Αρχική Εθνική Στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση1. Νέα ταυτότητα με νέα ηγεσία και ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ. Νέα σχέση εμπιστοσύνης με την πολιτεία και την κοινωνία, με λογοδοσία και ευθύνηΣχόλιο του χρήστη Νικόλας Δουκέλλης | 30 Νοεμβρίου 2010, 21:15
Μία από τις σημαντικότερες εκφάνσεις της δημόσιας δωρεάν παιδείας αποτελούν οι παροχές στους φοιτητές. Το κείμενο της διαβούλευσης αναφέρεται ακροθιγώς στο συγκεκριμένο ζήτημα και μάλλον το περιπλέκει παρά το διασαφηνίζει. Ως φοιτητής, ήδη από πέρσυ την άνοιξη, έχω ακούσει πολλές απόψεις συναδέλφων μου για το ζήτημα, όλες όμως ήταν προϊόντα εικασιών και όχι σκέψης πάνω σε συγκεκριμένες προτάσεις. Για αυτό τον λόγο αποφάσισα να καταθέσω ορισμένες σκέψεις - προτάσεις για την ορθολογική διαχείριση των πόρων του Πανεπιστημίου σχετικά με το αυτό το θέμα. Κατ᾽αρχἀς πρέπει το νομοσχέδιο αυτό να επιβεβαιώνει τον δημόσιο χαρακτήρα του Πανεπιστημίου και να μην οδηγεί στην απαξίωση του θεσμού, η οποία θα οδήγησει στην στροφή των μαθητών στα ιδιωτικά ΚΕΣ. Αφού λοιπόν διασφαλιστεί ο δημόσιος χαρακτήρας της ανώτατης εκπαίδευσης, τότε είναι δυνατόν τα ιδρύματα να συνάψουν διοικητικές συμβάσεις με ιδιώτες για την εξασφάλιση των παροχών. Το κέρδος των ιδιωτών δεν πρέπει να προέρχεται απευθείας από τους φοιτητές, αλλά μέσω του ιδρύματος, από την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων που το ίδιο θα τους παρέχει. Οι βασικές παροχές στους φοιτητές συνοψίζονται στην σίτιση, στην στέγαση, στην μεταφορά και στις υποτροφίες - διευκόλυνση σε δανειοδοτήσεις. Η σίτιση και η στέγαση μπορούν να αντιμετωπιστούν ως εννιαίο σύνολο. Η αξιοκρατία και τα αντικειμενικά κριτήρια οφείλουν να αποτελέσουν βασικο άξονα στη διαδικασία επιλογής. Για αυτό το λόγο προτείνω την δημιουργία ενός αυτοματοποιημένου συστήματος στο οποίο θα εισάγονται οι αιτήσεις των ενδιαφερομένων για στεγαση - σίτιση και του οποίου οι επιλογές θα είναι τελεσίδικες. Αν μη τι άλλο, η αξιολόγηση του εισοδήματος της οικογένειας που αιτείται πρέπει να είναι καθοριστική. Η σίτιση των μη οικοτρόφων φοιτητών αποτελεί άλλο ακόμη ακανθώδες ζήτημα. Ομολογώ πως δεν γνωρίζω ακριβώς τί συμβαίνει σε όλα τα πανεπιστήμια της Ελλάδας, αλλά για το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο στην Κομοτηνή γνωρίζω πως όλοι δικαιούνται δωρεάν φαγητό. Κάτι τέτοιο με βρίσκει αντίθετο. Καλό θα ήταν να νομοθετηθούν συγκεκριμένα οικονομικά πλαίσια τα οποία θα αντιστοιχούν σε διαβαθμίσεις στις τιμές των λεσχών. Έτσι, για παράδειγμα, οικογένειες των οποίων το εισόδημα δε θα ξεπερνα τα 24.000Ε το χρόνο θα δικαιούνται δωρεάν φαγητό. Από 24.000Ε έως 39.000Ε θα πληρώνουν κάποιο συμβολικό ποσό της τάξης των 2-3Ε και από εκεί και πέρα θα πλρώνουν κανονικά την μερίδα που καταναλώνουν. Κατ᾽αυτό τον τρόπο υπηρετείται τόσο η κοινωνική δικαιοσύνη, όσο και ο βασικότερος σκοπός του κράτους παροχών, ο αναδασμός του πλούτου. Σε ό,τι αφορά τα έξοδα μεταφοράς των φοιτητών από και προς τη σχολή στις πόλεις που τα πανεπιστήμια βρίσκονται εκτός πόλης αυτή πρέπει sine qua non να καταστεί ή να παραμείνει δωρεάν. Δημόσια δωρεάν παιδεία σημαίνει και πρόσβαση σε αυτή, η οποία καθίσταται δυσχερής εάν είναι επί πληρωμή. Δωρεάν θα πρέπει να παραμείνει επίσης η χορήγηση συγγραμάτων. Το κόστος τους, ειδικά σε ορισμένες σχολές, είναι μεγάλο και συχνά δυσβάσταχτο για την πλειοψηφία των οικογενειών. Τόσο η μεταφορά όσο και τα συγγράματα πρέπει να παραμείνουν δωρεαν για όλους διότι μία κοινωνία, και κατ᾽επέκταση το κράτος που αποτελεί τη συστηματοποιημένη εκδήλωσή της, οφείλει να παρέχει στα νέα μέλη της μία κοινή αφετηρία και όλα εκείνα τα μέσα τα οποία θα χρησιμοποιήσουν για να αναπτυχθούν, το καθένα χάρη στις βιολογικές και πνευματικές του δυνατότητες, όπως έγραφε ο Τζον Ρόουλς. Τα μέσα αυτά, εν προκειμένω, είναι τα βιβλία και η πρόσβαση σε άριστης ποιότητας διαλέξεις. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ εν γένει τη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων. Φρονώ πως χρηστή αξιοποίηση της περιουσίας του ελληνικού δημοσίου είναι η προικοδότηση των ιδρυμάτων με ακίνητη, κυρίως, περιουσία την οποία θα εκμεταλλεύονται και θα καλύπτουν δι᾽αυτής ένα μέρος των οικονομικών τους αναγκών, πράγμα που, σε συνδιασμό με το αφορολόγητο των δωρεών, θα μειώσει τις ανάγκες των ιδρυμάτων σε κρατικές επιχορηγήσεις. Η αξιοποίηση της περιουσίας αποτελεί πάγιο αίτημα όλων των πολτικών παρατάξεων και μάλλον θα αποτελέσει κοινό σημείο για την επίτευξη της πολυπόθητης συναίνεσης. Γνωρίζω πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί άμεσα ωστόσο η δημιουργία κτηματολογίου για την ανώτατη εκπαίδευση θα συνδράμει δραστικά. Όχι απλώς θα καταστήσει ευκολότερη την διαχείρηση του συνόλου της περιουσίας, αλλά οι φορείς του ιδρύματος θα μπορέσουν να προσαρμόσουν την ήδη υπάρχουσα στις ανάγκες τους.