Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας' | 1 Οκτωβρίου 2018, 15:41

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Τοποθέτηση και Προτάσεις των μελών ΔΕΠ του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας επί του νομοσχεδίου «Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παλλημνιακό Ταμείο και άλλες διατάξεις» Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με ομόφωνη απόφασή τους, καταγράφουν μία σειρά από σοβαρές επιφυλάξεις για το εν εξελίξει εγχείρημα της συγχώνευσης του ΠΘ με τα ΤΕΙ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας και διατυπώνουν προτάσεις/άξονες για την βελτίωσή του. Ειδικότερα, - επισημαίνουμε την ουσιαστική υποβάθμιση της εφαρμοσμένης τεχνολογικής εκπαίδευσης με τον περιορισμό της σε διετή προγράμματα σπουδών (σύμφωνα με παλαιότερες εκδόσεις του νομοσχεδίου) ή με την αντικατάστασή της από τετραετή ή πενταετή προγράμματα σπουδών πανεπιστημιακής πλέον εκπαίδευσης, - παρατηρούμε σημαντικές αδυναμίες για τα υπό ίδρυση νέα πανεπιστημιακά Τμήματα όσον αφορά στο πλήθος και την βιωσιμότητά τους, στην ευρύτητα ή/και αλληλοεπικάλυψη των γνωστικών τους αντικειμένων, καθώς και στην αρνητική τους συνεισφορά στον ήδη ακαδημαϊκά απαράδεκτο χωρικό διασκορπισμό του ΠΘ, - καταθέτουμε τρεις συγκεκριμένες προτάσεις/άξονες για την βελτίωση του εγχειρήματος του Υπουργείου Παιδείας και υπενθυμίζουμε την ακαδημαϊκά δόκιμη διαδικασία σχεδιασμού νέων Τμημάτων. 1. Ρόλος και σημασία της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Στην μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομία και στην ανάπτυξη της χώρας, και η αποστολή και ο ρόλος τους είναι διακριτός από αυτόν των πανεπιστημίων. Ενδεικτικά στοιχεία του πλήθους των δημοσίων ιδρυμάτων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί. Κράτος Πληθυσμός (εκ.) ΑΕΠ (δισ. €) Πανεπιστήμια Τ.Ε.Ι. Αυστρία 8,69 349 34 21 Βέλγιο 11,31 422 11 32 Γερμανία 18 3134 106 246 Δανία 5,71 277 8 8 Ελλάδα 10,78 176 23 14 Ιρλανδία 4,72 266 7 14 Πορτογαλία 10,34 185 13 15 Ολλανδία 16,98 697 18 40 Στην Ελλάδα, εδώ και πολλά έτη παρατηρείται μια συνεχής διολίσθηση της αποστολής και των προγραμμάτων σπουδών των ΤΕΙ προς αυτά των πανεπιστημίων. Η τάση αυτή έχει εντοπισθεί ως προβληματική από τις πρόσφατες εκθέσεις του ΟΑΣΑ (2011, 2017) για την τριτοβάθμια εκπαίδευση οι οποίες επισημαίνουν ότι τα ΤΕΙ έχουν αποτύχει να αποκτήσουν διακριτή αποστολή με επαρκή εστίαση στην αγορά εργασίας. Η πρόταση του ΟΑΣΑ, την οποία συμμεριζόμαστε, είναι ότι θα έπρεπε: α) τα ΤΕΙ να επιστρέψουν στην αρχική αποστολή παροχής δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, β) ο αριθμός εισακτέων στη τριτοβάθμια εκπαίδευση να περιοριστεί σε αριθμό συγκρίσιμο με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, αυξάνοντας παράλληλα το ποσοστό εισαγωγής στα ΤΕΙ σε σχέση με τα πανεπιστήμια, γ) να συσταθούν μηχανισμοί κινήτρων που αποθαρρύνουν την διολίσθηση της ακαδημαϊκής αποστολής και στόχων σε ιδρύματα με επαγγελματικό προσανατολισμό όπως τα ΤΕΙ. Πιστεύουμε ότι ο ρόλος των ΤΕΙ στο πλαίσιο της αρχικής τους αποστολής είναι σημαντικός για την ελληνική οικονομία. Για το λόγο αυτό τα ΤΕΙ πρέπει να διατηρηθούν και να ενισχυθούν με σκοπό να παρέχουν κατάλληλες δεξιότητες στην αγορά εργασίας. Η πρόταση του Υπουργείου Παιδείας για την συνένωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τα ΤΕΙ Θεσσαλίας και ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση γιατί καταργεί την διάκριση των αποστολών των ιδρυμάτων και κάνει περισσότερο δυσδιάκριτη την αποστολή των Σχολών και των Τμημάτων μέσα στο ενιαίο ίδρυμα. Σε περίπτωση που υλοποιηθεί η πρόταση αυτή, με βάση την εμπειρία του παρελθόντος, είναι πολύ πιθανό τα νέα πανεπιστημιακά πλέον τμήματα που προέρχονται από τα υπάρχοντα τμήματα των ΤΕΙ να διεκδικήσουν μελλοντικά τη γενίκευση/αλλαγή του αντικειμένου τους και την αύξηση του χρόνου σπουδών των προγραμμάτων τους από 4 σε 5 έτη, καταργώντας την όποια διάκριση μεταξύ σπουδών βασικών και εφαρμοσμένων επιστημών παραμένει. Πιστεύουμε ότι με την εφαρμογή της συγχώνευσης θα μεγαλώσει κι άλλο το κενό στην εφαρμοσμένη τεχνολογική εκπαίδευση στη χώρα. Το κενό αυτό δεν καλύπτεται από διετή προγράμματα σπουδών (σύμφωνα με παλαιότερες εκδόσεις του νομοσχεδίου) που σκοπό έχουν να παράγουν τεχνίτες και όχι τεχνολόγους, ούτε από τετραετή ή πενταετή προγράμματα σπουδών πανεπιστημιακής πλέον εκπαίδευσης. 2. Ίδρυση νέων πανεπιστημιακών Τμημάτων Παρατηρούμε ότι η πρόταση επιδεινώνει δραματικά τα προβλήματα αλληλοεπικάλυψης, δημιουργώντας ή διατηρώντας πανεπιστημιακά Τμήματα με παρεμφερή αντικείμενα. Ως παραδείγματα αναφέρουμε το σύμπλεγμα Γεωπονικών Τμημάτων (Γεωπονία Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Γεωπονία Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος, Αγροτεχνολογία, Επιστήμη Ζωικής Παραγωγής), το σύμπλεγμα Τμημάτων Πληροφορικής (Πληροφορική με Εφαρμογές στη Βιοΐατρική, Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες, Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί και Μηχανικοί Υπολογιστών, Ψηφιακά Συστήματα), τα Τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών και Ενέργειας και Περιβάλλοντος, τα Τμήματα Επιστήμης Τροφίμων και Διαιτολογίας, καθώς και τα Τμήματα Γλωσσικών & Διαπολιτισμικών Σπουδών και Πολιτισμού & Δημιουργικών Μέσων. Πιστεύουμε ότι η προτεινόμενη διαμόρφωση των Σχολών και Τμημάτων θα μειώσει την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα λειτουργίας και εκπαίδευσης του ΠΘ, δεδομένου ότι αυξάνει σημαντικά την, ήδη ακαδημαϊκά απαράδεκτη, γεωγραφική διασπορά του. Η σύσταση ακόμη και Σχολών με Τμήματα σε διαφορετικές πόλεις συνιστά διακριτή επιδείνωση. Προς επίρρωση των παραπάνω επιφυλάξεων, υπενθυμίζουμε ότι η μεγάλη διασπορά και η μη ξεκάθαρη διάκριση αντικειμένων έχουν επισημανθεί στις εκθέσεις του ΟΑΣΑ ως δομικά προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. 3. Προτάσεις/Άξονες Ως συνέπεια του προβληματισμού μας, και με δεδομένη την δρομολογημένη συγχώνευση, διατυπώνουμε τις εξής προτάσεις/άξονες βελτίωσης του εγχειρήματος: - Αναβάθμιση της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης με την διαμόρφωση – στα αντικείμενα όπου είναι απαραίτητο, όπως πχ στην Μηχανολογία – Τμημάτων (και όχι προγραμμάτων σπουδών) Εφαρμοσμένης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης 3-ετούς διάρκειας. Το πρόγραμμα σπουδών, τα προσόντα των διδασκόντων και η βιωσιμότητα των Τμημάτων Εφαρμοσμένης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης 3-ετούς διάρκειας θα πρέπει να αποφασιστούν με επείγουσα προτεραιότητα και σύμφωνα με τις δόκιμες ακαδημαϊκές πρακτικές (βλ. παρακάτω). Στο πλαίσιο αυτό η σύσταση Γενικών Τμημάτων όπως προβλέπεται στο υφιστάμενο σχέδιο νόμου είναι στην σωστή κατεύθυνση, μέχρι την τελική τοποθέτηση των διδασκόντων των ΤΕΙ στα Τμήματα 3/ετούς φοίτησης που θα δημιουργηθούν στην νέα δομή ή σε οποιοδήποτε άλλο Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. - Περιορισμό του πλήθους των υπό ίδρυση πανεπιστημιακών Τμημάτων με βασικά κριτήρια την βιωσιμότητα, την απασχολησιμότητα των αποφοίτων, την ευρύτητα του γνωστικού αντικειμένου και την καταλληλότητά του για προπτυχιακές σπουδές, καθώς και την αποφυγή αλληλεπικαλύψεων. - Χωροθέτηση των νέων Τμημάτων με αποκλειστικά ακαδημαϊκά κριτήρια και με βασικό στόχο τον περιορισμό (και όχι την επιδείνωση) της πολυδιάσπασης. Ιδανικά, προτείνουμε να διαμορφωθεί ένα βασικό δίπολο, το οποίο να ενισχυθεί ακόμη και με μετακινήσεις Τμημάτων. - Υιοθέτηση της ακαδημαϊκά δόκιμης διαδικασίας σχεδιασμού νέων Τμημάτων, με σύσταση ολιγάριθμης επιτροπής από τους καταλληλότερους συναδέλφους ανά προτεινόμενο Τμήμα και έγκαιρη κατάθεση πρότασης με ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών, ανάγκες σε προσωπικό και υποδομές, σκοπιμότητα και βιωσιμότητα. Σε σχέση με την τελευταία πρόταση, υπενθυμίζουμε ότι η διαδικασία αυτή δεν είναι καινούρια στο ΠΘ, καθώς ακολουθήθηκε πιστά στην προηγούμενη μεγάλη διεύρυνση του πανεπιστημίου με νέα Τμήματα και αποδείχθηκε ιδιαίτερα γόνιμη. Σε αντιδιαστολή, τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών κλήθηκαν να επικυρώσουν μια ήδη διαμορφωμένη πρόταση χωρίς να έχουν στη διάθεσή τους κανένα από τα παραπάνω στοιχεία. Αλγεινή επίσης εντύπωση προκαλεί η πρόταση για ίδρυση Τμημάτων (Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Μαθηματικών, Φυσικής) και Ινστιτούτων (Ευφυών Συστημάτων Παραγωγής και Ευφυών Πόλεων), τα οποία είναι απολύτως συναφή με το Τμήμα Μηχανολόγων, χωρίς να έχει αναζητηθεί η γνώμη κανενός μέλους ΔΕΠ του Τμήματος.