Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Αναγνωρίζοντας την προσπάθεια που καταβάλλετε, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, για τον επανασχεδιασμό του προγράμματος της Β/θμιας εκπαίδευσης, θα θέλαμε να συμβάλλουμε με τις ακόλουθες σκέψεις.
Όπως είναι πλέον κοινά αποδεκτό, και γνωρίζετε κι εσείς πολύ καλά, ένας από τους τομείς της Επιστήμης που εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς στις μέρες μας, και του οποίου η πρόοδος και τα επιτεύγματα έχουν άμεσο αντίκτυπο στο σύνολο του έμβιου κόσμου, στο περιβάλλον, και ιδιαίτερα στον άνθρωπο, είναι ο τομέας της Βιολογίας. Αν ο 20ός αιώνας χαρακτηρίστηκε από τη θεαματική πρόοδο της επιστήμης στους τομείς της φυσικής και της χημείας, τότε σίγουρα ο 21ος ανήκει στις βιολογικές επιστήμες. Οι βιολογικοί μηχανισμοί και οι εφαρμογές που απορρέουν από αυτούς αξιοποιούνται σε ολοένα και περισσότερους τομείς της ζωής μας, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την ενέργεια, τις ίνες και τα υλικά συσκευασίας, τα φάρμακα, τη διαχείριση του περιβάλλοντος, και αλλού. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν είχε αποτυπωθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας αυτή η επιτακτική ανάγκη της κοινωνίας να εναρμονιστεί και να μεταφράσει αυτήν την καινούρια γνώση σε προστιθέμενη αξία. Η αξιοποίηση της σύγχρονης γνώσης της επιστήμης της Βιολογίας στο επίπεδο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κρίνεται όσο ποτέ άλλοτε επιτακτική, κάτι που ήδη εφαρμόζεται, εδώ και χρόνια, στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Κύριε Υπουργέ, πρόσφατα είδαμε στο διαδίκτυο το κείμενο που αναρτήθηκε προς διαβούλευση σχετικά με το «Νέο Λύκειο». Αρχικά, θα θέλαμε να χαιρετήσουμε την προσπάθεια αυτή, εν μέσω πολύ δύσκολων περιστάσεων για τη χώρα μας, την οποία εκτιμούμε ιδιαίτερα. Επιδιώκοντας να συμβάλλουμε όλοι τα μέγιστα, ατομικά ή συλλογικά, στον εκσυγχρονισμό της παιδείας μας, θα θέλαμε να καταθέσουμε τους προβληματισμούς μας σχετικά με το μάθημα της Βιολογίας, προσδοκώντας την έγκαιρη απόκριση του Υπουργείου ώστε να επιτύχουμε τη γόνιμη αλληλεπίδραση που είναι και ο στόχος της Διαβούλευσης.
1. Στο Λύκειο, η Βιολογία ορθώς περιελήφθη ως μάθημα Γενικής παιδείας στις δύο πρώτες τάξεις, με επαρκή αριθμό ωρών διδασκαλίας ανά τάξη. Πρόκειται για ένα πολύ θετικό γεγονός και για αυτό εκφράζουμε την ικανοποίησή μας. Θα ήταν όμως εξαιρετικά σημαντικό να περιλαμβάνεται ως μάθημα Γενικής Παιδείας και στην Γ’ τάξη, ώστε το σύνολο των μαθητών να διδάσκονται σε αυτό το ηλικιακό στάδιο, πολύτιμα θέματα και αξίες σχετικά με τη Ζωή, την Υγεία και το Περιβάλλον, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν.
Επισημαίνουμε ότι και στο Γυμνάσιο, το μάθημα της Βιολογίας θα πρέπει να διδάσκεται με συνέχεια σε όλες τις τάξεις ξεκινώντας από την Α’ τάξη, έτσι ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν σταδιακά βασικές γνώσεις όσον αφορά στη Βιολογία των οργανισμών και τη σύνδεση της Ζωής με το Περιβάλλον, και να είναι έτοιμα, έχοντας το κατάλληλο γνωσιακό υπόβαθρο, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Λυκείου.
2. Στο σχέδιο για τη διάρθρωση του νέου Λυκείου και του τρόπου εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αναγνωρίζεται η σημασία του μαθήματος Βιολογίας, περιορίζεται όμως στην εισαγωγή φοιτητών μόνο για τις σχολές του τομέα Υγείας. Δηλαδή, εξαιρούνται αυτοί που θα εισάγονται στα Τμήματα των Βιοεπιστημών και στις Σχολές Γεωπονίας και της Δασολογίας, παρότι τα βιολογικά μαθήματα αποτελούν τον πυρήνα αυτών των γνωστικών αντικειμένων. Επιπρόσθετα, η Βιολογία αποτελεί θεμελιώδες πεδίο και για σειρά άλλων πανεπιστημιακών σχολών και τμημάτων ΤΕΙ τα οποία δεν κατατάσσονται στον τομέα Υγείας, όπως τα τμήματα «Περιβάλλοντος».
Στη βάση αυτών που προαναφέρθηκαν, προτείνουμε τη μετονομασία του 3ου Επιστημονικού πεδίου εξειδίκευσης σε «Επιστήμες Ζωής & Περιβάλλοντος», και στην Γ’ Λυκείου η Βιολογία να αποτελεί μάθημα βαρύτητας για όσους μαθητές πρόκειται να επιλέξουν Σχολές/Τμήματα από αυτό το πεδίο, όπως θα είναι τα τμήματα Βιοεπιστημών, Υγείας, Γεωπονίας και Περιβάλλοντος.
Αξιότιμε κ. Υπουργέ, πιστεύουμε ότι οι προσπάθειες του Υπουργείου του οποίου προΐστασθε καθώς και όλων εμάς ως Ακαδημαϊκοί δάσκαλοι των Επιστημών της Ζωής θα πρέπει να στοχεύουν στη δημιουργία ενός σύγχρονου σχολείου το οποίο θα απομυθοποιεί τις αυθεντίες, θα εμπνέει σεβασμό, και παράλληλα θα εφοδιάζει τους μαθητές με γνώσεις και εμπειρίες οι οποίες θα τους δίνουν αυτοπεποίθηση αλλά και δυνατότητες να επιλέξουν το μέλλον τους ανάλογα με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και την κλίση του καθενός.
Αναμένοντας εναγωνίως τις απόψεις του Υπουργείου ευχόμαστε κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο σας.
Με τιμή,
Οι Πρόεδροι των Βιολογικών Τμημάτων της χώρας
Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθήνας,
Καθηγητής Ε. Φραγκούλης (E-mail: mfragoul@biol.uoa.gr)
Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,
Καθηγητής X. Χιντήρογλου (E-mail: chintigl@bio.auth.gr)
Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης,
Καθηγήτρια Δ. Αλεξανδράκη (E-mail: chairperson@biology.uoc.gr)
Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων,
Αν. Καθηγητής Θ. Μιχαηλίδης (E-mail: tmichael@uoi.gr)
Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, Πανεπιστήμιο Θράκης
Αν. Καθηγητής, Ρ. Σανδαλτζόπουλος (E-mail: rmsandal@mbg.duth.gr)
Τμήμα Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Αν. Καθηγητής Δ. Λεωνίδας (E-mail: ddleonidas@bio.uth.gr)
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ, Αναγνωρίζοντας την προσπάθεια που καταβάλλετε, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, για τον επανασχεδιασμό του προγράμματος της Β/θμιας εκπαίδευσης, θα θέλαμε να συμβάλλουμε με τις ακόλουθες σκέψεις. Όπως είναι πλέον κοινά αποδεκτό, και γνωρίζετε κι εσείς πολύ καλά, ένας από τους τομείς της Επιστήμης που εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς στις μέρες μας, και του οποίου η πρόοδος και τα επιτεύγματα έχουν άμεσο αντίκτυπο στο σύνολο του έμβιου κόσμου, στο περιβάλλον, και ιδιαίτερα στον άνθρωπο, είναι ο τομέας της Βιολογίας. Αν ο 20ός αιώνας χαρακτηρίστηκε από τη θεαματική πρόοδο της επιστήμης στους τομείς της φυσικής και της χημείας, τότε σίγουρα ο 21ος ανήκει στις βιολογικές επιστήμες. Οι βιολογικοί μηχανισμοί και οι εφαρμογές που απορρέουν από αυτούς αξιοποιούνται σε ολοένα και περισσότερους τομείς της ζωής μας, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την ενέργεια, τις ίνες και τα υλικά συσκευασίας, τα φάρμακα, τη διαχείριση του περιβάλλοντος, και αλλού. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν είχε αποτυπωθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας αυτή η επιτακτική ανάγκη της κοινωνίας να εναρμονιστεί και να μεταφράσει αυτήν την καινούρια γνώση σε προστιθέμενη αξία. Η αξιοποίηση της σύγχρονης γνώσης της επιστήμης της Βιολογίας στο επίπεδο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κρίνεται όσο ποτέ άλλοτε επιτακτική, κάτι που ήδη εφαρμόζεται, εδώ και χρόνια, στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Κύριε Υπουργέ, πρόσφατα είδαμε στο διαδίκτυο το κείμενο που αναρτήθηκε προς διαβούλευση σχετικά με το «Νέο Λύκειο». Αρχικά, θα θέλαμε να χαιρετήσουμε την προσπάθεια αυτή, εν μέσω πολύ δύσκολων περιστάσεων για τη χώρα μας, την οποία εκτιμούμε ιδιαίτερα. Επιδιώκοντας να συμβάλλουμε όλοι τα μέγιστα, ατομικά ή συλλογικά, στον εκσυγχρονισμό της παιδείας μας, θα θέλαμε να καταθέσουμε τους προβληματισμούς μας σχετικά με το μάθημα της Βιολογίας, προσδοκώντας την έγκαιρη απόκριση του Υπουργείου ώστε να επιτύχουμε τη γόνιμη αλληλεπίδραση που είναι και ο στόχος της Διαβούλευσης. 1. Στο Λύκειο, η Βιολογία ορθώς περιελήφθη ως μάθημα Γενικής παιδείας στις δύο πρώτες τάξεις, με επαρκή αριθμό ωρών διδασκαλίας ανά τάξη. Πρόκειται για ένα πολύ θετικό γεγονός και για αυτό εκφράζουμε την ικανοποίησή μας. Θα ήταν όμως εξαιρετικά σημαντικό να περιλαμβάνεται ως μάθημα Γενικής Παιδείας και στην Γ’ τάξη, ώστε το σύνολο των μαθητών να διδάσκονται σε αυτό το ηλικιακό στάδιο, πολύτιμα θέματα και αξίες σχετικά με τη Ζωή, την Υγεία και το Περιβάλλον, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν. Επισημαίνουμε ότι και στο Γυμνάσιο, το μάθημα της Βιολογίας θα πρέπει να διδάσκεται με συνέχεια σε όλες τις τάξεις ξεκινώντας από την Α’ τάξη, έτσι ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν σταδιακά βασικές γνώσεις όσον αφορά στη Βιολογία των οργανισμών και τη σύνδεση της Ζωής με το Περιβάλλον, και να είναι έτοιμα, έχοντας το κατάλληλο γνωσιακό υπόβαθρο, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Λυκείου. 2. Στο σχέδιο για τη διάρθρωση του νέου Λυκείου και του τρόπου εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αναγνωρίζεται η σημασία του μαθήματος Βιολογίας, περιορίζεται όμως στην εισαγωγή φοιτητών μόνο για τις σχολές του τομέα Υγείας. Δηλαδή, εξαιρούνται αυτοί που θα εισάγονται στα Τμήματα των Βιοεπιστημών και στις Σχολές Γεωπονίας και της Δασολογίας, παρότι τα βιολογικά μαθήματα αποτελούν τον πυρήνα αυτών των γνωστικών αντικειμένων. Επιπρόσθετα, η Βιολογία αποτελεί θεμελιώδες πεδίο και για σειρά άλλων πανεπιστημιακών σχολών και τμημάτων ΤΕΙ τα οποία δεν κατατάσσονται στον τομέα Υγείας, όπως τα τμήματα «Περιβάλλοντος». Στη βάση αυτών που προαναφέρθηκαν, προτείνουμε τη μετονομασία του 3ου Επιστημονικού πεδίου εξειδίκευσης σε «Επιστήμες Ζωής & Περιβάλλοντος», και στην Γ’ Λυκείου η Βιολογία να αποτελεί μάθημα βαρύτητας για όσους μαθητές πρόκειται να επιλέξουν Σχολές/Τμήματα από αυτό το πεδίο, όπως θα είναι τα τμήματα Βιοεπιστημών, Υγείας, Γεωπονίας και Περιβάλλοντος. Αξιότιμε κ. Υπουργέ, πιστεύουμε ότι οι προσπάθειες του Υπουργείου του οποίου προΐστασθε καθώς και όλων εμάς ως Ακαδημαϊκοί δάσκαλοι των Επιστημών της Ζωής θα πρέπει να στοχεύουν στη δημιουργία ενός σύγχρονου σχολείου το οποίο θα απομυθοποιεί τις αυθεντίες, θα εμπνέει σεβασμό, και παράλληλα θα εφοδιάζει τους μαθητές με γνώσεις και εμπειρίες οι οποίες θα τους δίνουν αυτοπεποίθηση αλλά και δυνατότητες να επιλέξουν το μέλλον τους ανάλογα με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και την κλίση του καθενός. Αναμένοντας εναγωνίως τις απόψεις του Υπουργείου ευχόμαστε κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο σας. Με τιμή, Οι Πρόεδροι των Βιολογικών Τμημάτων της χώρας Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθήνας, Καθηγητής Ε. Φραγκούλης (E-mail: mfragoul@biol.uoa.gr) Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Καθηγητής X. Χιντήρογλου (E-mail: chintigl@bio.auth.gr) Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Καθηγήτρια Δ. Αλεξανδράκη (E-mail: chairperson@biology.uoc.gr) Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αν. Καθηγητής Θ. Μιχαηλίδης (E-mail: tmichael@uoi.gr) Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, Πανεπιστήμιο Θράκης Αν. Καθηγητής, Ρ. Σανδαλτζόπουλος (E-mail: rmsandal@mbg.duth.gr) Τμήμα Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Αν. Καθηγητής Δ. Λεωνίδας (E-mail: ddleonidas@bio.uth.gr)