Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ' | 17 Ιανουαρίου 2016, 23:39

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις: Η ανάγκη ύπαρξης μεθοδικού σχεδίου και αποτελεσματικής προώθησης της επιστημονικής έρευνας και τεχνολογίας αποτελεί μια από τις βασικές πρόνοιες του Ν. 1514/1985, στο νομοθετικό κείμενο του οποίου αφιερώνεται σχετικό κεφάλαιο (Γ, άρθρα 5, 6, 7) υπό τον τίτλο “Πρόγραμμα Ανάπτυξης Έρευνας και Τεχνολογίας, ΠΑΕΤ”, το οποίο ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων, είτε ως τμήμα του πενταετούς οικονομικού προγράμματος της χώρας, είτε αυτοτελώς. Στην πράξη, ουδέποτε ψηφίστηκε από τη Βουλή ΠΑΕΤ. Η κάθε κυβέρνηση κατά πάγια πρακτική περιλάμβανε στο πρόγραμμά της ορισμένες γενικές διακηρύξεις περί έρευνας, χωρίς να δίνεται καμία συνέχεια στο ζήτημα. Σημειώνουμε επίσης ότι, στην ανάλυση SWOT για το ελληνικό σύστημα Ε&Α που πραγματοποιήθηκε από τη Rand [A rapid review of the Greek research and development system, copyright 2011 RAND Corporation], στις πρώτες θέσεις του πίνακα με τις αδυναμίες του ελληνικού ερευνητικού συστήματος εμφανίζονται (α) η «Έλλειψη συνεπούς και αξιόπιστης χρηματοδότησης, αταξία στον κύκλο προκηρύξεων διαγωνισμών (ITT), αναξιοπιστία στο χρόνο πληρωμής» και (β) η «Έλλειψη εθνικής στρατηγικής, που οδηγεί σε έλλειψη προτεραιοτήτων και μιας συνεκτικής ερευνητικής κοινότητας». Οι ανωτέρω αδυναμίες δεν αντιμετωπίζονται θεσμικά στο υπό διαβούλευση σ/ν. Αυτό που κρατά ζωντανή την ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα είναι κατ’ ουσίαν μια αντίστοιχη διαδικασία που με σοβαρότητα επιτελείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη μορφή των Framework Programmes, τα οποία αποτελούν και το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο με το οποίο η Ε.Ε. χρηματοδοτεί επιστημονικές και τεχνολογικές δραστηριότητες. Πρόκειται για διαδικασία η οποία ξεκίνησε το 1984 και έκτοτε επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Η ΕΕΕ θεωρεί ότι ο αντίστοιχος εθνικός τακτικός στρατηγικός σχεδιασμός της έρευνας στη χώρα μας είναι επίσης επιβεβλημένος, όπως επιβεβλημένη είναι και η διασφάλιση των πόρων που απαιτούνται για την υλοποίησή του, ώστε η Ελλάδα να μην είναι πλέον μια από τις τελευταίες των χωρών της Ε.Ε και του ΟΟΣΑ ως προς την επένδυση σε Ε&Κ. Αναγκαίος είναι, τέλος, ένας μηχανισμός αποτίμησης των αποτελεσμάτων κάθε υλοποιηθέντος πολυετούς προγράμματος ΕΤΑΚ, ο οποίος θα τροφοδοτεί με δεδομένα και θα υποβοηθά και τη χάραξη του επόμενου προγράμματος ΕΤΑΚ. Με την προτεινόμενη τροπολόγηση του Ν. 4310/2014 στο παρόν σ/ν: (α) υποβαθμίζεται η Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΑΚ), καθώς καταργείται η υποχρέωση για την ψήφιση της ΕΣΕΤΑΚ από τη Βουλή των Ελλήνων, υποχρέωση που περιλαμβανόταν και στους δύο νόμους για την ΕΤΑΚ, (Ν. 1514/1985 και Ν. 4310/2014). (β) Ταυτόχρονα δεν θεσμοθετούνται ούτε ο μηχανισμός χάραξης της ΕΣΕΤΑΚ, ούτε ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρηματοδότησή της. Με τον τρόπο αυτό δεν διασφαλίζεται σταθερή, ορθολογική χάραξη και υλοποίηση της ΕΣΕΤΑΚ (πέραν από τυχόν καιροσκοπικές πολιτικές), αλλά αντίθετα αφήνεται στην διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργού και του Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) να τη διαμορφώνει και να τη χρηματοδοτεί κατά το δοκούν [ ]. (γ) Επιπλέον, δεν προτείνεται απολύτως κανένα ορθολογικό και υλοποιήσιμο πρότυπο οργάνωσης και διακυβέρνησης ενός ενιαίου, εθνικού ερευνητικού ιστού (δημόσιου και ιδιωτικού), για την ανάπτυξη της Έρευνας και Καινοτομίας στη χώρα. Πρόταση της ΕΕΕ: Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ο μηχανισμός και οι διαδικασίες στη βάση των οποίων θα διαμορφώνεται και θα επικαιροποιείται η ΕΣΕΤΑΚ, καθώς και ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρηματοδότησή της. Η ΕΣΕΤΑΚ θα πρέπει να κατατίθεται σε δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια να ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων. Οι κρίσιμοι θεματικοί τομείς της Έρευνας της χώρας θα πρέπει να διαμορφώνονται με βάση τα ελληνικά δεδομένα. Η Ένωση τονίζει επίσης την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός μηχανισμού αποτίμησης των αποτελεσμάτων κάθε υλοποιηθέντος πολυετούς προγράμματος ΕΤΑΚ, ο οποίος θα τροφοδοτεί με δεδομένα και θα υποβοηθά και τη χάραξη της ΕΣΕΤΑΚ. Για τη διαμόρφωση της επόμενης ΕΣΕΤΑΚ απαραίτητη θεωρείται η άμεση αποτίμηση των ερευνητικών προγραμμάτων ΕΠΑΝ και ΕΣΠΑ. Η «συμβολή στην προώθηση της ισότητας των φύλων» θα μπορούσε να υλοποιείται μέσω συγκεκριμένων, αποτελεσματικών ρυθμίσεων στη συνέχεια του σ/ν (πέραν των υποψηφιοτήτων σε ορισμένα όργανα που αναφέρονται στο Άρθρο 26, παρ. 13 του παρόντος). Προτείνεται επίσης να αναφέρεται στο παραπάνω σημείο και «ο σεβασμός της διαφορετικότητας» (θα μπορούσε, π.χ., να προστεθεί στην παρ. 1., εδάφιο δ «και η συμβολή στην προώθηση της ισότιμης συμμετοχής και εξυπηρέτησης όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία ή πολιτών με δυσχέρεια στη χρήση ηλεκτρονικών μέσων»). Το ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Ολόκληρο το κείμενο θέσεων της ΕΕΕ επί του υπό διαβούλευση σ/ν για την ΕΤΑΚ είναι αναρτημένο στο: http://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2016/01/EEE_EX_487_Theseis-epi-tou-SN-EREYNAS_Jan2016.pdf