Για να είναι εγκυρο το σχεδιο νομου θα επρεπε να συμετεχουν οι κυριοι αρμόδιοι που είναι γνωστες και ειδικοι να μιλησουν για θεματα ειδικης εκπαιδευσης , καθηγητές πανεπιστημιου οι οποιοι ει κ κάτοχοι μεταπτυχιακών σπουδων κ όχι οποιοσδηποτε γιατι αυτος ο τομεας είναι ευαίσθητος, πρεπει όμως να ενταχτεί στη γενικη αγωγη.....όλα τα παιδια ισα, όλα τα παιδια μαζι. Διαβαστε τι εγραψε μια πανεπιστημικη καθ. Η Ιατρικοποίηση και Απομάκρυνση της Ειδικής Αγωγής από την Γενική Εκπαίδευση με Σχέδιο Νόμου
Βενέττα Λαμπροπούλου, Καθηγήτρια Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών
Πρόεδρος του Ινστιτούτου για τα Δικαιώματα Παιδιών και Νέων με Ειδικές Ανάγκες
Σε προηγμένα κράτη προκειμένου να βελτιωθεί ένας νόμος, γιατί συνήθως δεν αλλάζει αλλά βελτιώνεται, και ειδικά της εκπαίδευσης, πρώτα εφαρμόζεται ολοκληρωτικά για αρκετά χρόνια. Κατά τη περίοδο της εφαρμογής του νόμου διεξάγονται μελέτες, αναλύσεις και συζητήσεις γύρω από τη φιλοσοφία και τη θεωρία του, τις παροχές και υπηρεσίες που προβλέπονται από αυτόν, την αποτελεσματικότητα των διαφόρων εφαρμογών του και φυσικά τις δυσλειτουργίες που προκύπτουν από την εφαρμογή του.
Στην Αμερική για παράδειγμα, ο νόμος του 1975, ο γνωστός σε πολλούς από εμάς ως PL.94-142 ήταν ένας νόμος σταθμός στην Ειδική Αγωγή όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για πολλές χώρες της Ευρώπης. Ήταν η πρώτη φορά που θεσμοθετήθηκε η παροχή κατάλληλης ειδικής εκπαίδευσης για κάθε παιδί με ειδικές ανάγκες σε όσο το δυνατόν μη περιοριστικό περιβάλλον εκπαίδευσης, δηλαδή κατά προτίμηση μέσα στα σχολεία της γενικής εκπαίδευσης, με βάση το ετήσιο Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ), το οποίο σχεδιάζεται από εκπαιδευτικούς και γονείς.
Tο 1990 ο νόμος αυτός συμπληρώθηκε μερικώς και στη συνέχεια το 1997, μετά από 22 χρόνια εφαρμογής του, έγιναν οι σημαντικότερες αλλαγές και βελτιώσεις από ειδική επιτροπή επιστημόνων της Ειδικής Αγωγής σε συνεργασία με εκπροσώπους φορέων γονέων και ανθρώπων με αναπηρίες. Σήμερα ο νόμος αυτός είναι γνωστός ως Εκπαιδευτικός Νόμος Ανθρώπων με Αναπηρίες (IDEA) και συζητείται ευρέως στα Πανεπιστήμια, στα επιστημονικά περιοδικά, στα σχολεία και στις οργανώσεις γονέων και αναπήρων. Οι σημαντικότερες αλλαγές του νόμου αυτού αφορούσαν στην απαλλαγή της Ειδικής Αγωγής από το ιατρικό μοντέλο θεραπευτικής εκπαίδευσης, την πλήρη υιοθέτηση κοινωνικών και εκπαιδευτικών αμιγώς προσανατολισμών, την απαλλαγή της ορολογίας από ιατρικούς προσδιορισμούς (Handicapped) και την υιοθέτηση εκπαιδευτικών ορισμών (Individuals with disabilities), τη παροχή ειδικών υπηρεσιών και εκπαίδευσης από τη βρεφική ηλικία μέχρι την πλήρη επαγγελματική αποκατάσταση των ανθρώπων με αναπηρίες και την επέκταση των Κέντρων Έγκαιρης Παρέμβασης για τα βρέφη και τις οικογένειες τους.
Επίσης, οι αλλαγές αφορούσαν στην ισότιμη συμμετοχή των γονέων σε όλες τις επιτροπές αποφάσεων, προγραμμάτων εκπαίδευσης και παρακολούθησης της προόδου των παιδιών τους, στη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους να επιλέξουν αυτοί το κατάλληλο πρόγραμμα για το παιδί τους και στην επιμόρφωσή και τη στήριξή τους μέσα από οικογενειοκεντρικές δομές. Τέλος, οι συμπληρώσεις του νόμου αφορούσαν στην ποιοτική εκπαίδευση, εξειδίκευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και όσων εργάζονται στην Ειδική Αγωγή και κυρίως σε τομείς όπως η έγκαιρη παρέμβαση, η επαγγελματική εκπαίδευση, η εκπαίδευση γονέων και η εκπαίδευση παιδιών με αναπτυξιακή καθυστέρηση (Slavin, 2006).
Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται με επιτυχία από το 1997 ως σήμερα στις ΗΠΑ και δεν υπάρχει, από ότι φαίνεται στη βιβλιογραφία, ακόμα λόγος για να συμπληρωθεί με βελτιώσεις ή να αλλάξει. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και σε άλλες προηγμένες χώρες, όπως στην Αγγλία, την Ολλανδία, τις Σκανδιναβικές χώρες κτλ., όπου η Ειδική Αγωγή είναι αρκετά αναπτυγμένη. Οι νομοθεσίες δηλαδή για την Ειδική Αγωγή βελτιώνονται, δεν αλλάζουν με την αλλαγή των κομμάτων στην εξουσία ή και των Υπουργών, και βελτιώνονται από επιστήμονες της Ειδικής Αγωγής μετά από μακροχρόνιες και προσεκτικές μελέτες, συζητήσεις, προτάσεις και προβληματισμούς όλων των εμπλεκομένων φορέων. Έτσι διασφαλίζεται η συνέχεια της γνώσης και η πρόοδος.
Στην Ελλάδα oι νόμοι, και μάλιστα όταν πρόκειται για την Ειδική Αγωγή, μπορεί να αλλάζουν ολοκληρωτικά και οποτεδήποτε, είτε είναι καλοί είτε δεν είναι. Δεν υπάρχει ανάγκη να προηγηθεί καμία μελέτη, αξιολόγηση ή συζήτηση με τους ειδικούς του χώρου, τους εργαζόμενους και τους εκπροσώπους των γονέων και των ανθρώπων με αναπηρίες και φυσικά δεν φαίνεται να θεωρείται καθόλου αναγκαίο να συμμετέχουν όλοι αυτοί στη σύνταξη των νομοσχεδίων, όπως συμβαίνει στις πολιτισμένες χώρες. Γιατί στην Ελλάδα της ανωριμότητας, της απαξίωσης της επιστήμης, της υποτίμησης της γνώσης και της αδιαφορίας για τα δικαιώματα των παιδιών και νέων με ειδικές ανάγκες και των γονέων τους, έχουμε μάθει να υποτιμούμε το έργο των άλλων και κυρίως των ειδικών και να το ακυρώνουμε χωρίς να λογοδοτούμε σε κανέναν. Άλλωστε, ο χώρος της Ειδικής Αγωγής είναι δυστυχώς ο πλέον πρόσφορος χώρος, για εκμετάλλευση πολιτική, οικονομική, επιστημονική και ηθική.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η κυβέρνηση και αρκετοί πολιτικοί θυμούνται τους ανθρώπους με αναπηρίες μόνο όταν πλησιάζουν οι εκλογές και όταν θέλουν να δείξουν ότι έχουν κοινωνικό πρόσωπο. Ο πιο συνηθισμένος και εύκολος μάλιστα τρόπος για να το δείξουν είναι να αλλάξουν το νόμο ή να υποσχεθούν παροχές για το απώτερο μέλλον. Σπάνια η Ειδική Αγωγή είναι στις άμεσες προτεραιότητες μιας νέας κυβέρνησης, και σπάνια συμπεριλαμβάνεται στα προγράμματα των κομμάτων ή στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης ως αναπόσπαστο κομμάτι του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι ενώ τα τελευταία πέντε χρόνια όλοι εμείς που εργαζόμαστε στην Ειδική Αγωγή παρακολουθούσαμε με απογοήτευση την αδιαφορία, την εγκατάλειψη και την αποδόμηση της Ειδικής Αγωγής και ενώ τα παιδιά με ειδικές ανάγκες φαινόταν ότι δεν απασχολούσαν σχεδόν καθόλου το Υπουργείο Παιδείας, ως να μην ήταν μέρος του μαθητικού πληθυσμού της χώρας μας, ξαφνικά εμφανίστηκε το νομοσχέδιο! Με αυτά τα δεδομένα πώς μπορεί κάποιος να μη κάνει τους σχετικούς συνειρμούς περί πολιτικής εκμετάλλευσης του χώρου;
Η πολιτική όμως αδιαφορία ή εκμετάλλευση δυστυχώς υποθάλπει και την οικονομική εκμετάλλευση. Αυτή την γνωρίζουν πολύ καλά οι γονείς των παιδιών με ειδικές ανάγκες που πληρώνουν πανάκριβα τα διάφορα ιδιωτικά κέντρα και θεραπευτήρια, τα οποία έχουν ξεφυτρώσει σαν τα μανιτάρια στη χώρα μας και τα οποία δεν αξιολογούνται και δεν ελέγχονται από κανένα. Άλλωστε, μια στρατιά «ειδικών» χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, χωρίς σπουδές, χωρίς πραγματικό επιστημονικό ενδιαφέρον, χωρίς καμιά συνεισφορά στην επιστήμη ή στην εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες και τους γονείς τους έχουν κατακλύσει το χώρο της Ειδικής Αγωγής τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα μετά το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ειδική Αγωγή και τα σχετικά κονδύλια. Μέσα σε αυτή την παθογένεια βλέπουμε εξειδικευμένα Ευρωπαϊκά προγράμματα να υλοποιούνται από άσχετους με το αντικείμενο φορείς και «ειδικούς» με αποτέλεσμα να κατασπαταλώνται τα κονδύλια αυτά από ένα χώρο που τα έχει πολύ μεγάλη ανάγκη για να αναπτυχθεί. Αυτός είναι και ο λόγος που τα διαθέτει άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμα και στα Πανεπιστήμια υπάρχουν «ειδικοί» σε τομείς της Ειδικής Αγωγής χωρίς να έχουν σπουδές στο αντικείμενο! Το άσχημο είναι ότι αυτοί που αυτοαποκαλούνται «ειδικοί» προσπαθούν να καθορίσουν και την πολιτική της Ελλάδας στην Ειδική Αγωγή, συμβάλλοντας έτσι στην οπισθοδρόμηση, την καθυστέρηση και την αποδόμησή της.
Τελευταία μάλιστα στην Ελλάδα πολλοί επιστήμονες από τομείς άσχετους με την Ειδική Αγωγή καθαυτή, (ψυχολογία, ψυχιατρική, κοινωνιολογία, παιδαγωγική, εκπαιδευτική πολιτική, νοσηλευτική κτλ) διεκδικούν δικαιώματα και μερικοί τα καταφέρνουν, όπως φαίνεται και στο παρόν νομοσχέδιο (απόφοιτοι Τμήματος Εκπαιδευτικής Πολιτικής), να διδάσκουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες! Σύμφωνα με το νομοσχέδιο (άρθρο 10 παρ,1.2.) τα πτυχία αποφοίτων Τομέων άσχετων Τμημάτων ως προς τα Παιδαγωγικά εξισώνονται με αυτά των αποφοίτων των Παιδαγωγικών Τμημάτων και έτσι στην Ελλάδα της παγκόσμιας πρωτοτυπίας αυτός που θα διδάξει τα παιδιά με ειδικές ανάγκες δεν είναι απαραίτητο να είναι δάσκαλος!
Για να είναι εγκυρο το σχεδιο νομου θα επρεπε να συμετεχουν οι κυριοι αρμόδιοι που είναι γνωστες και ειδικοι να μιλησουν για θεματα ειδικης εκπαιδευσης , καθηγητές πανεπιστημιου οι οποιοι ει κ κάτοχοι μεταπτυχιακών σπουδων κ όχι οποιοσδηποτε γιατι αυτος ο τομεας είναι ευαίσθητος, πρεπει όμως να ενταχτεί στη γενικη αγωγη.....όλα τα παιδια ισα, όλα τα παιδια μαζι. Διαβαστε τι εγραψε μια πανεπιστημικη καθ. Η Ιατρικοποίηση και Απομάκρυνση της Ειδικής Αγωγής από την Γενική Εκπαίδευση με Σχέδιο Νόμου Βενέττα Λαμπροπούλου, Καθηγήτρια Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών Πρόεδρος του Ινστιτούτου για τα Δικαιώματα Παιδιών και Νέων με Ειδικές Ανάγκες Σε προηγμένα κράτη προκειμένου να βελτιωθεί ένας νόμος, γιατί συνήθως δεν αλλάζει αλλά βελτιώνεται, και ειδικά της εκπαίδευσης, πρώτα εφαρμόζεται ολοκληρωτικά για αρκετά χρόνια. Κατά τη περίοδο της εφαρμογής του νόμου διεξάγονται μελέτες, αναλύσεις και συζητήσεις γύρω από τη φιλοσοφία και τη θεωρία του, τις παροχές και υπηρεσίες που προβλέπονται από αυτόν, την αποτελεσματικότητα των διαφόρων εφαρμογών του και φυσικά τις δυσλειτουργίες που προκύπτουν από την εφαρμογή του. Στην Αμερική για παράδειγμα, ο νόμος του 1975, ο γνωστός σε πολλούς από εμάς ως PL.94-142 ήταν ένας νόμος σταθμός στην Ειδική Αγωγή όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για πολλές χώρες της Ευρώπης. Ήταν η πρώτη φορά που θεσμοθετήθηκε η παροχή κατάλληλης ειδικής εκπαίδευσης για κάθε παιδί με ειδικές ανάγκες σε όσο το δυνατόν μη περιοριστικό περιβάλλον εκπαίδευσης, δηλαδή κατά προτίμηση μέσα στα σχολεία της γενικής εκπαίδευσης, με βάση το ετήσιο Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ), το οποίο σχεδιάζεται από εκπαιδευτικούς και γονείς. Tο 1990 ο νόμος αυτός συμπληρώθηκε μερικώς και στη συνέχεια το 1997, μετά από 22 χρόνια εφαρμογής του, έγιναν οι σημαντικότερες αλλαγές και βελτιώσεις από ειδική επιτροπή επιστημόνων της Ειδικής Αγωγής σε συνεργασία με εκπροσώπους φορέων γονέων και ανθρώπων με αναπηρίες. Σήμερα ο νόμος αυτός είναι γνωστός ως Εκπαιδευτικός Νόμος Ανθρώπων με Αναπηρίες (IDEA) και συζητείται ευρέως στα Πανεπιστήμια, στα επιστημονικά περιοδικά, στα σχολεία και στις οργανώσεις γονέων και αναπήρων. Οι σημαντικότερες αλλαγές του νόμου αυτού αφορούσαν στην απαλλαγή της Ειδικής Αγωγής από το ιατρικό μοντέλο θεραπευτικής εκπαίδευσης, την πλήρη υιοθέτηση κοινωνικών και εκπαιδευτικών αμιγώς προσανατολισμών, την απαλλαγή της ορολογίας από ιατρικούς προσδιορισμούς (Handicapped) και την υιοθέτηση εκπαιδευτικών ορισμών (Individuals with disabilities), τη παροχή ειδικών υπηρεσιών και εκπαίδευσης από τη βρεφική ηλικία μέχρι την πλήρη επαγγελματική αποκατάσταση των ανθρώπων με αναπηρίες και την επέκταση των Κέντρων Έγκαιρης Παρέμβασης για τα βρέφη και τις οικογένειες τους. Επίσης, οι αλλαγές αφορούσαν στην ισότιμη συμμετοχή των γονέων σε όλες τις επιτροπές αποφάσεων, προγραμμάτων εκπαίδευσης και παρακολούθησης της προόδου των παιδιών τους, στη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους να επιλέξουν αυτοί το κατάλληλο πρόγραμμα για το παιδί τους και στην επιμόρφωσή και τη στήριξή τους μέσα από οικογενειοκεντρικές δομές. Τέλος, οι συμπληρώσεις του νόμου αφορούσαν στην ποιοτική εκπαίδευση, εξειδίκευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και όσων εργάζονται στην Ειδική Αγωγή και κυρίως σε τομείς όπως η έγκαιρη παρέμβαση, η επαγγελματική εκπαίδευση, η εκπαίδευση γονέων και η εκπαίδευση παιδιών με αναπτυξιακή καθυστέρηση (Slavin, 2006). Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται με επιτυχία από το 1997 ως σήμερα στις ΗΠΑ και δεν υπάρχει, από ότι φαίνεται στη βιβλιογραφία, ακόμα λόγος για να συμπληρωθεί με βελτιώσεις ή να αλλάξει. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και σε άλλες προηγμένες χώρες, όπως στην Αγγλία, την Ολλανδία, τις Σκανδιναβικές χώρες κτλ., όπου η Ειδική Αγωγή είναι αρκετά αναπτυγμένη. Οι νομοθεσίες δηλαδή για την Ειδική Αγωγή βελτιώνονται, δεν αλλάζουν με την αλλαγή των κομμάτων στην εξουσία ή και των Υπουργών, και βελτιώνονται από επιστήμονες της Ειδικής Αγωγής μετά από μακροχρόνιες και προσεκτικές μελέτες, συζητήσεις, προτάσεις και προβληματισμούς όλων των εμπλεκομένων φορέων. Έτσι διασφαλίζεται η συνέχεια της γνώσης και η πρόοδος. Στην Ελλάδα oι νόμοι, και μάλιστα όταν πρόκειται για την Ειδική Αγωγή, μπορεί να αλλάζουν ολοκληρωτικά και οποτεδήποτε, είτε είναι καλοί είτε δεν είναι. Δεν υπάρχει ανάγκη να προηγηθεί καμία μελέτη, αξιολόγηση ή συζήτηση με τους ειδικούς του χώρου, τους εργαζόμενους και τους εκπροσώπους των γονέων και των ανθρώπων με αναπηρίες και φυσικά δεν φαίνεται να θεωρείται καθόλου αναγκαίο να συμμετέχουν όλοι αυτοί στη σύνταξη των νομοσχεδίων, όπως συμβαίνει στις πολιτισμένες χώρες. Γιατί στην Ελλάδα της ανωριμότητας, της απαξίωσης της επιστήμης, της υποτίμησης της γνώσης και της αδιαφορίας για τα δικαιώματα των παιδιών και νέων με ειδικές ανάγκες και των γονέων τους, έχουμε μάθει να υποτιμούμε το έργο των άλλων και κυρίως των ειδικών και να το ακυρώνουμε χωρίς να λογοδοτούμε σε κανέναν. Άλλωστε, ο χώρος της Ειδικής Αγωγής είναι δυστυχώς ο πλέον πρόσφορος χώρος, για εκμετάλλευση πολιτική, οικονομική, επιστημονική και ηθική. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η κυβέρνηση και αρκετοί πολιτικοί θυμούνται τους ανθρώπους με αναπηρίες μόνο όταν πλησιάζουν οι εκλογές και όταν θέλουν να δείξουν ότι έχουν κοινωνικό πρόσωπο. Ο πιο συνηθισμένος και εύκολος μάλιστα τρόπος για να το δείξουν είναι να αλλάξουν το νόμο ή να υποσχεθούν παροχές για το απώτερο μέλλον. Σπάνια η Ειδική Αγωγή είναι στις άμεσες προτεραιότητες μιας νέας κυβέρνησης, και σπάνια συμπεριλαμβάνεται στα προγράμματα των κομμάτων ή στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης ως αναπόσπαστο κομμάτι του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι ενώ τα τελευταία πέντε χρόνια όλοι εμείς που εργαζόμαστε στην Ειδική Αγωγή παρακολουθούσαμε με απογοήτευση την αδιαφορία, την εγκατάλειψη και την αποδόμηση της Ειδικής Αγωγής και ενώ τα παιδιά με ειδικές ανάγκες φαινόταν ότι δεν απασχολούσαν σχεδόν καθόλου το Υπουργείο Παιδείας, ως να μην ήταν μέρος του μαθητικού πληθυσμού της χώρας μας, ξαφνικά εμφανίστηκε το νομοσχέδιο! Με αυτά τα δεδομένα πώς μπορεί κάποιος να μη κάνει τους σχετικούς συνειρμούς περί πολιτικής εκμετάλλευσης του χώρου; Η πολιτική όμως αδιαφορία ή εκμετάλλευση δυστυχώς υποθάλπει και την οικονομική εκμετάλλευση. Αυτή την γνωρίζουν πολύ καλά οι γονείς των παιδιών με ειδικές ανάγκες που πληρώνουν πανάκριβα τα διάφορα ιδιωτικά κέντρα και θεραπευτήρια, τα οποία έχουν ξεφυτρώσει σαν τα μανιτάρια στη χώρα μας και τα οποία δεν αξιολογούνται και δεν ελέγχονται από κανένα. Άλλωστε, μια στρατιά «ειδικών» χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, χωρίς σπουδές, χωρίς πραγματικό επιστημονικό ενδιαφέρον, χωρίς καμιά συνεισφορά στην επιστήμη ή στην εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες και τους γονείς τους έχουν κατακλύσει το χώρο της Ειδικής Αγωγής τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα μετά το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ειδική Αγωγή και τα σχετικά κονδύλια. Μέσα σε αυτή την παθογένεια βλέπουμε εξειδικευμένα Ευρωπαϊκά προγράμματα να υλοποιούνται από άσχετους με το αντικείμενο φορείς και «ειδικούς» με αποτέλεσμα να κατασπαταλώνται τα κονδύλια αυτά από ένα χώρο που τα έχει πολύ μεγάλη ανάγκη για να αναπτυχθεί. Αυτός είναι και ο λόγος που τα διαθέτει άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμα και στα Πανεπιστήμια υπάρχουν «ειδικοί» σε τομείς της Ειδικής Αγωγής χωρίς να έχουν σπουδές στο αντικείμενο! Το άσχημο είναι ότι αυτοί που αυτοαποκαλούνται «ειδικοί» προσπαθούν να καθορίσουν και την πολιτική της Ελλάδας στην Ειδική Αγωγή, συμβάλλοντας έτσι στην οπισθοδρόμηση, την καθυστέρηση και την αποδόμησή της. Τελευταία μάλιστα στην Ελλάδα πολλοί επιστήμονες από τομείς άσχετους με την Ειδική Αγωγή καθαυτή, (ψυχολογία, ψυχιατρική, κοινωνιολογία, παιδαγωγική, εκπαιδευτική πολιτική, νοσηλευτική κτλ) διεκδικούν δικαιώματα και μερικοί τα καταφέρνουν, όπως φαίνεται και στο παρόν νομοσχέδιο (απόφοιτοι Τμήματος Εκπαιδευτικής Πολιτικής), να διδάσκουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες! Σύμφωνα με το νομοσχέδιο (άρθρο 10 παρ,1.2.) τα πτυχία αποφοίτων Τομέων άσχετων Τμημάτων ως προς τα Παιδαγωγικά εξισώνονται με αυτά των αποφοίτων των Παιδαγωγικών Τμημάτων και έτσι στην Ελλάδα της παγκόσμιας πρωτοτυπίας αυτός που θα διδάξει τα παιδιά με ειδικές ανάγκες δεν είναι απαραίτητο να είναι δάσκαλος!