Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Ι.Ι.Δ. (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ)' | 28 Ιουνίου 2015, 14:45

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχόλια της Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Ι.Ι.Δ. επί του υπό διαβούλευση Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα, την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Τα τελευταία χρόνια η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων κατέβαλε, επανειλημμένως, προσπάθειες αναδιατύπωσης συγκεκριμένων προτάσεων και αλλαγών για την ενίσχυση της Έρευνας, της Τεχνολογικής Ανάπτυξης και της Καινοτομίας (ΕΤΑΚ), με στόχο τη διαμόρφωση αποτελεσματικότερων και ευέλικτων δομών στον εθνικό ερευνητικό ιστό, που θα ενίσχυαν τη διασύνδεση της έρευνας και της τεχνολογίας με την καινοτομία, την παραγωγή και την επιχειρηματικότητα. Πρόσφατο αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών αποτέλεσε η ψήφιση του Ν. 4310/14. Ο νόμος αυτός παρά τις αποσπασματικές βελτιώσεις που ευαγγελίζονταν (πλήρης χρηματοδότηση του Τακτικού Προϋπολογισμού των Ε.Κ., συμμετοχή εκπροσώπων του προσωπικού στα Δ.Σ. των Ε.Κ., δυνατότητα κρίσης των ΕΛΕ & ΕΤΕ με διδακτορικό για κατάληψη θέσης Ερευνητή ή ΕΛΕ), παρουσίαζε σοβαρές ελλείψεις ή στρεβλώσεις, όπως η πολυδιάσπαση και η χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό ανασύνθεση/ανακατανομή του ερευνητικού ιστού της χώρας, η ύπαρξη ελλιπούς θεσμικού πλαισίου για την ορθολογική χάραξη και υλοποίηση εθνικής ερευνητικής πολιτικής, η ενίσχυση της κρατικοδίαιτης «ερευνητικής» επιχειρηματικότητας, η φιλελευθεροποίηση/ιδιωτικοποίηση του δημόσιου και κοινωφελούς χαρακτήρα της έρευνας και η διατήρηση ενός μη ελεγχόμενου, υπερσυγκεντρωτικού, αδιαφανούς και αναποτελεσματικού μοντέλου διοίκησης στα Ερευνητικά Κέντρα. Αφορμή για όλες τις προσπάθειες αλλαγών, αποτέλεσε και αποτελεί η διαπίστωση ότι η καθοριστική για το μέλλον της Χώρας αναδιάρθρωση του αναπτυξιακού μοντέλου της, απαιτεί έμφαση στην Παιδεία, την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία. Η μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε μια σύγχρονη «Οικονομία της Γνώσης και της Καινοτομίας», επενδύοντας στο ανθρώπινο κεφάλαιο και με στόχο την παραγωγή διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και γνωστικής αξίας, μπορεί να αποτελέσει τη διέξοδο από την κρίση που διέρχεται η Χώρα. Ως εκ τούτου, όραμα της Ελληνικής Πολιτείας πρέπει να αποτελέσει η ανάδειξη της έρευνας σε πεδίο προώθησης της επιστήμης, σε μοχλό ανάπτυξης της Χώρας και σε κινητήριο δύναμη αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού της. Απαραίτητο «εργαλείο» για την επίτευξη όλων των παραπάνω, αποτελεί η ύπαρξη ενός καινοτόμου, ευέλικτου και πλήρη Νόμου – Πλαισίου για την ΕΤΑΚ, ο οποίος θα πρέπει να έχει ως στόχους: α) Την εγκαθίδρυση αποτελεσματικού συστήματος διοίκησης και σχεδιασμού πολιτικής της έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας β) Τη δημιουργία «Ενοποιημένου Χώρου Έρευνας» ο οποίος θα βασίζεται στην αξιοκρατία και την διαφάνεια με στόχο την ποιοτική και διεθνώς ανταγωνιστική έρευνα, η οποία θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον γ) Την οργάνωση θεσμών και διαδικασιών για ουσιαστική και συνεχή χρηματοδότηση της έρευνας, βασισμένη στην διαρκή αξιολόγηση της ποιότητάς της δ) Τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγική δραστηριότητα, με στόχο την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού της παραγωγικής βάσης της Χώρας Η δημιουργία του «Ενοποιημένου Χώρου Έρευνας» μεταξύ Α.Ε.Ι. και Ερευνητικών Κέντρων, τα οποία θα βρίσκονται σε υγιή, συνεχή και στενή συνεργασία με τη Βιομηχανία και τις επιχειρήσεις, απαιτεί καταρχάς και καταρχήν την ύπαρξη ενιαίου θεσμικού πλαισίου διοίκησης, λειτουργίας, εποπτείας, αξιολόγησης και ελέγχου για όλα τα Ε.Κ. της χώρας. Όμως πώς είναι δυνατό να επιτευχθεί «Ενοποιημένος Χώρος Έρευνας» μεταξύ Α.Ε.Ι. – Ερευνητικών Κέντρων – Βιομηχανίας – Επιχειρήσεων, όταν από μόνα τους τα Ερευνητικά Κέντρα, αποτελούν δείγμα λαμπρό καταστρατήγησης της έννοιας της «ενοποίησης» και «ομοψυχίας»; Η πολυδιάσπαση του Ερευνητικού Ιστού της Xώρας με πλήθος Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων, τα οποία εποπτεύονται από διαφορετικά υπουργεία και διέπονται από διαφορετικά θεσμικά πλαίσια διοίκησης και λειτουργίας, ίσως είναι η πιο σοβαρή αιτία της χαμηλής παραγωγικότητας της Έρευνας σε επίπεδο καινοτόμων και υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων. Η στρεβλότητα του θεσμικού πλαισίου σε συνδυασμό με την μηδαμινή κρατική χρηματοδότηση, αποτελούν συχνά αιτίες ανταγωνισμού μεταξύ ερευνητικών ομάδων ή ερευνητικών κέντρων, τη στιγμή που θα έπρεπε ο κοινός εθνικός στόχος για Ανάπτυξη να επιδιώκεται μέσω της αγαστής συνεργασίας και της απόλυτης σύμπνοιας και ομοψυχίας του ερευνητικού δυναμικού της Xώρας. Τώρα και μερικά χρόνια, είχε γίνει αντιληπτό από την Ερευνητική κοινότητα ότι ο Νόμος – Πλαίσιο για την Έρευνα, 1514/85 ήταν ανάγκη να αντικατασταθεί από ένα νέο Νόμο – Πλαίσιο για την ΕΤΑΚ, ο οποίος θα ανταποκρινόταν στις σύγχρονες απαιτήσεις. Ο Νόμος 4310/14, ο οποίος ψηφίστηκε με αυτό το στόχο, παρουσιάζει συν τοις άλλοις, πολλές ασάφειες και αλληλοαναιρούμενες διατάξεις με άμεσο αποτέλεσμα την συγκεχυμένη άποψη ή προσωπική εκτίμηση (!) για το πεδίο και το εύρος εφαρμογής του. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι σε αρκετά Ερευνητικά Κέντρα του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. δεν ξεκίνησαν καν οι διαδικασίες υλοποίησης θεσμικών προβλέψεων του Ν.4310/14, των οποίων οι προθεσμίες έχουν ήδη παρέλθει. Κατανοούμε απόλυτα ότι η σύνταξη, ψήφιση και κυρίως η υλοποίηση ενός νέου Νόμου - Πλαισίου για την Έρευνα απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο προετοιμασίας, εποικοδομητικής συζήτησης και Διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους φορείς και οργανισμούς. Δεδομένου ότι υπάρχουν ζητήματα στο χώρο της Έρευνας, που απαιτούν άμεσες αλλαγές κρίνουμε ότι η αποσπασματική αλλά ταχεία εξομάλυνση αυτών, αποτελεί προσωρινά αποδεκτή λύση, μέχρι τη δημιουργία ενός νέου Νόμου - Πλαισίου για την ΕΤΑΚ. Η παρούσα προσπάθεια, που βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης, κι ενώ έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος μεταξύ του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ., της Γ.Γ.Ε.Τ. και των Συλλογικών Φορέων της Έρευνας, δημιούργησε πολλές προσδοκίες στην Ερευνητική κοινότητα, καθώς ήταν εκπεφρασμένη η βούληση της πολιτικής ηγεσίας του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. και ολόκληρης της Κυβέρνησης για σημαντικές και ουσιαστικές αλλαγές προς την κατεύθυνση της ορθολογικής χάραξης και υλοποίησης εθνικής ερευνητικής πολιτικής, με στόχο τη μεσομακροπρόθεσμη ανάπτυξη της χώρας, μέσω της Έρευνας και της Καινοτομίας, εισάγοντας ταυτόχρονα τους απαραίτητους κανόνες διαφάνειας και εκδημοκρατισμού των Ερευνητικών Κέντρων. Κάνοντας μια σύντομη κριτική στις υπό διαβούλευση προτάσεις, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι αρκετά από τα διαχρονικά αιτήματα της Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Ι.Ι.Δ., της Π.Ο.Ε.Ε.Κ.-Ι., της Ε.Ε.Ε. και των Συλλόγων των Εργαζομένων των Ε.Κ. έχουν γίνει αποδεκτά, αν και αρκετά από αυτά χρειάζονται αποσαφήνιση και ρητή διάταξη, δηλαδή «επιβαλλόμενη από κείμενο νομοθετικού περιεχομένου χωρίς περιθώρια αποκλίσεως», ώστε να μην παρουσιαστεί πάλι το πρόβλημα της μη εφαρμογής τους «λόγω αμφιβολιών». Στα θετικά του Σχεδίου Νόμου, όσον αφορά το «ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΡΕΥΝΑ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ» συμπεριλαμβάνονται: 1) Η πρόνοια ότι μόνο «με νόμο συνιστώνται, συγχωνεύονται, διασπώνται, καταργούνται τα ερευνητικά κέντρα και τα ινστιτούτα τους. Με νόμο, επίσης, ορίζεται ή τροποποιείται ο σκοπός και η νομική φύση τους» 2)Η πρόβλεψη ότι «σε περίπτωση ίδρυσης νέων ερευνητικών κέντρων ή ινστιτούτων, θα πρέπει να προηγείται μελέτη οικονομοτεχνική, μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας και έκθεση συμβατότητας με τον στρατηγικό σχεδιασμό και τον αναπτυξιακό προγραμματισμό» 3) η θεσμοθέτηση της αξιολόγησης των Διευθυντών του ΕΚ/Ινστιτούτων και των πεπραγμένων τους από όλους τους εργαζομένους και η έκφραση γνώμης κατά την εκλογή τους 4) η θεσμοθέτηση της συμμετοχής στο ΕΓΣΙ αιρετού εκπροσώπου, χωρίς δικαίωμα ψήφου, από το σύνολο του επιστημονικού-τεχνικού, τεχνικού, διοικητικού και βοηθητικού προσωπικού του Ινστιτούτου 5) η δυνατότητα παροχής προσθέτων αμοιβών σε όλο το προσωπικό των Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού 6) η οριστική αποσαφήνιση μέσω της θεσμοθέτησης της χρήσης των υφιστάμενων συστημάτων αξιολόγησης που διέθεταν τα ΕΚ για τις βαθμολογικές προαγωγές του επιστημονικού-τεχνικού, τεχνικού, διοικητικού και βοηθητικού προσωπικού 7) η επαναφορά της δυνατότητας χορήγησης στο προσωπικό των Ε.Κ.- ΝΠΙΔ του επιδόματος Επικίνδυνης & Ανθυγιεινής εργασίας 8) η δυνατότητα που δίδεται στους Ερευνητές Γ’, μετά από 3 ανεπιτυχείς κρίσεις, να καταλάβουν μετά από αίτησή τους προσωποπαγή θέση επιστημονικού-τεχνικού προσωπικού ή σε ανάλογη προς τα προσόντα τους θέση στο δημόσιο τομέα. Θέλουμε όμως εδώ να τονίσουμε εμφατικά: Είναι πλέον δεδομένη η ολιγωρία ή και η πεισματική άρνηση των Διοικήσεων κάποιων Ερευνητικών Κέντρων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. – με την ανοχή ή αδιαφορία της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας - να εφαρμόσουν, κατά το πρόσφατο παρελθόν, διατάξεις ευεργετικές για το προσωπικό τους, επικαλούμενες «νομική ασάφεια» και ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο, ενώ παράλληλα χρησιμοποίησαν τα περιθώρια ευελιξίας που τους παρείχε ο νομοθέτης εις βάρος των συμφερόντων του προσωπικού τους. Σε αρκετά σημεία του Σχεδίου Νόμου η διατύπωση είναι τόσο ασαφής, αόριστη και χωρίς κανένα χρονικό ορίζοντα υλοποίησης, ώστε η εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων να μπορεί να διαιωνίζεται στο διηνεκές χωρίς να υπάρξει καμία επίπτωση στις Διοικήσεις των Ε.Κ. ή της αρμόδιας Πολιτειακής ή Πολιτικής αρχής. Ως εκ τούτου θα επιμείνουμε, στην διατύπωση ρητών διατάξεων, οι οποίες θα επιβάλλουν την εφαρμογή όλων των θετικών προβλέψεων, του υπό διαβούλευση Σχεδίου Νόμου, αίροντας οποιαδήποτε αντίφαση με υφιστάμενους νόμους. Ουσιαστικό βήμα προς την ενιαία και χωρίς εξαιρέσεις, εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου θα είναι η σύνταξη προτύπου Ενιαίου Εσωτερικού Κανονισμού για όλα τα ΕΚ, υπό την ευθύνη του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. και της ΓΓΕΤ, ο οποίος στη συνέχεια θα τροποποιηθεί και θα προσαρμοστεί λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου. Στην επιτροπή που θα συντάξει και θα επεξεργαστεί τον πρότυπο Ενιαίο Εσωτερικό Κανονισμό θα πρέπει να συμμετέχουν εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου (Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Ι.Ι.Δ.) της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων - Ιδρυμάτων (Π.Ο.Ε.Ε.Κ.–Ι.) και της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών (Ε.Ε.Ε.), ενώ κατά την επεξεργασία και προσαρμογή του με βάση τις ιδιαιτερότητες του κάθε Ε.Κ. – Ι. θα πρέπει να συμμετέχει/ουν στην αντίστοιχη επιτροπή εκπρόσωπος/οι των αντίστοιχων Συλλογικών φορέων. Ακολουθούν τα σχόλια, οι επισημάνσεις και οι προτάσεις μας, κατ’ άρθρο.