Αρχική Πλαίσιο Πολιτικών Αρχών και Προτάσεων για την Οργάνωση της Δια Βίου ΜάθησηςΚείμενο Πολιτικών Κατευθύνσεων του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων προς Δημόσια Διαβούλευση ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΣχόλιο του χρήστη ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΖΟΒΛΑΣ | 17 Φεβρουαρίου 2010, 17:13
Έχοντας εργαστεί την τελευταία 15ετία σε πολλούς τομείς της επαγγελματικής κατάρτισης, θα ήθελα να καταθέσω τις παρακάτω απόψεις: ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΚ • Τα ΚΕΚ αξιολογούνται από το ΕΚΕΠΙΣ κάθε δύο χρόνια μέσω συστήματος on going αξιολόγησης • Στις δύο τελευταίες τροποποιήσεις του ΕΣΔΕΚ (112281/2006 και 55582/2008) απαλείφθηκε η απαίτηση να λαμβάνεται υπ΄όψιν στους δημόσιους διαγωνισμούς για προγράμματα κατάρτισης η βαθμολόγηση των ΚΕΚ από το ΕΚΕΠΙΣ κατά την διαδικασία αξιολόγησης προτάσεων και ανάθεσης έργων. • Αποτέλεσμα αυτού ήταν μια «ισοπέδωση» των φορέων, ενώ από την άλλη πλευρά η on-going αξιολόγηση από το ΕΚΕΠΙΣ αποτελεί πλέον μία «διακοσμητική» λειτουργία που κανείς δεν μπορεί να δικαιολογήσει την αναγκαιότητά της. • Η βαθμολόγηση των ΚΕΚ από το ΕΚΕΠΙΣ με την on-going αξιολόγηση, παρ’ όλα τα προβλήματα που παρουσιάζει, αποτελεί μία ενδεικτική (αλλά μοναδική μέχρι στιγμής) σύνθετη διαδικασία μέτρησης που περιγράφει (όσο μπορεί) την εικόνα του κάθε φορέα. • Έτσι, φορείς οι οποίοι διαθέτουν ISO, έχουν ασχοληθεί σοβαρά με τις υποδομές τους, με την οργάνωσή τους και με το ανθρώπινο δυναμικό τους, αντικειμενικά λαμβάνουν από το ΕΚΕΠΙΣ μια μεγαλύτερη βαθμολογία από άλλους. • Οι διαφορές αυτές μεταξύ των φορέων θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην αξιολόγηση των προτάσεων για την ανάθεση έργων, ώστε να αποφεύγεται η «ισοπέδωση» και η περίπου «ισότιμη» αντιμετώπιση φορέων που μπορεί να έχουν ακόμη και είκοσι (20) μονάδες διαφορά βαθμολογίας. • Μέχρι το 2006 στις προκηρύξεις, η βαθμολογία των φορέων είχε πολύ μικρό συντελεστή βαρύτητας (20%) στην συνολική αξιολόγηση των Τεχνικών Προσφορών • Μόνον μία φορά, στην προκήρυξη ενός Έργου που φαίνεται ότι αντιμετωπίστηκε ως «πιο σοβαρό» από τα προγράμματα κατάρτισης ανέργων, δηλαδή του προγράμματος «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών ΣΕΚ» το ποσοστό αυτό κυριολεκτικά αντιστράφηκε και η βαθμολογία των ΚΕΚ είχε συντελεστή βαρύτητας 70% στα κριτήρια αξιολόγησης των Τεχνικών προσφορών. ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΛΛΕΓΙΑ Πολλοί εκπρόσωποι των ΕΕΣ έχουν λάβει μέρος στην δημόσια διαβούλευση. Όλοι τους τονίζουν ένα πραγματικό γεγονός: πως ενώ τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών είναι ίσως ο παλαιότερος θεσμός της δια βίου μάθησης στην χώρα μας (τα θέματά τους ρυθμίζονται για πρώτη φορά με νόμο του 1935, ο οποίος με μικρές τροποποιήσεις ισχύει μέχρι σήμερα), παρ’ όλα αυτά αντιμετωπίζονται σαν να μην υπάρχουν. Η απουσία αναφοράς στα ΕΕΣ είναι εμφανής ακόμη και στην βιβλιογραφία της Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Η προσπάθεια της προηγούμενης κυβέρνησης να «τακτοποιήσει» σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα τον χώρο των ΕΕΣ και των Κολλεγίων, οδήγησε σε προχειρότητες. Κατ’ αρχήν ΕΕΣ και τα Κολλέγια είναι διαφορετικό πράγμα. Ακόμη και αν λειτουργούν (κακώς) κάτω από τον ίδιο νομικό μανδύα, δεν προσφέρουν ίδιου εκπαιδευτικού επιπέδου προγράμματα και ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Είναι άλλου εκπαιδευτικού (και όχι ποιοτικού) επιπέδου η Μηχανογραφημένη Λογιστική που διδάσκει ένας έμπειρος Λογιστής (απόφοιτος ΙΕΚ, ΤΕΙ ή ΑΕΙ, δεν έχει σημασία, σημασία έχει ότι γνωρίζει πολύ καλό χειρισμό του προγράμματος Μηχανογραφημένης Λογιστικής) σε ένα ΕΕΣ στην Λαμία και άλλου εκπαιδευτικού επιπέδου η Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων που διδάσκει κάποιος με Μεταπτυχιακό ή Διδακτορικό σε ένα Κολλέγιο στην Αθήνα. Η αντιπαράθεση ΑΕΙ – ΚΟΛΛΕΓΙΩΝ δεν μπορεί και δεν πρέπει να συμπαρασύρει και τα ΕΕΣ. Πρέπει να υπάρχει σαφής διάκριση, με διαφορετική νομοθετική ρύθμιση και απαιτήσεις για την κάθε κατηγορία. Φυσικά και πρέπει να βελτιωθεί το επίπεδο υποδομών των ΕΕΣ, αλλά δεν μπορεί οριζόντια και αδιακρίτως να ταυτίζονται οι απαιτήσεις υποδομών ΕΕΣ και Κολλεγίων. Ίσως θα πρέπει ο διαχωρισμός να γίνει με βάση την διάρκεια των καταρτίσεων: μέχρι 1 έτος ΕΕΣ, άνω του έτους Κολλέγια Επί πλέον, η τρέχουσα νομοθεσία (Ν. 3696/2008 και οι σχετιζόμενες με αυτόν ισχύουσες Υπουργικές Αποφάσεις 12456, 68040, 165814) δεν αντιμετωπίζει και δεν ρυθμίζει μια σειρά από παραθυράκια που υπάρχουν: Σεμινάρια διοργανώνουν και πολλοί άλλοι φορείς που δεν είναι ούτε εργαστήρια ελευθέρων σπουδών, ούτε κολλέγια, ούτε ΚΕΚ, αλλά είναι Εταιρείες Συμβούλων Επιχειρήσεων, επιχειρήσεις πώλησης ειδών πληροφορικής, κομμωτήρια, κέντρα ονυχοπλαστικής, αλλά και Επιμελητήρια, Επαγγελματικές Ενώσεις και όποια άλλη εταιρική ή σωματειακή μορφή μπορεί να φανταστεί κανείς. Οι φορείς αυτοί απλώς έχουν ανοίξει στην Δ.Ο.Υ. και έναν δευτερεύοντα κωδικό «Εκπαίδευση» στην κύρια επαγγελματική τους δραστηριότητα και διοργανώνουν σεμινάρια είτε στον χώρο τους είτε σε άλλες αίθουσες (ξενοδοχείων, φορέων κλπ). Αυτοί δεν περιλαμβάνονται καν στις τελευταίες υπουργικές αποφάσεις και θα πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα γιατί αλλιώς δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. ΓΙΑ ΤΑ ΙΕΚ Είναι αρκετά επιτυχημένος θεσμός. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι σταθερά και για πολλά χρόνια (από το 1994) ο αριθμός των σπουδαστών είναι σταθερός με αυξητικές τάσεις. Μόνο στην Αθήνα και μόνο στα Ιδιωτικά ΙΕΚ εγγράφονται κάθε χρόνο περίπου 6.000 νέοι καταρτιζόμενοι. Η εκμάθηση ενός επαγγέλματος που δίνει άμεση διέξοδο στην αγορά εργασίας φαίνεται πως είναι ένα καλό κίνητρο για τους αποφοίτους λυκείου. Η διαφορά ποιότητας ανάμεσα στα Ιδιωτικά και στα Κρατικά ΙΕΚ είναι κυριολεκτικά χαώδης (με εξαίρεση τις ηρωικές προσπάθειες ορισμένων κρατικών ΙΕΚ να παρέχουν αντικείμενα κατάρτισης που ζητούνται από την αγορά εργασίας, εν μέσω τραγικών ελλείψεων εξοπλισμού και χώρων). Γενικά η καλή- από πλευράς σπουδαστών - πορεία των ΙΕΚ αντικατοπτρίζει και την πανευρωπαϊκή τάση για επαγγελματική κατάρτιση Επιπέδου 3. Τα αντίστοιχα τεχνικά κολλέγια (Colleges) στις ευρωπαϊκές χώρες για παράδειγμα, έχουν επίσης μεγάλο αριθμό σπουδαστών και προσφέρουν αποτελεσματική κατάρτιση σε μεγάλο φάσμα ειδικοτήτων. Η μόνη διαφορά είναι ότι εκεί τα κολλέγια είναι διαβαθμισμένα μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και παρέχουν επαγγελματικά δικαιώματα. Το μεγαλύτερο κατά γενική ομολογία πρόβλημα του θεσμού των ΙΕΚ στην Ελλάδα είναι η αδυναμία της πολιτείας να καθορίσει επί τέλους τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Η ευρωπαϊκή αντιστοίχηση (Επίπεδο 3) υπάρχει, θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να λυθούν επί τέλους τα θέματα των δικαιωμάτων και να υπάρχει πλήρης αντιστοίχηση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ίσως και με μετονομασία των ΙΕΚ σε ΤΕΧΝΙΚΑ ΚΟΛΛΕΓΙΑ. Κάτι τέτοιο μεταξύ άλλων θα οδηγούσε σε συνειδητή αύξηση των καταρτιζομένων και σε μερική αποσυμφόρηση των ΑΕΙ – ΤΕΙ. Σας ευχαριστώ πολύ και καλή επιτυχία Περικλής Τζοβλάς (M.Sc.) Στέλεχος Επαγγελματικής Κατάρτισης