Για την αξιολόγηση και στις 3 τάξεις με τυχαία θέματα κατά 50% από την τράπεζα θεμάτων.
Διαβλητότητα – ίσες ευκαιρίες
Αν η τράπεζα θεμάτων είναι κλειστή, μόνο η επιτροπή που έχει πρόσβαση σε αυτήν (και θα πρέπει να μιλάμε για αρκετούς ανθρώπους, που έχουν ελέγξει και εισάγει τα θέματα) θα γνωρίζει το σύνολο ή μέρος των θεμάτων. Η διαρροή κατόπιν σε φροντιστήρια και ιδιώτες πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Αυτό από μόνο του αποτελεί διαβλητό σημείο των εξετάσεων αφού ακόμη και ένα ποσοστό των θεμάτων να είναι γνωστό σε κάποιους αλλά όχι σε όλους, συνιστά ανισότητα. Ακόμη και αν δε διαρρεύσουν όμως κάποια από τα πιθανά θέματα, η ιδέα και μόνο ότι κάτι τόσο κρίσιμο είναι εφικτό και εξαρτάται από τον πατριωτισμό κάποιων ανθρώπων μπορεί να τινάξει στον αέρα την αίσθηση του αδιάβλητου των εξετάσεων. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα διαβλητότητας της εξέτασης είναι η βαθμολόγηση προφορικών και γραπτών από τους καθηγητές του σχολείου, όπου είναι βέβαιο ότι θα έχουμε στρεβλώσεις στη βαθμολόγηση, οι οποίες δε θα είναι τυχαίες (όπως ήταν στις πανελλήνιες) αλλά στοχευμένες και ενδεχομένως συνειδητές και εκούσιες. Πολλά μέτρα και πολλά σταθμά, όσα και τα σχολεία.
Αν η τράπεζα θεμάτων είναι ανοιχτή, τότε θα πρέπει να δούμε το πλήθος των θεμάτων που θα περιλαμβάνει. Αν μιλάμε για ένα πλήθος θεμάτων που μπορούν να εξεταστούν εντός της σχολικής αίθουσας, τότε θα ξεφύγουμε από τη διδασκαλία του μαθήματος και θα ασχολούμαστε πλέον με επίλυση των θεμάτων. Αν, από την άλλη, μιλάμε για ένα πλήθος που υπερβαίνει τις δυνατότητες εξάντλησής του στη διάρκεια του σχολικού προγράμματος, αυτό είναι βούτυρο στο ψωμί της παραπαιδείας και μάλιστα ξεκινώντας από την Α' Λυκείου. Σε κάθε περίπτωση, χάνεται ο σκοπός της εκπαίδευσης, ο στόχος για ποιότητα και όχι αποστήθιση και η επί ίσοις όροις εξέταση.
Εύλογα ερωτήματα
Η διαβάθμιση στην επιλογή των θεμάτων είναι πολύ σημαντικό ζήτημα. Είναι πολύ αμφίβολο το αν και κατά πόσον θα διασφαλίζεται με την τυχαία επιλογή των θεμάτων. Η επιλογή επίσης θα γίνεται σε επίπεδο σχολικής μονάδας, από τον καθηγητή ή από τυχαίο αλγόριθμο ή πανελλαδικά τα ίδια θέματα για όλα τα σχολεία της χώρας; Το υπόλοιπο 50% των θεμάτων θα τα εισηγείται ο καθηγητής κατόπιν της επιλογής των πρώτων από την τράπεζα θεμάτων ή εκ των προτέρων; Τα ερωτήματα αυτά πρέπει να απαντηθούν για να κριθεί με λεπτομέρεια το σύστημα αυτό.
Συμπεράσματα
Στο σύνολό του πάντως ένα τέτοιο σύστημα μεταλλάσσει το Λύκειο σε σαφώς πιο εξεταστικοκεντρικό και προπαρασκευαστικό της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, απομακρύνοντάς το από τους παιδαγωγικούς του στόχους. Οι εξετάσεις ελέγχουν τις επιδόσεις και την κατάσταση των μαθητών. Όμως, όπως και στη γάτα του Schrödinger, δε μπορείς να εξετάσεις έναν μαθητή χωρίς να επηρεάσεις ολόκληρη τη διαδικασία. Οι εξετάσεις πρέπει να γίνονται με φειδώ, προσοχή και σχεδιασμό. Αντί για αυτό όμως, όπως έδειξα παραπάνω, το προτεινόμενο σύστημα περιλαμβάνει συνεχείς εξετάσεις, είναι διάτρητα διαβλητό και ακόμη πιο άνισο (σε σχέση με το υπάρχον) ως προς τις ευκαιρίες που παρέχει. Η παραπαιδεία ενισχύεται και επεκτείνεται σε όλες τις τάξεις του Λυκείου αντί να περιοριστεί. Οι μαθητές απωθούνται από την επιλογή του Γενικού Λυκείου και ενδεχομένως από ολόκληρη την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση όχι λόγω του φόβου των εξετάσεων, αλλά γιατί οι εξετάσεις (και ειδικότερα όταν είναι εντατικές και συνεχείς) μεταλλάσσουν το σχολείο σε ένα στείρο κέντρο προετοιμασίας και διεξαγωγής εξετάσεων. Εκτός αν αυτός ακριβώς είναι ο στόχος.
Για την αξιολόγηση και στις 3 τάξεις με τυχαία θέματα κατά 50% από την τράπεζα θεμάτων. Διαβλητότητα – ίσες ευκαιρίες Αν η τράπεζα θεμάτων είναι κλειστή, μόνο η επιτροπή που έχει πρόσβαση σε αυτήν (και θα πρέπει να μιλάμε για αρκετούς ανθρώπους, που έχουν ελέγξει και εισάγει τα θέματα) θα γνωρίζει το σύνολο ή μέρος των θεμάτων. Η διαρροή κατόπιν σε φροντιστήρια και ιδιώτες πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Αυτό από μόνο του αποτελεί διαβλητό σημείο των εξετάσεων αφού ακόμη και ένα ποσοστό των θεμάτων να είναι γνωστό σε κάποιους αλλά όχι σε όλους, συνιστά ανισότητα. Ακόμη και αν δε διαρρεύσουν όμως κάποια από τα πιθανά θέματα, η ιδέα και μόνο ότι κάτι τόσο κρίσιμο είναι εφικτό και εξαρτάται από τον πατριωτισμό κάποιων ανθρώπων μπορεί να τινάξει στον αέρα την αίσθηση του αδιάβλητου των εξετάσεων. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα διαβλητότητας της εξέτασης είναι η βαθμολόγηση προφορικών και γραπτών από τους καθηγητές του σχολείου, όπου είναι βέβαιο ότι θα έχουμε στρεβλώσεις στη βαθμολόγηση, οι οποίες δε θα είναι τυχαίες (όπως ήταν στις πανελλήνιες) αλλά στοχευμένες και ενδεχομένως συνειδητές και εκούσιες. Πολλά μέτρα και πολλά σταθμά, όσα και τα σχολεία. Αν η τράπεζα θεμάτων είναι ανοιχτή, τότε θα πρέπει να δούμε το πλήθος των θεμάτων που θα περιλαμβάνει. Αν μιλάμε για ένα πλήθος θεμάτων που μπορούν να εξεταστούν εντός της σχολικής αίθουσας, τότε θα ξεφύγουμε από τη διδασκαλία του μαθήματος και θα ασχολούμαστε πλέον με επίλυση των θεμάτων. Αν, από την άλλη, μιλάμε για ένα πλήθος που υπερβαίνει τις δυνατότητες εξάντλησής του στη διάρκεια του σχολικού προγράμματος, αυτό είναι βούτυρο στο ψωμί της παραπαιδείας και μάλιστα ξεκινώντας από την Α' Λυκείου. Σε κάθε περίπτωση, χάνεται ο σκοπός της εκπαίδευσης, ο στόχος για ποιότητα και όχι αποστήθιση και η επί ίσοις όροις εξέταση. Εύλογα ερωτήματα Η διαβάθμιση στην επιλογή των θεμάτων είναι πολύ σημαντικό ζήτημα. Είναι πολύ αμφίβολο το αν και κατά πόσον θα διασφαλίζεται με την τυχαία επιλογή των θεμάτων. Η επιλογή επίσης θα γίνεται σε επίπεδο σχολικής μονάδας, από τον καθηγητή ή από τυχαίο αλγόριθμο ή πανελλαδικά τα ίδια θέματα για όλα τα σχολεία της χώρας; Το υπόλοιπο 50% των θεμάτων θα τα εισηγείται ο καθηγητής κατόπιν της επιλογής των πρώτων από την τράπεζα θεμάτων ή εκ των προτέρων; Τα ερωτήματα αυτά πρέπει να απαντηθούν για να κριθεί με λεπτομέρεια το σύστημα αυτό. Συμπεράσματα Στο σύνολό του πάντως ένα τέτοιο σύστημα μεταλλάσσει το Λύκειο σε σαφώς πιο εξεταστικοκεντρικό και προπαρασκευαστικό της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, απομακρύνοντάς το από τους παιδαγωγικούς του στόχους. Οι εξετάσεις ελέγχουν τις επιδόσεις και την κατάσταση των μαθητών. Όμως, όπως και στη γάτα του Schrödinger, δε μπορείς να εξετάσεις έναν μαθητή χωρίς να επηρεάσεις ολόκληρη τη διαδικασία. Οι εξετάσεις πρέπει να γίνονται με φειδώ, προσοχή και σχεδιασμό. Αντί για αυτό όμως, όπως έδειξα παραπάνω, το προτεινόμενο σύστημα περιλαμβάνει συνεχείς εξετάσεις, είναι διάτρητα διαβλητό και ακόμη πιο άνισο (σε σχέση με το υπάρχον) ως προς τις ευκαιρίες που παρέχει. Η παραπαιδεία ενισχύεται και επεκτείνεται σε όλες τις τάξεις του Λυκείου αντί να περιοριστεί. Οι μαθητές απωθούνται από την επιλογή του Γενικού Λυκείου και ενδεχομένως από ολόκληρη την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση όχι λόγω του φόβου των εξετάσεων, αλλά γιατί οι εξετάσεις (και ειδικότερα όταν είναι εντατικές και συνεχείς) μεταλλάσσουν το σχολείο σε ένα στείρο κέντρο προετοιμασίας και διεξαγωγής εξετάσεων. Εκτός αν αυτός ακριβώς είναι ο στόχος.