Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ' | 13 Ιουνίου 2017, 17:12

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Θέσεις της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών επί του σχεδίου νόμου «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα και άλλες διατάξεις» https://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2017/06/EEE_EX_511-13-06-2017_theseis-gia-th-diavouleysh-gia-ta-AEI-kai-thn-Ereyna.pdf Ρυθμίσεις για τους ΕΛΚΕ Οι Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας συστάθηκαν στα ΝΠΔΔ Ερευνητικά Κέντρα και στους Τεχνολογικούς φορείς της ΓΓΕΤ με τον ιδρυτικό Ν. 1514/1985, με σκοπό τη διάθεση και διαχείριση κονδυλίων που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή και προορίζονται για τη χρηματοδότηση ερευνητικών και τεχνολογικών προγραμμάτων και έργων, και απώτερο στόχο την ευελιξία στη διαχείριση και εκτέλεση των προγραμμάτων και έργων αυτών. Η διαφάνεια και η λογοδοσία στη διαχείριση των ερευνητικών προγραμμάτων και των ΕΛΚΕ συνολικά, διασφαλίζεται έως σήμερα μέσω ενός συστήματος πολυεπίπεδων, απαιτητικών ελέγχων. Συνεπώς, οι ΕΛΚΕ δημιουργήθηκαν για να διευκολύνουν την απορρόφηση πόρων από ευρωπαϊκές, διεθνείς και ιδιωτικές πηγές, ώστε να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, την απασχόληση και εκπαίδευση χιλιάδων νέων επιστημόνων και τελικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και τη βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική της. Με το Κεφάλαιο Η’ του σ/ν που αφορά στους ΕΛΚΕ των ΑΕΙ και των ΝΠΔΔ ΕΚ, αντί να επιλύονται κρίσιμα θέματα, με σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο ως προς τη διαχείριση των ερευνητικών, αναπτυξιακών και λοιπών κονδυλίων των ΕΚ, επιχειρείται η εφαρμογή του ισχύοντος γραφειοκρατικού και άκρως δυσλειτουργικού νομικού πλαισίου που αφορά στο Δημόσιο Λογιστικό (Ν. 4270/2014, Π.Δ. 80/2016, κ.ά.), τόσο στους ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ, όσο και στα ΝΠΙΔ ΕΚ της ΓΓΕΤ!! Δυστυχώς, για μία ακόμη φορά είναι έκδηλη η επιλογή των ατελέσφορων παρεμβάσεων της Πολιτείας στη διαχείριση των ερευνητικών έργων που όχι μόνο δεν ενισχύουν τη διαφάνεια και τους μηχανισμούς ελέγχου, αλλά αποθαρρύνουν και τους Ερευνητές από την ίδια τη διεκδίκηση και υλοποίηση των έργων. Στη σημερινή δυσμενή περίοδο που διανύει η χώρα μας, και ενώ μέχρι και το μνημόνιο καλεί την Ελληνική Κυβέρνηση για το αυταπόδεικτο, να επενδύσει δηλαδή στην Έρευνα και την Καινοτομία, οι νομοθετικές ρυθμίσεις του ΥΠΕΘ κινούνται για μια ακόμη φορά στην αντίθετη κατεύθυνση. Η Έρευνα, ως ένας εξαιρετικά δυναμικός και παραγωγικός τομέας κάθε ανεπτυγμένης κοινωνίας, θα έπρεπε και στην Ελλάδα να διέπεται από νομικό πλαίσιο που να ενισχύει την ευελιξία στη διαχείριση και αξιοποίηση των σχετικών πόρων και τη διαφάνεια και λογοδοσία μέσα από ελεγκτικούς μηχανισμούς (κατ’ αντιστοιχία με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς). Αντ’ αυτών, υπάγεται πλήρως στη δαιδαλώδη, γραφειοκρατική και εντέλει αναποτελεσματική πρακτική του στενού δημόσιου τομέα. Ειδικότερα: Οι ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ, αλλά και η οικονομική διαχείριση των ΝΠΙΔ ΕΚ, εντάσσονται εμβόλιμα και με απίστευτη προχειρότητα στις ρυθμίσεις για τους ΕΛΚΕ των ΑΕΙ (άρθρα 49-67), με την παράγραφο 11 του άρθρου 67 όπου περιγράφεται η κατ’ αναλογία εφαρμογή των προηγούμενων διατάξεων του Κεφ. Η’ και στα ΕΚ, με μια επιπόλαιη αντικατάσταση λέξεων-όρων που αφορούν στα όργανα διοίκησης. Γίνεται αμέσως σαφές ότι ουδόλως ελήφθησαν υπόψη οι διαφορές στο πρότυπο διοίκησης, στη δομή και λειτουργία των ΑΕΙ και των ΕΚ, καθώς και στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τα ΕΚ, με αποτέλεσμα η εφαρμογή των ρυθμίσεων των ΕΛΚΕ των ΑΕΙ στα ΕΚ να καθίσταται εν πολλοίς αδόκιμη και μη υλοποιήσιμη… Προτείνεται, για παράδειγμα (βάσει των παρ. 11β και 11γ του άρθρου 67), το ΔΣ του ΕΚ να εισηγείται στο ΔΣ του ΕΚ και ταυτόχρονα να αποφασίζει επί αυτών των εισηγήσεων… Να σημειώσουμε ότι μέχρι σήμερα οι εισηγήσεις πραγματοποιούνται από τον Προϊστάμενο του ΕΛΚΕ (αντίστοιχα η Επιτροπή Ερευνών στα ΑΕΙ), και στη συνέχεια το ΔΣ (αντίστοιχα η Σύγκλητος στα ΑΕΙ) αποφάσιζε σχετικά. Προκειμένου να αποφευχθεί η θεσμοθέτηση αυτής της ανεπίτρεπτης σύγκρουσης αρμοδιοτήτων, και στο πλαίσιο του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΕ&Ε) τον οποίο συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε, προτείνουμε ως ΕΕΕ τη θεσμοθέτηση Επιτροπής Ερευνών και στα ΕΚ, κατ’ αντιστοιχία με τα ΑΕΙ. Σύμφωνα με το άρθρο 57 παρ. 4β και 4γ: «Με απόφαση της Επιτροπής Ερευνών μεταφέρεται μέρος των ταμειακών τους διαθεσίμων από τα πιστωτικά ιδρύματα στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), σε λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης και η διαχείρισή τους ενεργείται από την ΤτΕ και τον ΟΔΔΗΧ…» και «Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ορίζεται η διαδικασία και οι σχετικές λεπτομέρειες για την ανά μήνα ή δεκαπενθήμερο μεταφορά χρηματικών διαθεσίμων από την Τράπεζα της Ελλάδας…». Επιπλέον, σύμφωνα με την παρ. 6α του ίδιου άρθρου, «Το ποσοστό των ετήσιων εσόδων των περιπτ. δ΄, ε΄, ζ΄, η΄ και θ΄ της παρ. 1 του άρθρου 49 που μεταβιβάζεται από τον Ε.Λ.Κ.Ε. στον τακτικό προϋπολογισμό του Α.Ε.Ι., ύστερα από εισήγηση της Επιτροπής Ερευνών και απόφαση της Συγκλήτου, δεν μπορεί να υπολείπεται του τριάντα τοις εκατό (30%) του συνόλου των εσόδων αυτών». Συνεπώς τα «ταμειακά διαθέσιμα» των ΕΚ, αλλά και των ΑΕΙ, θα μεταφέρονται στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) και τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) που θα τα διαχειρίζονται. Μέρος των ταμειακών αυτών υπολοίπων θα ζητείται κάθε μήνα ή δεκαπενθήμερο από τα Ιδρύματα και θα επιστρέφεται στα Ιδρύματα για να καλύπτονται οι ανάγκες πληρωμών των ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ, καθώς και των ΝΠΙΔ ΕΚ… Επί της ουσίας δηλαδή, τα κονδύλια που εισρέουν στα Κέντρα μέσω των ερευνητικών, αναπτυξιακών και λοιπών έργων, τα οποία διεκδικούν και αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν οι Ερευνητές, θα χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση του χρέους της χώρας, ενώ τα Κέντρα θα πρέπει να αιτιολογούν συνεχώς και εγγράφως ποια ποσά και για ποιο λόγο χρειάζεται να τους επιστραφούν ώστε να υλοποιηθούν τα έργα… Επιπλέον, τουλάχιστον το 30% των ετήσιων εσόδων των ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ και των αντίστοιχων λογιστηρίων στα ΝΠΙΔ ΕΚ θα μεταφέρεται στον τακτικό προϋπολογισμό των Κέντρων! Είναι γνωστό (τουλάχιστον στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘ) ότι τα ΕΚ λαμβάνουν από το κράτος επιχορήγηση η οποία καλύπτει μόνο τη μισθοδοσία του τακτικού τους προσωπικού (η εφαρμογή μάλιστα της σχετικής ρύθμισης του Ν. 4310/2014 υλοποιήθηκε στα ΝΠΙΔ μόλις το 2016), ενώ όλα τα λειτουργικά τους έξοδα καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από την παρακράτηση των προγραμμάτων. Η συγκεκριμένη ρύθμιση υποδηλώνει την πρόθεση του ΥΠΕΘ να αποποιηθεί των ευθυνών του για την πλήρη κάλυψη της μισθοδοσίας του τακτικού προσωπικού των ΕΚ από την επιχορήγηση (δηλαδή τον κρατικό προϋπολογισμό). Η θεσμική και μισθολογική απομείωση των Ερευνητών, που επιβλήθηκε με τη ψήφιση του νέου ειδικού μισθολογίου, δυστυχώς συνεχίζεται… Να σημειώσουμε ότι, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τη διαχείριση κονδυλίων έρευνας, η μεταφορά έστω και μέρους της παρακράτησης των ερευνητικών έργων στον τακτικό προϋπολογισμό των Κέντρων δεν μπορεί να είναι σύννομη. Όπως δεν μπορεί να είναι σύννομη η διαχείριση των ταμειακών υπολοίπων των ερευνητικών έργων από την ΤτΕ και τον ΟΔΔΗΧ και όχι από τους δικαιούχους των έργων. Επιπλέον, όλες τις παραπάνω ενέργειες, καθώς και πολλές άλλες γραφειοκρατικές που περιγράφονται ως υποχρεώσεις των ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ και των ενιαίων λογαριασμών των ΝΠΙΔ ΕΚ, π.χ., μηνιαίες δημοσιονομικές αναφορές (άρθρο 58), θα υλοποιούνται από προσωπικό (βάσει του άρθρου 62) που θα αμείβεται από τα ερευνητικά έργα, είτε με πρόσθετες αμοιβές (τακτικοί υπάλληλοι), είτε απευθείας (συμβασιούχοι εργασίας ΙΔΟΧ ή μίσθωσης έργου, οι οποίοι δηλαδή θα αμείβονται από τις άμεσες δαπάνες των έργων, κάτι απαγορευτικό για την πλειονότητα των έργων στα οποία τα συγκεκριμένα κόστη δεν αποτελούν επιλέξιμη άμεση δαπάνη). Η μισθοδοσία των συμβασιούχων εργασίας ΙΔΟΧ ή μίσθωσης έργου που θα εργάζονται στον ΕΛΚΕ δεν προβλέπεται να μπορεί να γίνει από την παρακράτηση των έργων (εκτός αν υπονοείται στο άρθρο 57…). Η δε μισθοδοσία του τακτικού προσωπικού των ΕΛΚΕ και των ενιαίων λογαριασμών των ΝΠΙΔ από τον τακτικό προϋπολογισμό των ΕΚ δεν διαφαίνεται πουθενά μέσα στο σ/ν, ωσάν το προσωπικό αυτό να καταργείται στο εξής..! Στο άρθρο 63, για τις μετακινήσεις προσωπικού, δεν καλύπτεται το θεσμικό κενό που αντιμετωπίζουν τα ΕΚ από 01/01/2016 κατ’ εφαρμογή του Ν. 4336/2015 και του Ν. 4386/2016, σύμφωνα με τον οποίο εξαιρούνται μεν από το νόμο οι μετακινήσεις του προσωπικού των ΕΚ που γίνονται στο πλαίσιο συγκεκριμένων κατηγοριών ερευνητικών προγραμμάτων, αλλά δεν υπάρχει ανάλογο θεσμοθετημένο πλαίσιο το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί για τις εξαιρέσεις αυτές. Γεγονός που η ΕΕΕ έχει γνωστοποιήσει εγκαίρως, ζητώντας ειδικότερα την άμεση νομοθετική του ρύθμιση, ώστε να αντιμετωπίζονται με ομοιόμορφο τρόπο οι μετακινήσεις μέσω των προγραμμάτων από όλα τα ΕΚ. Στο Κεφ. Η’ του υπό διαβούλευση σ/ν υπάρχουν πολλές ρυθμίσεις που πιστοποιούν ότι δεν έχει ληφθεί μέριμνα ώστε να αρθεί η διαφορετικότητα των θεσμικών πλαισίων ΑΕΙ και ΕΚ, η νομοθέτηση των οποίων θα δημιουργήσει πολλαπλές δυσλειτουργίες στα ΕΚ. Δυστυχώς όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη μεταβατικών ρυθμίσεων για τα χρονικά περιθώρια που αφορούν στην εφαρμογή των ρυθμίσεων για τους ΕΛΚΕ (όπως π.χ. η έκδοση ξεχωριστού ΑΦΜ για τους ΕΛΚΕ των ΕΚ, κ.ά.), προδιαγράφουν ότι ακόμη και εάν –σύμφωνα με τη στόχευση του ΥΠΕΘ– η διαχείριση κονδυλίων έρευνας καταστεί «νόμιμη», η πολυπλοκότητα της διαχείρισης αυτής θα την καταστήσει αδύνατη… Η ΕΕΕ ζητά την απόσυρση της παρ. 11 του άρθρου 67 και καλεί το ΥΠΕΘ να νομοθετήσει ρυθμίσεις για τα ΕΚ που θα είναι στην κατεύθυνση της εξαίρεσης της Έρευνας από δημοσιονομικές αγκυλώσεις και της ευελιξίας της διαχείρισης των κονδυλίων έρευνας, ώστε να αυξηθεί η απορρόφηση και αξιοποίηση των ερευνητικών πόρων. Η εξαιρετικά χρονοβόρα, περίπλοκη, γραφειοκρατική λειτουργία του Δημόσιου Λογιστικού, εφόσον εφαρμοστεί στους ΕΛΚΕ των ΑΕΙ και των ΕΚ όπως το νομοσχέδιο ορίζει, θα πλήξει ανεπανόρθωτα την ελληνική Έρευνα, έναν από τους λίγους παραγωγικούς, αναπτυξιακούς τομείς στους οποίους η χώρα παρουσιάζει ανοδικής πορείας επιδόσεις, ακόμη και μέσα στην περίοδο της κρίσης (βλ., π.χ., την τελευταία μελέτη του ΕΚΤ για την αύξηση της διεθνούς απήχησης των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων στο http://kainotomia.ekt.gr/issue/2017/106/#14) και παρά τη συνεχιζόμενη, κατά τα τελευταία χρόνια, υποχρηματοδότηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και της Έρευνας.