Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Γιώργος Καλτέκης' | 17 Αυγούστου 2013, 15:56

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Πρόταση: Η θεσμοθέτηση της ομαδικής εργασίας ως βασικό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της αξιολόγησης μαθητών και εκπαιδευτικών αποτελεί σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης συλλογικής συνείδησης και αλληλεγγύης. Ο ρόλος της παιδείας και ειδικότερα της εκπαίδευσης είναι εγγενώς συνδεδεμένος με τη διαμόρφωση της κυρίαρχης σκέψης και στάση ζωής μιας κοινωνίας. Σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα, η εκπαίδευση, σε όλες της τις βαθμίδες, δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αναπαράγει τη σκέψη της κυρίαρχης τάξης σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας, έτσι ώστε να διαιωνίζει την θέση της στην εξουσία. Άλλος πυλώνας διαμόρφωσης της κυρίαρχης σκέψης είναι τα ΜΜΕ και η διαφήμιση, αλλά δε θα ασχοληθούμε με αυτά στο παρόν. Με το όρο "κυρίαρχη σκέψη" εννοούμε τις διαμορφωμένες αντιλήψεις στην πλειοψηφία της κοινωνίας σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις σε διαφορετικά επίπεδα της κοινωνικής ζωής. Ενδεικτικά: - Τι θεωρείται "επιτυχία"; - Τι είναι κοινωνικά αποδεκτό και τι όχι; Είναι ο υπερβολική συσσώρευση πλούτου ηθική ή όχι; - Ποια είναι τα όρια της ελευθερίας, της ατομικότητας και της αποδοχής της διαφορετικότητας του άλλου; - Ποια η σχέση πολίτη και συντεταγμένης πολιτείας; Υποχρεώσεις και δικαιώματα που απορρέουν από αυτή τη σχέση; Σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα και σε πολλά άλλα, η εκπαίδευση διαδραματίζει εντελώς αντίθετο ρόλο από αυτόν που θα έπρεπε. Αντί να προσπαθεί να κατευθύνει τη νέα γενιά προς τη χειραφέτηση της σκέψης, ώστε να δώσει μόνος του ο κάθε νέος / νέα τις απαντήσεις μέσα από προσωπική εμπειρία, είτε αναπαράγει τα κλισέ και τα μοτίβα της κυρίαρχης σκέψης ή στην καλύτερη περίπτωση να δεν κάνει τίποτα αφήνοντας τον/την βορά στις "εκπαιδευτικές" διαθέσεις των μέσων και της διαφήμισης. Επειδή πολύς λόγος γίνεται πολλές φορές για το τι είναι ρεαλιστικά εφικτό και τι ουτοπικό, η παρακάτω πρόταση είναι αρκετά συγκεκριμένη ως προς το γενικό πλαίσιο ώστε να θεωρείται εφικτή. Οι τεχνικές λεπτομέρειες αποτελούν φυσικά σημείο διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους. Προτείνω λοιπόν να ενταχθεί η ομαδική εργασία σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, από την 1η δημοτικού ως την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και όχι μόνο να ενταχθεί, αλλά και να αποτελεί βασικό σημείο αξιολόγησης των μαθητών και εκπαιδευτικών. Το βάρος της στη συνολική βαθμολόγηση της απόδοσης του μαθητή θα μπορούσε να φτάνει ακόμη και το 50%. Ενα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το εξής: Ενα - δύο μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ο καθηγητής / δάσκαλος διαμορφώνει ομάδες 3, 5 ή 7 ατόμων (ανάλογα με το μέγεθος της τάξης ώστε ο αριθμός των ομάδων να μην ξεπερνά τις 5), επιλέγοντας τα μέλη τους με βάση ετερόκλητα χαρακτηριστικά (καλοί - μέτριοι μαθητές, κορίτσια - αγόρια, έλληνες - αλλοδαποί, εξωστρεφείς - εσωστρεφείς χαρακτήρες, κλπ). Οι ομάδες εργάζονται μαζί σε κάθε μάθημα για ένα τρίμηνο και παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους στους υπόλοιπους. Ο εκπαιδευτικός βαθμολογεί πρωτίστως το συνολικό αποτέλεσμα της ομάδας και δευτερευόντως τις επιμέρους ικανότητες των ατόμων. Έτσι, η ομάδα Α με ικανότερα άτομα από την ομάδα Β, η οποία όμως παρουσιάζει δυσκολίες συναίνεσης μεταξύ των μελών της σε αντίθεση με την ομάδα Β, τα μέλη της οποίας έρχονται σε σύγκλιση ευκολότερα, θα βαθμολογηθεί με μικρότερο βαθμό σε σχέση με την ομάδα Β. Ετσι, τα μέλη της Α θα καταλάβουν την αναγκαιότητα της συναίνεσης και συνεργασίας, της πρότασης του "εμείς" έναντι του "εγώ". Στο επόμενο τρίμηνο, οι ομάδες θα διαλυθούν και ομάδες με νέα σύνθεση θα δημιουργηθούν. Μετά το τέλος και του δεύτερου τριμήνου θα μπορούν να αξιολογηθούν οι μαθητές. Με τη μέθοδο αυτή, οι μαθητές θα είναι αναγκασμένοι να καλλιεργήσουν κουλτούρα συνεργασίας και συναίνεσης, αφού η επίτευξη των προσωπικών στόχων εξαρτάται άμεσα από την επίτευξη των ομαδικών στόχων. Ετσι, οι καλοί μαθητές από τη μια θα πρέπει να βοηθήσουν τους αδύνατους, ενώ οι δεύτεροι θα πρέπει να παρουσιάσουν κάποιο έργο αφού θα λογοδοτούν στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας κι όχι μόνο στον εαυτό τους. Για να πετύχει η ομάδα το στόχο της, δεν πρέπει να υπάρχουν "αδύναμοι κρίκοι". Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας αλλαγής δεν αναμένονται απολύτως άμεσα, αλλά ίσως με την πάροδο μιας 3ετίας ή 6ετίας, όταν και θα αποφοιτήσουν από το Γυμνάσιο ή Λύκειο οι εισακτέοι στο Γυμνάσιο. Παρόλα αυτά το πρωτοποριακό χαρακτηριστικό του εγχειρήματος απαιτεί συνεχής αποτίμηση της διαδικασίας ώστε να βελτιωθούν προβληματικά σημεία υλοποίησης. Είναι καιρός να σκεφτούμε και να δράσουμε πρωτοποριακά, ώστε να βάλουμε τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον, το οποίο περνάει μόνο μέσα από τη συλλογική και αλληλέγγυα δράση.