Αρχική «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα και άλλες διατάξεις»Άρθρο 46 – Ενιαίος και αδιάσπαστος τίτλος σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου και επαγγελματική κατοχύρωση αποφοίτωνΣχόλιο του χρήστη Ioannis Konastantopoulos | 13 Ιουνίου 2017, 23:25
Τα ζητήματα που δημιουργεί το συγκεκριμένο άρθρο είναι τόσα πολλά, που είναι αδύνατον να διατυπωθούν σύντομες προτάσεις. Γι' αυτό αναγκαστικά πρέπει να προηγηθεί μία σχετική τοποθέτηση. ΠΕΝΤΑΕΤΗ ΠΤΥΧΙΑ Το πρόβλημα δεν είναι η αμφισβήτηση των σπουδών που παρέχουν τα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Κανένας δεν αμφισβητεί τα Πανεπιστημιακά τμήματα και τη ποιότητα των πτυχιούχων τους. Ομοίως και στο εξωτερικό, οι πτυχιούχοι των Ελληνικών Πανεπιστημίων, εκτιμώνται και είναι αποδεκτοί για το επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν αποκτήσει. Παράλληλα όμως ομοίως, στο εξωτερικό, οι πτυχιούχοι των Τεχνολογικών Τμήμάτων των ΑΕΙ, είναι αποδεκτοί και εκτιμώνται για το επίπεδο σπουδών τους. Στην Ελλάδα όμως δεν εκτιμώνται όπως πρέπει ή τουλάχιστον όπως θα έπρεπε να πηγάζει από την βασική νομοθεσία που ισχύει για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Αρα το πρόβλημα δεν είναι η αναγνώριση των πενταετών πανεπιστημιακών πτυχίων ή κάποιων εξ αυτών, ως επιπέδου μεταπτυχιακού αλλά η αναγνώριση των πτυχίων που παρέχει ο τεχνολογικός τομέας, και ιδιαίτερα ορισμένων ειδικοτήτων. Άλλωστε, τα κριτήρια που περιγράφει το άρθρο 46, τα οποία "δικαιολογούν" αυτή την αναγνώριση, είναι κενά περιεχομένου. Δηλαδή, οι άλλες πανεπιστημιακές σχολές, τετραετούς φοίτησης, δεν έχουν ως προϋπόθεση την εκπόνηση διπλωματικής εργασίας ερευνητικού χαρακτήρα, ή δεν παρέχουν μαθήματα προχωρημένου επιπέδου σε τομείς της επιστήμης που πραγματεύονται ? Το ίδιο δεν ισχύει και για τις σπουδές σε Τεχνολογικά Τμήματα ? (βλ. πιο κάτω). Αν τα πενταετή πτυχία λοιπόν, είναι επιπέδου μεταπτυχιακού τίτλου, τότε πρέπει τα ανάλογα πανεπιστημιακά τμήματα, να καθορίσουν ποιός είναι ο βασικός και αναγκαίος χρόνος σπουδών στην βασική επιστήμη και όχι ο εκτεταμένος χρόνος σπουδών σε αυτή. Υπο αυτή την έννοια, οι σπουδές των τετραετών τεχνολογικών τμημάτων, καλύπτουν την αντίστοιχη επιστήμη και τεχνολογια αυτής με την ιδιαίτερο χαρακτήρα των σπουδών. Όμως ένας πτυχιούχος τεχνολογικού τομέα, με διετές ΜΔΕ, πρέπει να έχει επαυξημένα επαγγελματικά δικαιώματα από έναν απλό πτυχιούχο αντίστοιχου πενταετούς τμήματος ? Ο ένας θα έχει συνολικά έξι έτη σπουδών και ο άλλος πέντε. Το μεταπτυχιακό επίπεδο σπουδών είναι επίπεδο σπουδών "μετά το πτυχίο". Διαφορετικά, με την αναγνώριση των πενταετών πτυχίων, δημιουργείται μία κατηγορία "υπερ-πτυχιούχων", που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Άλλωστε, ο δημόσιος τομέας είναι γεμάτος από πτυχιούχους πενταετών τμημάτων, που δεν έχουν παρακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές, και τώρα θα αποκτήσουν "αναγνώριση" σπουδών "μεταπτυχιακού επιπέδου" (!!) , χωρίς όμως να διαθέτουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις που δίνει ένας μεταπτυχιακός τίτλος, δηλαδή, διακριτή επιπλέον ειδικότητα επάνω στην επιστήμη και γνώση ερευνητικής διαδικασίας. Πιθανόν η ψήφιση του άρθρου αυτού να δημιουργήσει αξιώσεις για "επίδομα μεταπτυχιακού" στον δημόσιο τομέα, όπως και να επιφέρει ανακατατάξεις υποψηφίων για θέσεις ευθύνης, και μάλιστα σε βάρος κατόχων μεταπτυχιακών τίτλων. Διερρωτόμαστε επίσης, αν τελικά αναγνωρισθούν τα πενταετή πτυχία, γιατί να μην ζητήσουν και άλλες σχολές του πανεπιστημιακού και τεχνολογικού τομέα, να επεκτείνουν το πιεσμένο πρόγραμμα σπουδών που παρέχουν σε πέντε έτη ? Νομίζουμε ότι είναι πιο λογικό και ορθό, το διακριτό σημείο, να επικεντρωθεί στις διδακτικές μονάδες ή τα ECTS που παρέχει το πρόγραμμα σπουδών και να μην γίνει αυτή η αυτόματη αναγνώριση. Έτσι, ούτε συνθήκες αδικίας θα προκύψουν για τις άλλες πανεπιστημιακές και τεχνολογικές σχολές, αλλά και θα αποφευχθούν προβλήματα που διαφαίνεται αθροιστικά ότι θα προκύψουν. Αν τα πενταετή τμήματα γεωπόνων και μηχανικών, θεωρούν ότι το πτυχίο που παρέχουν είναι επιπέδου μονοετούς μεταπτυχιακού (δηλαδή στις σχολές αυτές δεν υπάρχει πτυχιακή εργασία αλλά διπλωματική εργασία επιπέδου ΜΔΕ), τότε σημαίνει ότι οι συγκεκριμένες σχολές έχουν επεκτείνει το βασικό πρόγραμμα σπουδών που είναι απαραίτητο για την ολοκληρωμένη εκπαίδευση ενός γεωπόνου ή μηχανικού σε επίπεδο BSc? Από αυτή τη σκέψη προκύπτουν πολλά άλλα ερωτηματικά και συμπεράσματα που αφορούν τα αντίστοιχα τεχνολογικά τμήματα. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Δεν πρέπει να διαφύγει από την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου, ότι το πρόβλημα των Επαγγελματικών Δικαιωμάτων ή δεξιοτήτων όπως τελευταία διατυπώθηκε από τον Υπουργό, δεν αφορά μόνο τις ειδικότητες μηχανικών του τεχνολογικού τομέα, αλλά αφορά ομοίως στο ίδιο επίπεδο σημαντικότητας, και τις ειδικότητες γεωτεχνικών του τεχνολογικού τομέα των ΑΕΙ, δηλαδή πτυχιούχων των τμημάτων γεωπονίας και δασοπονίας. Διότι, μπορεί να έχουν ψηφισθεί Π.Δ. που να περιγράφουν επαγγελματικά δικαιώματα, αλλά αυτά δεν εφαρμόζονται από τα παραγωγικά υπουργεία, δηλαδή το αγροτικής ανάπτυξης, ή εφαρμόζονται ανάλογα με την "άποψη" του εκάστοτε υπουργού ή της "υπηρεσίας". Άρα η ανάλογη παράγραφος για το καθορισμό επιτροπής στο ΤΕΕ με συναρμόδιους φορείς, για την εξέταση των επαγγελματικών προσόντων των πτυχιούχων μηχανικών, είναι προβληματικό και ξεχνάει ένα τεράστιο κομμάτι του προβλήματος. Πρέπει κάτι ανάλογο να προβλεφθεί και για τις ειδικότητες γεωτεχνικών τεχνολογικού τομέα. Εάν η Πολιτεία θέλει να αντιμετωπίσει το ζήτημα δίκαια και ισότιμα, όπως αρμόζει για πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης. Από την άλλη, είναι αδιανόητο, επί χρόνια, διαφορετικές κυβερνήσεις, να εξελίσσουν έναν διάλογο για τα επαγγελματικά δικαιώματα συγκεκριμένων πτυχιούχων τεχνολογικού τομέα, ιδιαίτερα μηχανικών και γεωτεχνικών (είναι γνωστές οι αποτυχίες της εποχής Πανάρετου, όπως και το πέταγμα στα καλάθια αχρήστων των επιμελητηρίων ΤΕΕ και ΓΕΩΤΕΕ, αποφάσεων του ΣΑΤΕ), και να μην καλούν επισήμως τις Επαγγελματικές και Επιστημονικές Ενώσεις των αντίστοιχων πτυχιούχων τεχνολογικού τομέα, να διατυπώσουν και να αιτιολογήσουν την θέση τους για το πρόβλημα. Αναφέρομαι στην ΕΕΤΕΜ (μηχανικοί τεχνολογικού τομέα) και την ΠΕΠΤεΓ (γεωτεχνικοί τεχνολογικού τομέα). Είναι απαράδεκτο ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας, ή Υπουργός παραγωγικού υπουργείου, να ανοίγει διάλογο για τα επαγγελματικά δικαιώματα και δεξιότητες πτυχιούχων του τεχνολογικού τομέα, έχοντας ως μοναδικούς συνομιλητές, τα επιστημονικά επιμελητήρια, τα οποία, πέραν του θεσμικού τους ρόλου, ουσιαστικά, έχουν μετατραπεί στην πράξη, εκπρόσωποι των επαγγελματικών δικαιωμάτων πτυχιούχων ελαχίστων και συγκεκριμένων πανεπιστημιακών τμημάτων που είναι μέλη τους. Με βάση την "άποψη" που έχουν αυτά τα επιμελητήρια και οι αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές, είναι δυνατόν να υπάρξει αντικειμενική λύση σε μία συζήτηση για τα επαγγελματικά δικαιώματα πτυχιούχων σχολών του τεχνολογικού τομέα, όταν μάλιστα οι πρώτοι (επιμελητήρια) "βλέπουν" τους δεύτερους (πτυχιούχους συγκεκριμένων τεχνολογικών τμημάτων) ως επαγγελματικούς ανταγωνιστές ? Άρα, πρέπει στον επίσημο διάλογο για τα επαγγελματικά δικαιώματα να κληθούν και οι αντίστοιχοι Φορείς πτυχιούχων του τεχνολογικού τομέα. Τέλος, εδώ βρίσκεται και το μεγάλο λάθος των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, που δεν έχουν ομοιογενώς την επικοινωνία και συνεργασία που πρέπει, με τις Επαγγελματικές και Επιστημονικές Ενώσεις των αποφοίτων τους, για τα θέματα που τους απασχολούν ως προς την καθημερινή πρακτική στην άσκηση του επαγγέλματος. Κάτι αντίστοιχο δεν ισχύει για τους αποφοίτους πανεπιστημιακού τομέα, γιατί π.χ. τα επιμελητήρια, έχουν στενότατη θεσμική συνεργασία με τις σχολές προέλευσης των μελών τους. Αυτό το πρόβλημα μπορεί να το λύσει το Υπουργείο Παιδείας, δημιουργώντας μαζί με τα συναρμοδια υπουργεία, για τους Φορείς Πτυχιούχων Τεχνολογικού Τομέα, ειδικά ειδικοτήτων μηχανικών και γεωτεχνικών, θεσμικό χώρο στον διάλογο για τα επαγγελματικά δικαιώματα και την ρύθμιση τους στην καθημερινή επαγγελματική πρακτική. ΑΝ ΔΕΝ ΛΥΘΕΙ το πρόβλημα με την πρόσβαση σε ελεύθερο επάγγελμα, για τους πτυχιούχους γεωτεχνικούς και μηχανικούς του τεχνολογικού τομέα, τότε θα συνεχίζουν να διαιωνίζονται φαινόμενα απαξίωσης του ανώτατου τεχνολογικού τομέα, όπως πτυχιούχοι τεχνολογικού τομέα, να συνεχίζουν τις σπουδές τους σε αντίστοιχα πανεπιστημιακά τμήματα, προκειμένου να αποφύγουν οριστικά τα προβλήματα και τα εμπόδια που προκαλούν τα επιμελητήρια, τα παραγωγικά υπουργεία και τα κενά της νομοθεσίας. Κάτι τέτοιο όμως, πετάει στα σκουπίδια τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που έχουν δαπανηθεί διαχρονικά από τους φορολογούμενους, για την λειτουργία και ανάπτυξη των τεχνολογικών ιδρυμάτων και την εκπαίδευση των φοιτητών. Τα ΤΕΙ δεν υπάρχουν για να έχουν δουλειά ή να κάνουν καρριέρα οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων ή οι δικοικητικοί υπάλληλοι. Υπάρχουν για να παράγουν χρήσιμους τεχνικούς επιστήμονες, για την παραγωγή, την κοινωνία, την επιστήμη και την τεχνολογία. Αν δεν εκπληρώνεται αυτός ο στόχος, τότε έχουν μισό ρόλο ή δεν έχουν ρόλο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το Υπουργείο πρέπει να επικεντρωθεί στην ουσία και την πράξη και όχι σε κινήσεις κενές περιεχομένου που θα δημιουργήσουν νεά προβλήματα, όπως είναι η αναγνώριση των πενταετών πτυχίων σε επίπεδο μεταπτυχιακού. Και καθώς τα Τεχνολογικά Ιδρύματα έχουν αποδείξει διαχρονικά ότι είναι Ανώτατα Ιδρύματα, πρέπει αυτός ο χαρακτήρας να περάσει εμπράκτως στους αποφοίτους. Ιδιαίτερα για τις ειδικότητες γεωτεχνικών και μηχανικών, η Ελληνική Πολιτεία, οφείλει, να προστατεύσει τους τίτλους σπουδών, να προχωρήσει σε διάλογο μαζί και με τις Ενώσεις Αποφοίτων (ΠΕΠΤεΓ και ΕΕΤΕΜ), να δώσει θεσμικό ρόλο στις Ενώσεις Αποφοίτων, και να λύσει το πρόβλημα των επαγγελματικών με δίκαιο και αυτονόητο τρόπο. Αυτό το νομοσχέδιο είναι μία ευκαιρία. Κανένας δεν αμφισβητεί τις σπουδές στα πανεπιστημιακά τμήματα, πρέπει όμως να σταματήσει και η αμφισβήτηση των σπουδών στα τεχνολογικά τμήματα, ειδικά όσον αφορά τα τμήματα γεωτεχνικών και μηχανικών του τεχνολογικού τομέα.