Η ανταγωνιστικότητα, διεθνοποιημένη μάλιστα, είναι γεγονός. Υπάρχει, και το θέμα δεν είναι αν μας αρέσει ή όχι, μπορούμε να την πάρουμε στα χέρια μας, να την περιεργαστούμε, αλλά τελικά πρέπει να αποφασίσουμε αν και πώς θα παίξουμε μαζί της, με ανοιχτά ή κλειστά σύνορα.
Πράγματι, η καινοτομία είναι το αποτέλεσμα μιας αλυσίδας διαδικασιών, στις οποίες μεταξύ άλλων συμμετέχουν ερευνητές/εφευρέτες και αυτοί που αναλαμβάνουν να διαχύσουν τις ιδέες σε προϊόντα. Να μην παραλείπουμε όμως να λέμε ότι οι παραγωγοί της νέα ιδέας - ερευνητές/εφευρέτες - δεν είναι αυτοί που θα την εισάγουν στην αγορά ή που θα την κάνουν προϊόν. Κοινώς, ο εκφυλισμός ότι θα κάνουμε τους ερευνητές/εφευρέτες μαρκετίστες δεν ισχύει, αν υπάρχουν διακριτοί ρόλοι και προσωπικό αφιερωμένο αποκλειστικά στη διάχυση της γνώσης/ιδέας/άυλης αξίας (και ό,τι αλλο) σε προϊόντα. Το μοντέλο αυτό λειτουργεί ήδη κάπου στον πλανήτη.
Μέρος της "καινοτομίας" πρέπει να είναι και όλες οι διαδικασίες σχετικές με κατοχύρωση δικαιωμάτων σε καινοτόμα πνευματικά αγαθά (πατέντες ή ευρεσιτεχνίες). Ανάμεσα τους και η συλλογή στατιστικών στοιχείων με πρακτικό ενδιαφέρον, όπως η διείσδυση κατατεθειμένων από Έλληνες εφευρέτες πατεντών στην καθημερινότητα. Ο αριθμός απλά κατατεθειμένων πατεντών και η κατανομή τους σε επαγγελματικές ιδιότητες/affiliations δε λέει τίποτα από μόνο του, αν τελικά μόνο το .01% από τις κατατεθειμένες πατέντες κάνει κάτι χρήσιμο.
Θα ήταν ευχής έργο όλοι οι επιστημονικοί κλάδοι να απαιτούσαν ένα καλάμι ψαρέματος ως αρχική επένδυση. Στην πραγματικότητα, δυστυχώς δεν είναι έτσι, μερικά πεδία απαιτούν μερικά εκατομμύρια ευρώ για υποδομές μόνο για ξεκίνημα. Ακόμα και αν δε στοχεύουμε στην κακή καινοτομία, που θυσιάζει τη γνώση στο βωμό του κέρδους, αλλά στην ανιδιοτελή επιστημονική πρόοδο (ανακάλυψη). Οπότε, δεδομένης της οικονομικής κατάστασης, μήπως να κάνουμε συνέργειες με φορείς εξωτερικού ή/και ιδιώτες που δέχονται να διαμοιράζονται πόρους (τα κίνητρα για να κάνουν κάτι τέτοιο είναι πολλά και το κάνουνε ήδη στο εξωτερικό), αντί να "κλείσουμε τα σύνορα";Το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει τότε είναι τι να κάνουμε για να το κάνουν και στη χώρα μας.
Επίσης, θα ήταν ευχής έργο, αν καθολικά μπορούσαμε να αποκλείσουμε τα εξωτερικά ερεθίσματα από την παραγωγή νέας γνώσης ή/και καινοτομίας (ακόμη κι αν δεχτούμε απλουστευτικά ότι η γνώση δεν είναι παγκόσμιο, αλλά εθνικό μόνο αγαθό...). Για παράδειγμα θα ήταν εύκολο, αν απλά αρκούσε η παρατήρηση μιας υδροροής για αυτό. Για πεδία άλλα, θα μπορούσαμε άραγε να "κλείσουμε σύνορα, τα φυσικά και αυτά με τον ιδιωτικό τομέα" και να κάνουμε καινοτόμες εφευρέσεις ή επιστημονικές ανακαλύψεις, π.χ. σε κοινωνικά δίκτυα (complex networks) ή παραμορφωση υλικών επιβατικών αεροσκαφών, παρατηρώντας δεδομένα που μας παρήσχαν οι αντίστοιχοι κρατικοί οργανισμοί σε εθνικό ή ευρωπαϊκό/παγκόσμιο επίπεδο; θα αρκούσε να απευθυνθούμε σε ένα κρατικό Facebook ή στην εθνική μας NASA....Σε πολλά πεδία εφαρμοσμένης έρευνας, το 95% του μονοπατιού προς την ανακάλυψη/εφεύρεση είναι η πρόσβαση στο πρόβλημα. Το υπόλοιπο κομμάτι του μονοπατιού, η καλή ιδέα, είναι μόνο το 5%. Και χωρίς υποδομές ή δεδομένα, δεν υπάρχει πρόσβαση.
Η ανταγωνιστικότητα, διεθνοποιημένη μάλιστα, είναι γεγονός. Υπάρχει, και το θέμα δεν είναι αν μας αρέσει ή όχι, μπορούμε να την πάρουμε στα χέρια μας, να την περιεργαστούμε, αλλά τελικά πρέπει να αποφασίσουμε αν και πώς θα παίξουμε μαζί της, με ανοιχτά ή κλειστά σύνορα. Πράγματι, η καινοτομία είναι το αποτέλεσμα μιας αλυσίδας διαδικασιών, στις οποίες μεταξύ άλλων συμμετέχουν ερευνητές/εφευρέτες και αυτοί που αναλαμβάνουν να διαχύσουν τις ιδέες σε προϊόντα. Να μην παραλείπουμε όμως να λέμε ότι οι παραγωγοί της νέα ιδέας - ερευνητές/εφευρέτες - δεν είναι αυτοί που θα την εισάγουν στην αγορά ή που θα την κάνουν προϊόν. Κοινώς, ο εκφυλισμός ότι θα κάνουμε τους ερευνητές/εφευρέτες μαρκετίστες δεν ισχύει, αν υπάρχουν διακριτοί ρόλοι και προσωπικό αφιερωμένο αποκλειστικά στη διάχυση της γνώσης/ιδέας/άυλης αξίας (και ό,τι αλλο) σε προϊόντα. Το μοντέλο αυτό λειτουργεί ήδη κάπου στον πλανήτη. Μέρος της "καινοτομίας" πρέπει να είναι και όλες οι διαδικασίες σχετικές με κατοχύρωση δικαιωμάτων σε καινοτόμα πνευματικά αγαθά (πατέντες ή ευρεσιτεχνίες). Ανάμεσα τους και η συλλογή στατιστικών στοιχείων με πρακτικό ενδιαφέρον, όπως η διείσδυση κατατεθειμένων από Έλληνες εφευρέτες πατεντών στην καθημερινότητα. Ο αριθμός απλά κατατεθειμένων πατεντών και η κατανομή τους σε επαγγελματικές ιδιότητες/affiliations δε λέει τίποτα από μόνο του, αν τελικά μόνο το .01% από τις κατατεθειμένες πατέντες κάνει κάτι χρήσιμο. Θα ήταν ευχής έργο όλοι οι επιστημονικοί κλάδοι να απαιτούσαν ένα καλάμι ψαρέματος ως αρχική επένδυση. Στην πραγματικότητα, δυστυχώς δεν είναι έτσι, μερικά πεδία απαιτούν μερικά εκατομμύρια ευρώ για υποδομές μόνο για ξεκίνημα. Ακόμα και αν δε στοχεύουμε στην κακή καινοτομία, που θυσιάζει τη γνώση στο βωμό του κέρδους, αλλά στην ανιδιοτελή επιστημονική πρόοδο (ανακάλυψη). Οπότε, δεδομένης της οικονομικής κατάστασης, μήπως να κάνουμε συνέργειες με φορείς εξωτερικού ή/και ιδιώτες που δέχονται να διαμοιράζονται πόρους (τα κίνητρα για να κάνουν κάτι τέτοιο είναι πολλά και το κάνουνε ήδη στο εξωτερικό), αντί να "κλείσουμε τα σύνορα";Το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει τότε είναι τι να κάνουμε για να το κάνουν και στη χώρα μας. Επίσης, θα ήταν ευχής έργο, αν καθολικά μπορούσαμε να αποκλείσουμε τα εξωτερικά ερεθίσματα από την παραγωγή νέας γνώσης ή/και καινοτομίας (ακόμη κι αν δεχτούμε απλουστευτικά ότι η γνώση δεν είναι παγκόσμιο, αλλά εθνικό μόνο αγαθό...). Για παράδειγμα θα ήταν εύκολο, αν απλά αρκούσε η παρατήρηση μιας υδροροής για αυτό. Για πεδία άλλα, θα μπορούσαμε άραγε να "κλείσουμε σύνορα, τα φυσικά και αυτά με τον ιδιωτικό τομέα" και να κάνουμε καινοτόμες εφευρέσεις ή επιστημονικές ανακαλύψεις, π.χ. σε κοινωνικά δίκτυα (complex networks) ή παραμορφωση υλικών επιβατικών αεροσκαφών, παρατηρώντας δεδομένα που μας παρήσχαν οι αντίστοιχοι κρατικοί οργανισμοί σε εθνικό ή ευρωπαϊκό/παγκόσμιο επίπεδο; θα αρκούσε να απευθυνθούμε σε ένα κρατικό Facebook ή στην εθνική μας NASA....Σε πολλά πεδία εφαρμοσμένης έρευνας, το 95% του μονοπατιού προς την ανακάλυψη/εφεύρεση είναι η πρόσβαση στο πρόβλημα. Το υπόλοιπο κομμάτι του μονοπατιού, η καλή ιδέα, είναι μόνο το 5%. Και χωρίς υποδομές ή δεδομένα, δεν υπάρχει πρόσβαση.