Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Σύλλογος Εργαζομένων Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας' | 26 Ιουνίου 2015, 17:35

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, Αξιότιμοι κύριοι Πρόεδροι και μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας, Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι Βουλευτές, Ο Σύλλογος Εργαζομένων του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΣΕΙΤΕ), σε όλο το διάστημα της προσπάθειας, που ξεκίνησε το 2004, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για την Έρευνα και την Ανάπτυξη, που έχει ως πρόσφατο αποτέλεσμα τη ψήφιση του Ν. 4310/14, έχει καταθέσει τις τεκμηριωμένες προτάσεις του (σχετ. 3), υπό την παραδοχή ότι η χώρα μας πρέπει να αποκτήσει ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που θα ενθαρρύνει τη μετουσίωση της υψηλής επιστημονικής ποιότητας του επιστημονικού της προσωπικού και την απορροφητικότητα των ερευνητικών έργων σε επιδόσεις καινοτομίας, όπου ως χώρα υστερούμε. Σε αυτό το πλαίσιο θεωρούμε ότι ένα από τα βασικότερα συστατικά της απαιτούμενης μεταρρύθμισης προς ένα Ενιαίο Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ) είναι η επιβράβευση του έργου των εργαζομένων στα Ερευνητικά Κέντρα (ΕΚ), από τον πρωτοετή υπότροφο και τον συμβασιούχο επιστήμονα ως και τον καθηγητή Πανεπιστημίου, βάσει της πραγματικής προσφοράς του και όχι βάσει της ιδιότητας ή της θέσης του, και όλοι μαζί συμβάλουν στην υλοποίηση μίας Εθνικής Στρατηγικής για την Έρευνα και την Ανάπτυξη και όχι σε συγκυριακά αποδοτικές πορείες στο όνομα της απορρόφησης πόρων. Είναι οξύμωρο να επιζητούμε τη συνεκτικότητα του ερευνητικού ιστού σε έναν ΕΧΕ, που θα συνεργάζεται με τα Πανεπιστήμια και την Βιομηχανία, και από την άλλη να συντηρούμε τη πολυδιάσπασή του με πλήθος Ερευνητικών Κέντρων, που εποπτεύονται από διαφορετικά υπουργεία, που έχουν το δικό τους θεσμικό πλαίσιο το οποίο δεν εμπίπτει σε ένα ενιαίο σύστημα αξιολόγησης και ελέγχου, και ακόμη περισσότερο να δημιουργούνται νέα Ινστιτούτα με αλληλεπικαλύψεις αντικειμένων, με νέες θέσεις μελών διοίκησης, με επικεφαλής ερευνητικών ομάδων και μονάδων που ανταγωνίζονται και δεν (οφείλουν να) συνεργάζονται, και που απαιτούν πρόσθετες χρηματοδοτήσεις από ένα απίστευτα χαμηλό συνολικό ποσό επιχορήγησης της έρευνας από το Κράτος. Με βαριές υποδομές που θα όφειλαν να χρησιμοποιούνται ανοικτά και να βρίσκονται στη διάθεση όλων των επιστημόνων των ΕΚ και των Πανεπιστημίων χώρας, και με υψηλού επιπέδου εργαζομένους που θα μπορούσαν και θα όφειλε να εργάζονται σε κάθε μήκος και πλάτος της χώρας και να αξιοποιούνται από όλες τις υπηρεσίες των ΕΚ της χώρας. Μία ενοποίηση που και με όρους επικαιρότητας θα συντελούσε στην απόλυτα αναγκαία οικονομία κλίμακας. Είναι εμφανές ότι ο 30εντής Νόμος 1514/85 έχει προ πολλού πάψει να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις, ενώ ο πρόσφατα ψηφισμένος Νόμος 4310/14 (σχετ. 1) έχει τόσες αλληλοαναιρούμενες διατάξεις και προβλήματα εφαρμοστικότητας ώστε να μην μπορεί να λειτουργήσει. Απόδειξη γι’ αυτό τον ισχυρισμό είναι η ότι αποκλειστική χρονική προθεσμία για την αλλαγή εσωτερικών κανονισμών ήρθε και παρήλθε άπρακτη, ενώ σχεδόν τίποτα από τον Νόμο δεν εφαρμόστηκε. Όμως μέχρι τη δημιουργία, ψήφιση, και κυρίως υλοποίηση ενός νέου νόμου-πλαίσιο για την Έρευνα, που θα αλλάξει άρδην την πορεία της Έρευνας από την στατιστική αριστεία προς την Ανάπτυξη, υπάρχουν επείγοντα ζητήματα που απαιτούν άμεσες λύσεις και όχι την ακινησία που προτάσσει το «ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο». Υπό αυτό το πρίσμα, οι επιδιορθωτικές κινήσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων (σχετ. 2), κρίνεται ότι εμπεριέχουν σημαντικές αλλαγές προσπαθώντας να καταφέρουν, έστω και σε μεταβατικό επίπεδο, να λειτουργήσει η Έρευνα. Ορισμένες από τις τροπολογίες, εφόσον εφαρμοστούν ομοιόμορφα στην πράξη (για παράδειγμα με την υιοθέτηση ενός προτύπου Ενιαίου Εσωτερικού Κανονισμού από όλα τα ΕΚ), διαπιστώνουμε με χαρά μας ότι λαμβάνουν για πρώτη φορά στην ιστορία υπόψη βασικές από τις πάγιες θέσεις του ΣΕΙΤΕ αλλά και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου (ΠΟΣΕΕΙΙΔ), που διαχρονικά έχουμε διεκδικήσει για απαραίτητες αλλαγές στο θεσμικό και εργασιακό πλαίσιο, αξιώνοντας τον ρόλο και την προσφορά κάθε εργαζομένου στα ΕΚ. Φυσικά πρόκειται για μερική διόρθωση του θεσμικού πλαισίου, καθώς μεταξύ άλλων απουσιάζει τόσο η Ενοποίηση του Χώρου της Έρευνας που κατ’ ελάχιστο απαιτεί την ενιαία εποπτεία όλων των ερευνητικών μονάδων υπό ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο και ένα κοινό σύστημα αξιολόγησης και ελέγχου πεπραγμένων των ΕΚ, όσο και γενναίες θεσμικές αλλαγές που επιτάσσει η πρακτικά επιβεβλημένη από το χρηματοδοτικό πλαίσιο Horizon 2020 «Χάρτα του Ερευνητή – Κώδικας δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών» (ΧκΚ) (σχετ. 4), που διαμορφώνει ένα «ενοποιημένο» ευρωπαϊκό χώρο έρευνας. Σε αυτό το θέμα μάλιστα η στιγμιαία εφαρμογή της ΧκΚ για την μετάταξη προσωπικού που ήδη δρα ερευνητικά εντός των ΕΚ, που ορίστηκε στον Ν. 4310/14, απαιτεί σημαντικές νομοτεχνικές βελτιώσεις για εφαρμοστεί χωρίς προβλήματα και να επιτελέσει το σκοπό της. Όμως οι παρούσες τροπολογίες κρίνουμε ότι μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου πλαισίου, και κυρίως να δώσουν κάποιες λύσεις για το ενδιάμεσο διάστημα. Εν συντομία, για τις εισαγόμενες ρυθμίσεις προκύπτουν τα παρακάτω θετικά στοιχεία τα οποία αποτελούσαν πάγιες θέσεις του ΣΕΙΤΕ και της ΠΟΣΕΕΙΙΔ: • η πρόνοια ότι μόνο «με νόμο συνιστώνται, συγχωνεύονται, διασπώνται, καταργούνται τα ερευνητικά κέντρα και τα ινστιτούτα τους. Με νόμο, επίσης, ορίζεται ή τροποποιείται ο σκοπός και η νομική φύση τους» • η πρόβλεψη ότι «σε περίπτωση ίδρυσης νέων ερευνητικών κέντρων ή ινστιτούτων, θα πρέπει να προηγείται μελέτη οικονομοτεχνική, μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας και έκθεση συμβατότητας με τον στρατηγικό σχεδιασμό και τον αναπτυξιακό προγραμματισμό» • η θεσμοθέτηση της αξιολόγησης των Διευθυντών του ΕΚ/Ινστιτούτων και των πεπραγμένων τους από όλους τους εργαζομένους και η έκφραση γνώμης κατά την εκλογή τους • η θεσμοθέτηση της συμμετοχής στο ΕΓΣΙ εκπροσώπου από το σύνολο του Επιστημονικού, Τεχνικού και Διοικητικού (Ε-Τ-Δ) προσωπικού του Ινστιτούτου • η δυνατότητα παροχής προσθέτων αμοιβών σε όλο το προσωπικό των Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων χωρίς καμία επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού • η οριστική αποσαφήνιση μέσω της θεσμοθέτησης της χρήσης των υφιστάμενων συστημάτων αξιολόγησης που διέθεταν τα ΕΚ για τις βαθμολογικές προαγωγές του επιστημονικού-τεχνικού, τεχνικού, διοικητικού και βοηθητικού προσωπικού • η επαναφορά της δυνατότητας χορήγησης στο προσωπικό των ΕΚ των επιδομάτων Επικίνδυνης & Ανθυγιεινής εργασίας Ταυτόχρονα όμως παρατηρείται έλλειψη λύσεων για τα παρακάτω σημαντικά θεσμικά προβλήματα που αναμένουμε ότι στο επόμενο στάδιο διαμόρφωσης ενός νέου εκ βάθρων θεσμικού πλαισίου για την έρευνα θα υπάρξουν σημαντικές ανατροπές, ενώ παράλληλα κρίνουμε ότι απαιτούνται σημαντικές νομοτεχνικές βελτιώσεις σε ορισμένες διατάξεις που εισάγονται με το παρόν Νομοσχέδιο: • Δεν υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση όλων των ΕΚ κάτω από το ίδιο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, και κάτω από ένα ενιαίο σύστημα ελέγχου και αξιολόγησης καθώς πολλά από τα ΕΚ έχουν ιδρυθεί με ΦΕΚ που δεν εμπίπτουν στους Ν.1514/85 και Ν. 4310/14, είτε έχουν εσωτερικούς κανονισμούς που παρεκκλίνουν πλήρως των προβλέψεων των Νόμων αυτών, • εξακολουθεί η μη συμπερίληψη της συμμόρφωσης με την Ευρωπαϊκή Σύσταση «Χάρτα του Ερευνητή – Κώδικας δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών», ενώ στην στιγμιαία της εφαρμογή που αφορά την μετάταξη προσωπικού σε βαθμίδα ερευνητή ή ΕΛΕ, που ήδη δρα ερευνητικά, εισάγονται αναδρομικά δυσχερέστερες διατάξεις με σοβαρά νομοτεχνικά προβλήματα, • δεν αλλάζει τίποτα το ουσιαστικό στον τρόπο διοίκησης των ΕΚ, ενώ αντίθετα δίνεται εκ νέου η δυνατότητα τρίτης θητείας για τους Διευθυντές Κέντρων και Ινστιτούτων, διαμορφώνοντας ένα περιβάλλον ισοβιότητας των προσώπων της Διοίκησης των ΕΚ-Ι. Η πρόταση του ΣΕΙΤΕ για τον διαχωρισμό της επιστημονικής καθοδήγησης από την οικονομοτεχνική διοίκηση ενός ΕΚ-Ι, με τη θεσμοθέτηση Επιστημονικού Συμβουλίου και Συμβουλίου Διοίκησης με διακριτούς ρόλους και αρμοδιότητες, που θα απάλειφε περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και ανεξέλεγκτης χρήσης πόρων, και σημαντικότερο όλων θα βελτίωνε τη νομιμότητα, ορθότητα και στιβαρότητα των αποφάσεων της Διοίκησης, εξακολουθεί να είναι σύγχρονη και άξια κριτικής. Ένα ουσιαστικό βήμα προς την ενιαία εφαρμογή του νέου – τροποποιημένου θεσμικού πλαισίου είναι η κατασκευή προτύπου Ενιαίου Εσωτερικού Κανονισμού για όλα τα ΕΚ, υπό την ευθύνη του Υπουργείου και της ΓΓΕΤ, που συμβάλει μάλιστα και προς την κατεύθυνση της ενοποίησης του τρόπου λειτουργίας των ΕΚ και της επιτάχυνσης της εφαρμοστικότητας του Νόμου. Προς τούτο πρέπει το Υπουργείο να συστήσει επιτροπή που θα εργαστεί με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, και στην οποία να συμμετέχουν εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων - Ιδρυμάτων και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου. Μόνο μέσα από την ενιαία εφαρμογή ενός πλαισίου που προσφέρει πρόνοιες για την εξέλιξη, τα κίνητρα, και την κινητικότητα των εργαζομένων των ΕΚ με διαφανείς και ισότιμους όρους, μπορεί να υποστηριχθεί στην πράξη ο ΕΧΕ. Ο ΣΕΙΤΕ συνεισφέρει με το παρόν τις θέσεις του ανά άρθρο στις εισαγόμενες τροπολογίες (σχετ. 2) στο παράτημα Α, και ελπίζει οι όποιες αλλαγές επί του νομοσχεδίου να κινηθούν προς τη μεριά της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας, του εκδημοκρατισμού του προτύπου διοίκησης των ΕΚ, της επίλυσης προβλημάτων διαφάνειας και κοινωνικής λογοδοσίας, που όλα αυτά θα συμβάλουν στην ισχυροποίηση και ενοποίηση του ερευνητικού ιστού, στην ενίσχυση της παραγωγής νέας γνώσης και εν τέλει στην ανάπτυξη της χώρας. Με εκτίμηση, Tο ΔΣ του ΣΕΙΤΕ Άρθρο 15: Αντικείμενο – Ορισμοί Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας Σχόλιο ορισμού 16: Με τον προτεινόμενο ορισμό «ερευνητές» συντηρείται η μη συμμόρφωση με τα προβλεπόμενα στην Ευρωπαϊκή Σύσταση της 11ης Μαρτίου 2005 «Χάρτα του Ερευνητή – Κώδικας δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών», η οποία έχει ήδη υπογραφεί από 15 ελληνικούς οργανισμούς (ως επί τω πλείστον Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα) και αποτελεί κριτήριο χρηματοδότησης του ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού πλαισίου Horizon 2020. Η συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Σύσταση – παρότι μη υποχρεωτική εκ του ευρωπαϊκού πλαισίου – είναι πρακτικά επιβεβλημένη από το χρηματοδοτικό πλαίσιο Horizon 2020 και ως εκ τούτου τυχόν μη πλήρης εφαρμογή της από το Νόμο θέτει εν αμφιβόλω μελλοντικές συμμετοχές σε χρηματοδοτικές προτάσεις όλων των ερευνητικών φορέων της χώρας. Η Ευρωπαϊκή Σύσταση περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τον νομικό επανακαθορισμό του ορισμού του «Ερευνητή», προσφέροντας μέσω αυτού του επανακαθορισμού τη δυνατότητα εξέλιξης, κινητικότητας και αμοιβών σε επιστημονικό προσωπικό με συμμετοχή σε ερευνητικά έργα, το οποίο δεν έχει τον τίτλο του εκλεγμένου ερευνητή βαθμίδας. Ως βήμα συμμόρφωσης θα πρέπει να προστεθεί συμβατός με τον ακριβή ορισμό του ερευνητή, σύμφωνα με το «εγχειρίδιο Frascati», ορισμός του ερευνητικού προσωπικού: «ερευνητικό προσωπικό» λογίζεται το προσωπικό των Ερευνητικών Κέντρων με σύμβαση αορίστου (Ερευνητές, Ε.Λ.Ε., Επιστημονικό – τεχνικό προσωπικό) ή ορισμένου χρόνου ή με σύμβαση ανάθεσης έργου (συνεργαζόμενοι Ερευνητές) που είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή/και διδακτορικού τίτλου και έχουν ουσιαστική συμμετοχή (ασκούν έρευνα) σε ερευνητικά έργα. Επιπλέον, θα πρέπει να προστεθούν οι ορισμοί του «νέου ερευνητή» και του «πεπειραμένου ερευνητή» που ορίζονται στο «εγχειρίδιο Frascati». Συγκεκριμένα, γίνεται διάκριση μεταξύ των «νέων ερευνητών» και των «πεπειραμένων ερευνητών»: ως «νέοι ερευνητές» ορίζονται οι ερευνητές που διανύουν τα 4 πρώτα έτη (ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης) της ερευνητικής τους δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου εκπαίδευσης στην έρευνα ως «πεπειραμένοι ερευνητές» ορίζονται οι ερευνητές με τουλάχιστον 4ετή πείρα στην έρευνα (ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης) από την κτήση του πανεπιστημιακού πτυχίου που τους επιτρέπει να κάνουν διδακτορική μελέτη, στη χώρα κτήσης του πτυχίου/διπλώματος, ή οι ερευνητές που διαθέτουν ήδη διδακτορικό, ανεξαρτήτως του χρόνου που απαιτήθηκε για την κτήση του. Βάσει των παραπάνω προτείνουμε τις παρακάτω αλλαγές σε επίπεδο ορισμών, οι οποίες βεβαίως δεν επιλύουν οριστικά το πρόβλημα της μη συμμόρφωσης: Τροποποίηση ορισμού 16: Ερευνητικό προσωπικό: λογίζεται το προσωπικό των Ερευνητικών Κέντρων με σύμβαση αορίστου (Ερευνητές, Ε.Λ.Ε., Επιστημονικό – τεχνικό προσωπικό) ή ορισμένου χρόνου ή με σύμβαση ανάθεσης έργου (συνεργαζόμενοι Ερευνητές) που είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή/και διδακτορικού τίτλου και έχουν ουσιαστική συμμετοχή (ασκούν έρευνα) σε ερευνητικά έργα. Προσθήκη νέου ορισμού: Συμμετοχή σε ερευνητικά έργα (άσκηση έρευνας): τεκμηριώνεται από τη συμμετοχή σε πατέντες, συγγραφή επιστημονικών βιβλίων, δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά ή/και επιστημονικά συνέδρια, παραδοτέα ερευνητικών έργων, επιστημονικές επιτροπές, την επιστημονική επίβλεψη χρηματοδοτούμενου έργου με την ιδιότητα του επικεφαλής ή όλα τα προηγούμενα. Προσθήκη νέου ορισμού (εγχειρίδιο Frascati): νέοι ερευνητές: ορίζονται οι ερευνητές που διανύουν τα 4 πρώτα έτη (ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης) της ερευνητικής τους δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου εκπαίδευσης στην έρευνα. Προσθήκη νέου ορισμού (εγχειρίδιο Frascati): πεπειραμένοι ερευνητές: ορίζονται οι ερευνητές με τουλάχιστον 4ετή πείρα στην έρευνα (ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης) από την κτήση του πανεπιστημιακού πτυχίου που τους επιτρέπει να κάνουν διδακτορική μελέτη, στη χώρα κτήσης του πτυχίου/διπλώματος, ή οι ερευνητές που διαθέτουν ήδη διδακτορικό, ανεξαρτήτως του χρόνου που απαιτήθηκε για την κτήση του. Το πλήρες κείμενο του ΣΕΙΤΕ: http://www.forth.gr/se/pdfs/ΣΕΙΤΕ_2015-06-26_259.pdf