ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Άρθρα 1-14
Δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.
Το πρώτο λιθαράκι για τη δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΕ&Ε) τέθηκε στο Ν. 4009/2011 για την Ανώτατη Εκπαίδευση (κυρίως στα Άρθρα 39 και 42), με στόχο την ισοτιμία, ώσμωση και συνέργεια σε ισότιμη βάση των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ). Δυστυχώς, έκτοτε, δεν υπήρξε συνέχεια ενώ και το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν εμβαθύνει στις συνέργειες ΑΕΙ και ΕΚ και επιτείνει τη διακριτή μεταχείριση των Ερευνητών και των ΕΚ, σε σχέση με τους Καθηγητές και τα ΑΕΙ, καθώς:
(α) Δεν επικαιροποιεί, ούτε επεκτείνει, ως όφειλε, το άρθρο 42 του Ν. 4009/2011 που θέτει τη βάση της συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ. Η ενδυνάμωση αυτής της συνεργασίας είναι σήμερα, σε περίοδο κρίσης, περισσότερο αναγκαία παρά ποτέ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ανθρώπινων και λοιπών πόρων.
(β) Χαρακτηριστικό της ελλιπούς επεξεργασίας των τροπολογιών είναι το γεγονός ότι στο τμήμα του σ/ν για τα ΑΕΙ δημιουργείται σύγχυση ως προς μια νέα κατηγορία προσωπικού («Ερευνητές ΑΕΙ») που δεν είναι θεσμοθετημένη και αναφέρεται στο παρόν σ/ν άπαξ, καθώς και ως προς τον ορισμό των μεταδιδακτόρων που συνεργάζονται με τα ΑΕΙ (Άρθρο 8, παρ. 12 και Άρθρο 9, παρ. 4.α).
(γ) Επιπλέον, η διακριτή μεταχείριση Καθηγητών και Ερευνητών γίνεται φανερή στις διαφορές που αφορούν στην επίβλεψη διδακτορικών διατριβών, όπου ο Ερευνητής δεν μπορεί να είναι κύριος επιβλέπων (δίχως σωρεία προϋποθέσεων), στο βασικό μισθό, στην καταβολή της μισθοδοσίας (από τον τακτικό προϋπολογισμό του Κράτους για τους πρώτους και την επιχορήγηση ή τα ερευνητικά προγράμματα για τους δεύτερους), στη συμμετοχή τους στη διοίκηση των Ιδρυμάτων, κ.λπ. Πέραν όμως όλων αυτών, η διαφοροποίηση και η άνιση μεταχείριση επεκτείνεται και με τη ρύθμιση που εντάσσει τους συνεργαζόμενους Καθηγητές στο προσωπικό των ΕΚ, αλλά δεν εντάσσει αντίστοιχα τους συνεργαζόμενους με τα ΑΕΙ Ερευνητές στο προσωπικό των ΑΕΙ.
(δ) Σε ό,τι αφορά τους Ερευνητές, ως θετικές αποτιμώνται οι νέες ρυθμίσεις (i) του Άρθρου 8, παρ. 1.β) που στα προσόντα για «την εκλογή σε θέση Επίκουρου Καθηγητή» περιλαμβάνει την «εργασία σε ερευνητικά κέντρα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής» και (ii) του Άρθρου 14, παρ. 11, για τη μη παρακράτηση φόρου από τις οικονομικές υπηρεσίες των Ιδρυμάτων (ΑΕΙ και ΕΚ) της πάγιας μηνιαίας αποζημίωσης για δημιουργία και ενημέρωση βιβλιοθήκης, καθώς και για συμμετοχή σε συνέδρια.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Για την καταρχήν θεσμοθέτηση του Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε, η Ένωση προτείνει ως μέτρα προς άμεση θεσμοθέτηση:
Δυνατότητα του Ερευνητή να ορίζεται κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή, με απόφαση Γ.Σ.Ε.Σ. (Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος), δίχως την αναγκαιότητα ύπαρξης σχετικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας μεταξύ του ΑΕΙ και του οικείου ΕΚ. Κατ’ ουσίαν το Άρθρο 8, παρ. 13 χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης ως εξής: «Στην περίπτωση συνεργασίας Α.Ε.Ι. και ερευνητικού κέντρου σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 42 του ν.4009/2011 (Α’ 195), είναι δυνατός ο ορισμός ερευνητή ως επιβλέποντα υποψήφιου διδάκτορα εφόσον αυτό προβλέπεται στο πρωτόκολλο συνεργασίας και ύστερα από απόφαση της Γ.Σ.Ε.Σ.». Η βελτίωση αυτή διευκολύνει την απρόσκοπτη επίβλεψη διδακτορικών και από Ερευνητές, χωρίς να αντικρούει τα πρωτόκολλα συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ που περιγράφονται στο Άρθρο 42 του Ν. 4009/2011.
Άμεση εφαρμογή του Άρθρου 42 του Ν. 4009/2011, με τροπολογία που θα αποδεσμεύει την υπογραφή Πρωτοκόλλων Συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ από τους εσωτερικούς κανονισμούς ΑΕΙ και ΕΚ (να αρκούν για την υπογραφή οι αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων σε επίπεδο ΑΕΙ και ΕΚ, ή Τμήματος και ΕΚ ή Ινστιτούτου αντίστοιχα).
Θεσμοθέτηση της δυνατότητας των ΕΚ της ΓΓΕΤ να συνδιοργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα 2ου και 3ου κύκλου σπουδών και με ΑΕΙ της αλλοδαπής, με ανάλογη προσθήκη στο Άρθρο 42 του Ν. 4009/2011.
Ισότιμη, διακριτή, θεσμική μεταχείριση Καθηγητών ΑΕΙ και Ερευνητών. Οι όροι "Μέλη ΔΕΠ" και "Ερευνητές" είναι από μακράν θεσμοθετημένοι (Άρθρο 1, παρ. ιβ, Άρθρο 15, παρ. 16, και Άρθρο 29, παρ. 2 του παρόντος σ/ν), αντίθετα από τον όρο «Ερευνητή σε Α.Ε.Ι.» που δεν υφίσταται. Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ταυτίζεται ο όρος "Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές" με επιστήμονες που έχουν θέση μέλους ΔΕΠ ή ερευνητή σε ερευνητικό κέντρο. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 12 του Άρθρου 8, χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης, ως εξής «Με απόφαση της Γ.Σ. του Τμήματος ύστερα από πρόταση μέλους της ή του αρμόδιου Τομέα και για ειδικές εκπαιδευτικές ή ερευνητικές ανάγκες, καλούνται για ένα χρόνο ως (α) Επισκέπτες Καθηγητές, ή Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές επιστήμονες που έχουν θέση μέλους ΔΕΠ ή ερευνητή σε Α.Ε.Ι. ή ερευνητικό κέντρο, (β) Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές, νέοι επιστήμονες κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Εσωτερικό Κανονισμό του οικείου Α.Ε.Ι.
Άμεση, δημοκρατική αναβάθμιση του προτύπου διοίκησης των ΕΚ κατ' αντιστοιχία με τα ΑΕΙ.
Απαλοιφή των συνεργαζόμενων Καθηγητών ΑΕΙ από το προσωπικό των ΕΚ, ή ένταξη των συνεργαζόμενων με τα ΑΕΙ Ερευνητών στο προσωπικό των ΑΕΙ.
Στο πλαίσιο της δέσμης των απαραίτητων ρυθμίσεων προκειμένου να αποκατασταθεί το πνεύμα ισοτιμίας των ΑΕΙ και των ΕΚ, είναι απαραίτητο να επεκταθεί και στα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ η ρύθμιση του Άρθρου 8, παρ. 22.α), με νομοτεχνική βελτίωση, ως εξής: «Οι Ομότιμοι Καθηγητές Α.Ε.Ι. δεν καταλαμβάνουν θέσεις σε μονοπρόσωπα όργανα διοίκησης ερευνητικών φορέων, τα οποία ανήκουν στα Α.Ε.Ι. και η διοίκηση ορίζεται από τα Α.Ε.Ι., των κέντρων τεχνολογικής έρευνας (ΚΤΕ), και των ερευνητικών πανεπιστημιακών ινστιτούτων (ΕΠΙ) και των ερευνητικών κέντρων της ΓΓΕΤ. Με τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, καταργείται κάθε αντίθετη σχετική διάταξη». Αντίστοιχη ρύθμιση θα πρέπει να προβλεφθεί και για τους «Ομότιμους Ερευνητές».
Στις πάγιες θέσεις της ΕΕΕ ήταν η δημιουργία Μητρώου αξιολογητών σε κάθε ΕΚ, σύμφωνα με τα ισχύοντα για τα ΑΕΙ. Το σύστημα ΑΠΕΛΛΑ του οποίου η λειτουργία αναστέλλεται (Άρθρο 8, παρ. 26) θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί, επεκτείνοντας την ισχύ του και στα ΕΚ και στις κρίσεις ένταξης/εξέλιξης των Ερευνητών σε βαθμίδα.
Τέλος, η υποχρέωση διαφάνειας πρέπει να ισχύει το ίδιο σε όλους τους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς της χώρας. Ως εκ τούτου το Άρθρο 14, παρ. 18 χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης ως εξής: «Τα Α.Ε.Ι. και οι δημόσιοι ερευνητικοί φορείς της χώρας οφείλουν να ανταποκρίνονται στην υποχρέωση διαφάνειας παρέχοντας στο διαδικτυακό τους τόπο ή και με κάθε άλλον πρόσφορο τρόπο, κάθε δυνατή πληροφόρηση σχετικά με τα μέλη ΔΕΠ, τους Ερευνητές και κάθε άλλη κατηγορία προσωπικού, τα διοικητικά τους όργανα και τις αποφάσεις τους, τις πηγές και τη διαχείριση των πόρων, την οργάνωση σπουδών, την υλικοτεχνική υποδομή και το σύνολο των παρεχόμενων από αυτά υπηρεσιών».
ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Άρθρα 1-14 Δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας. Το πρώτο λιθαράκι για τη δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΕ&Ε) τέθηκε στο Ν. 4009/2011 για την Ανώτατη Εκπαίδευση (κυρίως στα Άρθρα 39 και 42), με στόχο την ισοτιμία, ώσμωση και συνέργεια σε ισότιμη βάση των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ). Δυστυχώς, έκτοτε, δεν υπήρξε συνέχεια ενώ και το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν εμβαθύνει στις συνέργειες ΑΕΙ και ΕΚ και επιτείνει τη διακριτή μεταχείριση των Ερευνητών και των ΕΚ, σε σχέση με τους Καθηγητές και τα ΑΕΙ, καθώς: (α) Δεν επικαιροποιεί, ούτε επεκτείνει, ως όφειλε, το άρθρο 42 του Ν. 4009/2011 που θέτει τη βάση της συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ. Η ενδυνάμωση αυτής της συνεργασίας είναι σήμερα, σε περίοδο κρίσης, περισσότερο αναγκαία παρά ποτέ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ανθρώπινων και λοιπών πόρων. (β) Χαρακτηριστικό της ελλιπούς επεξεργασίας των τροπολογιών είναι το γεγονός ότι στο τμήμα του σ/ν για τα ΑΕΙ δημιουργείται σύγχυση ως προς μια νέα κατηγορία προσωπικού («Ερευνητές ΑΕΙ») που δεν είναι θεσμοθετημένη και αναφέρεται στο παρόν σ/ν άπαξ, καθώς και ως προς τον ορισμό των μεταδιδακτόρων που συνεργάζονται με τα ΑΕΙ (Άρθρο 8, παρ. 12 και Άρθρο 9, παρ. 4.α). (γ) Επιπλέον, η διακριτή μεταχείριση Καθηγητών και Ερευνητών γίνεται φανερή στις διαφορές που αφορούν στην επίβλεψη διδακτορικών διατριβών, όπου ο Ερευνητής δεν μπορεί να είναι κύριος επιβλέπων (δίχως σωρεία προϋποθέσεων), στο βασικό μισθό, στην καταβολή της μισθοδοσίας (από τον τακτικό προϋπολογισμό του Κράτους για τους πρώτους και την επιχορήγηση ή τα ερευνητικά προγράμματα για τους δεύτερους), στη συμμετοχή τους στη διοίκηση των Ιδρυμάτων, κ.λπ. Πέραν όμως όλων αυτών, η διαφοροποίηση και η άνιση μεταχείριση επεκτείνεται και με τη ρύθμιση που εντάσσει τους συνεργαζόμενους Καθηγητές στο προσωπικό των ΕΚ, αλλά δεν εντάσσει αντίστοιχα τους συνεργαζόμενους με τα ΑΕΙ Ερευνητές στο προσωπικό των ΑΕΙ. (δ) Σε ό,τι αφορά τους Ερευνητές, ως θετικές αποτιμώνται οι νέες ρυθμίσεις (i) του Άρθρου 8, παρ. 1.β) που στα προσόντα για «την εκλογή σε θέση Επίκουρου Καθηγητή» περιλαμβάνει την «εργασία σε ερευνητικά κέντρα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής» και (ii) του Άρθρου 14, παρ. 11, για τη μη παρακράτηση φόρου από τις οικονομικές υπηρεσίες των Ιδρυμάτων (ΑΕΙ και ΕΚ) της πάγιας μηνιαίας αποζημίωσης για δημιουργία και ενημέρωση βιβλιοθήκης, καθώς και για συμμετοχή σε συνέδρια. Πρόταση της ΕΕΕ: Για την καταρχήν θεσμοθέτηση του Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε, η Ένωση προτείνει ως μέτρα προς άμεση θεσμοθέτηση: Δυνατότητα του Ερευνητή να ορίζεται κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή, με απόφαση Γ.Σ.Ε.Σ. (Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος), δίχως την αναγκαιότητα ύπαρξης σχετικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας μεταξύ του ΑΕΙ και του οικείου ΕΚ. Κατ’ ουσίαν το Άρθρο 8, παρ. 13 χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης ως εξής: «Στην περίπτωση συνεργασίας Α.Ε.Ι. και ερευνητικού κέντρου σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 42 του ν.4009/2011 (Α’ 195), είναι δυνατός ο ορισμός ερευνητή ως επιβλέποντα υποψήφιου διδάκτορα εφόσον αυτό προβλέπεται στο πρωτόκολλο συνεργασίας και ύστερα από απόφαση της Γ.Σ.Ε.Σ.». Η βελτίωση αυτή διευκολύνει την απρόσκοπτη επίβλεψη διδακτορικών και από Ερευνητές, χωρίς να αντικρούει τα πρωτόκολλα συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ που περιγράφονται στο Άρθρο 42 του Ν. 4009/2011. Άμεση εφαρμογή του Άρθρου 42 του Ν. 4009/2011, με τροπολογία που θα αποδεσμεύει την υπογραφή Πρωτοκόλλων Συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ από τους εσωτερικούς κανονισμούς ΑΕΙ και ΕΚ (να αρκούν για την υπογραφή οι αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων σε επίπεδο ΑΕΙ και ΕΚ, ή Τμήματος και ΕΚ ή Ινστιτούτου αντίστοιχα). Θεσμοθέτηση της δυνατότητας των ΕΚ της ΓΓΕΤ να συνδιοργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα 2ου και 3ου κύκλου σπουδών και με ΑΕΙ της αλλοδαπής, με ανάλογη προσθήκη στο Άρθρο 42 του Ν. 4009/2011. Ισότιμη, διακριτή, θεσμική μεταχείριση Καθηγητών ΑΕΙ και Ερευνητών. Οι όροι "Μέλη ΔΕΠ" και "Ερευνητές" είναι από μακράν θεσμοθετημένοι (Άρθρο 1, παρ. ιβ, Άρθρο 15, παρ. 16, και Άρθρο 29, παρ. 2 του παρόντος σ/ν), αντίθετα από τον όρο «Ερευνητή σε Α.Ε.Ι.» που δεν υφίσταται. Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ταυτίζεται ο όρος "Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές" με επιστήμονες που έχουν θέση μέλους ΔΕΠ ή ερευνητή σε ερευνητικό κέντρο. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 12 του Άρθρου 8, χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης, ως εξής «Με απόφαση της Γ.Σ. του Τμήματος ύστερα από πρόταση μέλους της ή του αρμόδιου Τομέα και για ειδικές εκπαιδευτικές ή ερευνητικές ανάγκες, καλούνται για ένα χρόνο ως (α) Επισκέπτες Καθηγητές, ή Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές επιστήμονες που έχουν θέση μέλους ΔΕΠ ή ερευνητή σε Α.Ε.Ι. ή ερευνητικό κέντρο, (β) Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές, νέοι επιστήμονες κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Εσωτερικό Κανονισμό του οικείου Α.Ε.Ι. Άμεση, δημοκρατική αναβάθμιση του προτύπου διοίκησης των ΕΚ κατ' αντιστοιχία με τα ΑΕΙ. Απαλοιφή των συνεργαζόμενων Καθηγητών ΑΕΙ από το προσωπικό των ΕΚ, ή ένταξη των συνεργαζόμενων με τα ΑΕΙ Ερευνητών στο προσωπικό των ΑΕΙ. Στο πλαίσιο της δέσμης των απαραίτητων ρυθμίσεων προκειμένου να αποκατασταθεί το πνεύμα ισοτιμίας των ΑΕΙ και των ΕΚ, είναι απαραίτητο να επεκταθεί και στα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ η ρύθμιση του Άρθρου 8, παρ. 22.α), με νομοτεχνική βελτίωση, ως εξής: «Οι Ομότιμοι Καθηγητές Α.Ε.Ι. δεν καταλαμβάνουν θέσεις σε μονοπρόσωπα όργανα διοίκησης ερευνητικών φορέων, τα οποία ανήκουν στα Α.Ε.Ι. και η διοίκηση ορίζεται από τα Α.Ε.Ι., των κέντρων τεχνολογικής έρευνας (ΚΤΕ), και των ερευνητικών πανεπιστημιακών ινστιτούτων (ΕΠΙ) και των ερευνητικών κέντρων της ΓΓΕΤ. Με τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, καταργείται κάθε αντίθετη σχετική διάταξη». Αντίστοιχη ρύθμιση θα πρέπει να προβλεφθεί και για τους «Ομότιμους Ερευνητές». Στις πάγιες θέσεις της ΕΕΕ ήταν η δημιουργία Μητρώου αξιολογητών σε κάθε ΕΚ, σύμφωνα με τα ισχύοντα για τα ΑΕΙ. Το σύστημα ΑΠΕΛΛΑ του οποίου η λειτουργία αναστέλλεται (Άρθρο 8, παρ. 26) θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί, επεκτείνοντας την ισχύ του και στα ΕΚ και στις κρίσεις ένταξης/εξέλιξης των Ερευνητών σε βαθμίδα. Τέλος, η υποχρέωση διαφάνειας πρέπει να ισχύει το ίδιο σε όλους τους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς της χώρας. Ως εκ τούτου το Άρθρο 14, παρ. 18 χρήζει νομοτεχνικής βελτίωσης ως εξής: «Τα Α.Ε.Ι. και οι δημόσιοι ερευνητικοί φορείς της χώρας οφείλουν να ανταποκρίνονται στην υποχρέωση διαφάνειας παρέχοντας στο διαδικτυακό τους τόπο ή και με κάθε άλλον πρόσφορο τρόπο, κάθε δυνατή πληροφόρηση σχετικά με τα μέλη ΔΕΠ, τους Ερευνητές και κάθε άλλη κατηγορία προσωπικού, τα διοικητικά τους όργανα και τις αποφάσεις τους, τις πηγές και τη διαχείριση των πόρων, την οργάνωση σπουδών, την υλικοτεχνική υποδομή και το σύνολο των παρεχόμενων από αυτά υπηρεσιών».