Αν δεχτούμε την άποψη ότι πάνω στα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού καθρεφτίζονται, έστω και αμυδρά, οι συμβάσεις, οι συνθήκες και τα περιβάλλοντα εντός των οποίων αυτά δημιουργήθηκαν, τότε θα κατανοήσουμε τις σχέσεις μέσω των οποίων διαμορφώνεται αφενός το ίδιο το πολιτιστικό έργο και αφετέρου οι εκδηλώσεις για την υποδοχή του. Μέσα από τον γενικότερο εξοστρακισμό των τεχνών από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προκύπτουν, δυστυχώς, συμπεράσματα αρνητικής υποδοχής τόσο της πολιτιστικής τους προσφοράς, όσο και της παιδαγωγικής τους αξίας και δεν θα μπορούσαμε παρά να αναρωτηθούμε για τις συμβάσεις και τις συνθήκες που οδηγούν στην κατάργηση κάθε ίχνους καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στον νέο τύπο Ενιαίου και Τεχνολογικού Λυκείου.
Προσωπικά, καταγράφω κάποιες ανησυχίες-υποθέσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:
1. Η ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. κρίνει την παρουσία των Εικαστικών Τεχνών και των Εφαρμοσμένων Τεχνών ως περιττό αντικείμενο σπουδής στη βαθμίδα του Λυκείου, στοχεύοντας στην αποθάρρυνση της επιλογής από τους μαθητές-υποψηφίους αντίστοιχων σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; (Ας σημειωθεί ότι για την εισαγωγή των μαθητών στις εν λόγω σχολές απαιτείται εξέταση στα ειδικά μαθήματα Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο, τα οποία ουδέποτε θα έχουν διδαχθεί)
2. Η ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. κρίνει την παρουσία των Εικαστικών Τεχνών και των Εφαρμοσμένων Τεχνών ως περιττό αντικείμενο σπουδής στη βαθμίδα του Λυκείου, καθώς θεωρεί ότι οι τέχνες αποτελούν δεξιότητες οι οποίες δεν αφορούν στην πλειοψηφία των μαθητών;
3. Η ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. κρίνει ότι στο νέο Επαγγελματικό Λύκειο δεν είναι δόκιμο να εντάσσονται ειδικότητες οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, για την απόκτηση απολυτηρίου, καθώς εθνική οικονομική στενότητα σημαίνει έκπτωση στον πολιτισμό;
Κύριοι, η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υπόθεση τόσο παλαιά, όσο και η ηλικία του ελληνικού κράτους. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η αναγκαιότητά της στα πρώτα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, στην Ελλάδα που μόλις συγκροτούσε την εθνική της ταυτότητα, εν συγκρίσει με την απουσία της από τα αναλυτικά προγράμματα της Ελλάδας του σήμερα, σχεδόν δύο αιώνες μετά, που εξακολουθεί να αγωνιά για την εθνική της ταυτότητα (Ας σημειωθεί ότι ακόμη και στην πρώτη σχολή Ευελπίδων ήταν απαραίτητο το μάθημα της ιχνογραφίας).
Κύριοι, η τέχνη είναι η πρωταρχική βιωματική εξερεύνηση του εσωτερικού και του εξωτερικού κόσμου και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να διαχωρίζεται από κάθε γνωστικό πεδίο, αλλά να συνυφαίνεται και να συνεπικουρεί ως πολύτιμο παιδευτικό αγαθό σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Όλοι διαθέτουμε την εμπειρία να αποδεχτούμε ότι τα έργα τέχνης που μας γοητεύουν είναι ικανά, με χιούμορ ή με σοβαρότητα, να λειτουργούν ως πλάγια αλλά αναγκαία μέσα για να κατανοήσουμε την κατάστασή μας. Μπορεί μάλιστα να μας καθοδηγήσουν στην εξεύρεση μιας γνησιότερης, αδέκαστης, ευφυέστερης κατανόησης του εαυτού και του κόσμου εν γένει. Ας μην συγχέεται λοιπόν η καλλιτεχνική παιδεία με την καλλιέργεια δεξιοτήτων μόνο, αλλά ας αξιοποιηθεί ως εφαλτήριο για την καλλιέργεια μη λεκτικών γλωσσικών ικανοτήτων έκφρασης και πρόσληψης της γνώσης και ως βιωματική εμπειρία μάθησης, ερμηνείας και επεξεργασίας, η οποία δύναται να συνομιλεί με κάθε γνωστικό πεδίο του αναλυτικού προγράμματος.
Κύριοι, το αντικείμενο των Εφαρμοσμένων Τεχνών στην Επαγγελματική Εκπαίδευση δεν βασίζεται μόνο στην ανάπτυξη σχεδιαστικών δεξιοτήτων. Απευθύνεται σε μαθητές οι οποίοι επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους για να εργαστούν σε επαγγέλματα που συνδέονται άμεσα με τη διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μήπως η κατάργηση του τομέα θα έπρεπε να αντικατασταθεί με ενισχυμένη υποστήριξή του, καθώς αποτελεί επιτακτική ανάγκη η ενίσχυση κάθε δυναμικής σχέσης εκπαίδευσης-πολιτισμού, ως επένδυση ουσίας η οποία υπερβαίνει διαχρονικά κάθε πρόσκαιρη ρύθμιση περι-ουσίας;
Κύριοι των αποφάσεων του Υ.ΠΑΙ.Θ., εμείς οι εκπαιδευτικοί του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών επιλέξαμε τον χώρο της εκπαίδευσης για να μεταλαμπαδεύσουμε με ενθουσιασμό την τεχνογνωσία μας, έχοντας στο βραχύβιο πέρασμα της θητείας μας το όραμα να συνεισφέρουμε τα βέλτιστα στην διαφύλαξη και εξέλιξη των αγαθών του πολιτισμού από τις επόμενες γενεές. Σήμερα που η χώρα μας αποζητά περισσότερο από ποτέ την αξιοποίηση των αποθεμάτων πλούτου που ονομάζονται πολιτισμός, πώς εκφράζονται και πώς αποδεικνύονται τα δικά σας οράματα για τις επόμενες γενεές αυτού του τόπου;
Προτείνω:
Α) Την ενίσχυση των Εφαρμοσμένων Τεχνών στο νέο Επαγγελματικό Λύκειο
Β) Την ενίσχυση μαθημάτων Εικαστικής Παιδείας στο Ενιαίο Λύκειο
Έλενα Χασαλεύρη ΠΕ18.26/ΠΕ08, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π.
Αν δεχτούμε την άποψη ότι πάνω στα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού καθρεφτίζονται, έστω και αμυδρά, οι συμβάσεις, οι συνθήκες και τα περιβάλλοντα εντός των οποίων αυτά δημιουργήθηκαν, τότε θα κατανοήσουμε τις σχέσεις μέσω των οποίων διαμορφώνεται αφενός το ίδιο το πολιτιστικό έργο και αφετέρου οι εκδηλώσεις για την υποδοχή του. Μέσα από τον γενικότερο εξοστρακισμό των τεχνών από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προκύπτουν, δυστυχώς, συμπεράσματα αρνητικής υποδοχής τόσο της πολιτιστικής τους προσφοράς, όσο και της παιδαγωγικής τους αξίας και δεν θα μπορούσαμε παρά να αναρωτηθούμε για τις συμβάσεις και τις συνθήκες που οδηγούν στην κατάργηση κάθε ίχνους καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στον νέο τύπο Ενιαίου και Τεχνολογικού Λυκείου. Προσωπικά, καταγράφω κάποιες ανησυχίες-υποθέσεις στα ακόλουθα ερωτήματα: 1. Η ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. κρίνει την παρουσία των Εικαστικών Τεχνών και των Εφαρμοσμένων Τεχνών ως περιττό αντικείμενο σπουδής στη βαθμίδα του Λυκείου, στοχεύοντας στην αποθάρρυνση της επιλογής από τους μαθητές-υποψηφίους αντίστοιχων σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; (Ας σημειωθεί ότι για την εισαγωγή των μαθητών στις εν λόγω σχολές απαιτείται εξέταση στα ειδικά μαθήματα Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο, τα οποία ουδέποτε θα έχουν διδαχθεί) 2. Η ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. κρίνει την παρουσία των Εικαστικών Τεχνών και των Εφαρμοσμένων Τεχνών ως περιττό αντικείμενο σπουδής στη βαθμίδα του Λυκείου, καθώς θεωρεί ότι οι τέχνες αποτελούν δεξιότητες οι οποίες δεν αφορούν στην πλειοψηφία των μαθητών; 3. Η ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ. κρίνει ότι στο νέο Επαγγελματικό Λύκειο δεν είναι δόκιμο να εντάσσονται ειδικότητες οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, για την απόκτηση απολυτηρίου, καθώς εθνική οικονομική στενότητα σημαίνει έκπτωση στον πολιτισμό; Κύριοι, η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υπόθεση τόσο παλαιά, όσο και η ηλικία του ελληνικού κράτους. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η αναγκαιότητά της στα πρώτα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, στην Ελλάδα που μόλις συγκροτούσε την εθνική της ταυτότητα, εν συγκρίσει με την απουσία της από τα αναλυτικά προγράμματα της Ελλάδας του σήμερα, σχεδόν δύο αιώνες μετά, που εξακολουθεί να αγωνιά για την εθνική της ταυτότητα (Ας σημειωθεί ότι ακόμη και στην πρώτη σχολή Ευελπίδων ήταν απαραίτητο το μάθημα της ιχνογραφίας). Κύριοι, η τέχνη είναι η πρωταρχική βιωματική εξερεύνηση του εσωτερικού και του εξωτερικού κόσμου και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να διαχωρίζεται από κάθε γνωστικό πεδίο, αλλά να συνυφαίνεται και να συνεπικουρεί ως πολύτιμο παιδευτικό αγαθό σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Όλοι διαθέτουμε την εμπειρία να αποδεχτούμε ότι τα έργα τέχνης που μας γοητεύουν είναι ικανά, με χιούμορ ή με σοβαρότητα, να λειτουργούν ως πλάγια αλλά αναγκαία μέσα για να κατανοήσουμε την κατάστασή μας. Μπορεί μάλιστα να μας καθοδηγήσουν στην εξεύρεση μιας γνησιότερης, αδέκαστης, ευφυέστερης κατανόησης του εαυτού και του κόσμου εν γένει. Ας μην συγχέεται λοιπόν η καλλιτεχνική παιδεία με την καλλιέργεια δεξιοτήτων μόνο, αλλά ας αξιοποιηθεί ως εφαλτήριο για την καλλιέργεια μη λεκτικών γλωσσικών ικανοτήτων έκφρασης και πρόσληψης της γνώσης και ως βιωματική εμπειρία μάθησης, ερμηνείας και επεξεργασίας, η οποία δύναται να συνομιλεί με κάθε γνωστικό πεδίο του αναλυτικού προγράμματος. Κύριοι, το αντικείμενο των Εφαρμοσμένων Τεχνών στην Επαγγελματική Εκπαίδευση δεν βασίζεται μόνο στην ανάπτυξη σχεδιαστικών δεξιοτήτων. Απευθύνεται σε μαθητές οι οποίοι επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους για να εργαστούν σε επαγγέλματα που συνδέονται άμεσα με τη διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μήπως η κατάργηση του τομέα θα έπρεπε να αντικατασταθεί με ενισχυμένη υποστήριξή του, καθώς αποτελεί επιτακτική ανάγκη η ενίσχυση κάθε δυναμικής σχέσης εκπαίδευσης-πολιτισμού, ως επένδυση ουσίας η οποία υπερβαίνει διαχρονικά κάθε πρόσκαιρη ρύθμιση περι-ουσίας; Κύριοι των αποφάσεων του Υ.ΠΑΙ.Θ., εμείς οι εκπαιδευτικοί του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών επιλέξαμε τον χώρο της εκπαίδευσης για να μεταλαμπαδεύσουμε με ενθουσιασμό την τεχνογνωσία μας, έχοντας στο βραχύβιο πέρασμα της θητείας μας το όραμα να συνεισφέρουμε τα βέλτιστα στην διαφύλαξη και εξέλιξη των αγαθών του πολιτισμού από τις επόμενες γενεές. Σήμερα που η χώρα μας αποζητά περισσότερο από ποτέ την αξιοποίηση των αποθεμάτων πλούτου που ονομάζονται πολιτισμός, πώς εκφράζονται και πώς αποδεικνύονται τα δικά σας οράματα για τις επόμενες γενεές αυτού του τόπου; Προτείνω: Α) Την ενίσχυση των Εφαρμοσμένων Τεχνών στο νέο Επαγγελματικό Λύκειο Β) Την ενίσχυση μαθημάτων Εικαστικής Παιδείας στο Ενιαίο Λύκειο Έλενα Χασαλεύρη ΠΕ18.26/ΠΕ08, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π.