Αρχική Εθνική Στρατηγική για την Ανώτατη ΕκπαίδευσηΗ πρόκληση των αλλαγών στην εκπαίδευσηΣχόλιο του χρήστη Ιωακείμ Γρυσπολάκης | 5 Δεκεμβρίου 2010, 13:49
  • Σχόλιο του χρήστη 'Ιωακείμ Γρυσπολάκης' | 5 Δεκεμβρίου 2010, 13:28

    Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, το οποίο επεβλήθη με τον νόμο 1268/82 και το οποίο τροποποιήθηκε με σωρεία νόμων, έχει προ πολλού επιτελέσει την αποστολή του, έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του και δεν δύναται πλέον να ανταποκριθεί στις σημερινές απαιτήσεις ενός σύγχρονου πανεπιστημίου. Μάλιστα, έχει προ πολλού διαπιστωθεί ότι ορισμένες από τις διατάξεις του, όπως είναι: (α) η συνδιοίκηση και η υπερβολική συμμετοχή των φοιτητών στα εκλεκτορικά σώματα ανάδειξης οργάνων διοίκησης (β) η φοίτηση άνευ – κατ’ ουσίαν - χρονικού περιορισμού και (γ) το μη υποχρεωτικό της παρακολούθησης των μαθημάτων και συνακόλουθα η εντατικοποίηση των σπουδών (δ) η άνευ κόστους για τον φοιτητή απώλεια μαθημάτων (ε) η χωρίς κριτήρια χορήγηση δωρεάν συγγραμμάτων (στ) η καταστρατήγηση της έννοιας του ασύλου και η ανοχή όλων μας, λόγω της ασκούμενης βίας εκ μέρους μειοψηφιών στα πανεπιστημιακά όργανα διοίκησης έχουν καταστροφικές συνέπειες στην λειτουργία και την απόδοση των Πανεπιστημίων και στον εκμαυλισμό των συνειδήσεων των νέων ανθρώπων. Επιπλέον, η τύποις και μόνον αξιολόγηση των Πανεπιστημίων έχει αδρανήσει μία εκ των ων ουκ άνευ ακαδημαϊκή λειτουργία τους, λόγω της έλλειψης πόρων για τη συνέχιση της εξωτερικής αξιολόγησης. Προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα κακής απόδοσης των πανεπιστημίων και της κατασπατάλησης των δημόσιων πόρων, ώστε να αρχίσει η πορεία ανάκαμψης των Πανεπιστημίων, θα πρέπει να λυθούν άμεσα τα ανωτέρω αναφερθέντα, αλλά και τουλάχιστον όσα ακολουθούν. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της δραστικής αλλαγής στα πανεπιστήμια και της ουσιαστικής βοήθειας στην ανάταξη της κοινωνίας είναι η ουσιαστική εσωτερική καθώς και η αντικειμενική περιοδική εξωτερική αξιολόγηση. Τα αποτελέσματα αυτής θα δημοσιοποιούνται και θα χρησιμεύουν τόσο στις Διοικήσεις των πανεπιστημίων όσο και στην Πολιτεία για επιδίωξη, πραγματοποίηση και ανάδειξη της αριστείας. Αυτός είναι ο δημόσιος απολογισμός προς την κοινωνία. Ένα Πανεπιστήμιο, το οποίο δεν επιδιώκει την αριστεία, είναι καταδικασμένο σε απαξίωση και περιθωριοποίηση στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που ζούμε. Προτείνεται η λήψη άμεσων μέτρων, όπως είναι τα ακόλουθα: 1. Τροποποίηση του ν. 3549/2007, άρθρο 8, παρ. 1, ώστε το ποσοστό συμμετοχής όλων των ομάδων (ΔΕΠ – 50%, Φοιτητές – 40%, Προσωπικό – 10%) να σταθμίζεται αναλόγως της προσέλευσης στην κάλπη. Η στάθμιση αναμένεται να αμβλύνει σημαντικά το υπάρχον πρόβλημα καθότι η πενιχρή συμμετοχή των φοιτητών στις εκλογές θα «προσγειώσει» ad hoc, το πρωτοφανές και έξω από κάθε λογική ποσοστό του 40%, σε υποφερτά (προσεγγίζοντα τα διεθνή) επίπεδα. 2. Τροποποίηση του ν. 3549/2007, άρθρο 14, παρ. 1, εδάφιο α, σύμφωνα με την πρόταση του ΣΑΠΕ, της Επιτροπής Προτάσεων και της Συνόδου Πρυτάνεων του 2006. Τα εν λόγω Σώματα πρότειναν η διάρκεια φοίτησης (4, 5 ή 6 έτη) να προσαυξάνεται το πολύ κατά δύο έτη και όχι κατά 100%, όπως προβλέπει ο νόμος. Με αυτό τον τρόπο, επιτυγχάνεται η επιβαλλόμενη συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το ενδεδειγμένο θα ήταν το ακόλουθο σχήμα, που έχει εφαρμοσθεί με επιτυχία στη Γαλλία: (α) Εισαγωγή σε Σχολή και όχι σε Τμήμα. (β) Μετά τον πρώτο χρόνο φοίτησης, ανάλογα με τις επιδόσεις του φοιτητή, τις προτιμήσεις του και την ζήτηση που υπάρχει για εισαγωγή σε ένα από τα Τμήματα της Σχολής, οι φοιτητές είτε εισάγονται σε ένα εξ αυτών είτε λαμβάνουν πιστοποιητικό παρακολούθησης για εγγραφή σε άλλη Σχολή ή σε άλλο Α.Ε.Ι. 3. Τροποποίηση του ν. 1268/82 για την σύνθεση της Συγκλήτου και του Πρυτανικού Συμβουλίου. Στη Σύγκλητο να συμμετέχει ένας εκπρόσωπος των προπτυχιακών φοιτητών κάθε Σχολής. Στο Πρυτανικό Συμβούλιο να συμμετέχουν επιπλέον ο Γραμματέας του Ιδρύματος και ενδεχομένως ένας εκπρόσωπος των συγκλητικών μελών ΔΕΠ που θα εκλέγεται κάθε χρόνο από αυτούς. Γ. νομικό καθεστώς οικονομικής και διοικητικής διαχείρισης. Η διαφοροποίηση των πανεπιστημίων, ανάλογα με τις ικανότητες των μελών ΔΕΠ, τη διάρθρωση του Ιδρύματος και την προσέλκυση πόρων από τρίτες πηγές, θα επέλθει εν πρώτοις μέσω της δυνατότητας διαχείρισης των αποθεματικών, που δημιουργεί στους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Έρευνας, η προσέλκυση ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων. Επίσης, ο τρόπος διοίκησης και η εξομοίωση στην στελέχωση των Πανεπιστημίων με τις Δημόσιες Υπηρεσίες αποτελεί τροχοπέδη στην πεμπτουσία του Πανεπιστημίου που είναι η αντιγραφειοκρατική δόμηση και λειτουργία του και η ευελιξία στην ανάπτυξη και στελέχωσή του. Προτείνονται οι ακόλουθες αλλαγές: 1. Να εξαιρεθούν τα Πανεπιστήμια από το καθεστώς του ΝΠΔΔ, διατηρώντας το δημόσιο χαρακτήρα τους. Εφ’ όσον δεν είναι δυνατή στην παρούσα στιγμή η τροποποίηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, θα πρέπει να αλλάξει το νομικό πλαίσιο, ώστε να εξαιρεθούν τα ΑΕΙ από ορισμένους περιορισμούς στη διαχείριση των οικονομικών τους, δηλαδή να αρθούν πολλοί περιορισμοί που απορρέουν από το Δημόσιο Λογιστικό. Η πρόσληψη ορισμένων κατηγοριών υπαλλήλων θα πρέπει να είναι υπόθεση των ίδιων των ιδρυμάτων εις βάρος των προϋπολογισμών τους, χωρίς τους περιορισμούς που έχει ο Δημόσιος Τομέας. 2. Η κρατική επιχορήγηση να δίδεται σε τετραετή ορίζοντα με τη δυνατότητα ευελιξίας χρήσης των επιχορηγήσεων, όσον αφορά στην πρόσληψη ΔΕΠ, ΕΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ. Από την εφαρμογή της διάταξης αυτής, οι προσλαμβανόμενοι θα έχουν το καθεστώς του δόκιμου για διάστημα 1 - 3 ετών, με δυνατότητα επέκτασης του σταδίου αυτού για διάστημα 3 - 5 επιπλέον ετών και στη συνέχεια θα διορίζονται με σύμβαση αορίστου χρόνου ή θα τερματίζεται η σύμβασή τους. Είναι αδιανόητο η μονιμότητα στα μέλη ΔΕΠ να έρχεται μετά από θητεία επτά έως οκτώ ετών, ενώ αυτή να αποδίδεται σχεδόν άμεσα (μετά 3ετία) στις υπόλοιπες κατηγορίες εργαζομένων. Ο μισθός τους θα επιδέχεται διαφοροποιήσεων, ανάλογα με την επίδοσή τους και των αρμοδιοτήτων τους, οι οποίες θα κρίνονται από τις Διοικήσεις των Ιδρυμάτων. 3. Ο έλεγχος της Πολιτείας θα έρχεται μετά την ολοκλήρωση του 4ετούς Προγραμματισμού, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, βάσει των στόχων που έθεσε κάθε Ίδρυμα στους οποίους βασίσθηκε η χρηματοδότηση εκ μέρους της Πολιτείας. Δ. Ακαδημαϊκό Άσυλο Το ακαδημαϊκό άσυλο καθιερώθηκε αμέσως μετά την μεταπολίτευση για να προασπίσει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών στη διδασκαλία, στην έρευνα και στην ακαδημαϊκή ζωή του πανεπιστημίου. Τους λόγους και την αναγκαιότητα καθιέρωσής του τους έζησαν έντονα, όσοι ήσαν φοιτητές από το 1965 έως το 1974. Η εποχή της Μεταπολίτευσης προσπάθησε να εξαλείψει τα φαινόμενα φίμωσης που ζήσαμε κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα. Σήμερα η συνταγματικά καθιερωμένη Δημοκρατία έχει διασφαλίσει την μη παρεμπόδιση της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, την ελευθερία στη σκέψη, στη διατύπωση των επιστημονικών απόψεων και την ανεμπόδιστη επιστημονική έρευνα. Συγχρόνως, τα πολλά τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε την ηθελημένη και μεθοδευμένη στρέβλωση της έννοιας του ακαδημαϊκού ασύλου. Συγκεκριμένες μειοψηφίες έχουν παρερμηνεύσει την εν λόγω έννοια ως ασυδοσία και ελευθερία στις έκνομες πράξεις, στην παρεμπόδιση κατά βούληση της εκπαίδευσης, της έρευνας, της εργασίας στους πανεπιστημιακούς χώρους και στη δαιμονοποίηση των εννοιών της επιχειρηματικότητας, της σύνδεσης της επιστημονικής μάθησης με την αγορά εργασίας και την προσπάθεια φίμωσης κάθε φωνής που εναντιώνεται στο δογματισμό και τον συντηρητισμό των συγκεκριμένων μειοψηφιών. Θα πρέπει, λοιπόν, η Πολιτεία, εφ’ όσον πιστεύει ότι τα Πανεπιστήμια πρέπει να μετατραπούν από αναχρονιστικά Ιδρύματα σε μοχλούς ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της οικονομίας και της κοινωνίας, να άρει τη δαιμονοποίηση της σύνδεσης του πανεπιστημίου με την εργασία και να καταργήσει την θεοποιημένη λέξη «άσυλο». Νέο καθεστώς συγκρότησης και λειτουργίας. 1. Διοίκηση (board of trustees), η οποία θα αποτελείται τόσο από εκλεγμένα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας όσο και από προσωπικότητες των Γραμμάτων, των Τεχνών, των Επιστημών και της Οικονομίας, που θα εκλέγονται από τα εκλεγμένα από την Ακαδημαϊκή Κοινότητα μέλη ΔΕΠ στο Συμβούλιο Διοίκησης, τα οποία όμως θα τυγχάνουν και της σύμφωνης γνώμης της Βουλής με αυξημένη πλειοψηφία (όπως γίνεται με τον Συνήγορο του Πολίτη, τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ.λπ.), βάσει αντικειμενικών κριτηρίων και ικανοτήτων (διεθνής ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, ικανότητες διαχείρισης και διοίκησης, επιτυχής σταδιοδρομία στην επιχειρηματικότητα κ.λπ.). Αυτό το όργανο θα είναι υπεύθυνο για τον επιτελικό σχεδιασμό και για τον έλεγχο της υλοποίησης του προγραμματισμού. 2. Οι προσλαμβανόμενοι υπάλληλοι (διοικητικοί, βοηθοί κ.λπ.) δεν θα είναι Δημόσιοι Υπάλληλοι, αλλά ανακλητοί με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, όπως περιγράφεται ανωτέρω 3. Τα μέλη ΔΕΠ θα έχουν μονιμότητα μόνο στις βαθμίδες του Καθηγητή και του Αναπληρωτή Καθηγητή η δε μισθολογική τους εξέλιξη θα καθορίζεται ανάλογα με τις επιδόσεις τους από ένα σώμα, στο οποίο θα συμμετέχει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, ο Κοσμήτορας της οικείας Σχολής, και ο Πρόεδρος του Τμήματος, μετά από έκφραση γνώμης διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων 4. Η εκλογή μέλους ΔΕΠ θα πραγματοποιείται από επιτροπή διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων, στην οποία θα συμμετέχουν οι καθηγητές για εκλογή καθηγητού και οι καθηγητές και αναπληρωτές καθηγητές για εκλογή όλων των άλλων βαθμίδων. Τα μέλη του σώματος θα έχουν το ίδιο γνωστικό αντικείμενο με αυτό της προκηρυχθείσας θέσης. 5. Ο προϋπολογισμός του Ιδρύματος για λειτουργικές δαπάνες και τις πρόσθετες αμοιβές (επιβράβευση) στην μισθοδοσία θα δίδεται μετά από υποβολή 4ετούς προγραμματισμού, στον οποίο θα αναλύονται οι στόχοι κάθε Ιδρύματος, σύμφωνα με τον νόμο 3549/2007, και θα τεκμηριώνεται το κοινωνικό όφελος. Στο τέλος της 4ετίας θα υπάρχει δημόσιος έλεγχος τόσο της νομιμότητας των δαπανών όσο και του προκύψαντος αποτελέσματος της χρήσης των δημόσιων πόρων. 6. Καθιερώνονται δίδακτρα για αλλοδαπούς φοιτητές, οι οποίοι προσελκύονται να φοιτήσουν, ώστε να αποδώσουν έσοδα στα Ιδρύματα. Προϋπόθεση αυτού είναι η οργάνωση Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στην αγγλική γλώσσα. 7. Καθιερώνονται υποτροφίες και άτοκα δάνεια για φοιτητές. Οι υποτροφίες εξαρτώνται από την πολύ καλή έως αρίστη επίδοση του φοιτητή. 8. Η περιουσία (ακίνητη και κινητή) κάθε Ιδρύματος, η οποία δεν χρησιμοποιείται για τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες του, θα πρέπει να αξιοποιηθεί από την Εταιρεία Αξιοποίησης της Περιουσίας, προκειμένου να αποδίδει τα μέγιστα για κάλυψη μέρους των αναπτυξιακών και λειτουργικών αναγκών. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η απαλλαγή του διαχειριστικού πλαισίου από τον ασφυκτικό κλοιό της δημόσιας γραφειοκρατίας που διέπει τα ΝΠΔΔ. ΣΤ. Αλλαγή καθεστώτος Φοιτητικής Μέριμνας. Ο νόμος 2083/92 προέβλεπε την χορήγηση οικονομικής βοήθειας στους φοιτητές που έχουν χαμηλό οικογενειακό εισόδημα. Σήμερα, η Ελληνική Πολιτεία είναι η πλέον γενναιόδωρη παγκοσμίως, αλλά συγχρόνως και η πλέον εκμαυλιστική για τους νέους μας. Συγκεκριμένα, ανεξαρτήτως ακαδημαϊκής επιδόσεως και οικογενειακής κατάστασης των φοιτητών (α) χορηγεί δωρεάν συγγράμματα σε όλους τους φοιτητές των Πανεπιστημίων, ανεξαρτήτως οικογενειακού εισοδήματος, δαπανώντας ετησίως περίπου 70.000.000€. Τα συγγράμματα αυτά, ακολουθώντας τη λογική του μοναδικού συγγράμματος, συχνά είναι αμφιβόλου επιστημονικής αξίας και χρησιμεύουν περισσότερο για την συμπλήρωση του εισοδήματος του διδάσκοντος παρά για την κατάρτιση των φοιτητών (β) ορισμένα Πανεπιστήμια σιτίζουν ΟΛΟΥΣ τους φοιτητές (...και πολλούς άλλους!) δωρεάν, ανεξαρτήτως οικογενειακού εισοδήματος, (γ) Χορηγεί το επίδομα των 1.000€ ετησίως στους φοιτητές με οικογενειακό εισόδημα το πολύ 30.000€, οι οποίοι φοιτούν μακρυά από τις οικογενειακές εστίες και δεν διαμένουν σε Φοιτητική Εστία, (δ) ανεγείρονται ακόμη και σήμερα Φοιτητικές Εστίες, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις στεγάζουν ακόμη και μη φοιτητές. Προτείνεται να ληφθούν τα ακόλουθα μέτρα: 1. Τα συγγράμματα να χορηγούνται δωρεάν στους φοιτητές, οι οποίοι αποδεδειγμένα έχουν χαμηλό οικογενειακό εισόδημα κατά προτίμηση με τη μορφή κουπονιού, βάσει του οποίου θα μπορεί να επιλέγει ο κάθε φοιτητής από τον εκδοτικό οίκο το σύγγραμμα της αρεσκείας του 2. Στις Φοιτητικές Εστίες, οι οποίες πρέπει να αναβαθμιστούν, να διαμένουν οι φοιτητές με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα πληρώνοντας ετησίως ένα συμβολικό ποσόν της τάξης των 400 – 500€, ενώ η διαμονή τους εκτός Εστίας στοιχίζει από 3.000 – 5.000€ ετησίως. Το συμβολικό αυτό ενοίκιο να συμπεριλαμβάνεται στην υποτροφία του φοιτητή, υπό την προϋπόθεση ότι αυτός έχει άριστες ακαδημαϊκές επιδόσεις 3. Η δωρεάν σίτιση να παρέχεται αποκλειστικά και μόνον στους φοιτητές οι οποίοι έχουν οικογενειακό εισόδημα μικρότερο των 30.000€ (συν 3.000€ για κάθε σπουδάζον μέλος) 4. Με δεδομένη ερευνητική δραστηριότητα ενός μέλους ΔΕΠ (χρηματοδότηση της έρευνάς του είτε από διεθνείς είτε από κρατικούς ή ιδιωτικούς φορείς) να μπορεί να απαλλάσσεται μερικώς από τις διδακτικές του υποχρεώσεις, δεδομένου ότι ένα ικανό ποσοστό του προϋπολογισμού της εν λόγω χρηματοδότησης παραμένει στη διάθεση της Διοίκησης του Ιδρύματος για την πρόσληψη διδάσκοντος επί συμβάσει. Σε κάθε περίπτωση όμως υποχρεούται να διδάσκει τουλάχιστον τρία εξαμηνιαία προπτυχιακά μαθήματα κάθε ακαδημαϊκό έτος. 5. Να καταργηθεί ο νόμος 2517/1997, άρθρο 3, παρ. 3, και να αποσυρθεί η εγκύκλιος Φ.122.1/143/73770/Β2/14-7-2003 του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να σταματήσει η προκήρυξη θέσεων ΔΕΠ για την λεκτοροποίηση μελών ΕΕΔΙΠ ή ΕΤΕΠ ή για τη δημιουργία νέων και μη αναγκαίων θέσεων ΔΕΠ. Ούτως ή άλλως, ένα μέλος ΕΕΔΙΠ ή ΕΤΕΠ έχει το δικαίωμα να υποβάλλει υποψηφιότητα σε προκηρυγμένη θέση ΔΕΠ (δηλαδή σε τεκμηριωμένα αναγκαία θέση για την κάλυψη διδακτικών αναγκών του Τμήματος), εφ’ όσον κατέχει τα προσόντα που απαιτούνται. Το καθεστώς της πρόσβασης στα Πανεπιστήμια πάσχει στο σημείο της επιλογής Σχολής ή Τμήματος, στο οποίο θα φοιτήσει ο νέος των 18 ετών. Το σύστημα έχει αποδείξει την αποτυχία του και τα αποτελέσματα είναι εμφανή πλέον στη δομή της κοινωνίας μας. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο η αποστολή εκ μέρους της Πολιτείας ενός φοιτητή να σπουδάσει γνωστικό αντικείμενο που δεν είναι ανάμεσα στις πρώτες προτιμήσεις του υποψηφίου φοιτητή. Προτείνω αυτό που εφαρμόζεται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή: 1. Τα Πανεπιστήμια καθορίζουν τους αριθμούς εισακτέων σε κάθε Τμήμα και τα κριτήρια εγγραφής σε αυτά (συνολική βαθμολογία στις τρεις τάξεις του Λυκείου, βαθμολογία στα κύρια - βασικά μαθήματα για κάθε γνωστικό αντικείμενο) 2. ο φοιτητής να αιτείται την εγγραφή του στις Σχολές, δηλώνοντας την προτίμησή του στο Τμήμα που θα ήθελε να εγγραφεί στα Πανεπιστήμια που εκείνος επιλέγει, υποβάλλοντας φάκελλο με όλα τα δικαιολογητικά του. 3. Κάθε Σχολή επιλέγει τους φοιτητές της, βάσει των προσόντων τους, μεταξύ των αιτηθέντων. Την επιλογή διενεργεί Επιτροπή Επιλογής, η οποία ορίζεται από κάθε Τμήμα ή Σχολή, υπό την έγκριση και έλεγχο της Πρυτανείας. (Ίσως να καθιερωθεί ένα έτος προπαρασκευαστικό μετά το Λύκειο μόνον για εκείνους που επιθυμούν να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπου θα προετοιμάζονται για άλλου τύπου εξετάσεις χωρίς αποστήθιση, με κριτική σκέψη, εμβάθυνση κλπ.) 4. Μετά τον πρώτο χρόνο φοίτησης και αναλόγως των επιδόσεων γίνεται η εγγραφή στα Τμήματα ή ο φοιτητής δεν συνεχίζει. Τα πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος είναι τα ακόλουθα: α. Σε κάθε Τμήμα εισέρχονται φοιτητές, οι οποίοι επέλεξαν το εν λόγω γνωστικό αντικείμενο και είναι σε θέση να παρακολουθήσει το πρόγραμμα σπουδών β, Θα φανεί, μετά τις πρώτες εφαρμογές, ποια είναι τα Τμήματα που δεν τυγχάνουν προτίμησης από την κοινωνία γ. Τα μη προτιμούμενα Τμήματα θα υποχρεωθούν να προσαρμοστούν στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας ή να καταργηθούν ή να συγχωνευτούν με άλλα Τμήματα. Το προσωπικό τους διοχετεύεται σε άλλα Τμήματα του ίδιου Πανεπιστημίου ή άλλου ή σε άλλη βαθμίδα της Εκπαίδευσης. δ. Η Πολιτεία μπορεί να επέμβει, απαιτώντας την συγχώνευση ακαδημαϊκών μονάδων, οι οποίες δημιουργήθηκαν για την εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων και οι οποίες αποδεικνύεται μετά από αξιολόγηση ότι δεν προσφέρουν τα αναμενόμενα από την κοινωνία ε. Σε συμπαγείς Σχολές, όπως είναι τα Πολυτεχνεία και οι Πολυτεχνεικές Σχολές καθώς και οι Γεωπονικές Σχολές, οι φοιτητές θα παρακολουθούν τον ίδιο κύκλο σπουδών στα πρώτα 2 - 4 εξάμηνα και θα έχουν τη δυνατότητα, ανάλογα της βαθμολογίας που θα έχουν επιτύχει, να ζητούν τη μετακίνησή τους από ένα τμήμα σε άλλο εντός των 2 πρώτων ετών. Ι. Χωροταξικός Επανασχεδιασμός των Πανεπιστημίων Από το 1985 μέχρι το 2009 ιδρύθηκαν χωρίς κάποιο σχεδιασμό και επιστημονική τεκμηρίωση Πανεπιστήμια διάσπαρτα στην περιφέρεια. Είναι σαφές ότι ορισμένα εξ αυτών δεν είναι βιώσιμα, αφού η διασπορά σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις δεν επιτρέπει την επιστημονική (διδακτική και ερευνητική) μεταξύ τους αλληλεπίδραση, δηλαδή την υλοποίηση της αρχής της διεπιστημονικότητας, απαραίτητη προϋπόθεση για την λειτουργία ενός πανεπιστημίου. Τα προβλήματα που ανακύπτουν από μία τέτοια διασπορά είναι (α) διοικητικά: πολλαπλασιασμός των διοικητικών υπηρεσιών (β) υλικοτεχνικά: πολλαπλασιασμός υποδομών, όπως είναι η Βιβλιοθήκη, το Μηχανογραφικό Κέντρο, τα εργαστήρια, τα Κυλικεία, οι Φοιτητικές Λέσχες κ.λπ. Ιδιαιτέρως δε όταν Τμήματα θετικής κατεύθυνσης λειτουργούν σε διαφορετικές πόλεις ή σε διαφορετικά νησιά, τότε τα προβλήματα είναι ανυπέρβλητα στις ανωτέρω αναφερθείσες εγκαταστάσεις. Ως παράδειγμα αναφέρω το Εργαστήριο Φυσικής ή το Εργαστήριο Χημείας, το οποίο είναι απαραίτητο για την άσκηση των φοιτητών σε όλα τα Τμήματα Θετικών Επιστημών και Μηχανικών. (γ) διοικητικού συντονισμού: για κάθε συνεδρίαση οργάνου, όπως είναι η Σύγκλητος ή το Πρυτανικό Συμβούλιο, οι μετακινήσεις είναι τόσο χρονοβόρες όσο και πανάκριβες (δ) εκπαιδευτικά: δεν υπάρχει η δυνατότητα οργάνωσης κοινών μαθημάτων στα πρώτα έτη σπουδών σε μαθήματα κοινά σε πολλά Τμήματα. Κατά συνέπεια, πολλαπλασιάζονται οι προσλαμβανόμενοι διδάσκοντες ή το Ίδρυμα δαπανά τεράστια ποσά σε μετακινήσεις. Προκειμένου να πραγματοποιηθεί ο απαιτούμενος επανασχεδιασμός των Πανεπιστημίων, των Σχολών και των Τμημάτων θα πρέπει να τεθούν κανόνες αξιοκρατικοί και ακαδημαϊκά τεκμηριωμένοι. Προτείνονται μεταξύ άλλων οι ακόλουθοι: (Ι) Δεν ιδρύονται νέες Σχολές και Τμήματα - παραρτήματα σε πόλεις, όπου δεν υπάρχει Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ. Όσα είναι ήδη ιδρυμένα και δεν λειτουργούν καταργούνται. (ΙΙ) Τα Τμήματα είναι ενταγμένα σε Σχολές. Οι Σχολές λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο σε μία πόλη. Όπου υπάρχει Τμήμα εκτός του πυρήνα της Σχολής καταργείται ή μεταφέρεται στην πόλη, όπου λειτουργεί η Σχολή. (ΙΙΙ) Συναφή Τμήματα στο ίδιο Πανεπιστήμιο συγχωνεύονται. (ΙV) Πανεπιστήμια στην ίδια πόλη συγχωνεύονται ή συνεργάζονται και εκπαιδευτικά, με την αξιοποίηση των υποδομών τους. Προτείνεται η έναρξη διαλόγου με στόχο τον χωροταξικό επανασχεδιασμό των Πανεπιστημίων και την βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων. Θα μπορούσαμε να σκεφθούμε και τη διοικητική συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων που ευρίσκονται στην ίδια πόλη ή στην ίδια Περιφέρεια. Ιωακείμ Γρυσπολάκης