Αρχική Πλαίσιο Πολιτικών Αρχών και Προτάσεων για την Οργάνωση της Δια Βίου ΜάθησηςΚείμενο Πολιτικών Κατευθύνσεων του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων προς Δημόσια Διαβούλευση ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΣχόλιο του χρήστη Κατίνα Θεοδωροπούλου | 12 Φεβρουαρίου 2010, 11:56
Το σημείωμά μου αφορά, καταρχήν, το θεσμό των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας (ως μόνιμη εκπ/κός υπηρέτησα κατά τα σχολ. έτη 2006-2008). Διαβάζω στους ποσοτικούς στόχους του υπουργικού κειμένου: «ο διπλασιασμός της εθνικής συμμετοχής στη Γενική Εκπαίδευση Ενηλίκων». Τα ΣΔΕ έγιναν μετά από 10, ουσιαστικά, χρόνια λειτουργίας γνωστά και σε ικανοποιητικό επίπεδο αποδεκτά από τα άτομα και τις τοπικές κοινωνίες. ΕΦΟΣΟΝ, λοιπόν: α) εξηγηθεί στις χιλιάδες των φετινών εκπαιδευομένων τι συνέβη και υπολειτουργούν ή έχει ανασταλεί η λειτουργία των σχολείων τους, β) προσδιοριστεί αν η χρονιά θα είναι χαμένη γι’ αυτούς που επένδυσαν χρόνο και προσδοκίες, γ) πληρωθούν άμεσα οι συνάδελφοι ωρομίσθιοι και σύμβουλοι που επίσης επένδυσαν στο πρόγραμμα αυτό και δ) αποσαφηνιστεί το πλαίσιο λειτουργίας για το μέλλον, ο ποσοτικός στόχος θα ικανοποιηθεί. Συνεχίζω στα σχετικά με την ποιοτική αναβάθμιση της ΔΒΜ τις δυο πρώτες παραγρ. Όλα τα να αναφερόμενα είχαν ξεκινήσει να γίνονται πράξη, αργά αλλά ουσιαστικά και μετρήσιμα. Ευτυχώς και καταγεγραμμένα. Μόνο τα πρακτικά των απολογιστικών συνεδρίων και των σεμιναρίων των προηγούμενων χρόνων από τις 4 φάσεις λειτουργίας των ΣΔΕ να ξεφυλλίσει κανείς, θα έχει τους αριθμούς. Αν διαβάσει, θα έχει πολύ περισσότερα, αν μιλήσει με το προσωπικό και τους/τις εκπαιδευόμενους/-ες θα ανακαλύψει την ποιότητα κι αν βρει τους επιστημονικούς υπεύθυνους του εγχειρήματος … θα μας πει. Η νέα Μονάδα Έρευνας και Καινοτομίας που θα ιδρυθεί, διαθέτει ήδη υλικό άφθονο συν τις επιστημονικές μεταπτυχιακές εργασίες (με θέματα απτόμενα των ΣΔΕ) που πολλαπλασιάζονται συν τα περιοδικά, τις ημερίδες κ.ά. Στόχος μου εδώ δεν μπορεί να είναι η ανάλυση και η περιγραφή τους. Επιθυμώ να πληροφορήσω και να θυμίσω πως ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Όπως υπάρχουν και κάποιες χιλιάδες έμπειρων εκπαιδευτικών σε θέματα θεωρίας και πράξης αρχών και μεθόδων για τη ΔΒΜ (με ονοματεπώνυμα και φακέλους στα σχετικά Μητρώα). Και πως δε χρειάζεται σε κάθε μεταρρύθμιση να ανακαλύπτουμε την Ιερουσαλήμ, προκειμένου να πείσουμε όσους δε γνωρίζουν ότι εμείς τη χτίσαμε. Έπειτα, οι αιτίες που καταγράφονται στο υπουργικό κείμενο για την υστέρηση στη ΔΒΜ, είναι αδύνατο να βρουν έρεισμα στα ΣΔΕ από το 2000 ως το 2007. Π.χ. α) δεν υπήρξε «απουσία σύνδεσης της αρχικής με τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση», εφόσον οι απόφοιτοι/-ες των ΣΔΕ αποκτούν πιστοποίηση ισότιμη με απολυτήριο Γυμνασίου. β) «Το αποσπασματικό και τυχαίο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών» δεν ισχύει, καθόσον τα ΣΔΕ ξεκίνησαν πιλοτικά, στελεχώθηκαν επιστημονικά, μελετήθηκαν στην Α΄φάση τους και προχώρησαν αργά και προσεκτικά στις επόμενες, με πυλώνες την επιστημονική καθοδήγηση, την επιμόρφωση όλων των εμπλεκόμενων, την καθιέρωση των γραμματισμών (αντί των «μαθημάτων») σε νέα κι ευέλικτα προγράμματα σπουδών, τη συμμετοχή των συλλόγων του προσωπικού. γ) Το περιεχόμενο των υπηρεσιών ούτε αμφιβόλου ποιότητας είναι ούτε αυτό αποδεικνύεται από την απουσία αξιολόγησης. Εξάλλου, κάπου στα συρτάρια της ΓΓ θα πρέπει να βρίσκονται, μεταξύ και άλλων, τα αποτελέσματα από τα ΣΔΕ που εφάρμοσαν το πιλοτικό πρόγραμμα αυτοαξιολόγησης μονάδας κατά το σχολ. έτος 2007-2008. Εάν ουδέποτε, απ’ όσο γνωρίζω, λάβαμε απάντηση ή ανατροφοδότηση περί αυτού, αυτό δε σημαίνει πως δεν έγινε και πως η εμπειρία όσων συμμετείχαμε δε μας έχει πλουτίσει, προβληματίσει και προετοιμάσει για επόμενη φάση (ως όφειλε). δ) Με τις τοπικές υπηρεσίες του Υπ. Εργασίας οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας είχαν άμεση επικοινωνία. ε) «Η μη συστηματική διαβούλευση με κοινωνικούς εταίρους, αυτοδιοικητικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών» επίσης δε μας λέει κάτι: αρκετά ΣΔΕ ιδρύθηκαν μετά από πρωτοβουλίες έως πιέσεις της Τ.Α. και η σύνδεση με τους εταίρους συνεχίστηκε εφόσον αυτοί επικουρούσαν στην ενημέρωση των πολιτών, υποδείκνυαν ομάδες ενδιαφερομένων, στήριζαν εκδηλώσεις και ημερίδες. Το τι συνέβη από το 2008 μέχρι σήμερα και μπορούμε άνετα να υποστηρίξουμε πως πλέον εμπίπτουν τα ΣΔΕ στα περισσότερα αίτια υστέρησης είναι γνωστό στους εμπλεκόμενους με το πρόγραμμα και σημειώνω μόνο αυτά που θα μπορούσαν να έχουν ενδιαφέρον για το μέλλον: 1. Αλλαγή του κανονισμού λειτουργίας των ΣΔΕ με υπουργική απόφαση. Το νέο κανονισμό έγκαιρα οι σύλλογοι εκπ/των από διάφορα ΣΔΕ της χώρας έκριναν, χωρίς να ληφθούν υπόψη. Από το νέο κανονισμό προέκυψαν αμέσως: υποβιβασμός του επιπέδου σπουδών, ανακοπή της εφαρμογής των καινοτόμων δράσεων (στους γραμματισμούς αλλά κυρίως στα projects και τα εργαστήρια) και επιστροφή στις παραδοσιακές μεθόδους, εξοβελισμός των επιστημονικών υπευθύνων, αύξηση του γραφειοκρατικού ελέγχου, ακύρωση της επιμόρφωσης και υπερεξουσίες στο Γενικό Γραμματέα. 2. Ίδρυση πάμπολλων παραρτημάτων ΣΔΕ σε όλη τη χώρα χωρίς καμιά πρόβλεψη για τη στήριξή τους, προκειμένου να εξασφαλιστεί «επίδειξη» αύξησης αριθμών εκπαιδευομένων στην Ε.Ε. Ούτε καν αυτό δεν πέτυχε, καθόσον οι ενθουσιώδεις εκπαιδευόμενοι/-ες που έτρεξαν κινούμενοι από τις αφηγήσεις των παλαιών και τις απαιτήσεις των καιρών, αδυνατούν φέτος να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα. Οι καθυστερήσεις και οι ακυρώσεις στη στελέχωση με μόνιμο προσωπικό, η πρόσληψη ωρομισθίων που είχε ξεκινήσει από παλαιότερα (με όλο και λιγότερες δυνατότητες επιμόρφωσης) αλλά δεν έγινε τώρα ούτε κι αυτή, έδωσαν τα χαριστικά χτυπήματα. Τώρα, μένουμε με το σύνθημα «ΠΡΩΤΑ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ». Έχω την εντύπωση πως οι μαθητές/-τριες που πολλά γνωρίζουν περί του θέματος, δεν το έχουν ακόμα εντάξει στο διεκδικητικό τους λόγο. Με λίγη επανάληψη από τα ΜΜΕ ίσως γίνει σε λίγο. Ίσως σκέφτονται, απλώς και καθαρά προς το παρόν, ότι και μόνο η ιδιότητα του μαθητή σημαίνει αμέσως πως υπάρχει σύστημα εκπαίδευσης που την ορίζει σαφώς, πως υπάρχουν σχολεία διάφορα και διαφορετικά, δάσκαλοι και πολλά άλλα. Αν υπάρχουν αυτά, τότε υπάρχουν και μαθητές. Αν οι ελλείψεις σ’ αυτά φτάνουν μέχρι την ίδια τη δομή, τότε η απόδοση της «πρώτης θέσης» δεν έχει κανένα νόημα. Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος. Από την πλευρά των εκπαιδευτικών, όσοι κι όσες πιστεύουν πως η εκπαίδευση είναι πολιτικά ουδέτερη πράξη κι αυτοί/-ές είναι κάτι σα διορισμένοι προστάτες των παιδιών, ίσως να τη χρησιμοποιήσουν (την προφέρουν συχνά κι οι τύποι που στο χώρο μας λέγονται «μαθητοπατέρες»). Ένας παλιός κύριος της παιδαγωγικής κι όχι μόνο, ο Πάουλο Φρέιρε, είπε πως σκοπός του δάσκαλου είναι να αναγγέλλει και να καταγγέλλει. Νομίζω πως είμαστε πολλοί και πολλές που επιθυμούμε να αναγγείλουμε και να καταγγείλουμε (αφού κάτι έχουμε διαβάσει και κουβεντιάσει) πως η ΔΒΜ αποκτά νόημα μόνο αν τέλος της έχει την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού κι όχι τη μεταφορά της ευθύνης γι’ αυτόν από τις εθνικές πολιτικές προς τα άτομα.