Αρχική Πλαίσιο Πολιτικών Αρχών και Προτάσεων για την Οργάνωση της Δια Βίου ΜάθησηςΚείμενο Πολιτικών Κατευθύνσεων του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων προς Δημόσια Διαβούλευση ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΣχόλιο του χρήστη Πανάγος παναγιώτης | 11 Φεβρουαρίου 2010, 11:19
Η δια βίου μάθηση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για όλους μας και για το μέλλον της κοινωνίας μας, και θα είναι κρίμα να ταυτιστεί με την άτυπη κατάρτιση, τουλάχιστον όπως λειτούργησε μέχρι σήμερα, και να διασυρθεί όπως με τα λεγόμενα «σεμινάρια της Ε.Ε.». Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, όταν μιλούν για ενίσχυση της δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης εννοούν ενίσχυση θεσμών και φορέων άτυπης κατάρτισης μοναδικός σκοπός των οποίων δεν είναι το άμεσο κέρδος. Βρισκόμαστε σε μία χρονική στιγμή που μπορούμε να πούμε ότι η χώρα μας δεν κατάφερε ακόμα παρά τη θεσμοθέτηση να αποκτήσει ένα ουσιαστικό Σύστημα Αρχικής και Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης. Με την τυπική και όχι ουσιαστική πιστοποίηση των ΚΕΚ ή την δημιουργία των ΙΕΚ και με την δημιουργία Μητρώου Εκπαιδευτών το θεσμικό πλαίσιο βεβαία ενδυναμώνεται σταδιακά αλλά οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι δεν υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για να γίνει το μεγάλο ποιοτικό άλμα στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το οποιοδήποτε σύστημα – όπως το προτεινόμενο – χρειάζεται κυρίως ανθρώπους οι οποίοι να πιστεύουν σ’ αυτό και να είναι διατεθειμένοι να συνεργαστούν για τον κοινό σκοπό και το κοινό συμφέρον. Στην περίπτωσή μας : ο κοινός σκοπός είναι η δια βίου μάθηση που συνεπάγεται την δια βίου βελτίωση των επαγγελματικών προσόντων των ενηλίκων που εργάζονται ή επιθυμούν να εργαστούν και που προϋποθέτει την τήρηση των βασικών κανόνων της μάθησης και εκπαίδευσης ενηλίκων. το κοινό συμφέρον για να έχει νόημα προϋποθέτει επίσης την τήρηση κάποιων κανόνων αμοιβαίας αποδοχής και δέσμευσης μέσα από την δημιουργία των πιστοποιημένων επαγγελματικών περιγραμμάτων και προγραμμάτων διαρκούς εκπαίδευσης και κατάρτισης καθώς και κατοχύρωσης επαγγελματικών δικαιωμάτων. Η αναγκαία και ικανή συνθήκη επίτευξης των ανωτέρω δυο βασικών παραμέτρων είναι η αμοιβαία εμπιστοσύνη όλων των εμπλεκομένων μερών Υπουργείο – Φορείς δια βίου μάθησης – Εκπαιδευόμενοι. Όταν όμως το καθένα από τα τρία μέρη διακατέχεται από δυσπιστία ως προς τις προθέσεις των άλλων, πιστεύει λόγου χάριν ότι τα άλλα δύο μέρη συμμετέχουν μόνο για άλλους ιδιοτελείς σκοπούς, όπως για τα χρήματα ή την απορροφητικότητα των πόρων (όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα), τότε το σύστημα εγκλωβίζεται στο αδιέξοδο ενός φαύλου κύκλου δυσπιστίας, που διαρκώς αναπαράγεται. Όπου κυριαρχεί η δυσπιστία δεν υπάρχει χώρος για μάθηση και απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Πώς να επιρρίψεις ευθύνες σε ένα ΚΕΚ ή ΙΕΚ όταν ως Πολιτεία του προσδιορίζεις τον τόπο, το αντικείμενο, τις ώρες και τους εκπαιδευτές που θα χρησιμοποιήσει; Ποιοι είναι αυτοί οι σοφοί που από το γραφείο τους γνωρίζουν καλύτερα από τον συγκεκριμένο επιστημονικό υπεύθυνο του προγράμματος και την δομή του ΚΕΚ ή του ΙΕΚ τις ιδιαιτερότητες κάθε προγράμματος και τις ανάγκες των εκπαιδευομένων; Το προτεινόμενο μοντέλο της δια βίου μάθησης, παρά την σοβαρή θεωρητική κυρίως προσέγγιση όπως αυτή αποτυπώνεται σε βασικούς άξονες δεν μπορεί να απαλείψει τα προβλήματα που παραπάνω διαπιστώνονται. Η εν λόγω προσέγγιση μπορεί να πετυχαίνει στο να δώσει την πραγματική διάσταση του ρόλου της δια βίου μάθησης παρά ταύτα δεν μπορεί να αμβλύνει τα γενικότερα και συσσωρευμένα εδώ και χρόνια προβλήματα τα οποία στο τέλος καταλήγουν σε βάρος αυτής της ίδιας της δια βίου μάθησης καθώς δεν μπορούμε να αποβάλλουμε τις παραδοσιακές αρχές της εκπαίδευσης με την υιοθέτηση μόνο νέων πρακτικών έτσι όπως επιβάλλει η «Εκπαίδευση Ενηλίκων» και το ταχύτατα μεταβαλλόμενο και διεθνοποιημένο περιβάλλον. Επίσης πέρα από τους εκπαιδευτές δεν προτείνονται ασφαλιστικές δικλείδες ώστε τα στελέχη των ΚΕΚ ή των ΙΕΚ τα οποία αντί να αφιερώνουν τον περισσότερο χρόνο τους στο εκπαιδευτικό έργο, ασχολούνται πιο πολύ με συστήματα, χαρτιά και φακέλους και έτσι γίνονται σιγά – σιγά μέρος ενός γραφειοκρατικού και δύσκαμπτου οργανισμού. Η μόνη, κατά τη γνώμη μου, ορθή λύση, πέρα από γενικές αρχές, στόχους και διακυρρήξεις είναι να διασφαλιστεί η ύπαρξη : Ίσων ευκαιριών και Ίσης μεταχείρισης (πιστοποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα και προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, διαρκή αξιολόγηση τεσσάρων επιπέδων και σύνδεση με την τυπική και άτυπη εκπαίδευση, επαγγελματικός προσανατολισμός κ.α.) Διαφάνειας, Αξιοκρατίας και Δικαιοσύνης (κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα, εποπτεία αξιοποίησης & επαγγελματικής αποκατάστασης, ελεύθερη επιλογή επαγγελματικής σταδιοδρομίας και σύνδεσης με τους φορείς της αγοράς εργασίας) Δημιουργικότητας και Αποτελεσματικότητας (Ενιαίο Μητρώο Εκπαιδευτών & Επιστημονικών Υπευθύνων, Πιστοποίηση Στελεχών Διοίκησης και Λειτουργίας Φορέων Δια βίου Μάθησης) Ποιότητας στην Εξυπηρέτηση του Εκπαιδευόμενου (συνεχής εποπτεία και πιστοποίηση – βελτίωση όλων των φορέων δια βίου μάθησης σε όλα τα επίπεδα εξοπλισμός, δομές, προγράμματα, μεθοδολογίες και τεχνικές, προσωπικό, υπηρεσίες υποστήριξης, εκπαιδευτές, επιστημονικοί υπεύθυνοι κ.α.) Θετικού Κλίματος και Ευελιξίας (δέσμευση και σύμφωνη γνώμη όλων των κοινωνικών εταίρων για την επίτευξη πλεονάσματος σε διανοητικό κεφάλαιο για όλη τη χώρα) Εμπειρικά αλλά και μέσα από σχετικές μελέτες αποδεικνύεται ότι χώρες με υψηλό δείκτη διανοητικού κεφαλαίου καταγράφουν αξιόλογες επιδόσεις σε όλους τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται, ενώ αντίθετα οι χώρες του τρίτου κόσμου με χαμηλό δείκτη διανοητικού κεφαλαίου υστερούν στην ολική αξιοποίηση του με αποτέλεσμα να εμφανίζουν δυσκολίες στο να ανταπεξέλθουν στον έντονο ανταγωνισμό και το παγκοσμιοποιημένο. Πρέπει όλοι μας να κατανοήσουμε ότι το νέο περιβάλλον απαιτεί πλέον επιστημονική αντιμετώπιση σε όλα τα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας του Κράτους. Ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει το ανθρώπινο δυναμικό και ειδικότερα το επιστημονικά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, είναι σημαντικότερος από ποτέ. Παναγιώτης Πανάγος ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ – ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ / ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΕΚ – ΕΛΤΑ Α.Ε.