Το κείμενο βρίθει πολιτικών στη σωστή κατεύθυνση και σε πλήρη ευθυγράμμιση με αντίστοιχα policy κείμενα της ευρωπαϊκής επιτροπής (...), ωστόσο μένει να δούμε την ακριβή υλοποίηση του. Είναι πολλά τα θέματα που ανάλογα με την υπολοποίηση μπορεί απλά να αναπαράγουν την υφιστάμενη κατάσταση ή (ελπίζουμε) να οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων των 5 αξόνων (buzz words προς το παρόν).
Ενδεικτικά:
- αναφέρεται αξιολόγηση από διεθνείς παράγοντες: αυτοί θα είναι τυχαίοι ή αποδεδειγμένης αριστείας (π.χ. στο top-50 αντίστοιχων ιδρυμάτων); Η αξιολόγηση θα είναι τυφλή και χωρίς κοινοποίηση της ταυτότητας των κριτών στους αξιολογούμενους ή με κίνδυνο δημιουργίας/χρήσης lobby;
- σύμπραξη με ιδιωτικό τομέα: υπάρχει μελέτη που να αποτυπώνει σήμερα την μερίδα προϋπολογισμού που αφιερώνουν ελληνικές ή διεθνείς με παρουσία στην Ελλάδα εταιρίες για εφαρμοσμένη έρευνα;αν ναι, ποια είναι η πρόβλεψη για μελλοντική βούληση αυτών για σύμπραξη με τον δημόσιο τομέα, χωρίς να αντλούν χρηματοδότηση, αλλά χρηματοδοτώντας με σκοπό τη δημιουργία προϊόντων;
- υπάρχει το νομικό πλαίσιο (χρηματοδότηση, διαχείριση/μοίρασμα πνευματικής ιδιοκτησίας σε πατέντες/προϊόντα έρευνας, χάραξη ερευνητικών κατευθύνσεων που δε θα ζημιώνουν καμία από τις δύο πλευρές);
- προσέλκυση ξένων εταιρειών για συμμετοχή σε clusters, χρηματοδότηση spin-offs ή δημιουργία "collaboratories" (εργαστήρια με σύμπραξη ερευνητών από δημόσια ιδρύματα και εταιρείες): νομικό πλαίσιο, σταθερότητα φορολογικών/ερευνητικών νόμων (η έρευνα είναι κάτι μακροπρόθεσμο), χρήση αγγλικής υποχρεωτικά (π.χ. τι impact έχει σήμερα μία διδακτορική διατριβή που κατατίθεται στα ελληνικά;)
- πρόβλεψη incubators, δλδ. κέντρων (ανά ίδρυμα, νομό, περιφέρεια ή ό,τι άλλο θεωρηθεί αναγκαίο) για ενσωμάτωση ερευνητικών αποτελεσμάτων σε προϊόντα. Ανάθεση αυτού του έργου με σύμβαση ορισμένου χρόνου είτε απευθείας σε ενδιαφερόμενες εταιρείες του εκάστοτε κλάδου ή σε συμουλευτικές που θα προωθούν την ενσωμάτωση εσωτερικά και διεθνώς. Μετά τη λήξη της σύμβασης, ανάληψη των incubators από τα ιδρύματα (μαζί με την τεχνογνωσία, φήμη και διασυνδέσεις με τις διάφορες οικονομίες που θα έχουν δημιουργηθεί). Προφανώς, το κάθε ίδρυμα μπορεί να επιλέγει στρατηγικά ποια προϊόντα έρευνας θέλει να αναθέτει προς διαχείριση σε τρίτους.
- υπάρχει η ευελιξία που απαιτούν οι ρυθμοί καινοτομίας;αν οι νομικές/γραφειοκρατικές καθυστερήσεις ξεπερνούν τους κρίσιμους χρόνους, η παρτίδα είναι χαμένη (εξού και η πρόταση για διαχείριση των δικαιμάτων από ιδιώτες).
- κατάρτιση προϋπολογισμού τριών πυλώνων για κάθε ερευνητικό φορέα:
1) Βασικός πυλώνας (δημόσια δαπάνη)
2) Βασικός Αναπτυξιακός πυλώνας (δημόσια δαπάνη/ευρωπαικά)
3) Συμπληρωματικός Αναπτυξιακός πυλώνας (έσοδα από ενσωματωση ερευνητικών αποτελεσμάτων σε καινοτόμα προϊόντα).
Ο πυλώνας 2 σταδιακά θα μειώνεται με σκοπό βαθμιαία η ανάπτυξη των κέντρων να καλύπτεται από ίδια παραγωγή γνώσης. Στην πράξη, αυτό θα "υποχρέωσει" την μετάβαση από την έρευνα "ακαδημαϊκών υποθέσεων" και την έρευνα "στο χαρτί" σε σύνδεση με την οικονομία. Εξαίρεση να αποτελεί η βασική έρευνα.
Η μόνη λύση για να πειστεί ο ιδιωτικός τομέας να συμμετάσχει ουσία (παραγωγή καινοτομίας) και όχι απλά για να λάβει χρηματοδότηση (κατά το πρότυπο των ευρωπαικών σήμερα) είναι, όχι να χρηματοδοτείται, αλλά να χρηματοδοτεί (π.χ. με 30%) τις συμπράξεις με δημόσιους φορείς έρευνας.
Το κείμενο βρίθει πολιτικών στη σωστή κατεύθυνση και σε πλήρη ευθυγράμμιση με αντίστοιχα policy κείμενα της ευρωπαϊκής επιτροπής (...), ωστόσο μένει να δούμε την ακριβή υλοποίηση του. Είναι πολλά τα θέματα που ανάλογα με την υπολοποίηση μπορεί απλά να αναπαράγουν την υφιστάμενη κατάσταση ή (ελπίζουμε) να οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων των 5 αξόνων (buzz words προς το παρόν). Ενδεικτικά: - αναφέρεται αξιολόγηση από διεθνείς παράγοντες: αυτοί θα είναι τυχαίοι ή αποδεδειγμένης αριστείας (π.χ. στο top-50 αντίστοιχων ιδρυμάτων); Η αξιολόγηση θα είναι τυφλή και χωρίς κοινοποίηση της ταυτότητας των κριτών στους αξιολογούμενους ή με κίνδυνο δημιουργίας/χρήσης lobby; - σύμπραξη με ιδιωτικό τομέα: υπάρχει μελέτη που να αποτυπώνει σήμερα την μερίδα προϋπολογισμού που αφιερώνουν ελληνικές ή διεθνείς με παρουσία στην Ελλάδα εταιρίες για εφαρμοσμένη έρευνα;αν ναι, ποια είναι η πρόβλεψη για μελλοντική βούληση αυτών για σύμπραξη με τον δημόσιο τομέα, χωρίς να αντλούν χρηματοδότηση, αλλά χρηματοδοτώντας με σκοπό τη δημιουργία προϊόντων; - υπάρχει το νομικό πλαίσιο (χρηματοδότηση, διαχείριση/μοίρασμα πνευματικής ιδιοκτησίας σε πατέντες/προϊόντα έρευνας, χάραξη ερευνητικών κατευθύνσεων που δε θα ζημιώνουν καμία από τις δύο πλευρές); - προσέλκυση ξένων εταιρειών για συμμετοχή σε clusters, χρηματοδότηση spin-offs ή δημιουργία "collaboratories" (εργαστήρια με σύμπραξη ερευνητών από δημόσια ιδρύματα και εταιρείες): νομικό πλαίσιο, σταθερότητα φορολογικών/ερευνητικών νόμων (η έρευνα είναι κάτι μακροπρόθεσμο), χρήση αγγλικής υποχρεωτικά (π.χ. τι impact έχει σήμερα μία διδακτορική διατριβή που κατατίθεται στα ελληνικά;) - πρόβλεψη incubators, δλδ. κέντρων (ανά ίδρυμα, νομό, περιφέρεια ή ό,τι άλλο θεωρηθεί αναγκαίο) για ενσωμάτωση ερευνητικών αποτελεσμάτων σε προϊόντα. Ανάθεση αυτού του έργου με σύμβαση ορισμένου χρόνου είτε απευθείας σε ενδιαφερόμενες εταιρείες του εκάστοτε κλάδου ή σε συμουλευτικές που θα προωθούν την ενσωμάτωση εσωτερικά και διεθνώς. Μετά τη λήξη της σύμβασης, ανάληψη των incubators από τα ιδρύματα (μαζί με την τεχνογνωσία, φήμη και διασυνδέσεις με τις διάφορες οικονομίες που θα έχουν δημιουργηθεί). Προφανώς, το κάθε ίδρυμα μπορεί να επιλέγει στρατηγικά ποια προϊόντα έρευνας θέλει να αναθέτει προς διαχείριση σε τρίτους. - υπάρχει η ευελιξία που απαιτούν οι ρυθμοί καινοτομίας;αν οι νομικές/γραφειοκρατικές καθυστερήσεις ξεπερνούν τους κρίσιμους χρόνους, η παρτίδα είναι χαμένη (εξού και η πρόταση για διαχείριση των δικαιμάτων από ιδιώτες). - κατάρτιση προϋπολογισμού τριών πυλώνων για κάθε ερευνητικό φορέα: 1) Βασικός πυλώνας (δημόσια δαπάνη) 2) Βασικός Αναπτυξιακός πυλώνας (δημόσια δαπάνη/ευρωπαικά) 3) Συμπληρωματικός Αναπτυξιακός πυλώνας (έσοδα από ενσωματωση ερευνητικών αποτελεσμάτων σε καινοτόμα προϊόντα). Ο πυλώνας 2 σταδιακά θα μειώνεται με σκοπό βαθμιαία η ανάπτυξη των κέντρων να καλύπτεται από ίδια παραγωγή γνώσης. Στην πράξη, αυτό θα "υποχρέωσει" την μετάβαση από την έρευνα "ακαδημαϊκών υποθέσεων" και την έρευνα "στο χαρτί" σε σύνδεση με την οικονομία. Εξαίρεση να αποτελεί η βασική έρευνα. Η μόνη λύση για να πειστεί ο ιδιωτικός τομέας να συμμετάσχει ουσία (παραγωγή καινοτομίας) και όχι απλά για να λάβει χρηματοδότηση (κατά το πρότυπο των ευρωπαικών σήμερα) είναι, όχι να χρηματοδοτείται, αλλά να χρηματοδοτεί (π.χ. με 30%) τις συμπράξεις με δημόσιους φορείς έρευνας.