Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Διομήδης Σπινέλλης' | 24 Σεπτεμβρίου 2016, 18:01

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  (Για αποφυγή παρεξηγήσεων σχετικά με το αν σχολιάζω αυτό το άρθρο με ιδιοτελή κίνητρα, ξεκαθαρίζω ότι οι προσωπικές μου απολαβές από διδασκαλία σε μεταπτυχιακά προγράμματα είναι, από επιλογή μου, πολύ χαμηλότερες από το ποσό που ορίζει το νομοσχέδιο.) Το πνεύμα του νομοσχεδίου για μείωση του κόστους που επωμίζονται οι φοιτητές για συμμετοχή σε μεταπτυχιακά προγράμματα είναι αξιέπαινο. Για να μπορέσουν όμως να διατηρηθούν τα υπάρχοντα προγράμματα καθώς και η ποιότητα σπουδών που προσφέρουν θα έπρεπε το επιβαλλόμενο πλαφόν στα δίδακτρα να συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό ώστε να καλυφθεί η διαφορά. Δυστυχώς τέτοια πρόβλεψη δεν υπάρχει στο νομοσχέδιο• συνεπώς οι προβλεπόμενοι περιορισμοί στα δίδακτρα και στις αμοιβές πρέπει να απαλειφθούν για τους λόγους που αναλύω παρακάτω. Γνωρίζω ότι πολλοί άξιοι συνάδελφοι παραμένουν στην Ελλάδα με μισθό το 15-35% αυτού που θα είχαν σε ένα πανεπιστήμιο του εξωτερικού αντισταθμίζοντας μέρος της διαφοράς με πρόσθετες αμοιβές που λαμβάνουν διδάσκοντας με εξοντωτικά ωράρια σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Ορισμένοι έχουν στήσει με πολύ κόπο και μεράκι μεταπτυχιακά προγράμματα με κορυφαίες κατατάξεις στον κόσμο. Φοβάμαι ότι με το όριο των πρόσθετων αμοιβών από μεταπτυχιακά που επιβάλει το νομοσχέδιο στο 20% του ακαθάριστου μισθού, πολλοί από αυτούς θα ακολουθήσουν από οικονομική ανάγκη τους χιλιάδες άλλους συναδέλφους που έχουν φύγει στο εξωτερικό, ή θα προτιμήσουν να διαθέτουν διαφορετικά τον ελεύθερο χρόνο τους. (Δείτε πόσοι από τη λίστα https://sites.google.com/site/highlycited/highly-cited-greek-scientists με τους πιο αναγνωρισμένους Έλληνες επιστήμονες είναι ακόμα στην Ελλάδα.) Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τα προγράμματα μεταπτυχιακών να υποβαθμιστούν σημαντικά, ή και να μην μπορούν να λειτουργήσουν. Έτσι θα επιτρέψουμε στο προηγούμενο αιώνα, όπου οι Έλληνες που είχαν την οικονομική δυνατότητα έκαναν μεταπτυχιακές σπουδές κυρίως στο εξωτερικό με σημαντικά υψηλότερο κόστος για τους ίδιους και μεγάλη ζημιά στο ισοζύγιο συναλλαγών της χώρας. Ο περιορισμός στο ύψος των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά είναι εξίσου αντιπαραγωγικός. Τα χαμηλότερα έσοδα θα οδηγήσουν αναγκαστικά σε χαμηλότερου επιπέδου εκπαίδευση: τάξεις με περισσότερους φοιτητές, χειρότερο εκπαιδευτικό υλικό και παρωχημένο εργαστηριακό εξοπλισμό. Οι περιζήτητες αλλά ακριβές συνεργασίες που υπάρχουν με ιδρύματα του εξωτερικού δυστυχώς θα σταματήσουν ενώ δεν θα υπάρχει η οικονομική δυνατότητα προσέλκυσης διακεκριμένων ταλαντούχων διδασκόντων από άλλες χώρες. Όσοι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα, θα πληρώνουν πολύ περισσότερα χρήματα για υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό ή σε ιδιωτικούς φορείς στην Ελλάδα• φορείς που χρεώνουν έως και τρεις φορές υψηλότερα δίδακτρα από αυτά που χρεώνουν δημόσια πανεπιστήμια. Προσθέτω ότι τα δίδακτρα πολλών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σήμερα έχουν έναν έντονο κοινωνικά θετικό αναδιανεμητικό ρόλο. Οι φοιτητές που σπουδάζουν σ’ αυτά θα κερδίσουν από τις μεταπτυχιακές τους σπουδές με καλύτερη δουλειά και υψηλότερες απολαβές (αλλιώς δεν θα επέλεγαν τις σπουδές αυτές). Μεγάλο τμήμα των εσόδων αυτών κατευθύνεται σε καλύτερες πανεπιστημιακές υποδομές, υποτροφίες, παραμονή καλών καθηγητών σε δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια, και δυνατότητα παρακολούθησης στην Ελλάδα προγραμμάτων που παλαιότερα ήταν διαθέσιμα μόνο για λίγους στο εξωτερικό. Με τον προτεινόμενο στο νομοσχέδιο περιορισμό των διδάκτρων, θα υποβαθμιστεί σοβαρά και η προπτυχιακή εκπαίδευση, αφού, λόγω της κρατικής υποχρηματοδότησης, σε πολλά ιδρύματα ένα μεγάλο ποσοστό των λειτουργικών δαπανών τους προέρχεται από έσοδα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Ακόμα και αν το κράτος είχε πραγματικά τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει σοβαρά τα υπάρχοντα μεταπτυχιακά προγράμματα από τον προϋπολογισμό, αυτό θα ήταν κοινωνικά άδικο αφού θα είχε π.χ. ως αποτέλεσμα να υποστηρίζονται οι σπουδές ενός καλοπληρωμένου στελέχους από τον ΦΠΑ που πληρώνει ένας άνεργος για να αγοράσει τρόφιμα. Συνοψίζοντας, οι προβλεπόμενοι περιορισμοί στα δίδακτρα και στις αμοιβές πρέπει να απαλειφθούν διότι είναι βλαπτικοί για τη δημόσια εκπαίδευση, αντιπαραγωγικοί και θα επιτείνουν κοινωνικές ανισότητες στην πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακές σπουδές.