Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ' | 3 Ιανουαρίου 2018, 17:19

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Άρθρο 11: Οικονομικά των Ερευνητικών Κέντρων και των ΕΛΚΕ των ΑΕΙ Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις: Οι Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) συστάθηκαν στα ΝΠΔΔ Ερευνητικά Κέντρα και στους Τεχνολογικούς φορείς της ΓΓΕΤ με τον ιδρυτικό Ν. 1514/1985, με σκοπό τη διάθεση και διαχείριση κονδυλίων που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή και προορίζονται για τη χρηματοδότηση ερευνητικών και τεχνολογικών προγραμμάτων και έργων, και με απώτερο στόχο την ευελιξία στη διαχείριση και εκτέλεση των προγραμμάτων και έργων αυτών. Η διαφάνεια και η λογοδοσία στη διαχείριση των ερευνητικών προγραμμάτων και των ΕΛΚΕ, συνολικά, διασφαλίζεται έως σήμερα μέσω ενός συστήματος πολυεπίπεδων, απαιτητικών ελέγχων. Συνεπώς είναι αυτονόητο ότι, η Πολιτεία αναγνωρίζοντας τις ποικιλόμορφες ιδιαιτερότητες της Έρευνας ίδρυσε τους ΕΛΚΕ ώστε να διευκολυνθεί η απορρόφηση πόρων από ευρωπαϊκές, διεθνείς και ιδιωτικές πηγές, ώστε να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, την απασχόληση και εκπαίδευση χιλιάδων νέων επιστημόνων και τελικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και τη βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική της. Όπως είχαμε τονίσει και κατά την ψήφιση των ρυθμίσεων που αφορούν στους ΕΛΚΕ των ΑΕΙ και των ΝΠΔΔ ΕΚ (Ν.4485/2017), αντί να επιλύονται κρίσιμα θέματα, με σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο ως προς τη διαχείριση των ερευνητικών, αναπτυξιακών και λοιπών κονδυλίων των ΕΚ, εφαρμόζεται το γραφειοκρατικό και άκρως δυσλειτουργικό νομικό πλαίσιο που αφορά στο Δημόσιο Λογιστικό (Ν. 4270/2014, Π.Δ. 80/2016, κ.ά.), τόσο στους ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ, όσο και στα ΝΠΙΔ ΕΚ της ΓΓΕΤ!! Δυστυχώς, για μία ακόμη φορά είναι έκδηλο ότι η Πολιτεία επιλέγει ατελέσφορες παρεμβάσεις στη διαχείριση των ερευνητικών έργων, που όχι μόνο δεν ενισχύουν τη διαφάνεια και τους μηχανισμούς ελέγχου, αλλά και αποθαρρύνουν τους Ερευνητές από την ίδια τη διεκδίκηση και υλοποίηση των έργων. Στη σημερινή δυσμενή περίοδο που διανύει η χώρα μας, και ενώ μέχρι και το μνημόνιο καλεί την Ελληνική Κυβέρνηση να κάνει το αυταπόδεικτο, να επενδύσει δηλαδή στην Έρευνα και την Καινοτομία, οι νομοθετικές ρυθμίσεις του ΥΠΠΕΘ κινούνται για μια ακόμη φορά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η Έρευνα, ως ένας εξαιρετικά δυναμικός και παραγωγικός τομέας κάθε ανεπτυγμένης κοινωνίας, θα έπρεπε και στην Ελλάδα να διέπεται από νομικό πλαίσιο που να διευκολύνει την ευελιξία στη διαχείριση και αξιοποίηση των σχετικών πόρων και να ενισχύει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία μέσα από ελεγκτικούς μηχανισμούς (κατ’ αντιστοιχία με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς). Αντ’ αυτών, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις η Έρευνα υφίσταται ασφυκτικά τη δαιδαλώδη, γραφειοκρατική και εντέλει αναποτελεσματική πρακτική του στενού δημόσιου τομέα. Ειδικότερα: Οι ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ, αλλά και η οικονομική διαχείριση των ΝΠΙΔ ΕΚ, εντάχθηκαν εμβόλιμα και με απίστευτη προχειρότητα στον Ν. 4485/2017 στις ρυθμίσεις για τους ΕΛΚΕ των ΑΕΙ (άρθρα 49-67), με την παράγραφο 11 του άρθρου 67 όπου περιγράφεται η κατ’ αναλογία εφαρμογή των προηγούμενων διατάξεων του Κεφ. Η’ και στα ΕΚ, με μια επιπόλαιη αντικατάσταση λέξεων-όρων που αφορούν στα όργανα διοίκησης. Γίνεται αμέσως σαφές ότι ουδόλως ελήφθησαν υπόψη οι διαφορές στο πρότυπο διοίκησης, στη δομή και λειτουργία των ΑΕΙ και των ΕΚ, καθώς και στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τα ΕΚ, με αποτέλεσμα η εφαρμογή των ρυθμίσεων των ΕΛΚΕ των ΑΕΙ στα ΕΚ να καθίσταται εν πολλοίς αδόκιμη και μη υλοποιήσιμη. Επιπλέον, στον ίδιο νόμο προβλέπεται ότι τα «ταμειακά διαθέσιμα» των ΕΚ, αλλά και των ΑΕΙ, θα μεταφέρονται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) και τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), που θα τα διαχειρίζονται. Τα Ιδρύματα θα πρέπει συνεπώς να ζητούν κάθε μήνα ή δεκαπενθήμερο μέρος των ταμειακών αυτών υπολοίπων, προκειμένου να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες πληρωμών των ΕΛΚΕ των ΝΠΔΔ ΕΚ, καθώς και των ΝΠΙΔ ΕΚ… Επί της ουσίας, δηλαδή, τα κονδύλια που εισρέουν στα Κέντρα μέσω των ερευνητικών, αναπτυξιακών και λοιπών έργων, τα οποία διεκδικούν ανταγωνιστικά και αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν οι Ερευνητές, θα χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση του χρέους της χώρας, ενώ τα Κέντρα θα πρέπει να αιτιολογούν συνεχώς και εγγράφως ποια ποσά και για ποιο λόγο χρειάζεται να τους επιστραφούν ώστε να υλοποιηθούν τα έργα… Να σημειώσουμε ότι, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τη διαχείριση κονδυλίων έρευνας, η μεταφορά έστω και μέρους της παρακράτησης των ερευνητικών έργων στον τακτικό προϋπολογισμό των Κέντρων δεν μπορεί να είναι σύννομη. Όπως δεν μπορεί να είναι σύννομη η διαχείριση των ταμειακών υπολοίπων των ερευνητικών έργων από την ΤτΕ και τον ΟΔΔΗΧ και όχι από τους δικαιούχους των έργων. Επιπλέον, είχαμε εγκαίρως προειδοποιήσει ότι όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη μεταβατικών ρυθμίσεων για τα χρονικά περιθώρια που αφορούν στην εφαρμογή των ρυθμίσεων για τους ΕΛΚΕ, προδιαγράφουν ότι ακόμη και εάν –σύμφωνα με τη στόχευση του ΥΠΠΕΘ– η διαχείριση κονδυλίων έρευνας καταστεί «νόμιμη», η πολυπλοκότητα της διαχείρισης αυτής θα την καταστήσει αδύνατη… Δυστυχώς επαληθευτήκαμε, όπως φαίνεται από την προτεινόμενη παράταση εφαρμογής του άρθρου 62 του Ν4485/2017 μόνο για 6 μήνες (1/6/2018). Γεγονός που δεν μπορεί από μόνο του να προσφέρει ούτε μια μικρή «ανάσα» στην ασφυκτική κατάσταση που έχουν δημιουργήσει οι ρυθμίσεις στη διαχείριση των έργων, από τη στιγμή που η εφαρμογή των άρθρων 57, 58, 59 ορίζεται από 1/1/2018. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στο παρόν σ/ν αντί να προσπαθούν να άρουν το διαφαινόμενο αδιέξοδο από την εφαρμογή του Ν. 4485/2017 επιχειρούν να δυσχεράνουν περαιτέρω τη διαχείριση των ερευνητικών έργων νομοθετώντας ακόμη και για την αναλυτική κατανομή ανά δαπάνη χωριστά στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (παρ. 2 και 3 του άρθρου 11) έναντι της κατηγορίας δαπάνης που προέβλεπε μέχρι σήμερα ο Ν. 4485/2017!!! Θα πρέπει δηλαδή ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του εγκεκριμένου χρηματοδοτούμενου έργου, του οποίου ο συνολικός προϋπολογισμός έχει εγκριθεί εξαρχής από τον φορέα χρηματοδότησης έργου να υποβάλλει εκ νέου ετήσιο προϋπολογισμό προς τον ΕΛΚΕ όχι απλώς ανά κατηγορία δαπανών αλλά ανά δαπάνη δηλ. ανά παραγγελία!!! Για όλους τους παραπάνω λόγους, ως ΕΕΕ, συνεχίζουμε να ζητούμε την κατάργηση της παρ. 11 του άρθρου 67 και καλούμε το ΥΠΠΕΘ, μετά από συζήτηση και συνεργασία με τα Ερευνητικά Κέντρα, να νομοθετήσει ρυθμίσεις για τα ΕΚ που θα εξαιρούν την Έρευνα από δημοσιονομικές αγκυλώσεις και θα διευκολύνουν την ευελιξία στη διαχείριση των κονδυλίων έρευνας, ώστε να αυξηθεί η απορρόφηση και η αξιοποίηση των ερευνητικών πόρων. Η εξαιρετικά χρονοβόρα, περίπλοκη, γραφειοκρατική λειτουργία του Δημόσιου Λογιστικού, πλήττει ανεπανόρθωτα την ελληνική Έρευνα, έναν από τους λίγους παραγωγικούς, αναπτυξιακούς τομείς στους οποίους η χώρα παρουσιάζει θετικές και ανοδικές επιδόσεις, ακόμη και μέσα στην περίοδο της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και παρά τη συνεχιζόμενη, κατά τα τελευταία χρόνια, υποχρηματοδότηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και της Έρευνας.