Για τα ΚΕΔΔΥ
Η εικόνα που έχει σχηματιστεί μέχρι σήμερα –ειδικότερα για τα ΚΕΔΥ- είναι μεταβλητή, ανάλογα με την περιοχή και τις οικονομικές συγκυρίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε την πλήρη ή επαρκή κάλυψη των ΚΕΔΥ με τις απαραίτητες ειδικότητες είτε –όπως τείνει να επικρατεί να τελευταία χρόνια- την υποστελέχωσή τους. Επομένως, η έλλειψη του απαραίτητου αριθμού ειδικοτήτων από αυτές τις δομές επιφέρει με τη σειρά της μεγάλη χρονική καθυστέρηση –ενίοτε και χρόνια- στην εξυπηρέτηση των μαθητών και των οικογενειών τους. Κατά αυτόν τον τρόπο, χάνεται εις βάρος του μαθητή πολύτιμος χρόνος για την επίσημη διάγνωση και έναρξη της κατάλληλης εκπαιδευτικής παρέμβασης, ενώ παράλληλα διαταράσσεται η ομαλή σχολική φοίτηση λόγω των επισκέψεων του μαθητή στο ΚΕΔΥ, καθώς και το πρόγραμμα της οικογένειας.
Η ίδρυση περισσότερων ΚΕΔΥ ανά εκπαιδευτική περιφέρεια, η στελέχωσή τους με μόνιμο προσωπικό των απαραίτητων ειδικοτήτων και ο εξορθολογισμός της κατανομής τους σε συνδυασμό με τη βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής κρίνεται απαραίτητη για την εξασφάλιση μιας αποτελεσματικής και εύρυθμης λειτουργίας τους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ΙΠΔ ανέρχονται πανελλαδικά σε 20 τον αριθμό και, προκειμένου να εξυπηρετούνται αποτελεσματικά οι αιτούντες, απαιτείται τουλάχιστον ο διπλασιασμός των ΚΕΔΥ, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Αναφορικά με τη μορφή και το περιεχόμενο είδος πληροφοριών του εντύπου της διάγνωσης: δεν υπάρχει μια βασική και κοινή φόρμα που να χρησιμοποιείται από όλα τα ΚΕΔΥ. Η εικόνα του εν λόγω εντύπου ποικίλλει ανά ΚΕΔΥ και συνήθως περιλαμβάνει μια απλή δήλωση της αναπηρίας ή/και των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών του εκάστοτε μαθητή σε συνδυασμό με μια σύνοψη της γενικής εικόνας του μαθητή κατά τη διαδικασία αξιολόγησης. Σπανιότερη είναι η περίπτωση αναλυτικότερης αναφοράς στοιχείων σχετικά με επιμέρους τομείς (λ.χ. γνωστικός, επικοινωνιακός, κοινωνικός), καθώς και μια πρόταση για κατευθυντήριες-βασικές γραμμές για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του εξατομικευμένου προγράμματος εκπαίδευσης σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό και με το Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό. Θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη:
- Η καθιέρωση και χρήση μιας συγκεκριμένης, σταθερής φόρμας με επιμέρους βασικούς τομείς του προφίλ του μαθητή από τα ΚΕΔΥ, ώστε να εξυπηρετούνται λειτουργικές σκοπιμότητες και να αποφεύγονται ασάφειες ή παρερμηνείες.
- Η τακτική και προγραμματισμένη επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των ΚΕΔΥ, των εκπαιδευτικών και του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (σε συνδυασμό με τη συμμετοχή του γονέα) για την ευέλικτη διαχείριση της κάθε περίπτωσης μαθητή.
- Η διαγνωστική-διεπιστημονική ομάδα των ΚΕΔΥ να αφιερώνει τον απαραίτητο χρόνο (αριθμό επισκέψεων και ωρών) ανά μαθητή/τρια, καθώς και να τον/την παρατηρεί στο σχολικό του/της πλαίσιο, προκειμένου να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη και σαφής εικόνα για το προφίλ του/της.
Για ΣΔΕΥ-ΕΔΕΑΥ
Η ΕΔΕΑΥ θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά στη διαδικασία διάγνωσης και εκπαιδευτικής παρέμβασης ως ένα επίπεδο πρωτοβάθμιας διάγνωσης υπό τις κατάλληλες συνθήκες.
Σε αυτό το σημείο παραθέτουμε μια σειρά από παρατηρήσεις-προτάσεις που κρίνουμε ότι πρέπει να διατυπωθούν σχετικά με τη λειτουργία των ΣΔΕΥ-ΕΔΕΑΥ:
- Μέλη των ΣΜΕΕ επιφορτίζονται με το έργο της διάγνωσης και καλούνται ν’ απουσιάζουν από τις ΣΜΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργηθούν προβλήματα στην ορθή λειτουργία των ΣΜΕΕ. Γι’ αυτό πρέπει ν’ αυξηθεί ο αριθμός των εκπαιδευτικών και των ειδικοτήτων στις ΣΜΕΕ και να δημιουργηθούν, αν χρειαστεί, ανεξάρτητες ομάδες που θα έχουν υπό την ευθύνη και την εποπτεία τους μια συγκεκριμένη ενότητα σχολείων με μαθητικό πληθυσμό μικρότερο των 1.200 ατόμων (σε Προσχολική, Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση).
- Οι ήδη διαγνωσμένοι μαθητές, για τους οποίους έχει καταρτιστεί ΕΠΕ από τα ΚΕΔΥ, μπορούν να παραπέμπονται προαιρετικά για εκπαιδευτική αξιολόγηση στις ΕΔΕΑΥ, έπειτα από εισήγηση του εκπαιδευτικού της τάξης και τη σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων. Σε διαφορετική περίπτωση, προτείνεται να ακολουθείται η εφαρμογή του ήδη υπάρχοντος ΕΠΕ μέχρι και την ημερομηνία επαναξιολόγησης.
- Στις συνεδριάσεις της ΕΔΕΑΥ θα πρέπει να έχει δικαίωμα ψήφου και ο εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης της σχολικής μονάδας αλλά και ο υπεύθυνος δάσκαλος του τμήματος που φοιτά ο μαθητής.
-Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί το μέγιστο χρονικό διάστημα που παρεμβάλλεται μεταξύ της εφαρμογής του διαφοροποιημένου προγράμματος της ΕΔΕΑΥ και της μετέπειτα ενδεχόμενης παραπομπής του μαθητή σε ΚΕΔΥ.
-Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί νομοθετικά ο μέγιστος αριθμός ωρών, που ένας εκπαιδευτικός ΕΕ ή μια ειδικότητα θα συμμετάσχει στην ΕΔΕΑΥ.
- Πρέπει να γίνει επιμόρφωση από τα ΚΕΔΥ και τους Σχολικούς Συμβούλους Ειδικής Εκπαίδευσης στα μέλη που θα απαρτίζουν τις ΕΔΕΑΥ για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Ειδικής Εκπαίδευσης θα πρέπει να έχουν την εποπτεία του έργου των ΕΔΕΑΥ και να πραγματοποιούν την έγκριση των προγραμμάτων παρέμβασης. Αυτό συνεπάγεται και την αύξηση του αριθμού των Σχολικών Συμβούλων Ειδικής Εκπαίδευσης, προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του έργου τους.
Τέλος, θεωρούμε ότι στα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, η διάγνωση και η υποστήριξη των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών θα πρέπει να παρέχεται αποκλειστικά από δημόσιους φορείς και υπηρεσίες και να μην παραπέμπονται οι οικογένειες σε ιδιωτικές εξωσχολικές υπηρεσίες. Η προσκόμιση διαγνώσεων από ιδιωτικούς φορείς μέσω των γονέων μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως συμπληρωματική.
Για τα ΚΕΔΔΥ Η εικόνα που έχει σχηματιστεί μέχρι σήμερα –ειδικότερα για τα ΚΕΔΥ- είναι μεταβλητή, ανάλογα με την περιοχή και τις οικονομικές συγκυρίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε την πλήρη ή επαρκή κάλυψη των ΚΕΔΥ με τις απαραίτητες ειδικότητες είτε –όπως τείνει να επικρατεί να τελευταία χρόνια- την υποστελέχωσή τους. Επομένως, η έλλειψη του απαραίτητου αριθμού ειδικοτήτων από αυτές τις δομές επιφέρει με τη σειρά της μεγάλη χρονική καθυστέρηση –ενίοτε και χρόνια- στην εξυπηρέτηση των μαθητών και των οικογενειών τους. Κατά αυτόν τον τρόπο, χάνεται εις βάρος του μαθητή πολύτιμος χρόνος για την επίσημη διάγνωση και έναρξη της κατάλληλης εκπαιδευτικής παρέμβασης, ενώ παράλληλα διαταράσσεται η ομαλή σχολική φοίτηση λόγω των επισκέψεων του μαθητή στο ΚΕΔΥ, καθώς και το πρόγραμμα της οικογένειας. Η ίδρυση περισσότερων ΚΕΔΥ ανά εκπαιδευτική περιφέρεια, η στελέχωσή τους με μόνιμο προσωπικό των απαραίτητων ειδικοτήτων και ο εξορθολογισμός της κατανομής τους σε συνδυασμό με τη βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής κρίνεται απαραίτητη για την εξασφάλιση μιας αποτελεσματικής και εύρυθμης λειτουργίας τους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ΙΠΔ ανέρχονται πανελλαδικά σε 20 τον αριθμό και, προκειμένου να εξυπηρετούνται αποτελεσματικά οι αιτούντες, απαιτείται τουλάχιστον ο διπλασιασμός των ΚΕΔΥ, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αναφορικά με τη μορφή και το περιεχόμενο είδος πληροφοριών του εντύπου της διάγνωσης: δεν υπάρχει μια βασική και κοινή φόρμα που να χρησιμοποιείται από όλα τα ΚΕΔΥ. Η εικόνα του εν λόγω εντύπου ποικίλλει ανά ΚΕΔΥ και συνήθως περιλαμβάνει μια απλή δήλωση της αναπηρίας ή/και των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών του εκάστοτε μαθητή σε συνδυασμό με μια σύνοψη της γενικής εικόνας του μαθητή κατά τη διαδικασία αξιολόγησης. Σπανιότερη είναι η περίπτωση αναλυτικότερης αναφοράς στοιχείων σχετικά με επιμέρους τομείς (λ.χ. γνωστικός, επικοινωνιακός, κοινωνικός), καθώς και μια πρόταση για κατευθυντήριες-βασικές γραμμές για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του εξατομικευμένου προγράμματος εκπαίδευσης σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό και με το Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό. Θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη: - Η καθιέρωση και χρήση μιας συγκεκριμένης, σταθερής φόρμας με επιμέρους βασικούς τομείς του προφίλ του μαθητή από τα ΚΕΔΥ, ώστε να εξυπηρετούνται λειτουργικές σκοπιμότητες και να αποφεύγονται ασάφειες ή παρερμηνείες. - Η τακτική και προγραμματισμένη επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των ΚΕΔΥ, των εκπαιδευτικών και του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (σε συνδυασμό με τη συμμετοχή του γονέα) για την ευέλικτη διαχείριση της κάθε περίπτωσης μαθητή. - Η διαγνωστική-διεπιστημονική ομάδα των ΚΕΔΥ να αφιερώνει τον απαραίτητο χρόνο (αριθμό επισκέψεων και ωρών) ανά μαθητή/τρια, καθώς και να τον/την παρατηρεί στο σχολικό του/της πλαίσιο, προκειμένου να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη και σαφής εικόνα για το προφίλ του/της. Για ΣΔΕΥ-ΕΔΕΑΥ Η ΕΔΕΑΥ θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά στη διαδικασία διάγνωσης και εκπαιδευτικής παρέμβασης ως ένα επίπεδο πρωτοβάθμιας διάγνωσης υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Σε αυτό το σημείο παραθέτουμε μια σειρά από παρατηρήσεις-προτάσεις που κρίνουμε ότι πρέπει να διατυπωθούν σχετικά με τη λειτουργία των ΣΔΕΥ-ΕΔΕΑΥ: - Μέλη των ΣΜΕΕ επιφορτίζονται με το έργο της διάγνωσης και καλούνται ν’ απουσιάζουν από τις ΣΜΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργηθούν προβλήματα στην ορθή λειτουργία των ΣΜΕΕ. Γι’ αυτό πρέπει ν’ αυξηθεί ο αριθμός των εκπαιδευτικών και των ειδικοτήτων στις ΣΜΕΕ και να δημιουργηθούν, αν χρειαστεί, ανεξάρτητες ομάδες που θα έχουν υπό την ευθύνη και την εποπτεία τους μια συγκεκριμένη ενότητα σχολείων με μαθητικό πληθυσμό μικρότερο των 1.200 ατόμων (σε Προσχολική, Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση). - Οι ήδη διαγνωσμένοι μαθητές, για τους οποίους έχει καταρτιστεί ΕΠΕ από τα ΚΕΔΥ, μπορούν να παραπέμπονται προαιρετικά για εκπαιδευτική αξιολόγηση στις ΕΔΕΑΥ, έπειτα από εισήγηση του εκπαιδευτικού της τάξης και τη σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων. Σε διαφορετική περίπτωση, προτείνεται να ακολουθείται η εφαρμογή του ήδη υπάρχοντος ΕΠΕ μέχρι και την ημερομηνία επαναξιολόγησης. - Στις συνεδριάσεις της ΕΔΕΑΥ θα πρέπει να έχει δικαίωμα ψήφου και ο εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης της σχολικής μονάδας αλλά και ο υπεύθυνος δάσκαλος του τμήματος που φοιτά ο μαθητής. -Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί το μέγιστο χρονικό διάστημα που παρεμβάλλεται μεταξύ της εφαρμογής του διαφοροποιημένου προγράμματος της ΕΔΕΑΥ και της μετέπειτα ενδεχόμενης παραπομπής του μαθητή σε ΚΕΔΥ. -Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί νομοθετικά ο μέγιστος αριθμός ωρών, που ένας εκπαιδευτικός ΕΕ ή μια ειδικότητα θα συμμετάσχει στην ΕΔΕΑΥ. - Πρέπει να γίνει επιμόρφωση από τα ΚΕΔΥ και τους Σχολικούς Συμβούλους Ειδικής Εκπαίδευσης στα μέλη που θα απαρτίζουν τις ΕΔΕΑΥ για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Ειδικής Εκπαίδευσης θα πρέπει να έχουν την εποπτεία του έργου των ΕΔΕΑΥ και να πραγματοποιούν την έγκριση των προγραμμάτων παρέμβασης. Αυτό συνεπάγεται και την αύξηση του αριθμού των Σχολικών Συμβούλων Ειδικής Εκπαίδευσης, προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του έργου τους. Τέλος, θεωρούμε ότι στα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, η διάγνωση και η υποστήριξη των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών θα πρέπει να παρέχεται αποκλειστικά από δημόσιους φορείς και υπηρεσίες και να μην παραπέμπονται οι οικογένειες σε ιδιωτικές εξωσχολικές υπηρεσίες. Η προσκόμιση διαγνώσεων από ιδιωτικούς φορείς μέσω των γονέων μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως συμπληρωματική.