Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Hellenic BioCluster' | 19 Σεπτεμβρίου 2010, 21:19

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Προτάσεις του Ηellenic BioCluster προς το ΥΠΔΒΜΘ στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για την ανάδειξη των κεντρικών προτεραιοτήτων της Εθνικής Στρατηγικής Ερευνας Αθήνα, 14 Σεπτεμβρίου 2010 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 23 Ιουλίου 2010, το ΥΠΔΒΜΘ οργάνωσε ημερίδα για την έναρξη της δημόσιας διαβούλευσης για την ανάδειξη των κεντρικών προτεραιοτήτων της Εθνικής Στρατηγικής Ερευνάς όπου προσκάλεσε όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν σχετικές προτάσεις. Το Hellenic BioCluster (www.hbio.gr) σαν επίσημος εκπρόσωπος των Ελληνικών εταιρειών βιοτεχνολογίας και επιστημών ζωής με ερευνητικό και εξαγωγικό προσανατολισμό, ανταποκρίνεται σε αυτή την πρόσκληση, με το παρόν κείμενο ιδεών και προτάσεων. Στόχος μας είναι να αναδείξουμε και να τοποθετηθούμε τόσο επί των βασικών παραμέτρων αρχής της εν λόγω στρατηγικής όσο και επί πρακτικών παραμέτρων που σχετίζονται με την υλοποίηση των σχετικών χρηματοδοτικών εργαλείων που προτίθεται να υιοθετήσει το Υπουργείο. ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ Οι προτάσεις που ακολουθούν, βασίζονται σε δύο βασικές παραδοχές μας σχετικά με τις παρούσες συνθήκες αλλά και τους πιθανούς στόχους της εθνικής αυτής στρατηγικής. 1. Οι οικονομικοί πόροι είναι αρκετά περιορισμένοι και θα πρέπει να υπάρξει η κατά το δυνατόν βέλτιστη κατανομή τους όπου θα συνυπολογίζονται, με μεγάλο βαθμό προτεραιότητας, οι πιθανότητες επιτυχίας των σχετικών επενδύσεων. 2. Η προσδοκώμενη απόδοση των επενδύσεων θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομη. Άρα λοιπόν θα πρέπει να προκρίνονται τομείς, ενέργειες και έργα όπου μια σειρά βασικών κριτηρίων όπως οι εξαγωγές (υπάρχουσες αλλά και προσδοκώμενες), η δημιουργία θέσεων εργασίας για στελέχη υψηλού μορφωτικού επιπέδου αλλά και η επιτυχημένη προϋπηρεσία και εμπειρία, θα πληρούνται. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ Γιατί πρέπει να υποστηριχθεί η Βιοτεχνολογία Πιστεύουμε ότι ο κλάδος της βιοτεχνολογίας θα πρέπει να περιληφθεί στην κατανομή των κρατικών κονδυλίων σε σημαντικό βαθμό, για τους εξής λόγους: Σε Ακαδημαϊκό Επίπεδο: - Υπάρχει ήδη σημαντικός αριθμός Ινστιτούτων και Ακαδημαϊκών ιδρυμάτων που εργάζονται στο συγκεκριμένο χώρο και απαρτίζονται από υψηλής στάθμης ερευνητικό δυναμικό αποτελούμενο από Επιστήμονες που έχουν επιστρέψει από το εξωτερικό. - Υπάρχει ακριβός εξοπλισμός και υποδομές υψηλής τεχνολογίας στα παραπάνω Ιδρύματα που έχουν δημιουργηθεί μέσα από εθνικές και κοινοτικές χρηματοδοτήσεις. - Υπάρχουν ερευνητικά προγράμματα που προσελκύουν το ενδιαφέρον επενδυτών αλλά αδυνατούν να προχωρήσουν περαιτέρω εξαιτίας της πολυπλοκότητας, γραφειοκρατίας, έλλειψης υποδομών και τεχνογνωσίας Σε Εταιρικό Επίπεδο: - Υπάρχουν σοβαρές Ελληνικές εταιρείες με σημαντική ερευνητική δραστηριότητα στο χώρο, εξαγωγές, καινοτόμα προϊόντα, ανάπτυξη και αξιολόγηση νέων υπηρεσιών. Αυτές περιλαμβάνουν εταιρείες σε όλο το φάσμα των βιο-ιατρικών επιστημών (διαγνωστικά, φαρμακευτικά προϊόντα κλπ). - Ειδικότερα το ΗΒΙΟ περιλαμβάνει αρκετά μέλη με σημαντική διεθνή παρουσία, εξαγωγικό χαρακτήρα που ήδη πληρούν το προτεινόμενο κριτήριο της αριστείας (βλέπε παρακάτω) Σε Παγκόσμιο Επίπεδο: - Ο κλάδος της βιοτεχνολογίας αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις σε διεθνές επίπεδο. Π.χ. οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες είναι σε διαρκή αναζήτηση νέων ιδεών και προϊόντων. Οι (εξωστρεφείς) Ελληνικές επιχειρήσεις έχουν θεωρητικά ίσες πιθανότητες επιτυχίας με τους διεθνείς ανταγωνιστές μας για την ικανοποίηση αυτής της ανάγκης. Επομένως: Ο χώρος της βιοτεχνολογίας και των επιστημών ζωής γενικότερα προσφέρει αρκετές ευκαιρίες στις υπάρχουσες Ελληνικές επιχειρήσεις για επιτυχία. Έτσι αν και αναγνωρίζουμε ότι σε απόλυτα μεγέθη (απασχόληση, εισροή συναλλάγματος κλπ) επί του παρόντος ο χώρος είναι μικρότερος από άλλους, με τον κατάλληλο προγραμματισμό έχει τις προϋποθέσεις να διευρυνθεί προσελκύοντας νέες επιχειρήσεις και συνεισφέροντας στην ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οικονομίας. Πως θα πρέπει να ορίσουμε την “Αριστεία” Το Υπουργείο κατά τη διάρκεια της ημερίδας, εξέφρασε την βούλησή του η ”αριστεία” να είναι κεντρικό κριτήριο εκλεξιμότητας. Δεδομένου ότι κεντρικός στόχος της κυβέρνησης και των προγραμμάτων είναι η τόνωση των εξαγωγών, προτείνουμε, ο ορισμός της αριστείας που θα υιοθετηθεί να περιλαμβάνει ως βασικές παραμέτρους του την αποδεδειγμένη εξωστρέφεια, όπως αυτή τεκμαίρεται κατά κύριο λόγο από υπάρχοντες πελάτες του εξωτερικού, αναπτυξιακές συνεργασίες με εταιρείες του εξωτερικού για ανάπτυξη και αξιολόγηση νέων προϊόντων και υπηρεσιών, διεθνείς κλινικές δοκιμές ή άλλες μελέτες, ο αποδεδειγμένος έλεγχος ποιότητας νέων προιόντων και υπηρεσιών. Ανταγωνιστικό Πλεονέκτημα και Επιχειρηματική Αναγκαιότητα Συχνά γίνεται αναφορά στην έννοια του “ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος” όταν στην πραγματικότητα αναφερόμαστε σε χαρακτηριστικά που αποτελούν μάλλον επιχειρηματική αναγκαιότητα παρά προσδίδουν κάποιο πλεονέκτημα στους εμπλεκόμενους. Το να λες για παράδειγμα ότι τα αυτοκίνητα σου έχουν υδραυλικό τιμόνι εν έτι 2010 είναι μάλλον αναγκαίο και δεν σου προσδίδει κάποιο πλεονέκτημα. Με αυτό το σκεπτικό οι δράσεις και τα κριτήρια που επιλέγονται με σκοπό να προσδώσουν στις εταιρείες αλλά και στην χώρα κάποιο “ανταγωνιστικό πλεονέκτημα” θα πρέπει να ορίζονται με μεγάλη προσοχή από εμπειρογνώμονες, να αποτελούν πλεονέκτημα σε διεθνές επίπεδο, να τυγχάνουν σοβαρής συζήτησης και γενικής αποδοχής και να επανεξετάζονται/ανανεώνονται σε τακτά διαστήματα. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Γενικότερες Προτάσεις για Όλους τους Κλάδους Χρόνος Έγκρισης Για τις περισσότερες εταιρείες, ειδικά όταν πρόκειται για ΜΜΕ η ΠΜΕ, όταν λαμβάνεται η απόφαση για την υλοποίηση ενός έργου, η έναρξη του συνήθως είναι άμεση, όπως για παράδειγμα όταν πρόκειται για επιχειρηματική ευκαιρία, απάντηση σε κίνηση ανταγωνιστή ή απαίτηση πελάτη. Με το σκεπτικό αυτό, πιστεύουμε ότι ο σχεδιασμός των προγραμμάτων θα πρέπει να πλήρη τα εξής 2 κριτήρια: 1. Να ελαχιστοποιεί το διάστημα μεταξύ της υποβολής και της έγκρισης των προτάσεων 2. Οι αξιολογήσεις να γίνονται σε τακτά διαστήματα πχ. ανά 3 μήνες. Γενικά οι εταιρείες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι εφόσον υπάρχουν ενεργά χρηματοδοτικά εργαλεία που τις αφορούν, ο συνολικός χρόνος για την γνωστοποίηση της έγκρισης δεν θα υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (προτείνουμε της τάξης των 4 - 5 μηνών). Σε αντίθετη περίπτωση, η συμμετοχή τους στα έργα θα συνεχίσει να γίνεται με κριτήρια όπως η “τεχνολογική ενημέρωση” (corporate intelligence) που πιστεύουμε ότι δεν ευθυγραμμίζονται άμεσα με τις προτεραιότητες της υπό διαμόρφωση νέας στρατηγικής έρευνας. Συμπράξεις Η υποχρέωση στα περισσότερα έργα για συμπράξεις εταιρειών με πανεπιστήμια, συχνά λειτουργεί ανασταλτικά, ειδικά όταν εκ της προκηρύξεως προκύπτει ότι ο ρόλος των εταιρειών μόνο κατ’ όνομα είναι ο αναγραφόμενος. Προτείνουμε να αρθεί αυτή η υποχρέωση και να είναι δυνατή η υποβολή πρότασης από μια και μόνο εταιρεία η ένα και μόνο πανεπιστήμιο ώστε να αποφεύγονται τα “συνοικέσια συμφερόντων” που μέχρι τώρα γίνονταν αποκλειστικά και μόνο για να «απορροφηθεί» η χρηματοδότηση χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Με άλλα λόγια ‘ναι’ στις συμπράξεις, αλλά ‘οχι΄ σε αυτές υποχρεωτικά με το δικαιολογιτικό του ‘πολλάπλασιαστικού οφέλους’ κλπ. Προτείνουμε επίσης, στις εθνικές προυποθέσεις για τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε συμπράξεις με εταιρείες άλλων ευρωπαικών χωρών να αρθεί η υποχρεωτική συμμετοχή πανεπιστήμιου (π.χ. εθνικές προυποθέσεις συμμετοχής ελληνικών εταιρειών στο προγραμμα ΕΥΡΗΚΑ). Ετεροχρονισμένες χρηματοδοτήσεις Ειπώθηκε κατά τη διάρκεια της ημερίδας στο ΥΠΔΒΜΘ, και το στηρίζουμε απόλυτα, ότι μία καλή λύση χρηματοδότησης θα μπορούσε να βασίζεται στην αρχή “κάνε και πάρε” δηλαδή την εκ των υστέρων (συν)χρηματοδότηση για τετελεσμένα έργα/δράσεις που είναι επιλέξιμα. Για παράδειγμα εταιρεία προσκομίζει τιμολόγια για ήδη υποβληθείσες αιτήσεις πατεντών των περασμένων ετών ή αγορά εξοπλισμού ή πραγματοποιηθέντα πειράματα και αποζημιώνεται. Τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου μηχανισμού είναι τουλάχιστον δύο: 1. Μετρήσιμα και αποδεδειγμένα αποτελέσματα/παραδοτέα και όχι η υπόσχεση για μελλοντική επίτευξη (που μπορεί και να μη πραγματοποιηθεί). 2. Απαντά στο θέμα του χρόνου έγκρισης και πιθανών καθυστερήσεων που αποτρέπουν εταιρείες που πραγματικά καινοτομούν, να υποβάλλουν αιτήσεις σε προγράμματα που τις αφορούν. Άρση διαφόρων προϋποθέσεων Συχνά, προγράμματα για την υποστήριξη της καινοτομίας συνοδεύονται από περιορισμούς που σχετίζονται με το έτος ίδρυσης εταιρείας, τον τζίρο κλπ. Εκτός αν πρόκειται για στοχευμένο πρόγραμμα, οι περιορισμοί αυτοί θα πρέπει να εκλείψουν. Για παράδειγμα, εταιρεία μπορεί να υφίσταται για 10 ή και 20 έτη και να είναι απόλυτα καινοτομική. Γιατί να αποκλείεται επειδή δεν είναι νεοϊδρυθείσα? Τέτοιοι περιορισμοί προκαλούν στρεβλώσεις και αποτρέπουν πραγματικά καινοτομικές επιχειρήσεις από το να υποβάλλουν προτάσεις σε προγράμματα που τις αφορούν. Matching Funds Σε πολλές χώρες του εξωτερικού, νέες εταιρίες που προσελκύουν κεφάλαια επιχειρηματικού ρίσκου (venture capital) πριμοδοτούνται απευθείας με bonus επιχειρηματικότητας από το δημόσιο. Στο σενάριο αυτό, μια εταιρεία που προσελκύει π.χ. 1 εκατ. Ευρώ venture capital παίρνει με συνοπτικές διαδικασίες μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Ευρώ πριμ. Αν μάλιστα η εταιρεία συνεχίζει να «σηκώνει» χρήματα, η απευθείας πριμοδότηση συνεχίζεται. Μatching funds αποδίδονται σε ΑΕΙ και ΕΚ ως επιβράβευση προσέλκυσης ανταγωνιστικών Ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων, κάτι που όμως έχει φθίνει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Δεδομένου ότι τα ΑΕΙ και τα ΕΚ αποτελούν σημαντικούς πόλους καινοτομίας, τα matching funds θα πρέπει όχι μόνο να ενισχυθούν αλλά και να επεκταθούν ως πριμοδότηση για την προσέλκυση και άλλων διεθνών ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων π.χ. από τις ΗΠΑ, Ελβετία, Ιαπωνία κ.ά. Ειδικότερες Προτάσεις για τη Βιοτεχνολογία Τα σημερινά προγράμματα χρηματοδότησης της έρευνας δεν ανταποκρίνονται στην δυναμική και την ιδιαιτερότητα των βιο-ιατρικών επιστημών δεδομένου ότι: • Η διαδικασία ανάπτυξης νέων προϊόντων απαιτεί συντονισμένη και πολυδάπανη προσπάθεια που μπορεί να κρατήσει και 10 χρόνια ως την στιγμή που το προϊόν καταλήγει στην αγορά (σε αντίθεση με τα 2-3 χρόνια που χρειάζονται π.χ. για ένα προϊόν software). Πολλά από τα προγράμματα αδυνατούν να ενσωματώσουν την έννοια του καινοτομικού προϊόντος στη φαρμακοβιομηχανία-βιοτεχνολογία όπως αναφέρθηκε παραπάνω. • Όλες σχεδόν οι εταιρείες στο χώρο της βιο-ιατρικής (ιδιωτικές ή Πανεπιστημιακά spin-off) είναι ζημιογόνες στα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους εφόσον αφενός μεν δεν έχουν προϊόντα και πωλήσεις, αφετέρου δε δαπανούν το 100% του προϋπολογισμού τους σε έρευνα. • Αποδεδειγμένα, παρά τα σημαντικά ποσά που έχουν διατεθεί από το κράτος: (Ι) υπάρχει περιορισμένη διάχυση τεχνολογίας και ανταγωνιστικότητα, (ΙΙ) υπάρχει περιορισμένη ως μηδενική προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων σε Πανεπιστήμια, (IΙΙ) η Ελλάδα είναι ουραγός στην κατάθεση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην Ευρώπη και (ΙV) δεν υπάρχει πριμοδότηση πετυχημένων προσπαθειών από το κράτος. • Σημαντική τροχοπέδη αποτελεί επίσης και η γραφειοκρατία που δεν επιτρέπει την γρήγορη αξιολόγηση των προγραμμάτων με αποτέλεσμα να καθυστερεί αδικαιολόγητα η απορρόφηση κονδυλίων • Με βάση τα σημερινά κριτήρια χρηματοδότησης που ισχύουν σε υπάρχοντα προγράμματα: Εταιρείες που δεν έχουν πωλήσεις (κύκλος εργασιών), άρα το σύνολο σχεδόν των start up εταιρειών, δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν γιατί θεωρείται ότι δεν μπορούν να καλύψουν την ίδια συμμετοχή που απαιτείται για κατάθεση προτάσεων συμμετοχής στο πρόγραμμα. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ 1. Δημιουργία ειδικού καθεστώτος στην χρηματοδότηση εταιρειών βιοτεχνολογίας σε αντιστοιχία με τα διεθνή πρότυπα (μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, ορισμός προϊόντων ανά φάση ανάπτυξης κλπ) 2. Συμμετοχή και χρηματοδότηση εταιρειών έρευνας με μηδενικό κύκλο εργασιών σε προγράμματα εφόσον αυτές διαθέτουν τα οικονομικά εχέγγυα στρατηγικού επενδυτή ή μητρικής εταιρείας με πωλήσεις. Επιπρόσθετα εταιρεία, η οποία έχει επενδύσει αποδεδειγμένα σημαντικά ποσά σε σχετική πνευματική ιδιοκτησία, θα μπορεί να χρησιμοποιεί τις πατένετς της σαν μέρος της ιδίας συμμετοχής. 3. Απευθείας χρηματοδότηση ιδιωτικών εταιρειών έρευνας που αποδεδειγμένα επενδύουν στην έρευνα και την μεταφορά τεχνολογίας μέσω μετρήσιμων δεικτών ή πριμοδότηση αυτών μέσω δημιουργίας συστήματος επιβράβευσης (point system) το οποίο θα επιτρέπει να χρηματοδοτούνται οι εταιρείες αυτές κατά προτίμηση σε προκηρύξεις νέων προγραμμάτων ή με matching funds όπως αναφέρθηκε παραπάνω. 4. Αναπροσαρμογή συστημάτων αξιολόγησης με βάση όχι μόνο τα απόλυτα επιστημονικά κριτήρια, αλλά και με την κατάθεση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και πριμοδότηση των εταιρειών που εμφανίζουν σχετικές επιτυχίες, σε προκηρύξεις νέων προγραμμάτων. 5. Αύξηση του ποσοστού δαπανών επί του προϋπολογισμού των προγραμμάτων για έξοδα κατάθεσης και υποστήριξης πατέντων και δικηγορικών αμοιβών. 6. Αύξηση του ποσοστού δαπανών επί του προϋπολογισμού των προγραμμάτων για έξοδα υπεργολαβιών όταν ο Ανάδοχος φορέας είναι ιδιωτική εταιρεία 7. Πλήρης κατάργηση του υπάρχοντος συστήματος ελέγχου δαπανών που συντηρεί την γραφειοκρατία και την ταλαιπωρία και αντικατάστασή του με δημιουργία τραπεζικών λογαριασμών ανά πρόγραμμα όπου η εταιρεία και το κράτος καταθέτουν απευθείας τα χρήματα συμμετοχής στο πρόγραμμα από όπου πληρώνονται όλες οι δαπάνες του προγράμματος. Αδυναμία των εταιρειών να καταθέσουν τα χρήματα σε εύλογο χρονικό διάστημα θα οδηγεί στην απευθείας απόρριψή τους και στην αντικατάστασή τους από την πρώτη επιλαχούσα επιστημονική πρόταση, καταργώντας ταυτόχρονα και όλη την χρονοβόρα διαδικασία ελέγχου δικαιολογητικών που ισχύει τώρα προτού γίνει η αξιολόγηση των προτάσεων. 8. Αύξηση της διαφάνειας στις αξιολογήσεις των προγραμμάτων με στόχο την αξιολόγηση των αιτήσεων από επιστήμονες απολύτως ειδικούς στο χώρο του αντικειμένου της πρότασης. Συμμετοχή εταιρειών στις αξιολογήσεις στα πρότυπα (κάποιων) Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. 9. Κατάργηση της υπάρχουσας διαδικασίας υποβολής προτάσεων με την υποβολή μακροσκελών αιτήσεων που κρίνονται μετά από ένα χρόνο και αντικατάσταση με 3-σελιδες αιτήσεις που αξιολογούνται σε 1 μήνα (στα πρότυπα Ευρωπαϊκών προγραμμάτων). Αιτήσεις που ξεχωρίζουν μπαίνουν σε δεύτερο αναλυτικότερο κύκλο αξιολόγησης. 10. Απευθείας φοροαπαλλαγές με τη μορφή κουπονιών του 25-50% των δαπανών εταιρειών με δραστηριότητες που αποδεδειγμένα προωθούν τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών στα πρότυπα των tax rebates του Αμερικάνικου IRS. 11. Προσέλκυση - Παραμονή επιστημονων στην Ελλάδα. Διαδικαστική διευκόλυνση και οικονομική ενίσχυση των εταιριών με δραστηριότητα στις Βιο-επιστήμες με σκοπό την προσέλκυση αλλά και παραμονή ερευνητών και λοιπών επιστημόνων υψηλής στάθμης στην Ελλάδα (ελληνικής καταγωγής αλλά γιατί όχι και ξένους). Η δράση μπορεί να είναι γενική (για π.χ. δεδομένο δοκιμαστικό χρονικό διάστημα) ή και να αφορά σε συγκεκριμένο έργο ΕΤΑ. Το Hellenic BioCluster (HBio) αποτελεί το πρώτο cluster βιο-επιστημών στην Ελλάδα, που δημιουργήθηκε το 2004 για να υποστηρίξει την ανάπτυξη του ελληνικού τομέα των βιο-επιστημών και να προάγει την εικόνα του κλάδου διεθνώς. Το HBio συγκεντρώνει επιχειρήσεις με δραστηριότητες Έρευνας & Ανάπτυξης και με διεθνή προσανατολισμό, που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς της βιοτεχνολογίας και της βιοϊατρικής τεχνολογίας και διακρίνονται για την καινοτομία τους όχι μόνο στην ελληνική αλλά και στην παγκόσμια αγορά. Το Hellenic BioCluster αριθμεί σήμερα 23 εταιρείες-μέλη, και ως συνεργαζόμενα μέλη, 3 ερευνητικά ιδρύματα και έναν οργανισμό εμπειρογνωμόνων κλινικών δοκιμών. Το HBio λειτουργεί τόσο ως πυρήνας συνεύρεσης των εταιρειών και ερευνητικών οργανισμών για την προώθηση συνεργασιών και ανταλλαγής εμπειριών, όσο και ως όχημα για την ανάπτυξη συγκεκριμένων δράσεων υποστήριξης της καινοτομίας και επίτευξης διεθνών συμφωνιών μεταφοράς τεχνολογίας. Το Hellenic BioCluster έχει μέχρι σήμερα υλοποιήσει πολυάριθμες δραστηριότητες δικτύωσης, προβολής και συνεργασίας, όπως • Εκδηλώσεις για την ενδυνάμωση των σχέσεων και την δημιουργία ερευνητικών συνεργασιών μεταξύ της επιχειρηματικής και της ερευνητικής κοινότητας του κλάδου των βιο-επιστημών στην Ελλάδα • Επιχειρηματικές αποστολές στην Ευρώπη και στην Αμερική για ανάπτυξη διεθνών αναπτυξιακών συνεργασιών • Εκδηλώσεις εκπαίδευσης-ανταλλαγής γνώσης, σε εξειδικευμένα θέματα «προκλήσεις» του κλάδου των βιο-επιστημών • Διασύνδεση και συνεργασία με διεθνείς συνδέσμους οργανισμών βιοτεχνολογίας, όπως το Massachusetts Biotechnology Council , Swiss BioAlps Cluster, Swiss BioValley Cluster, κ.α. Για περισσότερες πληροφορίες Hellenic BioCluster Δέσποινα Γιαγκοπούλου, PhD, MBA Ζαλοκώστα 4, 10671, Αθήνα Τηλ. 210 36 07 690 Fax: 210 36 36 109 Ε-mail: despina@help-forward.gr www.hbio.gr