ειδικότητας «Υπαλλήλων Τουριστικών Επιχειρήσεων», τότε δυστυχώς θα πρέπει να επισημανθεί πως το μόνο που καταφέρνει να δείξει είναι τουλάχιστον ελλιπή επαφή με την πραγματικότητα της αγοράς του Τουρισμού και των Τουριστικών Επιχειρήσεων.
Αν μάλιστα αποδεχτούμε ότι γενικά το απολυτήριο και το πτυχίο του ΕΠΑ.Λ αποτελούν τα πρώτα εφόδια για νέους και νέες που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας, τότε θα πρέπει μάλλον να συμφωνήσουμε ότι αυτό που τους χρειάζεται είναι ένας τίτλος ξεκάθαρος που να δίνει το στίγμα του τι έχει σπουδάσει και τι είναι ικανός να κάνει. Αυτό θα είναι το πρώτο που θα κοιτάξει ο μελλοντικός εργοδότης, σε συνδυασμό βέβαια με το τι είδους μαθήματα έχει διδαχθεί και τι γνώσεις και δεξιότητες έχει αποκομίσει από τις σπουδές του (θέμα που θα πρέπει να ληφθεί ΣΟΒΑΡΑ υπόψη, από τους αρμόδιους φορείς και τις αντίστοιχες επιτροπές σύνταξης, όταν ξεκινήσει η διαδικασία δημιουργίας των ομάδων εργασίας για την κατάρτιση των ωρολογίων και αναλυτικών προγραμμάτων των ειδικοτήτων).
Άλλωστε, το ίδιο το σχέδιο νόμου αναφέρει πως ένας από τους σκοπούς λειτουργίας των ΕΠΑ.Λ είναι και «η παροχή ολοκληρωμένων επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων για την πρόσβαση στην αγορά εργασίας» και δεν νομίζω να διαφωνεί κανείς σε αυτό.
Ο «τίτλος» λοιπόν της ειδικότητας θα πρέπει εξαρχής να δηλώνει την «δυναμική» του αποφοίτου, να ξεκαθαρίζει το πεδίο στο οποίο ο πτυχιούχος έχει σπουδάσει και άρα να «διαφημίζει» το τι είναι ικανός να προσφέρει.
Ο τομέας του Τουρισμού, είναι γνωστό και αποδεκτό από όλους (τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο) πως είναι ένας πολύ σημαντικός –ίσως ο σημαντικότερος σε αυτή την περίοδο- τομέας για την ελληνική οικονομία και θα πρέπει επιτέλους οι κατά καιρούς πολιτικές εξαγγελίες των τελευταίων δεκαετιών που μιλούσαν για αναβάθμιση του ρόλου του τουρισμού και για αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και του «προϊόντος», να υλοποιηθούν στην πράξη και να ξεκινήσουν μεθοδικά, ακόμη και από τα στοιχειώδη και τα φαινομενικά «ασήμαντα», εστιάζοντας επιτέλους και στους υπάρχοντες αλλά και μελλοντικούς εργαζόμενους στον τομέα αυτό.
Η Τουριστική Παιδεία θα πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό πως οφείλει αλλά και μακροπρόθεσμα «συμφέρει» να παρέχεται από το δημόσιο σχολείο σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και να μην αντιμετωπίζεται ούτε ευκαιριακά, ούτε για να καλύπτονται συντεχνιακά συμφέροντα, αλλά με σοβαρότητα, με προοπτική και με μακρόπνοο σχεδιασμό.
Η ειδικότητα λοιπόν που σχετίζεται με τους απόφοιτους ΕΠΑ.Λ. που θα εργαστούν στον τομέα του Τουρισμού, θα πρέπει να φέρει έναν ξεκάθαρα διακριτό τίτλο και όχι έναν γενικό και αόριστο τίτλο «Υπαλλήλου Οικονομίας και Διοίκησης στον τουρισμό».
Ως τέτοιος λοιπόν προτείνεται είτε το «Υπάλληλος Τουριστικών Επιχειρήσεων», είτε εναλλακτικά «Υπάλληλος Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Επιχειρήσεων». Οποιαδήποτε άλλη ονομασία υποσκάπτει εξαρχής οποιαδήποτε τυχόν σοβαρή προσπάθεια αναβάθμισης της παρεχόμενης επαγγελματικής τουριστικής εκπαίδευσης και μπορεί μεν να εξυπηρετεί –έστω και ακουσίως- οποιουσδήποτε άλλους σκοπούς (π.χ. διεύρυνση των μαθημάτων ανάθεσης σε άλλες «συγγενικές» ειδικότητες), αλλά σίγουρα όχι εκείνον της στήριξης του σημαντικού αυτού τομέα της οικονομίας της χώρας (έστω και σε αρχικό ή ακόμη και σε «σημειολογικό» αν θέλετε επίπεδο).
Στο ίδιο σχέδιο νόμου, στο τμήμα που αναφέρεται στα Σ.Ε.Κ., βρίσκει κανείς πως η «Ομάδα προσανατολισμού επαγγελμάτων τουριστικών επιχειρήσεων & επιχειρήσεων φιλοξενίας», περιέχει τις «ειδικότητες» :
1. Τεχνίτης Τουριστικών μονάδων & Επιχειρήσεων φιλοξενίας
(Υπηρεσία υποδοχής- Υπηρεσία ορόφων -Εμπορευματογνωσία)
2. Τεχνίτης Ποτών και Οινολογίας
3. Τεχνίτης Εστιατορίου - Επισιτισμού (Σερβιτόρος)
4. Τεχνίτης Ζαχαροπλαστικής & Αρτοποιίας
5. Τεχνίτης Μαγειρικής τέχνης
Αρχικά και για όσους γνωρίζουν, οι τρεις τελευταίες ειδικότητες αποτελούν την «μετεξέλιξη» των παλαιών τριών μεταγυμνασιακών ειδικοτήτων των Ι.Ε.Κ. διάρκειας δύο εξαμήνων, δηλαδή των:
• Βοηθού Εστιατορικής Τέχνης
• Βοηθού Ζαχαροπλαστικής και
• Βοηθού Μαγειρικής Τέχνης
Η μετονομασία του «Βοηθού» σε «Τεχνίτη» και η ενσωμάτωση τους στις Σ.Ε.Κ., δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε αναβάθμιση των παρεχόμενων σπουδών και άρα των παρεχόμενων υπηρεσιών των τουριστικών επιχειρήσεων & επιχειρήσεων φιλοξενίας, ούτε καν ανταπόκριση στις επιταγές της αγοράς. Αν μάλιστα κάνει κανείς κάποια έρευνα για τα ποσοστά συμμετοχής σπουδαστών στις αντίστοιχες ειδικότητες όπως λειτουργούσαν πριν μερικά χρόνια στα Ι.Ε.Κ., μάλλον θα διαπίστωνε πως υστερούσαν κατά πολύ σε δυναμικότητα συγκρινόμενες με τις ανάλογες ειδικότητες του Ειδικού Μαγειρικής Τέχνης και Ειδικού Ξενοδοχειακών Υπηρεσιών και Τροφοδοσίας που ήταν για απόφοιτους λυκείου και που για ένα χρονικό διάστημα λειτουργούσαν παράλληλα. Ίσως και γι΄ αυτό να «εγκαταλείφθηκαν» πολύ σύντομα από τον τότε ΟΕΕΚ. Άλλωστε διαβάζοντας το σχέδιο νόμου παρακάτω διαπιστώνεται πως προβλέπονται οι ειδικότητες αυτές να λειτουργήσουν και σε επίπεδο ΙΕΚ, οπότε εύλογο είναι να αναρωτηθεί κανείς για την σκοπιμότητα της «διπλής» ύπαρξής τους και στα Σ.Ε.Κ.
Επίσης, έστω και από πλευράς «νοηματοδότησης», ο προσδιορισμός του «τεχνίτη» σε ότι αφορά επαγγέλματα που έχουν ως αντικείμενο την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική, την αρτοποιία και τα Bar, ηχεί περισσότερο ως «ελληνικούρα» παρά ως σύγχρονος τίτλος επαγγελματικής ειδικότητας που προτείνεται μάλιστα από τεχνοκράτες ειδικούς.
Ιδιαίτερα δε στον «Τεχνίτη Τουριστικών μονάδων & Επιχειρήσεων φιλοξενίας» και την απίστευτη «διευκρίνιση» στην παρένθεση (Υπηρεσία υποδοχής- Υπηρεσία ορόφων -Εμπορευματογνωσία) διαφαίνεται μια μη αποδεκτή προχειρότητα από πλευράς των συντακτών του συγκεκριμένου –τουλάχιστον- μέρους της πρότασης του παρόντος σχεδίου νόμου.
Όσοι μάλιστα καθηγητές ή μη –ανεξαρτήτου ειδικότητας-, είχαν την ευκαιρία να εργαστούν σε ξενοδοχειακές – τουριστικές επιχειρήσεις έστω και για λίγο, γνωρίζουν πάρα πολύ καλά πως ΚΑΝΕΝΑΣ τουριστικός επιχειρηματίας –τουλάχιστον στην Ελλάδα- δεν αναζητεί για πρόσληψη «τεχνίτες υπηρεσίας υποδοχής» ή «τεχνίτες υπηρεσίας ορόφων» ή ακόμη «τεχνίτες εμπορευματογνωσίας», εκτός αν αναζητά κάποιον να φτιάχνει τα τρόλεϋ των αποσκευών και τα ροδάκια των βαλιτσών των πελατών, ή κάποιον να φτιάχνει χαλασμένα καζανάκια και κλειδαριές στα δωμάτια, ή κάποιον να επισκευάζει χαλασμένα ψυγεία στις αποθήκες ή προβληματικά καρότσια μεταφοράς εμπορευμάτων. Αλλά κι αυτούς μάλλον θα τους αναζητούσε ως «Συντηρητές», ή «Υπαλλήλους τεχνικής υπηρεσίας», παρά σαν «τεχνίτες τουριστικών μονάδων & επιχειρήσεων φιλοξενίας».
Αντίθετα όμως, μια ξενοδοχειακή επιχείρηση αναζητεί και προσλαμβάνει Υπαλλήλους Υποδοχής ή Βοηθούς Υποδοχής, Θυρωρούς, Καμαριέρες, Βοηθούς προϊσταμένης ορόφων ή Προϊστάμενους Housekeeping, Υπαλλήλους ή Υπεύθυνους αποθήκης ή προμηθειών, bartenders ή Υπαλλήλους μπαρ.
Και αυτούς τους αναζητά και τους επιθυμεί να είναι και με αυξημένα προσόντα, να έχουν δηλαδή δεξιότητες και γνώσεις ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ επιπέδου Λυκείου, επειδή (ειδικά στις θέσεις «πρώτης γραμμής»), έρχονται σε άμεση επαφή με πελάτες-τουρίστες που έχουν απαιτήσεις, επιζητούν το «value for money», οπότε και απαιτούν να εξυπηρετούνται από υπαλλήλους με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκπαίδευση και παιδεία, γεγονός που διασφαλίζει έτσι τόσο την ικανοποίηση του πελάτη, όσο και –σε ένα βαθμό- την λειτουργικά επιτυχή μακροημέρευση της επιχείρησης.
Με βάση λοιπόν αυτά τα δεδομένα, ακόμη και ο πιο σκεπτικιστής, ακόμη και ο πιο δύσπιστος, ακόμη και εκείνος που έχει ελάχιστη αντίληψη των αναγκών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε υπαλληλικό προσωπικό, καταλαβαίνει γιατί αυτοί οι υπάλληλοι θα πρέπει να έχουν πτυχίο επιπέδου ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ Επαγγελματικού Λυκείου παρά Σχολής Επαγγελματικής Κατάρτισης (όσο αναβαθμισμένη κι αν είναι αυτή), πράγμα που οδηγεί αυτόματα στο συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη «ειδικότητα» θα πρέπει να λειτουργεί τουλάχιστον σε επίπεδο ΕΠΑ.Λ και φυσικά χωρίς τον προσδιορισμό του «τεχνίτη».
Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως όσοι γνωρίζουν την αγορά ή ενημερώνονται για τα τεκταινόμενα στον ελληνικό τουρισμό, ξέρουν πως ως μοναδική ιδιαίτερη περίπτωση και μόνη εξαίρεση δημόσιας σχολής τουριστικής κατάρτισης ενταγμένης στην τυπική-βασική βαθμίδα εκπαίδευσης, καταγράφονται μόνο οι σχολές του ΟΤΕΚ -πρώην Σχολές Τουριστικών Επαγγελμάτων- που για χρόνια τροφοδοτούν την τουριστική αγορά με απόφοιτους με υψηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων, γεγονός που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει.
Για τους ίδιους λοιπόν λόγους, μάλλον θα έπρεπε να επανεξεταστούν οι ονομασίες και για τις αντίστοιχες ειδικότητες της Ομάδας Προσανατολισμού Επαγγελμάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας των ΙΕΚ, όπου θα ήταν δόκιμο να μην φέρουν τον χαρακτηρισμό «Τεχνικός» αλλά ίσως το παλαιότερο «Ειδικός» ή μόνο το επάγγελμα στο οποίο λαμβάνει κατάρτιση ο σπουδαστής (π.χ Αρτοποιός-ζαχαροπλάστης, Αρχιμάγειρας, Υπάλληλος Υποδοχής κλπ)
Σε ότι δε αφορά στα αναγραφόμενα σχετικά με τα (αναβαθμισμένα) Ι.Ε.Κ. και συγκεκριμένα στις ειδικότητες της Ομάδας Προσανατολισμού Διοίκησης & Οικονομίας και στον Τομέα Διοίκησης & Οικονομίας, βλέπει κανείς πως υπάρχουν οι ειδικότητες :
1. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας
2. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Αθλητισμού
3. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Ναυτιλίας
4. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Τουρισμού
5. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Πολιτισμού
6. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Υγείας
7. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα των Μεταφορών
8. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας
9. Στέλεχος Εμπορίας, Διαφήμισης και Προώθησης Προϊόντων (Μarketing)
10. Στέλεχος Υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics)
11. Στέλεχος Μηχανογραφημένου Λογιστηρίου - Φοροτεχνικού Γραφείου
12. Στέλεχος Στατιστικών Ερευνών & Δημοσκοπήσεων
13. Στέλεχος Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας
14. Στέλεχος Χρηματοοικονομικών & Ασφαλιστικών Εργασιών
15. Στέλεχος Κοστολόγησης
16. Γραμματέας Ανώτερων & Ανώτατων Στελεχών
Πέρα από την εξόφθαλμη υπέρ-χρήση της έννοιας του «Στελέχους» στους τίτλους των ειδικοτήτων (που όμως η «αγορά» δεν φαίνεται να «συμμερίζεται»), είναι απορίας άξιο λοιπόν, γιατί να υπάρχει η ειδικότητα «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Τουρισμού» ενώ παρακάτω υπάρχει (και σωστά) ξεχωριστή Ομάδα Προσανατολισμού Επαγγελμάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας με τις ειδικότητες:
1. Τεχνικός Τουριστικών Μονάδων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας
(Υπηρεσία υποδοχής- Υπηρεσία ορόφων -Εμπορευματογνωσία)
2. Τεχνικός Αρτοποιός - Ζαχαροπλαστικής
3. Τεχνικός Μαγειρικής τέχνης - Αρχιμάγειρας (chef)
Το ίδιο μπορεί να αναρωτηθεί και για την ειδικότητα «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας», όταν παρακάτω υπάρχει ακριβώς ή ίδια ειδικότητα στην Ομάδα προσανατολισμού γεωπονίας, τεχνολογίας τροφίμων & διατροφής και τον Τομέας Γεωπονίας με ειδικότητα: «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας».
Με αυτά και με αυτά λοιπόν, φτάνει στο σημείο να αναρωτιέται κανείς, αν τελικά η συντεταγμένη πολιτεία πραγματικά θέλει να κάνει τα πράγματα πιο απλά για τους μαθητές και σπουδαστές των επαγγελματικών λυκείων και σχολών (δημοσίων και ιδιωτικών) και τους γονείς τους συνδράμοντάς τους στην προσπάθειά για επιτυχή αναζήτηση επαγγελματικής ταυτότητας (πράγμα που στην τελική θα βοηθήσει και την ίδια την χώρα στον πολυδιαφημιζόμενο και πολυπροβεβλημμένο δρόμο της ανάπτυξης και αποτελμάτωσής της), ή αν τελικά επιθυμεί να τους μπερδεύει όλο και περισσότερο, να τους έχει ημιμαθείς ή μισοκαταρτισμένους, σε μια διαρκή «επαγγελματική κινητικότητα», χωρίς σαφή επαγγελματικά πεδία εργασίας, χωρίς ξεκάθαρα επαγγελματικά δικαιώματα, σαν αναλώσιμο και φτηνό εργατικό δυναμικό δηλαδή, Δια Βίου ακούσιους αιμοδότες των διάφορων ευκαιριακών επιχειρηματιών-επενδυτών που πωλούν εκπαιδευτικές και άλλες ελπίδες επαγγελματικής αποκατάστασης, ενώ στην ουσία αναζητούν φτηνό και υπάκουο κρέας για την κρεατομηχανή της «ελεύθερης αγοράς».
Αναρωτιέμαι δε, τι άλλο θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, όταν διαπιστώνει ότι σχεδιάζεται «ξεκαθάρισμα» του μαθητικού δυναμικού από την Α΄ λυκείου τόσο στη γενική όσο και στην επαγγελματική εκπαίδευση με «πανελλαδικού τύπου» εξετάσεις (οπότε οι «αποτυχόντες» απλά θα σκύβουν το κεφάλι από τόσο μικρή ηλικία και θα υποτάσσονται στις επιταγές της αγοράς, όσο σκληρές κι είναι αυτές), πώς να μην αναρωτηθεί κανείς για την σκοπιμότητα ύπαρξης τόσων «οικονομικών» τίτλων στις ειδικότητες των ΕΠΑ.Λ, Σ.ΕΚ. και Ι.Ε.Κ., πώς να μην εκπλαγεί κανείς με την χρήση τίτλων «τεχνίτη» και «τεχνικού» σε επαγγέλματα που σχετίζονται πρώτιστα και κύρια με την ανθρώπινη επαφή μέσω της παροχής υπηρεσιών σε ανθρώπους και όχι σε μηχανήματα, πώς να μην μελαγχολήσει κανείς διαβάζοντας έναν πρόχειρο αλλά «επίσημο» προγραμματισμό που μπερδεύει αντί να απλοποιεί, πώς να μην «τρομάξει» κανείς με την προοπτική δεκαεπτάχρονων που θα «εργάζονται» με την μορφή «μαθητείας», ή πηγαίνοντας ακόμη πιο πέρα με ποιόν τρόπο να ερμηνεύσει ένας καλοπροαίρετος το ότι σε μια νύκτα καταργήθηκαν ανθούσες ειδικότητες, τέθηκαν σε διαθεσιμότητα αφού λοιδορήθηκαν και απαξιώθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη καθηγητές με δεύτερα πτυχία, διδακτορικά και μεταπτυχιακά, πώς να μην οργιστεί όταν γνωρίζει από πρώτο χέρι πως οι περισσότεροι κοσμούσαν τα σχολεία με το έργο τους, αλλά ακόμη (έστω και συνειρμικά και γενικότερα) πώς να μείνει απαθής μπροστά σε κυνικές, ανήθικες και εξόφθαλμες σκοπιμότητες τσουβαλιάσματος και απαξίωσης του συνόλου των εκπαιδευτικών και του έργου τους, πώς να μην γελάσει με το νόημα που πασχίζουν κάποιοι να δώσουν στην έννοια της έρμης και πολύπαθης «αξιολόγησης», ή ακόμη και πιο γενικά και φιλοσοφικά, πώς να μην θλίβεται με τον κοινωνικό και «συναδελφικό» κανιβαλισμό στις τάξεις των καθηγητών που οδηγεί η εργασιακή ανασφάλεια, αλλά και για τις ακόμη υπάρχουσες παλαιολιθικές νοοτροπίες που ακόμη και τώρα στον βωμό των συντεχνιακών συμφερόντων εξακολουθούν υπερασπίζονται με σθένος το καλό της «εκπαίδευσης», αλλά αδιαφορούν ή ακόμη χειρότερα αγνοούν το σαφώς πιο ευρύ και πιο ουσιώδες νόημα της Παιδείας.
Ποιος θα δώσει απαντήσεις και ποιος θα τα εξηγήσει πειστικά και με ειλικρίνεια όλα ετούτα στους μαθητές μας και στους γονείς τους τον Σεπτέμβριο;
Ποιος θα τα εξηγήσει πειστικά όλα αυτά στον αυριανό άνεργο «Υπάλληλο Οικονομίας και Διοίκησης στον Τουρισμό» στον άνεργο «Τεχνίτη Ποτών και Οινολογίας», στο άνεργο «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Πολιτισμού» στον άνεργο «Τεχνίτη Αισθητικό Ποδολογίας - Καλλωπισμού νυχιών & Ονυχοπλαστικής»;
Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη, αλλά και πόσο αργά θα είναι τότε;
Κλείνοντας ετούτη την –ακουσίως μακροσκελή- επιστολή και με γνώμονα την προσωπική εμπειρία μου τόσο από την δεκαετή εργασιακή μου προϋπηρεσία στα ξενοδοχεία και τις τουριστικές επιχειρήσεις, όσο και από την επί δωδεκαετία στήριξη του θεσμού των ΙΕΚ είτε σαν εισηγητής, είτε σαν μέλος επιτροπών ειδικών επιστημόνων, είτε σαν μέλος επιτροπών σύνταξης ή ανανέωσης κανονισμών σπουδών και ερωτήσεων πιστοποίησης στον ΟΕΕΚ σε «τουριστικές» ειδικότητες, είτε σαν μέλος ομάδας σύνταξης ωρολογίων και αναλυτικών προγραμμάτων των ΤΕΕ-ΕΠΑ.Λ, είτε σαν μέλος ομάδων κρίσης βιβλίων τουριστικής ειδικότητας, αλλά κυρίως και πάνω απ΄ όλα ως εκπαιδευτικός «πρώτης γραμμής» για πάνω από δεκατέσσερα έτη στην επαγγελματική εκπαίδευση, θα ήθελα να υπενθυμίσω τα αυτονόητα.
Ο κλάδος του Τουρισμού και η παροχή Παιδείας στο αντικείμενο του Τουρισμού μέσω των διαφόρων βαθμίδων παρεχόμενης εκπαίδευσης, αποτελεί εδώ και δεκαετίες ιδιαίτερα σημαντικό εθνικό κεφάλαιο και θα πρέπει -ειδικά σε τέτοιες δυσμενείς οικονομικές συνθήκες- να αντιμετωπιστεί με την αρμόζουσα και πρέπουσα ιδιαίτερη σοβαρότητα.
Επιπρόσθετα και με το ίδιο σκεπτικό, θα πρέπει επιτέλους (ΣΗΜΕΡΑ και όχι αύριο), η πολιτεία να σταθεί και απέναντι στο σύνολο των θεμάτων Παιδείας.
Σε τόσο δύσκολες και ιδιαίτερες συνθήκες δεν επιτρέπεται σε κανέναν να επιδεικνύει προχειρότητα στο σχεδιασμό μια πολιτικής για την Παιδεία και ούτε μπορεί να γίνεται αποδεκτό πως δηλώνουν σοβαρότητα μερικά αποτυχημένα copy paste προτάσεων, πιθανά χωρίς μια σαφή και ενιαία στοχοθεσία, χωρίς σαφή προφίλ αποφοίτων αλλά και επαγγελματικά προφίλ, χωρίς σαφή επαγγελματικά δικαιώματα, χωρίς καν μια διασταύρωση των προτεινομένων «τίτλων» των ειδικοτήτων με τις «τρέχουσες και πραγματικές συνθήκες της αγοράς» που οι ίδιοι οι ιθύνοντες επικαλούνται ως γνώμονα, χωρίς καν να επιζητηθεί –ουσιαστικά και όχι τυπικά- η συμβουλή των ίδιων των διδασκόντων τουλάχιστον σε θεσμικό επίπεδο, χωρίς τελικά καμία προσπάθεια εστίασης στην ουσία, στην αναβάθμιση δηλαδή της «εκπαίδευσης» σε «Παιδεία».
Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια για ασαφή πειράματα στείρας τεχνοκρατικής αντίληψης, για αδιέξοδες αλχημείες και για πισωγυρίσματα, ούτε στην Παιδεία, ούτε πουθενά. Όσο γρηγορότερα το κατανοήσουμε, τόσο το καλύτερο για όλους μας θα είναι.
Σιάτρας Σπύρος
MBA – Tourism Management
Καθηγητής ΠΕ 18.35 Τουριστικών Επιχειρήσεων
Υποδιευθυντής 1ου ΕΠΑ.Λ Πειραιά
Πειραιάς 12/08/2013 Επιστολή προς κάθε ενδιαφερόμενο Σύμφωνα με το πρόσφατα δημοσιευμένο σχέδιο νόμου «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων» που έχει δοθεί για διαβούλευση από το Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και ειδικότερα σε ότι αφορά στις ειδικότητες του Τομέα Οικονομίας και Διοίκησης όπως αυτές προγραμματίζονται να λειτουργήσουν στο Επαγγελματικό Λύκειο, αλλά και ειδικότερα τις ειδικότητες γενικότερου «τουριστικού» ενδιαφέροντος, θα ήθελα να καταθέσω κάποιες επισημάνσεις και προβληματισμούς. Βασιζόμενος λοιπόν σε μια αρχικά «συντεχνιακή» προσέγγιση, θα μπορούσε κανείς να δει στο σχέδιο νόμου και στο κομμάτι που αφορά στα (αναβαθμισμένα) ΕΠΑ.Λ και ειδικότερα στην Ομάδα Προσανατολισμού Διοίκησης και Οικονομίας του Τομέα Διοίκησης και Οικονομίας, πως υπάρχουν οι εξής ειδικότητες: 1. Υπάλληλος Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών 2. Υπάλληλος Αποθήκης και Συστημάτων Εφοδιασμού 3. Υπάλληλος Εμπορίας και Διαφήμισης 4. Υπάλληλος Οικονομίας και Διοίκησης στον Τουρισμό Σε αυτό το σημείο αρχίζουν και δημιουργούνται οι πρώτες επιφυλάξεις και τα πρώτα ερωτήματα. Τι ακριβώς σημαίνει «Υπάλληλος Οικονομίας και Διοίκησης στον Τουρισμό»; Με τι ακριβώς θα ασχολείται; Σίγουρα σε ένα σχέδιο νόμου δεν μπορεί κανείς να περιμένει εξαρχής όλα να είναι ορθά και από πριν ξεκαθαρισμένα, αλλά και μόνο από τον –προσωρινό έστω- τίτλο ειδικότητας, δίνεται ένα «στίγμα» Αν λοιπόν ο συγκεκριμένος τίτλος αποτελεί μια προσπάθεια για «αναβάθμιση» του τίτλου του απολυτηρίου και του πτυχίου των αποφοίτων της ήδη υπάρχουσας ειδικότητας «Υπαλλήλων Τουριστικών Επιχειρήσεων», τότε δυστυχώς θα πρέπει να επισημανθεί πως το μόνο που καταφέρνει να δείξει είναι τουλάχιστον ελλιπή επαφή με την πραγματικότητα της αγοράς του Τουρισμού και των Τουριστικών Επιχειρήσεων. Αν μάλιστα αποδεχτούμε ότι γενικά το απολυτήριο και το πτυχίο του ΕΠΑ.Λ αποτελούν τα πρώτα εφόδια για νέους και νέες που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας, τότε θα πρέπει μάλλον να συμφωνήσουμε ότι αυτό που τους χρειάζεται είναι ένας τίτλος ξεκάθαρος που να δίνει το στίγμα του τι έχει σπουδάσει και τι είναι ικανός να κάνει. Αυτό θα είναι το πρώτο που θα κοιτάξει ο μελλοντικός εργοδότης, σε συνδυασμό βέβαια με το τι είδους μαθήματα έχει διδαχθεί και τι γνώσεις και δεξιότητες έχει αποκομίσει από τις σπουδές του (θέμα που θα πρέπει να ληφθεί ΣΟΒΑΡΑ υπόψη, από τους αρμόδιους φορείς και τις αντίστοιχες επιτροπές σύνταξης, όταν ξεκινήσει η διαδικασία δημιουργίας των ομάδων εργασίας για την κατάρτιση των ωρολογίων και αναλυτικών προγραμμάτων των ειδικοτήτων). Άλλωστε, το ίδιο το σχέδιο νόμου αναφέρει πως ένας από τους σκοπούς λειτουργίας των ΕΠΑ.Λ είναι και «η παροχή ολοκληρωμένων επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων για την πρόσβαση στην αγορά εργασίας» και δεν νομίζω να διαφωνεί κανείς σε αυτό. Ο «τίτλος» λοιπόν της ειδικότητας θα πρέπει εξαρχής να δηλώνει την «δυναμική» του αποφοίτου, να ξεκαθαρίζει το πεδίο στο οποίο ο πτυχιούχος έχει σπουδάσει και άρα να «διαφημίζει» το τι είναι ικανός να προσφέρει. Ο τομέας του Τουρισμού, είναι γνωστό και αποδεκτό από όλους (τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο) πως είναι ένας πολύ σημαντικός –ίσως ο σημαντικότερος σε αυτή την περίοδο- τομέας για την ελληνική οικονομία και θα πρέπει επιτέλους οι κατά καιρούς πολιτικές εξαγγελίες των τελευταίων δεκαετιών που μιλούσαν για αναβάθμιση του ρόλου του τουρισμού και για αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και του «προϊόντος», να υλοποιηθούν στην πράξη και να ξεκινήσουν μεθοδικά, ακόμη και από τα στοιχειώδη και τα φαινομενικά «ασήμαντα», εστιάζοντας επιτέλους και στους υπάρχοντες αλλά και μελλοντικούς εργαζόμενους στον τομέα αυτό. Η Τουριστική Παιδεία θα πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό πως οφείλει αλλά και μακροπρόθεσμα «συμφέρει» να παρέχεται από το δημόσιο σχολείο σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και να μην αντιμετωπίζεται ούτε ευκαιριακά, ούτε για να καλύπτονται συντεχνιακά συμφέροντα, αλλά με σοβαρότητα, με προοπτική και με μακρόπνοο σχεδιασμό. Η ειδικότητα λοιπόν που σχετίζεται με τους απόφοιτους ΕΠΑ.Λ. που θα εργαστούν στον τομέα του Τουρισμού, θα πρέπει να φέρει έναν ξεκάθαρα διακριτό τίτλο και όχι έναν γενικό και αόριστο τίτλο «Υπαλλήλου Οικονομίας και Διοίκησης στον τουρισμό». Ως τέτοιος λοιπόν προτείνεται είτε το «Υπάλληλος Τουριστικών Επιχειρήσεων», είτε εναλλακτικά «Υπάλληλος Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Επιχειρήσεων». Οποιαδήποτε άλλη ονομασία υποσκάπτει εξαρχής οποιαδήποτε τυχόν σοβαρή προσπάθεια αναβάθμισης της παρεχόμενης επαγγελματικής τουριστικής εκπαίδευσης και μπορεί μεν να εξυπηρετεί –έστω και ακουσίως- οποιουσδήποτε άλλους σκοπούς (π.χ. διεύρυνση των μαθημάτων ανάθεσης σε άλλες «συγγενικές» ειδικότητες), αλλά σίγουρα όχι εκείνον της στήριξης του σημαντικού αυτού τομέα της οικονομίας της χώρας (έστω και σε αρχικό ή ακόμη και σε «σημειολογικό» αν θέλετε επίπεδο). Στο ίδιο σχέδιο νόμου, στο τμήμα που αναφέρεται στα Σ.Ε.Κ., βρίσκει κανείς πως η «Ομάδα προσανατολισμού επαγγελμάτων τουριστικών επιχειρήσεων & επιχειρήσεων φιλοξενίας», περιέχει τις «ειδικότητες» : 1. Τεχνίτης Τουριστικών μονάδων & Επιχειρήσεων φιλοξενίας (Υπηρεσία υποδοχής- Υπηρεσία ορόφων -Εμπορευματογνωσία) 2. Τεχνίτης Ποτών και Οινολογίας 3. Τεχνίτης Εστιατορίου - Επισιτισμού (Σερβιτόρος) 4. Τεχνίτης Ζαχαροπλαστικής & Αρτοποιίας 5. Τεχνίτης Μαγειρικής τέχνης Αρχικά και για όσους γνωρίζουν, οι τρεις τελευταίες ειδικότητες αποτελούν την «μετεξέλιξη» των παλαιών τριών μεταγυμνασιακών ειδικοτήτων των Ι.Ε.Κ. διάρκειας δύο εξαμήνων, δηλαδή των: • Βοηθού Εστιατορικής Τέχνης • Βοηθού Ζαχαροπλαστικής και • Βοηθού Μαγειρικής Τέχνης Η μετονομασία του «Βοηθού» σε «Τεχνίτη» και η ενσωμάτωση τους στις Σ.Ε.Κ., δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε αναβάθμιση των παρεχόμενων σπουδών και άρα των παρεχόμενων υπηρεσιών των τουριστικών επιχειρήσεων & επιχειρήσεων φιλοξενίας, ούτε καν ανταπόκριση στις επιταγές της αγοράς. Αν μάλιστα κάνει κανείς κάποια έρευνα για τα ποσοστά συμμετοχής σπουδαστών στις αντίστοιχες ειδικότητες όπως λειτουργούσαν πριν μερικά χρόνια στα Ι.Ε.Κ., μάλλον θα διαπίστωνε πως υστερούσαν κατά πολύ σε δυναμικότητα συγκρινόμενες με τις ανάλογες ειδικότητες του Ειδικού Μαγειρικής Τέχνης και Ειδικού Ξενοδοχειακών Υπηρεσιών και Τροφοδοσίας που ήταν για απόφοιτους λυκείου και που για ένα χρονικό διάστημα λειτουργούσαν παράλληλα. Ίσως και γι΄ αυτό να «εγκαταλείφθηκαν» πολύ σύντομα από τον τότε ΟΕΕΚ. Άλλωστε διαβάζοντας το σχέδιο νόμου παρακάτω διαπιστώνεται πως προβλέπονται οι ειδικότητες αυτές να λειτουργήσουν και σε επίπεδο ΙΕΚ, οπότε εύλογο είναι να αναρωτηθεί κανείς για την σκοπιμότητα της «διπλής» ύπαρξής τους και στα Σ.Ε.Κ. Επίσης, έστω και από πλευράς «νοηματοδότησης», ο προσδιορισμός του «τεχνίτη» σε ότι αφορά επαγγέλματα που έχουν ως αντικείμενο την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική, την αρτοποιία και τα Bar, ηχεί περισσότερο ως «ελληνικούρα» παρά ως σύγχρονος τίτλος επαγγελματικής ειδικότητας που προτείνεται μάλιστα από τεχνοκράτες ειδικούς. Ιδιαίτερα δε στον «Τεχνίτη Τουριστικών μονάδων & Επιχειρήσεων φιλοξενίας» και την απίστευτη «διευκρίνιση» στην παρένθεση (Υπηρεσία υποδοχής- Υπηρεσία ορόφων -Εμπορευματογνωσία) διαφαίνεται μια μη αποδεκτή προχειρότητα από πλευράς των συντακτών του συγκεκριμένου –τουλάχιστον- μέρους της πρότασης του παρόντος σχεδίου νόμου. Όσοι μάλιστα καθηγητές ή μη –ανεξαρτήτου ειδικότητας-, είχαν την ευκαιρία να εργαστούν σε ξενοδοχειακές – τουριστικές επιχειρήσεις έστω και για λίγο, γνωρίζουν πάρα πολύ καλά πως ΚΑΝΕΝΑΣ τουριστικός επιχειρηματίας –τουλάχιστον στην Ελλάδα- δεν αναζητεί για πρόσληψη «τεχνίτες υπηρεσίας υποδοχής» ή «τεχνίτες υπηρεσίας ορόφων» ή ακόμη «τεχνίτες εμπορευματογνωσίας», εκτός αν αναζητά κάποιον να φτιάχνει τα τρόλεϋ των αποσκευών και τα ροδάκια των βαλιτσών των πελατών, ή κάποιον να φτιάχνει χαλασμένα καζανάκια και κλειδαριές στα δωμάτια, ή κάποιον να επισκευάζει χαλασμένα ψυγεία στις αποθήκες ή προβληματικά καρότσια μεταφοράς εμπορευμάτων. Αλλά κι αυτούς μάλλον θα τους αναζητούσε ως «Συντηρητές», ή «Υπαλλήλους τεχνικής υπηρεσίας», παρά σαν «τεχνίτες τουριστικών μονάδων & επιχειρήσεων φιλοξενίας». Αντίθετα όμως, μια ξενοδοχειακή επιχείρηση αναζητεί και προσλαμβάνει Υπαλλήλους Υποδοχής ή Βοηθούς Υποδοχής, Θυρωρούς, Καμαριέρες, Βοηθούς προϊσταμένης ορόφων ή Προϊστάμενους Housekeeping, Υπαλλήλους ή Υπεύθυνους αποθήκης ή προμηθειών, bartenders ή Υπαλλήλους μπαρ. Και αυτούς τους αναζητά και τους επιθυμεί να είναι και με αυξημένα προσόντα, να έχουν δηλαδή δεξιότητες και γνώσεις ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ επιπέδου Λυκείου, επειδή (ειδικά στις θέσεις «πρώτης γραμμής»), έρχονται σε άμεση επαφή με πελάτες-τουρίστες που έχουν απαιτήσεις, επιζητούν το «value for money», οπότε και απαιτούν να εξυπηρετούνται από υπαλλήλους με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκπαίδευση και παιδεία, γεγονός που διασφαλίζει έτσι τόσο την ικανοποίηση του πελάτη, όσο και –σε ένα βαθμό- την λειτουργικά επιτυχή μακροημέρευση της επιχείρησης. Με βάση λοιπόν αυτά τα δεδομένα, ακόμη και ο πιο σκεπτικιστής, ακόμη και ο πιο δύσπιστος, ακόμη και εκείνος που έχει ελάχιστη αντίληψη των αναγκών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε υπαλληλικό προσωπικό, καταλαβαίνει γιατί αυτοί οι υπάλληλοι θα πρέπει να έχουν πτυχίο επιπέδου ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ Επαγγελματικού Λυκείου παρά Σχολής Επαγγελματικής Κατάρτισης (όσο αναβαθμισμένη κι αν είναι αυτή), πράγμα που οδηγεί αυτόματα στο συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη «ειδικότητα» θα πρέπει να λειτουργεί τουλάχιστον σε επίπεδο ΕΠΑ.Λ και φυσικά χωρίς τον προσδιορισμό του «τεχνίτη». Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως όσοι γνωρίζουν την αγορά ή ενημερώνονται για τα τεκταινόμενα στον ελληνικό τουρισμό, ξέρουν πως ως μοναδική ιδιαίτερη περίπτωση και μόνη εξαίρεση δημόσιας σχολής τουριστικής κατάρτισης ενταγμένης στην τυπική-βασική βαθμίδα εκπαίδευσης, καταγράφονται μόνο οι σχολές του ΟΤΕΚ -πρώην Σχολές Τουριστικών Επαγγελμάτων- που για χρόνια τροφοδοτούν την τουριστική αγορά με απόφοιτους με υψηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων, γεγονός που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Για τους ίδιους λοιπόν λόγους, μάλλον θα έπρεπε να επανεξεταστούν οι ονομασίες και για τις αντίστοιχες ειδικότητες της Ομάδας Προσανατολισμού Επαγγελμάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας των ΙΕΚ, όπου θα ήταν δόκιμο να μην φέρουν τον χαρακτηρισμό «Τεχνικός» αλλά ίσως το παλαιότερο «Ειδικός» ή μόνο το επάγγελμα στο οποίο λαμβάνει κατάρτιση ο σπουδαστής (π.χ Αρτοποιός-ζαχαροπλάστης, Αρχιμάγειρας, Υπάλληλος Υποδοχής κλπ) Σε ότι δε αφορά στα αναγραφόμενα σχετικά με τα (αναβαθμισμένα) Ι.Ε.Κ. και συγκεκριμένα στις ειδικότητες της Ομάδας Προσανατολισμού Διοίκησης & Οικονομίας και στον Τομέα Διοίκησης & Οικονομίας, βλέπει κανείς πως υπάρχουν οι ειδικότητες : 1. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας 2. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Αθλητισμού 3. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Ναυτιλίας 4. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Τουρισμού 5. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Πολιτισμού 6. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Υγείας 7. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα των Μεταφορών 8. Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας 9. Στέλεχος Εμπορίας, Διαφήμισης και Προώθησης Προϊόντων (Μarketing) 10. Στέλεχος Υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics) 11. Στέλεχος Μηχανογραφημένου Λογιστηρίου - Φοροτεχνικού Γραφείου 12. Στέλεχος Στατιστικών Ερευνών & Δημοσκοπήσεων 13. Στέλεχος Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας 14. Στέλεχος Χρηματοοικονομικών & Ασφαλιστικών Εργασιών 15. Στέλεχος Κοστολόγησης 16. Γραμματέας Ανώτερων & Ανώτατων Στελεχών Πέρα από την εξόφθαλμη υπέρ-χρήση της έννοιας του «Στελέχους» στους τίτλους των ειδικοτήτων (που όμως η «αγορά» δεν φαίνεται να «συμμερίζεται»), είναι απορίας άξιο λοιπόν, γιατί να υπάρχει η ειδικότητα «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Τουρισμού» ενώ παρακάτω υπάρχει (και σωστά) ξεχωριστή Ομάδα Προσανατολισμού Επαγγελμάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας με τις ειδικότητες: 1. Τεχνικός Τουριστικών Μονάδων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας (Υπηρεσία υποδοχής- Υπηρεσία ορόφων -Εμπορευματογνωσία) 2. Τεχνικός Αρτοποιός - Ζαχαροπλαστικής 3. Τεχνικός Μαγειρικής τέχνης - Αρχιμάγειρας (chef) Το ίδιο μπορεί να αναρωτηθεί και για την ειδικότητα «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας», όταν παρακάτω υπάρχει ακριβώς ή ίδια ειδικότητα στην Ομάδα προσανατολισμού γεωπονίας, τεχνολογίας τροφίμων & διατροφής και τον Τομέας Γεωπονίας με ειδικότητα: «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας». Με αυτά και με αυτά λοιπόν, φτάνει στο σημείο να αναρωτιέται κανείς, αν τελικά η συντεταγμένη πολιτεία πραγματικά θέλει να κάνει τα πράγματα πιο απλά για τους μαθητές και σπουδαστές των επαγγελματικών λυκείων και σχολών (δημοσίων και ιδιωτικών) και τους γονείς τους συνδράμοντάς τους στην προσπάθειά για επιτυχή αναζήτηση επαγγελματικής ταυτότητας (πράγμα που στην τελική θα βοηθήσει και την ίδια την χώρα στον πολυδιαφημιζόμενο και πολυπροβεβλημμένο δρόμο της ανάπτυξης και αποτελμάτωσής της), ή αν τελικά επιθυμεί να τους μπερδεύει όλο και περισσότερο, να τους έχει ημιμαθείς ή μισοκαταρτισμένους, σε μια διαρκή «επαγγελματική κινητικότητα», χωρίς σαφή επαγγελματικά πεδία εργασίας, χωρίς ξεκάθαρα επαγγελματικά δικαιώματα, σαν αναλώσιμο και φτηνό εργατικό δυναμικό δηλαδή, Δια Βίου ακούσιους αιμοδότες των διάφορων ευκαιριακών επιχειρηματιών-επενδυτών που πωλούν εκπαιδευτικές και άλλες ελπίδες επαγγελματικής αποκατάστασης, ενώ στην ουσία αναζητούν φτηνό και υπάκουο κρέας για την κρεατομηχανή της «ελεύθερης αγοράς». Αναρωτιέμαι δε, τι άλλο θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, όταν διαπιστώνει ότι σχεδιάζεται «ξεκαθάρισμα» του μαθητικού δυναμικού από την Α΄ λυκείου τόσο στη γενική όσο και στην επαγγελματική εκπαίδευση με «πανελλαδικού τύπου» εξετάσεις (οπότε οι «αποτυχόντες» απλά θα σκύβουν το κεφάλι από τόσο μικρή ηλικία και θα υποτάσσονται στις επιταγές της αγοράς, όσο σκληρές κι είναι αυτές), πώς να μην αναρωτηθεί κανείς για την σκοπιμότητα ύπαρξης τόσων «οικονομικών» τίτλων στις ειδικότητες των ΕΠΑ.Λ, Σ.ΕΚ. και Ι.Ε.Κ., πώς να μην εκπλαγεί κανείς με την χρήση τίτλων «τεχνίτη» και «τεχνικού» σε επαγγέλματα που σχετίζονται πρώτιστα και κύρια με την ανθρώπινη επαφή μέσω της παροχής υπηρεσιών σε ανθρώπους και όχι σε μηχανήματα, πώς να μην μελαγχολήσει κανείς διαβάζοντας έναν πρόχειρο αλλά «επίσημο» προγραμματισμό που μπερδεύει αντί να απλοποιεί, πώς να μην «τρομάξει» κανείς με την προοπτική δεκαεπτάχρονων που θα «εργάζονται» με την μορφή «μαθητείας», ή πηγαίνοντας ακόμη πιο πέρα με ποιόν τρόπο να ερμηνεύσει ένας καλοπροαίρετος το ότι σε μια νύκτα καταργήθηκαν ανθούσες ειδικότητες, τέθηκαν σε διαθεσιμότητα αφού λοιδορήθηκαν και απαξιώθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη καθηγητές με δεύτερα πτυχία, διδακτορικά και μεταπτυχιακά, πώς να μην οργιστεί όταν γνωρίζει από πρώτο χέρι πως οι περισσότεροι κοσμούσαν τα σχολεία με το έργο τους, αλλά ακόμη (έστω και συνειρμικά και γενικότερα) πώς να μείνει απαθής μπροστά σε κυνικές, ανήθικες και εξόφθαλμες σκοπιμότητες τσουβαλιάσματος και απαξίωσης του συνόλου των εκπαιδευτικών και του έργου τους, πώς να μην γελάσει με το νόημα που πασχίζουν κάποιοι να δώσουν στην έννοια της έρμης και πολύπαθης «αξιολόγησης», ή ακόμη και πιο γενικά και φιλοσοφικά, πώς να μην θλίβεται με τον κοινωνικό και «συναδελφικό» κανιβαλισμό στις τάξεις των καθηγητών που οδηγεί η εργασιακή ανασφάλεια, αλλά και για τις ακόμη υπάρχουσες παλαιολιθικές νοοτροπίες που ακόμη και τώρα στον βωμό των συντεχνιακών συμφερόντων εξακολουθούν υπερασπίζονται με σθένος το καλό της «εκπαίδευσης», αλλά αδιαφορούν ή ακόμη χειρότερα αγνοούν το σαφώς πιο ευρύ και πιο ουσιώδες νόημα της Παιδείας. Ποιος θα δώσει απαντήσεις και ποιος θα τα εξηγήσει πειστικά και με ειλικρίνεια όλα ετούτα στους μαθητές μας και στους γονείς τους τον Σεπτέμβριο; Ποιος θα τα εξηγήσει πειστικά όλα αυτά στον αυριανό άνεργο «Υπάλληλο Οικονομίας και Διοίκησης στον Τουρισμό» στον άνεργο «Τεχνίτη Ποτών και Οινολογίας», στο άνεργο «Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον Τομέα του Πολιτισμού» στον άνεργο «Τεχνίτη Αισθητικό Ποδολογίας - Καλλωπισμού νυχιών & Ονυχοπλαστικής»; Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη, αλλά και πόσο αργά θα είναι τότε; Κλείνοντας ετούτη την –ακουσίως μακροσκελή- επιστολή και με γνώμονα την προσωπική εμπειρία μου τόσο από την δεκαετή εργασιακή μου προϋπηρεσία στα ξενοδοχεία και τις τουριστικές επιχειρήσεις, όσο και από την επί δωδεκαετία στήριξη του θεσμού των ΙΕΚ είτε σαν εισηγητής, είτε σαν μέλος επιτροπών ειδικών επιστημόνων, είτε σαν μέλος επιτροπών σύνταξης ή ανανέωσης κανονισμών σπουδών και ερωτήσεων πιστοποίησης στον ΟΕΕΚ σε «τουριστικές» ειδικότητες, είτε σαν μέλος ομάδας σύνταξης ωρολογίων και αναλυτικών προγραμμάτων των ΤΕΕ-ΕΠΑ.Λ, είτε σαν μέλος ομάδων κρίσης βιβλίων τουριστικής ειδικότητας, αλλά κυρίως και πάνω απ΄ όλα ως εκπαιδευτικός «πρώτης γραμμής» για πάνω από δεκατέσσερα έτη στην επαγγελματική εκπαίδευση, θα ήθελα να υπενθυμίσω τα αυτονόητα. Ο κλάδος του Τουρισμού και η παροχή Παιδείας στο αντικείμενο του Τουρισμού μέσω των διαφόρων βαθμίδων παρεχόμενης εκπαίδευσης, αποτελεί εδώ και δεκαετίες ιδιαίτερα σημαντικό εθνικό κεφάλαιο και θα πρέπει -ειδικά σε τέτοιες δυσμενείς οικονομικές συνθήκες- να αντιμετωπιστεί με την αρμόζουσα και πρέπουσα ιδιαίτερη σοβαρότητα. Επιπρόσθετα και με το ίδιο σκεπτικό, θα πρέπει επιτέλους (ΣΗΜΕΡΑ και όχι αύριο), η πολιτεία να σταθεί και απέναντι στο σύνολο των θεμάτων Παιδείας. Σε τόσο δύσκολες και ιδιαίτερες συνθήκες δεν επιτρέπεται σε κανέναν να επιδεικνύει προχειρότητα στο σχεδιασμό μια πολιτικής για την Παιδεία και ούτε μπορεί να γίνεται αποδεκτό πως δηλώνουν σοβαρότητα μερικά αποτυχημένα copy paste προτάσεων, πιθανά χωρίς μια σαφή και ενιαία στοχοθεσία, χωρίς σαφή προφίλ αποφοίτων αλλά και επαγγελματικά προφίλ, χωρίς σαφή επαγγελματικά δικαιώματα, χωρίς καν μια διασταύρωση των προτεινομένων «τίτλων» των ειδικοτήτων με τις «τρέχουσες και πραγματικές συνθήκες της αγοράς» που οι ίδιοι οι ιθύνοντες επικαλούνται ως γνώμονα, χωρίς καν να επιζητηθεί –ουσιαστικά και όχι τυπικά- η συμβουλή των ίδιων των διδασκόντων τουλάχιστον σε θεσμικό επίπεδο, χωρίς τελικά καμία προσπάθεια εστίασης στην ουσία, στην αναβάθμιση δηλαδή της «εκπαίδευσης» σε «Παιδεία». Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια για ασαφή πειράματα στείρας τεχνοκρατικής αντίληψης, για αδιέξοδες αλχημείες και για πισωγυρίσματα, ούτε στην Παιδεία, ούτε πουθενά. Όσο γρηγορότερα το κατανοήσουμε, τόσο το καλύτερο για όλους μας θα είναι. Σιάτρας Σπύρος MBA – Tourism Management Καθηγητής ΠΕ 18.35 Τουριστικών Επιχειρήσεων Υποδιευθυντής 1ου ΕΠΑ.Λ Πειραιά