Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Γιώργος Λούντος' | 14 Ιουνίου 2014, 20:24

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Με την ιδιότητα του Επικ. Καθηγητή του ΤΕΙ Αθήνας και έχοντας τρέξει αρκετά έργα FP7, αλλά και έργα ΕΣΠΑ-Αρχιμήδης-Αριστεία, θα ήθελα να επισημάνω την ανάγκη "Αξιοποίησης" και όχι απλά "Απορρόφησης" των κονδυλίων, καθώς η Αξιοποίηση είναι αυτή που δημιουργεί πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Η τυχόν αύξηση των ερευνητικών κονδυλίων αν δε συνοδευτεί από απλοποίηση των διαδικασιών θα αποθαρρύνει πολλές ενεργές ομάδες από την υποβολή προτάσεων. Αντίστοιχες σκέψεις διατυπώνονται και από εταιρίες που θέλουν να συμμετέχουν σε ερευνητικά έργα, ειδικά όταν πρόκειται για προσπάθειες νέων επιστημόνων, που δεν έχουν την εμπειρία, το χρόνο και τα μέσα για να αντιμετωπίσουν δαιδαλώδεις διαδικασίες. Δυστυχώς τα τελευταία ερευνητικά έργα ΕΣΠΑ (Θαλής, Αρχιμήδης, Αριστεία) χαρακτηρίζονται από τεράστια γραφειοκρατία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τα πραγματοποιούμενα έργα να μην ακολουθήσουν τον αρχικό σχεδιασμό και οι εμπλεκόμενοι επιστήμονες να απορροφήσουν απλά τα κονδύλια. Ενδεικτικά αναφέρω: - Ενώ υπάρχουν οργανωμένες ερευνητικές ομάδες, με συγκεκριμένη τεχνογνωσία (οι οποίες και αξιολογούνται στις προτασεις), μετά την έγκριση ενός έργου ζητείται διενέργεια ανοικτής προκήρυξης. Αφενός μια ερευνητική ομάδα προϋπάρχει και δε γίνεται να συσταθεί μετά την ανάθεση του έργου, από πρόσωπα που τυχαία θα επιλεγούν από κάποιον ΑΣΕΠ, ειδικά ενώ το έργο τρέχει. Ούτε μια ομάδα θα αντικαταστήσει βασικά της στελέχη (που έχουν γράψει την ερευνητική πρόταση), επειδή κάποιος με ίσως λίγο καλύτερο βιογραφικό έκανε αίτηση. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς τελικά όλες οι "ανοικτές" προκηρύξεις οδήγησαν στην πρόσληψη των ατομων που προϋπήρχαν στις ερευνητικές ομάδες. Με τίμημα όμως να χαθούν αρκετοί μήνες από την έναρξη των έργων, πολύτιμος χρόνος, χρήματα και ενέργεια! Πρόταση: Οι ομάδες θα πρέπει να αναφέρονται στην υποβολή προτάσεων και εφόσον αξιολογούνται θετικά, είναι ευθύνη του Επιστημονικά Υπεύθυνου (Ε.Υ), η επιλογή των προσώπων, ειδάλλως χάνεται και η έννοια του Ε.Υ. - Οι αναγκαστικές ομαδοποιήσεις εξοπλισμού, είχαν ως αποτέλεσμα τη μεγάλη καθυστέρηση και τελικά είτε δεν αγοράστηκε ποτέ ο εξοπλισμός που ήταν αναγκαίος για τα έργα είτε αγοράστηκε κοντά στην ολοκλήρωσή τους. Επομένως ΔΕΝ χρησιμοποιήθηκε στα έργα, παρόλο που γι αυτό είχε ζητηθεί και είχε αξιολογηθεί. Άρα πως έγιναν τα παραδοτέα όταν δεν υπήρχε ο διαθέσιμος εξοπλισμός; Σε πολλές περιπτώσεις αναγκαστικά ο εξοπλισμός προσφέρθηκε απο έλληνες αντιπροσώπους σε πολλαπλάσιο κόστος από αυτό που μπορούσε να βρεθεί. Πρόταση: Η αγορά εξοπλισμού πρέπει να γίνεται με ταχείς διαδικασίες, βασισμένες στη συμφερότερη προσφορά είτε προέρχεται από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό. - Η επιβολή ΦΠΑ, μαζί με τον κανονικό φόρο, έχει ως αποτέλεσμα το 50% της χρηματοδότησης να γυρνά εξ αρχής στο κράτος. Ειδικά νέοι επιστήμονες-απόφοιτοι υποχρεούνται στο άνοιγμα βιβλίων, με αποτέλεσμα τελικά η συμμετοχή τους στα έργα να είναι ασύμφορη. Γι αυτό και στρέφονται στο εξωτερικό, παρόλο που φαινομενικά μεγάλα ερευνητικά έργα υλοποιούνται ακόμα και σήμερα. Πρόταση: Απαλλαγή από ΦΠΑ στα ερευνητικά έργα και ευνοϊκό καθεστώς, ειδικά σε νέους αποφοίτους ή μεταπτυχιακούς φοιτητές, ώστε να έχουν ανώτατο μισθολογικό όριο που επιτρέπει αυτόνομη διαβίωση (και όχι ποσά-χαρτζιλίκι). - Η κατάργηση της ημερίσιας αποζημίωσης (το σκεπτικό της οποίας είναι να δίνεται ένα μικρό ποσό που κατά μέσο όρο καλύπτει τα βασικά έξοδα σε ένα ταξίδι) αντικαταστάθηκε από περίπλοκους κανόνες. Οι εξωτερικοί ερευνητές και τα μέλη ΔΕΠ, αναγκάζονται να λύνουν περίπλοκους-γλαφυρούς γρίφους, για το ποιος θα μαζέψει όλες τις αποδείξεις, ποιος θα φανεί ότι πλήρωσε το γεύμα και ποιος όχι, μόνο και μόνο για να καλύψουν τα έξοδά τους. Αυτές οι αποδείξεις ελέγχονται σε επίπεδο Ε.Υ, φορέα, ΕΛΚΕ, υπουργείου και ... για να πληρωθεί κάποιος ένα γεύμα και 3 καφέδες έχουν έμεσα ξοδευτεί πολλαπλάσια χρηματα σε εργατοώρες. Πρόταση: Επαναφορά "λογικής" μέγιστης ημερίσιας αποζημίωσης π.χ 40Ε για εσωτερικό και 70Ε για εξωτερικό. - Σε αρκετά έργα επιτρέπεται η συμμετοχή σε συνέδρια ενός ατόμου ανά εργασία. Αυτός ο κανόνας είναι εντελώς αντιεπιστημονικός και διεθνώς πρωτότυπος, ειδικά όταν προτιμούνται διεπιστημονικά έργα, στα οποία συμμετέχουν πολλοί φορείς. Επιστημονικά δεν είναι δυνατό να υποβάλλει μία ομάδα 5 ατόμων, 5 διαφορετικές εργασίες, ειδικά σε ένα μεγάλο αναγνωρισμένο συνέδριο. Κάτι τέτοιο θεωρείται άλλωστε "κατάτμηση αποτελεσμάτων". Ωστόσο, ένα συνέδριο έχει αφενός εκπαιδευτικό χαρακτήρα, αφετέρου μία καλή εργασία πρέπει να υποστήρίζεται από παραπάνω από έναν συγγραφείς. Αυτός ο πρωτότυπος κανόνας έχει ως αποτέλεσμα: α) να μη μπορούν νέοι επιστήμονες να παρακολουθήσουν μεγάλα διεθνή συνέδρια, με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, β) να τσακώνονται οι φορείς για το ποιος θα πάει να παρουσιάσει μια έργασία, γ) να αναζητούμε συνέδρια σε μέρη "εξωτικά", ώστε να μη χαθούν τα χρήματα που έχουν δεσμευτεί σε ταξίδια, δ) να υποβάλλονται πολλαπλές εργασίες σε ελληνικά συνέδρια μικρής απήχησης, ώστε να εμφανιστούν ώς παραδοτέα των έργων, χωρίς επιστημονικό όφελος. Πρόταση: Να εναπόκειται στην κρίση του Ε.Υ. ο αριθμός των συμμετεχόντων σε ένα συνέδριο. Τέλος, τα ερευνητικά έργα έχουν πάντα απρόοπτα ή ακολουθώντας τις εξελίξεις μπορεί να χρειαστεί επικαιροποίηση. Ωστόσο, κάτι τέτοιο με τις διαδικασίες που ακολουθούνται καθίσταται πρακτικά πολύ αργό και ενίοτε μη συμφέρον. Με όλα τα παραπάνω παραδείγματα, θα ήθελα να καταθέσω τη σκέψη πως για ερευνητικές ομάδες με όραμα και διάθεση για σοβαρή εργασία, τα έργα ΕΣΠΑ ήταν τελικά μη συμφέροντα και στην καλύτερη περίπτωση ήταν μία πηγή χρηματοδότησης, η οποία όμως έπρεπε να συνδυαστεί με άλλα έργα, ώστε να πληρώνεται το προσωπικό στην ώρα του, ενώ ο εξοπλισμός έμεινε ως δώρο για μελλοντικά έργα. Σε ομάδες με μόνη χρηματοδότηση το ΕΣΠΑ, μεγάλο μέρος των νέων ερευνητών έφυγε εν μέσω του έργου, γιατί αν και τα χρήματα υπήρχαν, η απορρόφησή τους καθυστέρησε ιδιαιτέρως. Επίσης τα μεικτά ποσά και τα καθαρά ποσά λόγων Φόρου, ΦΠΑ, ΤΕΒΕ δεν ήταν τελικά ικανά να κρατήσουν υποσχόμενους επιστήμονες στη χώρα μας. Ένα σημαντικό σημείο είναι ότι η μεγάλη γραφειοκρατία ακυρώνει επίσης την έννοια του Επιστημονικά Υπεύθυνου, ο οποίος φέρει την ευθύνη επιλογής του τρόπου (εντός νομιμότητας) για να επιτευχθούν οι στόχοι του έργου. Αν τελικά αυτός αντικαθίσταται από διαρκείς επιτροπές (προσλήψεων, διαγωνισμών κλπ κλπ) τότε πρακτικά δεν έχει και την ευθύνη των τελικών επιλογών. Τέλος, παρά τη μεγάλη γραφειοκρατία ΠΡΙΝ από κάθε βήμα, δεν υπήρχε ο σοβαρός επιστημονικός έλεγχος των παραδοτέων ΚΑΤΑ τη διάρκεια του έργου, ο οποίος είναι και ο πιο απλός τρόπος, ώστε να αξιολογηθεί αν οι επιλογές του Ε.Υ. και της ερευνητικής ομάδας ήταν τελικά σωστές. Με εκτίμηση Γιώργος Λούντος Επικ. Καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας Σημειώνεται τέλος, ότι καθώς οι κανόνες αυτοί